M P
S. Futgent.de Remijfpeccat.
Mil J i mute. Hoc teftimoniumB.Paulusfecutus, adiunxit:
Ecce nunc tempus acceptable, eccè nunc dies falutis. Hoctempu?
alio loco fie cuiclehter idem commendat Apoftolus, vt
qUifquis diüirio iilümihatus manere intente iegerit,&
competentèrintellexerit, nonfedeäpiat, necaliudfibi
tèmpus conuerfionis autrcmiffionis inquirat:fcieris quia
quifqiiisinhoc tempore indulgeriam noluerit quäerere,
nullatenus poft iftam vitam poterie iimënire; Scribens
ergo beatus Paulus ad Galatashaècloqiiitur: Notite errare:
Deus non inidetur. Qua enim feminaiitrit homo, bac&metct.
guoniant qui feminat in urne fuà, dé carne metetcorruptionem:
Qui anient femiuatinjpiritu.defpiriiu metet vitam aternam. B o-
nutnautemfacientes, nondeficiamus : temporeenimfuometemus
lefic tentes i,Ergo dum tempus babemusoperemurbonumado-
mnes : maxime autein ad domefticosfidei. His Apoftoli verbis
quis pigerid opèris boninon excitetur affedum ? Quis
èrranSàÔeo no rcdam viamtrëmefadus inquiratî Quis
non feminarioni bonæ deledetur infifteré, quando fe
non aliud quam quod feminat recepturus cognofcitiH
melle? ’
C A P V T V I I I.
in retribujione mercedis: cum Beatus Apoftolus hoev-
lumquemque recepturum te.ftetur in rot fle,quod pe.i fe-,
ueranterprâîmicriUnfemine. Talis barrique eftilleperi-
riffimus ventilator , qui permtmdabicarcam fuam, vt di-
feretionecritiçi atque palearum nullahibreptionefalla-
turt necinhorreum micric paleas ignibus dandas,nec tra-
ditflammisfrumenta, quae funt hqrrep dcputanda. Fu-
turz quippe meffis tempore boni fefninatores ilfifcilicer,
qui nunc perfeueranter feminantes in iachrymis in gau-
diometent, quique nunc euntes fient mitten tes femina
fuattunc autem venientes venientin exultatione portantes
/'■ 'VPortct igitur vt huncapoftolicæ Drædicationis fer-
V ^m oncm paulo diligentius atten damns. Neque e-
nimffuftra cum tarito pondéré przmonet dicens: Nolitc
errare. Ac deinceps a'diecit: Deus non inidetur. Poftmodum
vero aperuit^n quo nonnullos errare cognouit inquiens:
Qua enim feminauerit homo,bac & metet. Errat ergo,quifquis
le inretributione futura meffurum putat, quod in huius
temporisoperaripne non feminat. Verumquiaipfiusle-
minatiohis aç meffis diuerficas fiait euidentius intiman-
da,idcirco èam fubfequentibus verbisperitus difeernen-
di agricola fubiungens, hatc ziv.Quoniamqui feminat in carne
fua, de carne metetcorruptionem : qui atttein feminat in fpiritti,
defjnritu metet vitam Aternam.Ille eft ergo error quem in hu-
iusfermonis intérdixit exordio j quo fevnufquifque a-
liiîd exiftimat meifurum elfe quàm feminat. Errât igitur
quifquis iü cariie feraiiiat, de qüa corruptio metitur, exi-
ftimatmeffurufhfc vitam zternàm, quaein fpirituiemi-
nantibus referuatur. Sequitur vero Apoftolus dicens.Bo-
num autem fattentes non deficiamus : tempore enim fuo metemus
mânipulos fuos. Sicut ille priuabitur guidió confor-
tioque meiforum, qdi licet aliquando bona feminauerit,
perfeuerantiam tarnen bonaierninandi non tenuit,ficet-
iam ille nec indulgentiae,nec laetitise poterit participatio-
ne gaudere, quern feminaegri noéturhp, id eft,.diabolo
, intantum famulari fauereque deleftat, v f vf-
quein mortem non quiefcat ilia feminare, quæ angelo-
rum metentium diferetione colle61a & in faiciculos col-
ligata i dominiiudido finecommutabili præccpto inex-
tinguibili deputenturincendio: quia & mbfequentis vi-
tio itiiquitatisjpraeteritus iufti fruftratur omnis labor bonus:
, Sc iniquitatis meritum permanet, cuius labor eft o-
mnis malus. Dicit enim Apoftolus : Quia vnufqu'tfquepro*
priam mercedem acciptet, fecundumfuumlaborem : Ilium fcili^
ceti in quo vnuftjuifquc inuenitur quando de præfenti
feculo tranfîrepræeipitur. Proinde iïeut Apoftolus mo-
het: dum tempus babemus operemur bonum adomnesimaxime autem
ad domefticos fidei.
C A P V T I Xv
N Am & in epiftola qua; ad Hebraios feripta eft, non
iblurri conuerfio in pradenti tempore lignhicatur
neccflaiia: verumetiamprxeipiturvfqueinfinem perfe-
uerantia retinenda. Ait enim: Videtefratres,nefortefit in ali-
quo vefirum cor malum incredulitatis difeedepdi H Deo viuo ,fed
bortamini vofmetipfos perJtpgults dies,donee bodie cognominatur,
vt non obduretur quis ex vobis fallacia peccati. Participes enim
Chriftiejfeftifumus , ft tamen initiumfubfiantia vfque adfinem
firmumretineamus.Quisautem non ipfius exemplo terrea- jrfHrm.raocB*«»»» Me/*«*"'»«'• ‘ ‘■ "t *''* 1 — I j ' ' ; . . . . a . .
déficientes. Hæceuidenter oftendit feminis nomine y - I tur Apoftoli,vt a mails openbus dilcedens,tn pcenitentia
« a . - 1 r- • n . _ _ _ * ’ _ niufcpiufque opera defignari.Superius ehimdixerat:^«« ripiim lint lie rflUPit nA
enim feminauerit homo, hoc & metet. Nunc dicit : Bonum autemfacientes,
non jeficiamus: temporeenimfuometemus non déficientes.
Vcreÿeritatisdifcipulis,& ob hoc magifter egregius
Gentiqin,qui ficut iuftitiam non defiituram in retributifeneoperum
docuit: fictempus feminationis &mef-
fis, id eft, opera,tionis, retdbutipnilque difereuit: ne quis
inepta cogitatione tempus (eminatiOriis & meflis con-
fundens,aut tempore feminationis depofeat futur* mef-
fis effedum, aut tempore melfisconcedendumfibi/pe-
ret bons lêminatidnis initium. Acftciners operatius &
ignauuspigritiæ vinculis inredatus , imo quod eft detenus
, ftudio jnortiferæ feminationis mtentus, nongau-
deatin melfe,fed lugeat, dum coepérit fuælèfninationis
fOndigna tunCmetere, quandpiam non poterit qualita-
tem niali lemiiiis ifnmutare. Éft praeterea diligentius at-,
tendendum | tria qjiidem nobis in hoc lo cO Apoftolicaî
dodrinæfermonis oftendi : hoceft, vt bonumfaciamus,&
vtnon deficiamus : quia temporqfuo metemus non déficientes. Ho-
ruift trium, duo in præceptofiintoperis : tdtium, in pro-
miffione mercedls.DupbuS labor operariis ifldicituruer-
qo fpefutucæ meffis laborantium animus fubléuatur.
AdfpleC enim qür certam fpera^pro fiii laborisqualitate
mercedem fumere, magisexlaborevirtutem. Bonæigi-
curoperationi ApOftqlus perfeuerantiam iungit : vtnon
deficiat in femine,.quifquis iff meffe ieteftatur fine fine gaude->
re. Proiflde fecundum di&um beati ApoftoH ille
necefte eft adfuturaî mtflls gaudium perueniat : qui prae-
fenti tempore in bonas operatiohis fcmine perfeuerat.-
Cæterum multumfeipfum feducit,flue qui nulla: mittens
vfque in finempræfenris vitae femina < oper um bonoruni
putatbonaquandoque meflurrfm : feu qui deprauatus
caret perfeuerantia b onæ op erationis, Sc laetitiam iperat
Sc Conuerfatione currat ad Deum, &follicitus caueat ne
tenoreperfeuerantiae dereli&o reprobus fiat ? Confide-
ran dum quippe eft cundlis fidelib us, qua (ollicitudine i-
pfe beatus Paulus cucitrrerit, qua vigilantiapugnauerit,
qua feueritate corpus fiium caffigauerit. Ait ergo: Ego igi-
turfic curro,non quafi in incertum: fiepugno, nonquafi aerem vex-
b er ans : fedcaßigo corpus meum, &inferuituteni redigo : neforte
cumaliispradicauerim, ipfereprobusefficiar. Hzcautemdice-
bat, feîcns per Ezechielem diuinitus diélum in eo : Cum
conuerteritfe in fins afua iußiiia, &faciatdeliäum, & moriatur:
infuo delifto quod fecit in ipfo morietur. Fruftra igitur fibi pec-
catqnjÉn remiffioné vanis cogitationibus fomniat, quif-
quisnon vfque in finempraewntis'viraè', in mandatisdo-
mini perfeuerat, vel quifquisante finem vitae przfentis
non difeeditab itineribus peffimis. Oportet enim vt omnis
iufius cum timoré & tremorefuam fainttmopcrctur, & ontnisini-
quus definat exhibere membra fua arma mquitdtispeccato: fea ex-
hib'eatfemetipfum tanquamexmortuis viuentem, & membra fua
armaiuftitia Deo,ac definat talia operari,quorumftipendium mors
elf * dicente Paulo Apoftolo. Stipendium enimpeccatimors.
Haec mors , etiam futura ira Üei dicitur, qiiae iniqttis & in
malo perfeuerantibusinferétürv Vnde Sclohannes Ba-
ptifta Pharifaéos Saddücæofe[i lie in crêpât, vt t tiam Chri-
ftianos male viuentes fua increpationê perftnngàt. Dicit
namque: Genimind viper arum,quis Vobis detnonftrauitfugereab
irafutura?Facite ergofruäits dignos panitentia.Etne velitis dicere:
pattern babemus Abraham.Dico enim vobis.,quidpotenseft Deus de
Japidibus iftis fufcitarèfiliôs Abraba.iam enim fecuris ad radicesar-
borumpofitaeft. Ofnnis arbor qua nonfadtfiuäum bonum, esui-
; de tur, & in igriem miftetur. Ifta cum dominicus prascurlor
I diceret, proculdubio iniquis dice bat &ma lis, quos et-
| iam propter imitationcm ferpendum, hoceft, diaJbölici
; operis,viperarumgeniminanuncnpâbtst. Quibus tamen pftendit,
Liber fetunihos:
ftendit, quid in hoc feculo facerent,quid e tiam in futuro
; . f » __________ I ............ « 7
iuditio coroham iuftitu reddet iufius iudex, fiait Apöftolu* ain
hisquidiliguntaduentum eius, operantib. autem ihiqUtMem,fient
Pfalmus oftendit: ddbitftcundum opera tor urn,& fecundum
nequitiamfiudiorum ip!orum,& fecundum opera manuumeortm
tribuef tilts, riddet retri'butionemeofumipfiseafcilicetcaufe
quia qualisVriufquifque de hacvita egtedithr, talisfiith-
ræ vit* fine dubitatione redde tur, nec de corruptionein
incöjrüptionemin illo iufto miitabitur iudicio, qui ab
iniquitàtc ad iüfticiäm, & à mâlavita âd bonam vitam
non prius in hoc feculo fucrit unmutatus;
C À P V T X I :
T)Ropteteâ Paulus dicit: Omntsqutdémrefurgèmu's: fed non
A omnts iminutabimur. Quod cum B. dixilfet Apoftolus,
ne fenfus fermon&eiusapud aliquos penderet incertus,
feiuit fubfequenter fideîibusoftendendummuojfnam fu-
turz refurreârionis tempore àixerit immiitandos. Profc-
d o enim fi dixilfet, Omnes refergemuà, fed nori immq-
tabimur: nullius immurado futura crfederétur. Et iterum
li di*ilfet,omnesrefurgémus,&immutabimur:ficut omnes
creduntur refurreâuri, omnes eciam credferenturïii
iudicioformidarent.Przdpiens enim vt facer tntfr tUtus di-
gnospeementidy oftendit hie mucari polfe homines, S c i
fupplidj meritoad meritum regni posni tends animi con-
uerfionetranfire. Adiungensautem,quiaomnisdrborqua
nonfacitfiuttum bonum excideiur,&in ignem mitteturxeen pus
piznunciaiiit futuri iudicij.quo malis vlque in finem cri-
minofam ducenttbus yicamjficut infrmftuofis arboribus,
-nonremiffio peccatorummifericorditerdonabitur, fed
zterna combuftio iufte reddetur. Ideo quoque Saluato-
remnoftrum przdicit ad diferetidnem tritici palearum-
que venturum,: qui habens ventilabrum in manujua ,permun-
dabit areamfUam: &congregabittriticumfuummfirreum,pa-
leas autem comburet igniinextinguMi.lnforin^^mnemm^-
terea Chriftianum tenoreeuangeliczle<5tionis,vtdilcre-
tione habita confideret quid in primp Saluatorisaduen-
tufuerit vnicuique pliffima largitate donatum, quod ct-
iam lingulis expeitetur in fecundo.iufta retribudone
reddendum.
C A P V T X.
IPfe enim nofter Saluator Sc iudex , qui nunc vfenit Vt
f , à -------- A lite r immutandi. At cum omnium futura refurreftioaiuet:
faluetltUllC eft autem wnmruc ur ini-)irr.r•fini n nn.lm.
tunc eft autem vénturus,vtiudicet:quinunçVè^ • nem prædixerit.hectamen omnes alfeueraueritimmutâ-
nit, vt oonos ex malts j>ia remiffionefaciat: tune autem j dos: admonuitnos follfeiteferutariqninamfintmrefur-
yenturtîseft, vc malos a bonis iufta çxamihattone^difeer- . re<ftionè futuriexaminis immutandi. Hoc autem nolens
nat. I nmiaduentusfui demonftratbeneficium, dicèns: j relinquereB. Pàulusàmbiguum, nelicentiusiniquide-
Vemt enim filmbomtms quame &faluum facere quad penerat. Unquérent.fi commune fibi cum iuftis munus future mu-
becundi vero aduentus metùendam fie intimât çquicaté. tationisaudiirentffequenti fermoriè curauit oftendere il-
Ventetfiltusbomtms &tuncreddet vnicutquefecundumoptrafua. f lius mutationis donum, in mofnento,in i t t u oculi,in nouxßima
Knmi aduentus mifericordiam rurfus oftendens , ait : tubaiCdnet enim tuba, & riionui refürgent m c o r r u p ti. & n o s un-
. teenun t ntrtpuc«*«„,/«», Cum dicit in o s, oftendicillosfecumfiiturz
Sic enim dilexit Deusmundum, vtfilium fuum vnigenitum dar et:
vt omnis qui credit in turn non per eat, fed babeat vitam aternam.
Non enim mißt Deus filium fuum inmundum,vt iudtcet mundum,
fed vtfaluetur mundus per ipfum. Secundi vero aduen tùs iu-
dicium ficpronuncians,'dicit : Malta babeo de vobis loqui ér
iudicare. Et alio loco:Sermo qutm locutusfum vobis,ipfeiudica-
bitvos. Ecalioloco : Sicut audio, iudito, & iudicium meum verum
eil. Rurlus beneficium primi aduentus fui, quo nullum
inucniensyiuum, gratis fufeitat mortuos, quosvtiq;
facit ex impiisiuftos, talibus intimât verbis : Amen amen
dico vobis, quia venit bora & nunc eft, qtlando mortui audientvo-
cemfilij Dei : & qui auditèrent, vtuent. Secundi vero aduentus
examen, quo iudicaturus eft viuos Sc moftups, fubfequenter
prznunciat, dicens : Amen amen dico vobis, quia venset
bora, quando omnes qui in monumentis fient audient vocem e-
tus : Mtprocèdent qui bonafecertint in refurreätonem vita, qui autem
malaegerunt,inrejurreätonemiudteij. Przfendsitaqj vo-
çis eius auditus donac vitam mof tuiSjCum fidei gratia lar-
gitur incredulis, Sc quos malos inuenit bohos iacit: Prz-
fentis autem vocis eius auditus impios pie iuftificat, pec-
cacores miferiçorditer faluar.czcos clementér illuminât.
Secudç autc vocis eius auditus ficut iuftis coron a iuftitiz
reddetffic iniquis poenam pro iniquitate retribueuln pri-
mz vocis eius auditu prçuenit peccantes mifericordia re-
dime ntis : in fecund,z vods auditu lubfequetur operadb.
retributip iudicands. Hie omnibus dicitUr : Ventte adme
omnes qui laboratts& oneratiefiis, & ego vosreficiam: illicautem
dextristdntumdicetur : Venite benediäiparris met, percipitere-
gnum. Sinifiris vero dicettir: Ite malediät in ignem aternum. Vbi
eft meritorum tanta certiffiaia cognitio paftoralis qUafe-
gregabuititur oues ab hoedis,vtitanullushoedus ponatur
ad dexteram, ficut ouis nullacollocabituradfiniftram.
Ilia quippe mérita cùm quibqs homines ex hac vfta di-
feedût, iplacü eisiniliavitaindefinecer atq; incómuta-
biliter permanebunt, fiue bona quz hie diuina piétas có-
tulit: feu mala quz hie humana iniquicas compa' auit. Ac
pet hoc nulla ibi ericremptio maloru, quamuis futura lit
Donoru prornodo meritorum.Ilia enim mänebü t in pce-
na, ifta perficicntur in gloria, lftud eft tempus quo Deus,
fîlut in Pfelino feriptiim eft : Nonftcundumpeccat* noftrdfe-:
ett nobis : neque fecundum iniquitates noftras ret ribuit nobis. Quo-
ntam fecundum altitudinem califi terra : confirmauit Dominus
mutadonispotiru osdonum, quos in hoc tempore cum
Paulo lociilque eius tenet Eccleliaftica redeque viuendi
communio.Ipfius vero ntutarionisipfinuans qualitacem
dicit : Oportet enim corruptible hoc, induere incorrupcionm • &
mortale hoc, induereimmortahtatem : Vtergo in talibus tunc
fequaturmutatio iuftz retributionis: nuneprzcedit mu-
tatio gratuitz largitatis. Quam mutationem B.Propheta
Dauid oftend«, ait: Dixi,nuc ccepiihec mutatio dexterdtxcelfi.
C A P V T X I L
RIs ergo, qui in brzfenti vita de malo in bdriuhi Fue-
rintimmutati,Futurç mutarionisretribudo permit-
ticur. Qüa fiet, vt quifquis hic ad meliorà conuerfiu mu-*
taueritvjtâm , in ilia quoque mutatus retribudone do-
num podàtUr zqualitarisangelici.QuamipfeSaldâtor,
quifidelis eft in verbis fuis, & fan dus in omnibus operi-
bus fuis, non iniquis aut impiis, fed folis permitrit bene
viuentibus ac iuftis. Quia nec iufti funt,qüi bene non vi-
uunt : nec iniuftë punientur, qui Deum diligentes mandata
eius contemnunt, quem iffidihgunt qui eius hian-
data cuftodiunr, ficut ipfe domiftus dicit : Qui diligitme,
mandata mta euftodit. Deum igitur qui nee iniufte diligi,
neciuftepoteft aliquando côntemnf, illivere diligunt,
qui eius præceptis obediun t.Ifti fun t qui fecundü fermo-i
né domini mutabuntur,& æqualcs angelis Dei,incorru-
ptibiles fcilicetatq; immortales munerc iili9mutadohis
e ffedi, quorum non anima fola mutabitur in melius , vt
iam peccare bon poffit, fed etiam caro quam corruptibi-
lem atq; mortalcm habuerit,ficin rëfürredione mutabitur,
vtiplà quidem fit quç nunc eft,fed neque corrüptibi-
lis,nèq;mortàlifpoffit elle quodnunc eft. Acperhôè,card
dciniquoriim & iuftoruquz nunemoritur, iplà eftrc-
lurredura.Refurg0autem iniquöruminzterno dolore.*
iuftorumverpinæterha foelicitatemanlura. Et ficut ilia
rdfurget ad cruciacumi fîc ifta refurget ad gaudium. Ilia
ob hoéànimabitur, vein zterna morte cum animator-
queàçur: ad hoc ifta viuët, vt cüm anima perefinisVîtz
beatitudine frnatur. Iuftorum ergo corpus fecundum A-
poftoli przdication ë : Seminatur in corruptions, futgit in tricor-
ruptione: Setninatur in tgnobilitdte,furget inglorià: Seminatur in
m ife r ic o r d iam fu a m fu p e r t im e n t e s e u m : Q u p n ia m f i c u t d i f t a t o t r in f i rm i ta t e .fu r g e t in v ir tu te :S e fn in d t u r c o rp u s a n im a le ,fu r g e t c o ïtu
s a b o c c a fu , e lo n g a u it in iq u i ta te s n o ftr a s d n o b is , i n illo a u te m p u s J p ir itu a le . Hoc ergo in ëis agi tu r pergrafiäm.Vt primum
'■ ' ^ .. . '> ^ , , . _ hie