|Lm* II.
buJh.t.
talus &exiti)siriçidüfttad feiam Sc fubdîtorüiri rriaiorcm
j^lutera. EtènimGhriftus, VulneratUseft propCeriniqüi-*
tares no liras| ôs pro nobis mortem iubiin Hoc ergo £ci-
entes, ne miremur cum videmus ïïàiâm ferra diifecàri:
Ioannem, capite truncari : Stephanür» ■> làpidibus obriii:
Petriim, in crucem agi: & multos älips^ lanóütatc præ-
ftantes, qui in cidunt in grauia periculà j & crudeliamör*
tis genera.
"Similitèrin fceleratis quoque tribus riiodiS mortes, fiba'tipfe
’qûôque , vt Hornô > paruuni aliquod deliéïum.
&perbancmbftem^ Hod àmilit , & abutiiluc pleriè pur-
gatus& expiatus.QUamobrem, non eftconaemnatio- |
nis fehtentia ineos proriuhçiandà, qui in mortem vio-
lentam ijiiciderunt : nee diçeildum, qüod propter pec- j
cata, earn mortem pafli feint: Nèmo enim pbteft aperce j
feire, quo iudicio Deus hæcidminiftret, pbftquamïu- \
fti$ quoque feepc accidit, yt eiufmo di morte morereii- •
tur , cumobfeuràôdncertaeffeteiuSoceafîoi Dicit fcnim
ünt violehtæ: vt, illis iii graues crudatûS inadèntibusVcâeA j Ecdefiaftes i Eft iriftus qui périt in iuftitia fuay & eft im-
teri reddantyr.cauriôres , 8c alieriomalo fapere condi- plus qui mart et iri fuo Vitio -, 8c eft iuftus cui occurrec alifcànt
: aut vt illieriâm fato fun&i, inueniant illic partem,
quietis,& relaxàmenti. lllièenimpiurimaminueniuhtfà-
lutem, qui moi te àcerba feparantur à corpore. Hoc figni*
ficans, dicebatChriftusde quibufdam ciuitatibus, quæ
non recipiebaht eiùs- prædicatioriem : Tolerabilius erit
térræ Sodomorum j & Gomorrhæorum in die iudicii,
quam illi çiüitati. Aut rurfiis ex ira diuina & Deiminis, v t ,
in Phàràdnè ëüènit&indiluuio.Namaliiquidemhicpu- 1
niunturj ôdolütnmodo, vt Lazarus.'Aliiautem, &hic
ex parte, 8c rurfus illic ; éx parte, vt qui conflagrarant Sor
domis. Alii autem illic folum, v t diues ilfe qui neglige bat, ;
Lazarum» ,
He dicas ergo , nec cutiofe ferutetis, cum videris äli-
quem præcipitatum, aut fuftocatUm: cur liefet mortuus.
Nunquidnon venithoraeius ? aut mortuus eft ante tern-
pus ? aut , diabolus hoc fecit.? fed noueris, nose'xpruden-
tiae iudiciiq; defe<5tu & ex arrogantiafæpe incidere in ten-
tationes, calamitates, 8c mortem, proutillis vniyenit,qui
fumma hyeme 8c fubfolftitio brumali: ex portu nauem e-
ducunc, 8c feipfosin alia coniiciunt pericula ‘ vt, qui liberum
habeant arbitrium,Dco non volente, fed nec diabolo:
hæc, 8c qiiæ funt huiufmodi, fua facientes poteftate 8c
àü&orirate. Nam , cum dicat Chriftus : Veftri cap illi capitis
omnes numerati funt, perfpicuum fit, Satanam non
loliim noninhomineS,fedn.ecinbruta &pqrcos pbtefta-
tem habere, vt teftatur Euangelium*
ï Inhuiüfinödiergogeneremortis:morsquidem,vtdi-
btum eft, qliquando eUenit D éf cbmminatione,in iis, qm
peccaht, nullam agentes poeniténtiam: vein dilmiipi &
Spdomis.S criptum eft enim: Mali font in morte immen-
fà. Et: mors peedatonim peffiraâ. Et : T fanfèuntepro
quis cafus, tanquani iiifto. Et Daùid dicit. Deus venenin
t genres in hæréditatèm tuam ? polluerunt templum:
fanétum tuiim : pbfuenint Hierulàlemtànquampqmo-'
rum euftodiam, pofuerunt morticinia ferüorunituorum
elcas voiucribus cæli, carnes Sandtorum beftiisterræ : E£-'
fuderiirit fangiuhem eorum tanquahi aqüam in circuitu ■
Hicrufàlem, &non erat, qui fêpeliren Sed& multisex
iuftisprodeft, quod viuant paUcb temporej vt blim dixit
Salomon: Placens Deo febtus dilebtüs, & ittterpec-
catores viuenS translatas eft, ràpnis cft, ne nialitia mtita-
ret intellebtüm eius j àiit nd fibtio dècipèret animàm illi-
us. Nam falcihatiÖhugacitatisöbfcuratboha, &incori-
ftantia concüpifcentiæ -trahfuërtit fcnfùm fine' malitia.
Confunirriatus inbreui, expleuit tempora multa : placita
enimerat Ded ànimàjllius, propter hbcproperauitedû-
cere eüm de mèdio iniquitatis.
Quid etiani quaridô infirmitatibus corporalibus,& afe
fiduis configuntur pèccàtores, & viri iufti fiepe in eas incident
, t)cö permitténtc & volente : patefocere nobis vult
Deus probàtibnem fidei & patientiæ iuftorum : vt qui
res alp eras 8c laborious grato animo fubierint mortem-
que crudelem fuftinuerint,nulla in red Dei diledtione ab-
ftradti : vt videre eft in Ifààc, jquiin fenedtutfe priuatus hac
luce temporali, non receffitacharitatc inDeum: & Io b
trâditüs' magnis tenfationibüs, manfit immobilisé Præte-
rea Apoftolus quoque, cum in carnefiiaperpetuamha-
beret infirmitatem non ceflauit ageré Deb gratias. Quam
quidem infe^itatem figriificahs, dicit : Et ne magnitude
reuelatiohumextollat ine, dams eft mihi ftimulus carnis
meaé, Angelus Satanæ, vt me cblaphizet, ne extollarrpro-
pter qüod tér rogauiD orriinum,vt difeederet à me,&aixit
nüum, ffotMUterntttditürimmus. Ahquandaéxp«- | fidti r; EtrdrfusSieademinfirmitatèaidtadGalàtaf:Et
imffionei vtmfiliislob : ahquando ex fola D effaentix tenÉMionenij ^ eftinearnemeanonfpreuiffis, néqoe
mrtnequeeipkceac.nequaeamprobbSâE Cjcitenunk re( s feâ^cutitlgelümDeiaCcepiffiftoe/icudefim
rVOnnednonàliprps V(*npnhta .\rvnii<#*Yillicnnn ra-
n rw if î w- .*>. ° . . à' . a..
tcrpr.legic.
(AVfUVi
Nonne dub pâflèrês allé Verieunt, & vnüs éx illis non ca-detinterram,àbfquepâtremep-, quiiricæliseft. Hæcdi-
cebat, quod co ignôrante,honïîant:non tarnen opérante
in omnibus.
Forfân fôpe eriam Dei cpnfiHô qifraam morte violenta
moriuntur, ad fiiam, vt dixi, fâlutem. Nam, cüm Dé-1
um rogaflèt M^uricius Imperator, vtinhocmundopcé-
nas lüèrèt pro fuis peccatis : vidit infomnis quctidamil^
luftrem Regem, iubëntèrti etim tradiPHoc^ militi : quod
etiam äccimt. ,Erat quidam aliüs ÿ^hachôreta, clarus fi-
ènis & prodigiis, habcnsquendattidifcipülum fècum in
lolitudinè. Contigit aùtèm, Vtquodâmdieeiusdifeipu-1
lusveniretin qüâhdam cmitatefrt,,qdae habebat Princi-
pfein fceleramm& impiUrii, & ihuertirèt eum rhortu®n
éflferri Cum mâgna èiirba 8c honore , & * vnguèntis & fed*
fitibüs. Cum autèmrédiiflètiiidefertlim, intiénitpium
fuürri præceptore'm ab hyænà deuOtàtum. Ccepit itaque
angi asiimo, 8c prbpemodiim ,iudicio cum Deo contendere
, 8c dicere : Vbieft^ à Domine, iuftiim muttl iudici-
tim ? Quomodo feeleratus ifte PrincepSi qui te fæpé ad
iratti proubdauit, triortuns eft iideo glótiöfe : H ic autem
Chriftum. Q^ipniam ergo ( Vt ofterifilm ë ft) eriarri vi-.
ris SahiStis accidunt qüidam cafus, & corporales imbecil-’
litatés, &graües mortesrnbhpbflumus teinère & abfólu-
te condemnare tanqüam peccatorés eos, quibtis illa accidunt:
Ne,fi de rebus huiufnlodi non verepronunciemus,
fiamüsfemileS amicis lo b : qüi cüm Vidifleiit Vlciisterrir
bile, & examen VèrmiUrri ( qüatenus DèuS pètmifït vta
diabolo talem fufciperèt tentarioriem ) Cóhdémnabant
éum tanquani pèccatörèm: 8c horribllis èxmifütUri erant
haeredes ,'vt qüi locüti effent ptaJtervëritatem, hifi ftatim
lobi precès éis propitiumDéümeffeciftèüt.Qmdutemin-1
terficit,vDei quidém permiffione tbllit de medio hominem,
qui inipfeim inddit: ïs aurem rurftis lége Dei de nië-
dio tollitiita magiftratibus , vt qui fcëleratam a&ionèm
concupièrit&impleuerit.
E x S er motte N m e fii Epi/copi Emèjfeni
deprouidcntu.
Qupmodoèrgö, inqtiiti yiriSanétiin icèrbasmoTtes
fancius, qui tibimulturn feruiit, àferâ.Captüs, rnortêm | mcidunf, &irtcaedeS: cumfittt Nattifiiniufte.
obiit ? Cüm, hjsergo, & hüiufhibdi verbis ipfe cümÖeO
difeeptaret, adftitit ei AngeliiS,& dixit: tile Princeps,cum
effet omnino feeleratüs, habüit vnum optiS bonum i 8c
per hortorém illum', quem affecurus eft, dum efFerrètUr,
aCcepit mcrcedéhvhtiiüs vnius boïli OpêriS , & illüe ab-
iitabfblute ac pcrfè«fte condemnatus : Tutis ailtêm pr«-
ceptor, cum omnia feciffet , qug Deo erant grata : habe»
cur non cxdem prohibuit iufta prouidentia ? Sin autem
iuftei feulli culp i feint afhnes,qui cxde fecer ut. Ad h^c di-
cemus, quqd qui occidit, irtiufte bcciditl 8c qui oedditur,
autiufte odcidimr,aut Vtiliter* Iufte quidd’nonnilnq, prompter
male c6mifla,ttobis-ignota. V riliter, quia prouidentia
anticipated potiusamputat, pecCata, qusperpetraturus
erat: 8C ideo prodeft ei, Vt .Vita hoc termino finiatur. tQui
auteia
autem occidit, iniufte occidit, occidit enim voluntarie,
propter lucram & prædam : Namabtio quidem eftinno-
ftra poteftate : non autem perpeffeo : vt oeddi. m ors verb
nulla eftmala,nifi quæ aeddit propter peccatu,vtpatet ex
morte Sanbtorum virorum:pretiofa,iriquit,eft morsSan-
<ftorumeiUs. Peccator autem : etfi in lebto ; ecllrepente ci- jj
tra dolorem moEiatur: male montur:vt quimalas exequi-
I as ( nempe peccanim )inferat:Mors ( inquit) peecatorUhi'
mala. Qui autèm occidir,male bcdditSnam in iis quidem,
qui iùfte occiduntur,is,in Lidorum locum fcretulit: iniis
autem, qui vtiliter i inlocum parriddarum 8c execrabili*
umhominum.
ExfiniïoBaJilis-, D eum nencjjè (tutor
cm malorum.
Qupdproprie malum eft : nempe peccatum, maxime
dignummaliappellatione, exliberonoftro arbitriopen-
det,cum in noftra poteftate fit vel a vitio abftinere,veieffe
malos. Ex cæteris, aliaquidem obiiciunt tanquam certa-;
mina,ad oftendendam animi magnitudinem:Sicut Iob,&
priuatio liberorum, & omnium diuitiarum, iri vnprao-
metotemporis ablatio,& pervlcusinflidaplaga: Al^. autem
tanquammedicina peccatbrum: feeftt Daui<lis;deme-
fticum probrum, luenti p.oenas nefariælibidiriiâ.Rurfus
animaduertimus aliud quoddam genus terribi liuin,quç i
iufto Dei iudicio inferuntur, adreddendosmodeftiores
eos,qui,funt procliuesad peccatum-, vtDathan &Abiron,
qui à terra flint abforpti, aperça fiib pedib. barâthri imme-
fa vpragine:qui hac pæna meliprés nô euaferunt(quomo-
doenim, ft defeenderunt ad inferos? ) fedexemplo, cæte-
roseffecerunt modeftiores. Sicdcmerfes fuitPharao cum
exerdtü: Sic eiebti funt, qui prius habitabant Palæftinam.
Ex Chryfofiomo in terrAmotum.
8c hiepuniuntur : 8c ex malis quidam bona opera habenr,
& hie mercedem illorum accipiunt, vt ibi fuppl icio affici- ,
aritur.
; Non eft iuftus, qui non habèat aliquod peccatum j 8c
non eft peccator, qui non habeat aliquod bonum. Siergo
Videris iuftum aliquérii aegrotâtem, aut in aliqua tencatio-
nem delapfuiri: ric turberis, fed cogita àpud te, & die: Hie
iuftus malum aliquodfedtorpnino paruum, yrhbino:&
hie illud recipit, rie illic puniatrir. RurfuSjfi videris pecca-.
torem rapacem, auarum,& qui mille mala-perpetrat fecu-
da fortuna v t i, ne mireris,fed die ; ifte peccatorqui ihillc
mala perpétrât, 8c nihil aduerfi paticur, omnino bom
■ quippiafecitj&recipitmefcedeminhacvica, vtinaltera !
puriiatur. Propterea Abraham : quoniam accidebat, vt &
Lazarus feaberet peccata, 8c diues aliquid boni: dicit:Re-
cepifti bona rua, & Lazarus femiliter mala.
Ex eodem dd Stagirium.
; Gutinqmtriâültivfqiàdmortem ab irieunte ætate in*
cidèrunt in multâs calamitates? Vc imprimis quidem,ipfi:
deinde, v.tetiam alii lUcrUrii faciarit ex malis, quae ipfis accidunt
: Si àutenl nonfet in omriibus, nondum eft tempus
iudicii. Quidergb(inquit)quodpriufeuàmveniâtàddif-
cretionem bonorum aut malorum, puniuntur:vt qUifint
magnarum rerum fibicofcii? Sid quidé non viiaeft Cauffe,
fed multç 8c diuerfk!.Nam& ex Parentum intempeiantia,
&exeomm quiipfosaliierunt,negIigeritia,&:exaerisinç-
qualitate, &intemperie, & exmulrisaliis eiufmodi euen-1
ris, hoc fieri pbtuerit. Ad hæc accedic,qiiod multos eorum
Deqs nouit malos fiituros; Deinde his feippliciis, veluti
quibufdam pedicis,ebs retiner.
Ex eodem in cpifloUm fèctmdam ad Ti-
mothèum
Si nulltis malus punirerur, nemo exiftimaretDeü præ-
efferebus humanis. Si pmnes punirentur, nemo expeéla-
ret futuram refurrebtionem, cum hie omnes reciperent^
Propterea punit,& non punit. Propterea hie iufti quidem
affliguntur, quod inquitini,quodaduenæ,quod funtina-
liena terra, &probationis cauiIàhçcfîiftinent,vtIob:Peç*
catores autem,fi quando quid tale fitftinent,luunt poenas
peccatoru. Nam 8c ex bonis funt, qui mala habent opera,
| !H sibliotb.7et.P(ttr.Tom.6|p
Eiufdem vc interpretcitionc in Ioannem.
Et cur, inqriit,non omnes fiepuniuntur? Videmuse-
nirii multos éx malis'cofpulentos, bonæqüe habitudinis,
alacrefqj, 8c exultantes, 8c quibus res funt valde fecundaÄ
Sed quod ii nihil hicpaffi fint, hoe eft yiaticu maioris illic
futuri fupplicii:Et hoc fignificans dicebat Apoftolu$:Iudi-
catiautemdDeo corripimur:ne cumhocnfluido damne-
mur. , Ex orntione Theologi de amore in pauper es.
] Anveroà Deo quoque fiat, vt illi diuexensur,nondum
perfpicuum éft* quâmdiu terrena hæc. moles perturbario-
riem a fèipfa iââationemqrie velut in-fiuiftibus tulerit. E t .
quis feit an file quidem puniarur propter vitium , feic vero
tanquam laüdatus eueharur ? Et non è contra, ille quidem
extollatur propter improbitatem, hie autem probetur
propter virtiitem:Illé,inquam,altiuS fubla tus, vc ruat gra-
qius, du eipermittirar prius omnefuum viriü? täquämali-
querri morbümextmderë&prôpalarc, vtpuniaturiuftr-
us: hic âiitèni affli«ftus praiter opihionem, vt tanquam au-
rumin fornace probacum, fi quid virii habear, ideluat. A
fdrde enim mundus nemo eft pèniruS.
Sancii Bafilii ex results Mo naß ids.
Non omnes çgrinidines,ad quas videmus nonnunqua
y tilem elfe medicinæ artem; à nacura proueniuric.Sæpe è-
nim peccatorum flagella funt ægritudines, quæ inferuntur
aq côhuerfionêrii,quem enim,ihquit,diligirDominus
caftigat:Ét proptérëàinter vos funt multiinfirmi&imbe-
cilles/& dormiunt rimlti:Nam fi nos ipfos diiudicaremus,
non iudicaremur, eum autem iùdicamur a Domino Corri-
pimur,riè cum hoc mundo damnemur.Quâmobrem,qûi
èiüûnodi feint, his ômiffisMedicotum auxiliis, inueëfcas
fîbiàcerbitatesferrecüriifîlentiodebent, atqj illumimi-
tari, qüidixit:IramDominipôrfabo,quoniaiçpecèaüiei,
iàeCnoriprâuafiiàftudiaemendare, &dignos pcenitentiæ
fru&üs ederé, &illius meminiffe:Ecce fànusfaéhis es,iam
noliàmplius peccare, nequid de terius tibî contingat.
Qüin eft, qüando hoc diabolo ita depôfcen te,pcrmit-
titur à Domino,eum aliquem, tanquam fortiflimü aduer-
fàrium,( qu^ efteiüis beriignitas) ipfe cum illo in certâmen
commit tatiac magnificam illius iaétantiam fumma ferao-
rurri fuorum tolerantiarctundat^ qüod quidem in lob fà-
étufüilfe animadüêrtimusjaut moflioribus etiam inferen-
dis dölöribus làboribufqueexeiriplaproferuntur eorum,
qui vfque admOrteiri continenter cruciatus tolerare pof-
fiintj velütiLazarüS, .dé quo cum rot vndiqj vlcéribus vr-
géretür, niifquam tamen feriptum eft,eum vnquam quid-
quam à diuicë illo petiuiffe, vllamue fig^lrficatione dedif-
fc,qüôd iniqtio animo êum,in quo erat:rerum luarum fta-
rum ferretrquç quidem caufla fuit,eur pofteain finu Abra-
hæ quieté inüeneric, veluti, qüi mala recepiflèt in fua vita,
Quanquamalianr. quoque morborum caufàm in3 an-
étîs euenire folitam reperimus, velut in Apoftolo : nee-
nim hominis naturam egreflùs poffet putari, aut natura-
liter aliquid præ cæteris eximium habere quifpiam ipfum
exiftimaret ( quëmadmodum Lycaones, qui eum cuni
coronis 8c tauris âdierunc ) quo facilius intelligi poffet,
hominis illum nacura præditum elfe, in afiîdua erat ægro-
tatione. Quocirca quideft, quod eiufmodi homiAibus e-
molumenti adferre poffet medicina î aut quod non iis po-
v tius contraab eapericulumpro?reari, quireliétareétara-
rione, curam fiiam in corporis curationem tantum con-
tulerint?
Quiveroex vitiofa, quam tenebantjn viélu, ratione
morbum eontraxerunt, hi corporis curatione vti debenr,
perinde vti exémplo 8c abumbratione quadam , quam
in curando animo fequantur : nam omnino feigere com-
moda, quæ ex medièina percipiuntur, hominis côtentio-
fi eft, omnemque in medicis fpem fàniratis col locare,à ratione
penitus abhorret,fcd'quemadmodum licet agricul-
R r r turæ
E
l. Corinth.n .'
F
tiehr. J Z.
t. Corinth. IJ.
G
Mich, 7.
Ioann. }.
H
UOoT.)+.
1
%