Q_y æ s T i
Cum dicat Apofiolùs yrtundipoteftftesàDeoor-
dmatas ejfé ; an ideoomnis Princeps,
Rex dP Epifioptts} à Deo ■
praficitttr ? '
R E s p o N Si o.
«
CViriDeus dicat in lege; Dabó vobis Prindpësfecun?
dam corda veftra; eft euidëns jquod èx Priricipibus
& Regibus, alii quideiri à Dèo pr^ficiantar-j tanqu^m di-
gni eo horiore.t alii autem rurfos, cum fint intdigrii, Dei
permUtione, aut vôlùritate pr&ficiüntur populo digno
eorum indignitatc.pe eare àudialiquas narrationes. -
Quando Phocas tyrannus fa&tis fuitImpèrator,&: per
Bpfonumli&oreiriëiüs coepitfaçère fenguinis effufibnes:
quidam monachus in çiuitâtë Cpriftantinöpolitana vir
San&us, & qufad Deum magriairi habebat fiduciam,
cum Deo difceptàbat dicens in firnpfidtatè; Domine,eut
eum fecifti Impëratorem ? Dciridë cum permultis dièbus
Hoc dixiflet, vox ad eum venitàDeo dicens i quoniam,
ijidori, ex Epifiolis.
Sciendum eft, quodprbpterpeccatumvnius, fspefta-»
gellatqy regio,& ciuitas vt didtEccleiiaftes,quoniaUnpec-
cans quis,ait:perdet bonifateiri multam.proutDauidis tc-
poreaccidifle ripiumus: riam cumob rerum copiam flore-
temqjftatum princepsinfblefdt3ad ipfois m^rorem&co-
demnationem fubditi deprimuntur.Nec vetoilli iniq;ca-
ftiganrar: verum vnufquiiq; a&ionis fo? premia recipit,ac
propter principis calculos diuiria longanimitate orbatur.
jExApoftolicisconJlitutidnibus.
Nequeenim rex impius,eft rex,fed tyrannus:Gaute lege
ifta ex apocrypho librp accepta : nam Epifcopus ma-
lus,autimperitus verus Epifcopus eft,''timetfi &<fignitate
& nomine ihdigrius. Neque Epift:optis9ignorantia, aut
mala mente Ppprefliis, eft amplius EpiTcppus;,Ted'felfo
nomineitaappellatur,nonabeo prsfe&us, fedab homi-
nibus,vt Ananias & Sameasin Hierufelemj&Sedecias &
Achias falfi Prophet* in Babylone.
I , Olympic don, in lob.
C
non inuehi peiPreiri; S
Fuit etiani qüsdâm alia ciuitas inrThebaideiniqüâ, 8c
qusmultà fadebat feëlerata, &execranda:inquâvir quidam
perditiffimusè populo 9 per falfem quandam'çom-
pundionem, repente tonfos fuit, 8c monafticum induit-
habit um : minime tariieri ceflauitàfçeleratis addoriibus.
Àecidit ergp, vt. decederet Epifçppüs ciuitatis ; quidam
autem viro apparuit quidam angeluS, dicens : Vadc , &
fac/vtciuitas Epiicopumeligàt plebeiumillum, quiilhç
habitat. Abiéns ergo, fecit, quod iulfosfueràt. Illeaütem
exinrimo yulgo èlëôfcùscoepit apud fe eftè elatus^, & fibi
valde placere. Âçcedens'autem angelus D.ominieididt:
Crir foperbis, & magnifiée tibi places , ôinfelix ? Reuéra,
non tanquam dignusiacerdotiofèdusesEpifcopus; fèd
quiahteccitritas tali digna erat Epifcopo. Quamobrem,
quandovideris indignum aliquem'&feelerattim Regem,
aut Principem, a.iitimgiftratum, autEpi.fcopüm} h'emi-
reris,néque Dei aceùjfes prouidentiam: fed düèe,& crede,
qnod proprer noftt^s iniquitatèstradimur eiufinodi Tÿ^
Tannis : & , ne fie quidem à malis abftinemus.. ■
Dominus,inquit,omnes intuetur, & gentem & hominem
fimul.Etjdarregemljypocritaffijob pöpüli improbi-
tatem.Höc autem ipfë qüoq; Deus fig^jjhcatperProphe-
tam Ófèe,Iftaeli,dicens: Et dedi ifibi regem in irafiirons-
meiSxpe enim permittitiVf qui {pecièvidetur bonus, féx
renunCienn: j y t per ipfum omnes fiübiëéti affligaiiturpro-
pfcer eórum improbitateln & malignitatem. J .
Ex Gregorio Nyffèno,deiis'qmrapim-
tur ante tempus.
Quomodo artifcxferro duro ac refiftente; quodnon
Facile emolHtur igne, nee effingitur ad faciendum ali-
j qüodyas vitas necefiariumpro malled aüt inct^dè vtetur9vtfrequëntibusinipfumióHbusexerceatur,&
molle
'affedlumeft órmetur adaliquid, quod fitvtile; Ita etiam
•èos, qui ex: libero fuo arbitrio, malitia fimt infignes, yiue-
reraittit. meliori fine ac intentipne. Sicut permifit narci-
Pharaonem,:& Nabuchodonoibr,-y t iUomibplaga eafti-
gareturlftaeh .
£/aUu
I Ofid t.
fi, 0>
Ét imponam adolefcentesprinctpés mum : & illufores domirid-
bunt tirets.
; °fee'
Sibimetipjis reg^duerunt, & non per me: principes extiterunt,
& non mdicauerunt mihi.
HicremU.
SicdicitÜominuspopühhuïc:ï)ileXer.untmouere pedes faos,\
ér nonpeper cermi-. Et Deus non ptacuitfibi in eis: nunc recordable
tur iniquitatis ipfor uni. Et dixit Dominas ad me : Nofi or are
pro populo ifioinbonum : quoniam: fiieiuttauerint, non exaûdi-
am orationem eorum : & ,fiokulmnt holocautomata, étfacri-
ficia, nonplacebo mihi in eis : quoniam, inglaâio, ér infame, ér
in morte ego confummabô eos. Et tradarii eos in angu(lias, ér omnibus
fegnif terra: propter Manaffenfiliuni Ezachia régis Iuda : pro 0*
nimbus, qua fecit in Hürufalem.
Libro Quarto Regum.
Et locutui éïl Dôfninks in manu ferilorum fuùrum Prophtta-
rum dicens: Pro iis, qiiâfecitManaJfesRexiUda| abominationes
j ijlaS matas. Had dicit Dominus Deuslfrael : Ecceego porto mala
j & fuper Hieriifakm & Iuda : ita vtpmnis audiéntîsperfonatu-
1 fa fint amba aims eins. Et tvadapt eos in martus mimi corum fuo->
I rum, érerunt in difepfionem & inpudam omnibus inimicit fu -
I isproeo, quod fecerunt malum in oculis fiieis. Etidm fanguinem
innocent em effudit Mandjfes multum valde, quoad vfque impleuit
Hierufalem. ’ f ; > • \
Ex Chryfbftpmo•;
' Nöneft,inqiiit,poteftas,nifiaDeo.Quiddicis? Om?
nis ergo Princeps eleótus aDeo ? Non hoc, inqüit: non'1
anobis nünc agitur dèfingülisprincipibus, ’fedde reipfe,;
Efle enim Pjdncipes,-ac magiftratus; & alios.quidemre-
gere* alios veró regi; & , nec omnia temere ac confiift fer-
ri, popuiis, tanquam fluélibüs h uc& llluccifcumadisi
iddico efle opus dnunte fapientite. Propterea non dicit:
IrNon eft Princeps nifid Deo. Ita> etiam 9 quando dicit
quidam fapiens; A Domino coniungit'ur viro mulier:
hocdicit; quod Domittus fecit matrimqriimn;non,quodi
ipfe coniungit vniimquenqüe cüm mjiliere 5 Videmus
: enimmultos, in m alo& illégmmo matrimoniq habere
mutuam vit* cóniuètudinera. NéqüÊ tatnen höc Deo
adferibimus; fed coniungere dicitur yirum & fteminam,
quia ab ihitió mafculum & feminam fecit, & dixit ; Pro-
pter hocrelinquethorao pattern & matrem,Sc adharebit
vxorifiii.
Ex Theodoreto deprouidentia.
Si autem videris aliquos Magiftratus ac principes, ids
donis vendentes, offenderis in prouidentia: cseterumegd
has tjuas qogicationes diipellam,tuae cogitarionis modum
difeutio, St dico non Deum iis crediaifle principatum,
fed eoriim, qui font fubfe&i improbitatem, eórum attra-
xiflè imperium. Nam cum ex aliis, <jui rede imperaue-
rant, nullam vellet capere vtilitatem, fed ipla moriim im-
probitate
E ’
Piiora hxc
non luntin
Tfidoro lib.
Lib.Z. caf.1.
F
niertm.zf.
; & z8.
: lo&.j+r
Ofu If.’
G
Roman. Jj.
H
Cenef. r.
Marth. 19.’
■ A i
I
Z ach.V.
rfala. «•>.
B
*Interpr.
legis, isvpir
cod.nofier,
3S«>P‘‘-
rietum ef-
fjfira.-
?
Baruch. 4.
Zacbar.t.
* hxcined;
comparent,
D
Vtheë in
Grxca,
próbitate iUorum dódrinam affeciflent iniürià, feipfoS I éle : déditindirëptiôhemlàcob, Sctfeaelvaftanti^
priuauerurit Dei cura: deinde diuina nudatiadminiifra-, bus eum? Nonne Deus; eui peccauemnt ei,&noluerunt
done, eos duces fimt confeeUti : cimeienim curieis extru- | in viis illius ambulate /ne que audire legemeius ? EtindudUntur.
Dab o, inquit; principes fecundum cor ipforum;
vt expeiri peiora meliornm recofdentur , &bonæ&ho-
neftæ illorum inftitutionis, & difciplin« eis veHi^nt in
mentem. Inuenimus autem Deum propter infignem ho
minumimprobitatemfepe laxare habenas, Scpermitte-
re, vtgenushominum.feratur, quo velit. Et hoe ipfom
nos docens perZachariam 9 dicebat Iftaeli : Et dixi. Non
pafeam yos,quod moritur rii9riatur,& quod pçrit pereat,
& de cætero comedat vnufquifqqe carnem proximifiinSC
per Dauidem dicit: Etnonandiuitpopulüsmeusyóccm
meamj& Ifiael n onintendit mihi,8cdimifieos fecundum
defideria cordiseofum.
• Exeodem decurandis Gracamcis
affeclionibui.
Quemadmodumciuitates nutriuntLi‘ftore$,vt homi-:
c id a s ,& ¥ fepulchrorum effoflores, & qui alia eiufinodi,
feelera adniittunt, per cos puniant, non laudântes quidé,
fed valde etiam odio habentes eprum inftituta: ferentes
tarnen propter vfom miriifterii.ita etia mundi'adminiftra-
tor finir, vt fint Tyranni, velut quidam liiftores, vtpereo?
poenas fomat de impiis&fceleratis.Pdfteaeos quoq;exa-
«ftiflimo tradit fopplicio,quóniam non tànquamDëo mi-
niftrarites , fed foæ improbitati feruiences grauia ilia & in-
tolerantiafecerunt. Siçlfîaelemcumpeçcalfet, Aflyrio-
rum tradidit crudelitati : Poftquam autem iftinon agno-
uerunt feudtum fopplicii,- vel potius finem & infticut um,
tunc eorum quoq; aaófapotentia, cöegit eos feruire aliis,
y t docent etiam Prophet*. A quibusPlato ( vtarbitror).
foffuratus occafionem, diqiteos,qui fontincurabiles, ca-
ffigari ad aliorum volitatem.
Q^v i t s T i o X V I I .
An aiiitcunque Mala facimt nobis Gentes, Ed
fact ant iuffu Dei? | | |
R e 5 p o h s i 0.« /,
Ö Enignus & îuftüsiudexDeüSi nobis pec'càntibüS,ri‘os
-Mlàepe cradit aduërferiis, non ad interitiim-, fed; ad eafti-
gàtionem Sc difeiplinam, vt per Hicremiam dicit lfraeli:
Gorifidite populus meus 9 memoriale Ifiael. VenUndari
eftis gentibus, non in perditionem; Eo enim quod ad ira-'
cuncüam prouo caftis Deum, traditieftis aduërferiis; Ex-
acerbaftis enim eum, qui fecit vos. Inimici aute, & iniqui
& impii, proprise feruientes iniquitati, faciunt nobis grauia,
Sc Deo minime grata : pró quibus omnibus sternum
(fefereiit fopplieiumt T raditus èftënimIfiael; vtdiéfum,
aduëflàriis 9 vtipfèpafcè, & benigne eaftigaretur : Affytii
àâtëm illos tf aófarunt acerbe, & ineremënter. Audi, quid
dicatDeusperZaehariamIfiaelide Aiferiis: Zelatusfom
Hierufelém & Sión ; zëlo magno, & furore maximo ze-
iatiis film* aduèrfos eos,qüi vos inuadunt:pröpterea quidem
pamm vobis iratus fom : ipfi vero fimul iriuaferunt
vos in malum.
Similitërpcrlfeiam: Iratus fom , inquit, contra popu-
lum mëum, ( filia Châldæorum» ) contaminafti hæredita-
tem iriëam. Ego dedi eos inmanum tuam : tu vero non
dedifti eis mifericordiam : feni aggrauafti iugum valde,
& dixifti , in sternum ero domina.. Non intellexifti h sc
in corde tuo', neque fecordata es nouillimorum, Nune
vero veniet fuper te repente perditio9 & nefeiës: fouea., &
incidesirieam: Etvcniet iuper temiferia : & non poteris
mundafieri.
Hincergo difcimüs, quod, qui belligerancur , Ócnos
iniuria afficiunt, yltimum fobibunt fopplicium. Nps autem
debemus feire , quod propter peccata noftra ispe
tfadinuit, vt diiftum eft, in manUs iniqüöriim ifonjico-
tuiri, luftó' Dei mdiciö.. Dfeit enim rütfos lfeiasdelfiar
xitliipet eos iram furoris Fui. Et prsualuit adueriuseos
bellum, & qui aftnburebant eos per cficuitum : Ét non
cpgttouerunt vnufquifque eorum, neque in*ellexenmt.
Et iùffiis : Niuiquid non valet manus Domini feluosfa-
cere? aut grauauit âurem foam, y mon exaudiat? SédPec-
cata veftra feparantinteryos, & Deum : Et propter pecca-
taveftraaüerritfàciêm fuamdvobis, ne mifereatui^Ma-
nusënim veiftrs inquinats font fenguine, 9c digiri veftri
inpeçcatis, labia autem veftra locutafontihiquitatem ; &
lingua veftra iniuftitiam meditatur. Nemo loquitur iufta:
neque eft iudicium yerum.
SimiliterIfeiâs quoque dicit in perfona Dei. Ego tra-
dam vos in gladium &omriës in maétarione cadetisiquia;
-vocaui vos , & non ofiediftis: To quums fom, & contem-
pfiftis, & feciflismalûm in confpèâu meo /& , qusnole-
bam, elegiftis. Rurfiis : Cognbfcentomnesgëntes, quod
domuslfiael proptër pecdàta in càptiuiratem abduéta fit,
eo quo<^^)reuerunt me, & auerci radem meam ab ipfis &
dediillosiii manus inimicoram foorum, & corruerunt o-
mnes in gladio,& fecundûm iniquitates eorum fecieis.
Nihilërgo ex iis y qus grauia & afpëra aeddunt , iniu-
ftepcccatoribus aduenit : fed omnia iufto Dei iudido ; &
iniqmtatesnöbismalacondliant: Infinum, inqüit, in-
iuftis adueniunt. A Domino enim Funtiufta omnia. Et;
fi autem iniquitas noftra iuftitiam Dei commendat, quid
dipemus ? Nunquid iniquus eft Deus, qui infert iram ?
(fecühdum hominem d i c o ) abfit. Eft ënim in noftra
poteftate, & libero noftro arbitrio felus noftra & interi-
tus, vtFcriptumeft: IpFeabiniriofedthominem, &reli-
quit ilium in manu confilii üuiiEtjIn confoeëtu hominum
vita & mors; & , quodeunq; placuerit, ddbitur ei. Quam-
jôbrëm etiam fepiens monei-; Nolite zelare mortem in
errore v its veftrs ; neqùe acquiratis perditionem opëri-
bus manuuifi Veftrarum. quoniam^Deus mortem rioô fecit,
lieclstaturin perditiône viuorum. Oftendens verp
Hpftrameueriïpnem fponteànpbis eligi; dicicîurfiis:Im-
pii autem manibus & verbis accërfierunt illam. Huius rei
teflaseftjVtTheôlogice dicam, qui erat Lucifer prupter
Iplèndprem didus, &fà«£tus rériebrs, prppter elatipnem:
Cuius cafom magnus quôque admiratus Ifeias lamenta-
biliter .dicit : QUomofio ecçidit de cslo Ludfer, qui mà-
ne oriebatur ? G oritritüs eft adterram, qui riiittebat ad o-
mnes gentes. D einde inuehens in liberam & fpontaneam
jeius auerfipnëm & amenüam, fobiungit :iTu autem «fixeras
in mente tua ; in cslum afeendam, fopra fidera c?pfi
ponam thrprium meum, fedebo in monte excelfo foper
montes excelibs, qui ad Aquilonem ; afeendam fuper nu-
bes,erb fimilis alnffimo^imiliter oftendens etiam iuftum
Dei de eo iudidum, fobiungit : N uric au Jfcm in irifemum
defcendes, & ad fündamenta terrs. Vide^quemadmo-
dum iniquitatem locutus eft in alcum ; Et cum fe pronun-
çiaflèt apoftatam & defertorem cedditiufto Dei iudido ? '
iMerito ergo dicebatSapfens : Labia infipieritis prsdpita-
bunt eum: Et os audacis, mortem accerlit.
' Sic ergo Adam & Eua ,eius fraude, & confiliofediidi,
cumeomorbolaboraflènt, quodDco vellenteflèsquales,
& mandatum Deieffent tranfgfefiï; ceciderunc ex Pa-
radifo, & fed i font hæredes morris. Vnde iufttis Iudex,,
E u s quidem dicit; Mulriplicans mulriplicabo triftitias
tuàs&gemitus tuos; in triftitiis paries filios ; & adwirum
tuum éortuerfio tua;&ipfe dominabitux tui. EtAdx: quia
audifti vocem mulieris tus,& ed»tti de ligrio; de quo prs-
ceperam ribijde eo fblo non edere,de ep edifti; malediôta
terra in operibus mis; in triftiriis èdeS illam omries dies vi-
tæ tus; foinasSc tribulos germinabic ribi : Etedes fcënum
agri:Irifudore^ufius|uiedespanèmtuütti; dorieereiier-
taris iri terram, de quafomptusès; qüia, terra es, & in ter-
ram ibis. V
- Similiter etiam dirit Cain prôptéf cædcin ftâtris : Ciit,
inquit, fecifti hoc ? Vox fenguinis fiarris tui tlamat ad
me de terra : Et nunc malcdictustua terra ; qus apëiruit
E •
fe/-« 4i.
efibtf.
ïbidMH
Xà
Eccltfiô.
H
ßtnißh