AlämAuiti Viewers Archiepiftopi
& .t . — - .......
Primas venturppähdet fub iudice paenas.
Ilium quanddqüidemgrauiterfeiitentiapunit
Quemrnirum cecidifle putesmam crimen aceruat
Audor,inlgnaro minor eft peccahre reams,
Durius idque malum, quod maior fecit, habetur.
Sed quöUyiüaces pertendit in abdita fenfus,
Quodque ftfrtitavidet,refumque arcana refignat, '
Angelici feruens fupereft natura vigoris.
Horrendum didu,figni(que notäbile mortftrum.
Nam quicqdidtöto dirum comrhittitur orbe.
Ifte daCrt,rcMö?ümque manus ac tela gubefnat,' ■1
Pugnar,'& occultiis per publica crimina, latro ^
Ec nunc f*pe hominüih,riunc ille in feua ferarum *
VertituroradubindehoüosmutantiaYültuis, v"
AUlis interdpd&bito menrita volanris
Fit rpeciesibabitufqueicerum conftrigit-honeftos.
Rurlum eriamapparens formofocörpofe virgo.
Illicardentes öblcmnaingaudiavifus.
Sxpe etiam cupidis argentum immane corufcat.
Accenditque animos auri fallends amore,
Delufos fugiens'vano phantafmate tadus.
- Nulli cer ta fides eonftat, vel gratia format
Sed quo quemque modo capiat teneatue nocendo.,. v
Opportuna dohs.claußeque accommoda ftaudi.
Sumitur exterior fimulata mente figura.
Maior adhuc etiam fteuo per mifla poteftas,
Ter fandum vtvincat,dudum collata creato.
Sic natura valet,redkam quam condidit audor,
Sedpodadprauos fubuerfor tranftulit vfus.
Vidic vt ifte nouos homines in fede quieta
Ducere fcelicem nullo difcrimine vitam,
Et lege accepts domino famularier orbis,
Subiedifquefrui p lacida inter gaudia rebus:
Commouit filbitum zeli fcintilla vaporem,
Excreuitque calensin feuairtcendialiuor.
Vicinum rancforte fiiit cum decidit alto
T empusv&innexamtraxit per prona cateruam.
Hoc recolens,eafumq\ie premens in corde recentem,
Plus1 dokiit periiile fibi,qupd poflidet alter
Tunc mixtüs cum feile pudor,ficpedore, queftus ■
Exphcat,& tali fufpiria voce relaiat.
Prohdolor,hoc nobis fubitum confurgereplafraa
Inuifumque genusnoftracreuifle ruina?
Me celfum virtüs habuit,nunc ecce negledus
Pellor,& angelico limus (uccedit honori.
Ccelumterra tenet, vili compage leuata
TLegnat humus,nobifque perit translata poteftas.
Nec tarnen in totum periit,pars magna retentat
Vimpropriam,fummaque ciuitvirtute nocendi.
Nü chfferre iuuat:iam nunc cenamine blando
Congrediajidum prima falus,experta nec vllos
S implici tas ignara dolos ad tela patebit.
Nam melius foli capientur fraiide,priufquam
Fcecundam mittant sterna in fecula prolem.
Immortalenihilterraprodire finendum eft.
Fons generis pereat,capitis defedio membris
Semen morriserit:pariat difcriminalethi
Vit*principium:cundiferianturin vno, •
Nonfädet viuumradix occifa cacumen.
H*c mihi deiedo tantum folariareflant.
Si nequeo claufos fterum confcendere ecelos,
His qüöque claudenturdeuius cecidifle putandumeft
Sinouaperdaturfimiliftibftantiacafii.
Sit comes excidi j ,£til^pat confortiapceiue.
Et quos pramideonobifcum diuidat ignes.
Sed ne diffidlisfallendi caufaputetur.
H*c monftranda via eft,dudum quam fepe cucurri
In pronumlapfustqu* me iadantia coelo
Expulit,hsc hominem paradifi e limine pellat.
Sic ait,&gemitus vocem claufere dolentis.
P orteiuit cundis animalibus altior aftu,
vEmulus arguto callet quipedoreferpens:
Huius tranfgreflbr de cundis fumere formam
£hgit,aeriunfftatimfibi corpus adaptans, $
Ifique repentinummutatus tenditur anguem.
Fit longa ceririce riciongatcitubc draco,iplendentia colla -
D e p in g it m â cu lis ,te re rilq u e vo lum in a dQ rfi.
Afperat,# fquammis per cerga rigentibusarmat.
Qualis vere nouo primis cummenfib us sftas
Præmittit lætos poftfrigorapigra tepores, . . .
Euadit veterem renouatis;morib.us annum
Sicca virefcenti permutansgerminafronde.
Sic prodit coluber lucenti pelle tumefcens,
Et tandem egrediens tefrarumque abdiîalinquens,
Prsfert terribilismetuéndumforma draoqnem,
-Dira micantoculi,tuluminevifusacuto • •>>
Lærior,optatumdifcitconfiiefcérefolem. ...
Nuncftridet blandum,crebronunc earraiiici^uces
Ludunt,& trifidam difpergunt guttura Üriguami ;.
Ergo vt vipereammale liiadaftaude figitt’aiOjj ;..
Induit, & totum fallaxproceffit in ariguem,■ ; (
Peruolat ad lucumrtum fone rubentia læri
Carpebant iuuenes viridi de palmite mala.
Hic veritus ferpensjfirma ne mente virili
Non queateffufo fubuertere corda veneno: . ,
A rb o ris in veritae fp iris rep tantib u s altum
P o rrig itu r, trad um q u e lum n h ib lim ih u s æ quans,
A u d im m fe d lem le n ific vo ce m om o rd it.
0 felix, mundique decus pulcherrima virgo, ; . J
Ornât quam rofeo præfolgens forma pudore, :
Tù generi ventura parens^e maximus orbis
Expedat matrem,tùprima & certavoluptas.
S olamenque viri,fine qua nec viuere poflit,
Vt maior,iiciùre tuo fubiedus amoriy . u
Cui cunda es,pulehram reddas v t tempore prQlem.
V obis digna daturparadiiiin Verticeiedes, i ri
Vos fubieda tremit famulans fixbftantia mundi,. .
Q u p d coelum=,quod te rra c ré â t, q uo d gurg ite magno
P ro d u c it p elag usjveftro s co n fe rtu r in v fu s .
Nil natura negat,datur ecce in cunda pote ftas. . ;
Non equidem inuideo,miror magis attamèn ifta : ;
C u r D eus in u id it vo b is ex a rb o refirud us?
S c ire v e lim q u isd ira iu b e t,q u is ta lia d o n a
In u id it,& rebus ie iu n ia m ifce to p im is . j :
Hic male blanditam fixeruntfibilavocenii,
Q u is ftu p o r p m u lîe r m entem calig in e c la ù fit
I C um fe rp en te lo q u iîve rb um com m ittere b ru to.
N o n p u d e t,v t veftram p ræ fiiraat.b elua lin g u am î
E t m onftrum p ateris,relp o n {ùm q u e m fiip e r a d d isî
E rg o vb i m o rtifè rum fe d u d ilis E u a venenum
A u rib u s a ç ç ip ie n s ,c lad i é o n fè n lit in iq uas:
Tu n cad fe rp en tem yano fie ore lo cu ta e ft.
Suauibus o p o lle n s co lu b e r d u lc ilïim e v e rb is ,
N o n ,v tre re ,D e u sn o b is ie iu n ia fu a fit,
Nec prohibet largo curari corporapaftu.
Ecce vides epulas totus quas porrigit orbis,
Omnibus iis licite genitor promptilfimus vri
1 P ræ ftirit,& to tas em la x a u it habenas.
H a e cfo laeftm em o rism ed ij qqam p e rip ic is , arb o r
In te rd id a e ib is,hæ c tantum tangere n o b is
Pom anefasid iues p rsfum it e ste ra v id u s .
Quodftliberpas temeraritnoxia legem,
Iu ran s te rrib ilip ræ d ix it vo ce c re a to r,
Quadam nos ftarim luituros morte reatum.
Quidvéro-mortemappelletjdodiffimelèrpens .
Pande libens rudibus nobis incognita res eft.
C a llid u s in d e,d ra co ,& le th i turn ip on te m ag ifte r,
In te ritum d o ce t,& cap ta siic fa tu r ad au res.
Terrons vacuum formidas feemina n omen,
Nequaquamvos dira manetfenrentia morris,
Sedpaterinuifus fortemnon contulitæquam, '
Nec vosfcirededit,libimetqusfumma reiçruat.
Quid iuuapornatum comprfendi aut cernere mundum,
Et cæcas mifero concludi carcere mentes?
Corporeos pariter lènfus,oculo,fque patentes
Et bruris natura deditdol omnibus y nus. ..j--.
Semit,ab humano nec diftatbellua vilu. .
Confdium mage fume meum,mentefque fupernis
Infère,&xredosin ccelum porree fènuxs: i
Namqueid quod vetitumformidas tangere pomum
dr par. rat o On<Anali Ltb IL. 3 99
Sciredabitquæcunqüepàterfècrerareponit.
Tu modo fufoenfos tantum ne cOntrane tadus,
Nec captîua dï a freneturlége voluutas,
■ Namque vbi diuimim lioaueris orè fàporem,
Mbxp.urgâta fiio faciet tiialumina viïü '
Æ^uiparare deos,fic fanda vt noxia noflè,
Iniuftumrëdo,vero difeernère falfinn.
Taliafallaci fpondèritem donafufurro,
Crediila fubmiflO miraturfeemina vultu,
Et iam iamquèmagisCühdafi,&:fledereTenfùin
Ihciplt,& dubiamlctho plüSaddere mentem
Ille vt vicinô vidam difcrimine feiifit,1
Vnum de cundis lethâli ex arbore malüm
Detrahit, & fedùni nutantiprorinüs offert, ,
Nec fpernit mifèrum millier male credüla rriunus,
Sed manibuspomumignaris lethale fètradâni,
Naribus intexdùm labiifiaüe patentibusvltfo
Iungït,&ignorahsludit demorte fiitura.
O quoties ori admotUnî compurida retraxit,
Audacifque ifialititubansfubpbridère dextra
Geffît,&: cffedumfceleristtèmefadarefugit.
Dûs tamenefïècupit fîmilis;,fèrpitque venenüm
Ambitioneno cèhs ,rapiuntéontraria mentem,
Hinc amor,ihdè timor dubrarti iadrinriapulût,
ïnterdumquëètiamlexfubuenit,æftüatanceps,
Diuidui cordisdira inter præliâ flùdus,
Nec tarnen iricentor defiftit fallere ferpéns,
Oftentätque cibum dubiæ,queriturque mbrari,
Ëtiuuatin lapfum pçndentis prona ruinas
■ Vttandemyidæ grauiorfëntenriafedit,
Æternam tentare famem-.per criminis efëam,
S erpentem ïàtiarexib oque m fùmeret ipfà,
Annuit infîdns,&pomum morfa momordit.
Dulce fubit virtus,çâpiturmbrs horadapaftu.
Gbntinet hicprirhumfiiagaiidia callidus atiguis,
Dilîimulatqüefefüm vidbriafæua triùmphum
Ignarusiadijdiuerfàexpartereuèrtens •
Adam,di£fufi làetusper gramina campi,
Ç biriugis amplexûs^atqüe ofccila cafta petebat,
Occurrit .müiier,cuimtlêâudàcia primum
Flebatfoemineosartimbfain cordafuroxés
Etiicorfi. loqui (fémefum nàmqué gerebat
Aflèruans mifero' p’bmùmexitiale màrito)
Svime bîbum dulcis vitalièx germinè coniunx,
Quod fimiliÿ fümrno fêcitnos èfle tonanti, -
Numinibufque parensmon hæc tibi nefèia donum,
Sed iam do dàfero,primus mèa vifeera guftus. .
Atrigit,audaadiffblùens pa6ta periclo.
Crede libèns,merttem fcelùseft dübitaflè virilem,
Quod mulier potuitjpræcedere forte rimebas,
Saltem confequère,atqùe animos attolle iacentes,
Luminacixrfledis?cur prbfperavota moraris?
Ventlxroque diu tempus furaris honori?
' Hæc efrât» manuvîduïae fërcülâ mortis
Iritereuntè anima lethum dum crimina pafeunt,
Porrigit infauftoèoriiunxinfàna marito.'
Àccipitinfelix malefiiadi verba fiifùrri,
Dernifitqiié fubsàdnbxiacrirninàlehfus.
N onillumtrepidi concuiïit caufapaùoris:
Nec tànrum eftguftu cundatus, feeminà Quantum,
Infèquitur velox,mifèræqtie exconiügis bre
Çbnftànterrapitincbnftans dotale Veneflurri^
Faucibus,& patulæ mimicàspbrrigitefcas.
Vix vno pomum libabat fiiccidamorfu
IngluuieSjftimmumque dabat vixefca fàporem, ■
Ecce repentinus fülgbr drcumftiritorà,
Lugendoque nOÙdsrefpexit luminevifus.
N oncæcos riàturà dédit,hecluminis vfii.
Priuatum peperit formæperfèdioviiltum. ^
Nunc verbmagecæ£useris,cuinon fatisillud
Nofcérë quodàntüs vblüitteribflè creator.
Advitärnnabiscemefidife-dafacultas,
N un c Verb le thümfédve ftrafponte vide tis.
T um pàtùifîè gémuntôculosmamcùlpa rêbellis
FulfitjSc qbfcoenos fènferunt corporamotus.
Tune primum nudos(dubiumqùid<Ueerè pbfïîm,
Extindus natufoepudor^circuniipicit artus.
Erubuitpropriæ tu.nc mens fibiebnfeia culpæ,
'Pugnauitque fins çarnis lex inditamembris.
Namque hiepofteritas yiciatogerrnine duxk
Arribus illicitiscognofcerevelle ruturâ,
Arcânifque^^facrist^^os immittere fen&s:,
Édita vel coelo,vel tetro men^ profundb ^ ;
Rimari,in_que cauàs haturæ irrumpere legès, •
Quærèfe quamdextro quifquamutlîdere natuS,
Profpefa quam ducat reftantis tempora v it* ,
Diflimilem paribus prouentum diieerefîgms.
Nec non & geminosvno füb tempore fixfos,
Quos indifcretusluçi fùbduxerit orbis, 1
Moribus aduerfîs varia fùb forte notare.
Indigetesquofdani ftellis affçriberediuos, .
Iunior antiquis *tas quos prætulit aftris,
Atque inferrialiiamdudummole fepulcis,
Vàna per immenfum difponere nomina coslum.
, Iammagicaip-digne valeatquis dicere fraudem
Occultas tacito tentantémpedore vires?
Legifer y t quoridam vates,fub regefuperbo,.
D umnoua monftraret iuffi. miracula figni,; ,
Commouit liuoremagos, vt talia tentent, ,
Açcumülentque fùas zelo femente ruinas*
Queisforfànfifupeteret non vana poteftas,
£)emere,non etiam properkrènt adderemonftra,
ÆmulafedÉgnistantum,nonviribusæqua,
Q^dremouerenequitjduphcatafufhnetira. |
Hinc eft laudato qupd polfunt carmine Marfi,
Cummcit^feuosproducimtarte dmcorïes
Abfèntes,écÊepe iujsent confligerefèaim,
Tune vt quifque gràuem bello perfènfèrit hydrum
I Afpicis aut diræ claufàs Cbgnbuerit iras,
Concurit.interiusfècreri carrainis arma,
j Prorihus & laxisverbo ladente vertenis,
Mox impune manu coluber tradamr inermi,
Et rnorfus tantum,non viras in angue timetur.
Interdum périt inçantans,fi callidafiirdus
Adiuratbflscontempfitmiiirmura ferpen?.
-Höcquoniamdematrëtrahuntj&origineprima,
Anguine* ffaudjsqriodfic lingu*qUe,periti.
Infpeciemreddnnt commercia rnutua fandi.
Nec minus bps pulfat temeraria curafciendi, ,
! Angitpræfcitusdudi quosterminus æui.
Cum tarnen ediidasinferni fèdibus vmbras
■ Gplloqujnmmilêereputent,&npcaf^fenrçr,
Spiritus ertbris fèdlqüi bapebatüf in ilf fs, ;
Ad confulta pamt vanisrefponfa figuris.
Ne veromultis dicamus finguk verbis,
Præfenti illufus,damnabitur ille perenni ^
Iudicio, quifquisvetituni cognofeere tentât
Neeiamibla fuitfèmatrixEua malorum,
DiCam nunc aliamtaliqu*pefte Jaborans.
l'Tefpia parenjdi domino mandata.neglexit :
G^anquamneeËmilem cauffam conteudero, cumnec
T Um mage cpniûltum fèduxeritilk mantum.
Peccandi qqafdamferuor fuccenderat vrbes,
Omnia permittens laxaris comma ft amis
Incèftus vice fegisemc, ius folaregebac
Luxuries, regnifedem metara voluptasî
Indigénans populos domina fub mtne tenebat^
Etfceleramingentifîndio,qu*iufftrat olim
Subiedos fugitareviros refpublic^ ab illis
AhAinuilfe nefes, &nonpeecafïè, pudendum
Crëdebantpmnesyfàdnusqups iunxerat vnum.
Talibus offenfiis, iudex atque arbiter orbis
Cumftireretflammafijuelocôfinemqiiepararet,
Quendam diiftmilem cundis, tedoque latentem,
Cui tune f orfân erat S odoma peregrinus in vibe, >
Vnum intermultos verbis Loth conuenit iftis.,
I > Oppida lafciuofamdudum plena furore, f
I Rcfperguntcoelorum maculis,noftrafque fatigant
|‘ Quamuij? obftrudas feelerum clampribus vrbes,
I Imminctexitium,nam incenfa libidine tellus ^ .
~ ^ f l , ignibus