133t S. Laurent ij NouArietißsEpißopi 4 *Lrfalme.
so■
c
Adami .
pcccmtis
Çt DjvrdU
poentfentis
antttbefis. g
D
, Pacnitent
' fuatf l*-
bortfuo,f$
redimit.
Ye;iimsb hoc fonte ,vel indulgentia generali aliud iam fpeciilum quinquagefîmi Pfàimi ■> in quoad afpc&utii
exoritur tempus commifla peccata non aqua delet» fed
poenitudo remittit» Et hoé tempus vtturaque Pfaimf
tta David in quinquagefimoPfalmö notauit. Priirium
tempus politicj vbi per C h r i s t vm ioqüitutinpëf-
fona Adam. Et quid dicit? Incerta., inquit, & occulta
fapientU ttumanifeftdmihi. Et qux flint ifta? IncertumfuJ
it fàluari Adam lapfumin mortem,fed manifefta fada eft *
:&rcdemptio eiuS incarne & remiflxo cius in àqua* vidi
infpirituquomodo dementia tua mifla per vnigenitumj
& patremrcccpitdecrimine,&filiumdonauitfaluti. Ecce
incerta fapientix tu x , quai mihi tùa digOârio reucla-
uitî Quid ergo Adam? 'ip feeft‘ quipér C hristvm
exultât m Dauid dicéns : Domineafptrges me hyfopo, &mun-
dabor. Culpa ehim mea me obruit, imiüo crimen prxuari-
cationis (xdAuitScà,afpergetmèhyfopo : ideft,aqua viua: &
noftrum&primi temporis & fecilndi geminä imago re-
fiiltat. Primi in Adam i fecundi in Dauidi Licet ambo,
fiue Adam ,fiuë Dauid prirxii temporis ipatiö cönclüdan-
tur. Spiritus èftSandus qtii loqüitür in prophetis, Sc tem-
pusv triufqde a fe diftingUit } & prxUaricätionis venia ïi-
gnetur, in Adäm,p oenitenrias manus exoluät inDauid.Ser-
mo namque propheticus,& prXcedentem fadêtri temporis
Sc fequentem depingit ln Pfalmo. Vobis igitur (dile-
diflimi) fermo ifte componitur.ad vós dirigitut-ifta affer-
tio. Vobis hxc difputatio darum profedum habitütain-
geritur; in quibus calor fidei pdccato forte interuéniente
perfrixit. Mensperdita obftupefcit,fpes deprauata liquc-
feit, omnifque futiirorum intentio aporiata torpefeit,
dum fecumvhufquifquëperpendit * fibique reputat, ac
intrafe loquitur ita: quid fadurus furn modp, quid inmundabor
Afpergesmeaquafiliituifacrö(anguinemixta,& j peragendum eftmihi, aut quid reftat fperandum ?re-
muhdabor. Lauabisme,& fuperniuemdtalbabor? Lauabis me i demptusfui, & fa 61usfumferuus,lieberfueram, fadus
inillo venturo fonte & mÿftteo flumine, in quo, non fo- ! furn ieruus peccati : perdidi gratiairn largitoris,amifi benc_
lum crimen meumextinguetur fed & candor meus quem ; ficium redemptoris claro corpore egrefius de fonte, cce-
recepturusfum, etiam fuper niuem exceller. Futurum I no mc herum immundo perrudi, limoque feedaui. Pu-
eft, genitor vt mittas filium tuum vnigenitum qui au- rus de gratia Dei , fadus fum de propria intemperantia
ferae malum demundo, quodper me ynrodudumeft, perdicus. Error meus de filio famulum, deintimoini-
& nonfraudenturfiïiiînfeçinore patris ille aperietviam
falutir, illereferabit lemiflïonem fonds, & crimenme-
um abolebit inaqna Sç fpiritu. Afperget me grarix
fuæ guttis, & mundabor. Lauabitjweigniferolumine,
fuper niuem dtalbabor. Hxc eft primo tempore remiffio
generalis : vidçamus quid in fecundo. Item Pfalmi declarant:
Vfquequaque lauameab iniuftitia mea, &ddtli-
cto meo mur.dx me. Eccetempus,& tempus fuperius Adam,
inferiusDauid. Ibi lauacrum eft aquæ, vbi dicit : lauabis
me & fuper niuem dealbabor. Hic lachrymæ funt pee-
nitentias, vbi dicit David, vfquequaque lauameabiniußitia
mea, & à del Ul o meomunda me. Illud publicum} hoc
priuatum. Illud gratis} hoc clemèntiæ. Illud omnium }
hoc fingulare. Illud myfticum} hoc morale: Abluitur
Adam corpore C h-r ï s t i , vt veterem abiieiat homx-.;
nem &induat nouum. Abluitur Dauid in corde com-
pundo, vt reformer in fe ipeciem quam crimen fufea-
uir. Ille renouatur infontp, ifte reparatur in fletu. Ilium
gratia curauit, iftumgemitus'reform auit. Qui comm i f
him fuum hirfutu corpore dolet} & lugens peCcati fui
ante fe pingit imaginem, ita alferens : vfquequaque laua
me ab iniußitia ma. Quate vfquequaque ? quia iniquita-,
tem meant agnofeo, & deliäum meum contra me eft femper.
Tanquamliitadiceret. Sanauerasmcdomineiam ante
in patre meó Adam, quando membra illius in te fufeepta
tinxifti, in fonte, abluifti in flumine. Liber exiftebam be-
neficio tuo,necpotuiindultämihi gratiam retinere : Itérant
eninyn me ipfiim errau i. A pa tris delido liber ef-
fedus,propriumcomm:J(idelidam, de publico ereptus
laqueo, priuatum incurri. Noneftiamfontis née aqux
przfidium. Quidfaciam,autunde piabor ? Nunquid
mereor iterum indulgenties tuæ imbre perfundi, ge-
neralique lauacri flumine dilui î Abflt? Non ego lam
aquae munusrepetam quod ablui. Semel petam quod
femel concefTum eft. Ex mea mo inopia redimo, ex meo
mélaborepetfundq. Eftinmeexiguus quidam humor,
quinonmemore torrentis infundit, fed modico fudo-
reinrorat. Laborismeimeguttisabluiquæro; verbo-
rumque fcintillis virus in me conceptum exuri defide-
ro. V(quequaque laua me ab iniuftitia mea ; non iam
aqua , fed opéré laua m e } non Saptifmatis fonte, fed
pcenitentiaerore. ^Quia dileftummeum contra me eft femper.
Vidi me: cognpuifadummeum, flat ante me de-
lidum quod me detoriiiauir. V fqne qua que laua me ab
iniuftitia mea, quia cognoui quod feci : quod ego comicum,
deheredeexteram. Violaui fymbolum meum,
corrupt padum in ipfo veftibulo fontis conferiptum. O
quamin foelix conditio ! O quam miferanda confllia !
Operibus diabolicis me renunciaturum fpoponderam;&
implere non valui ! Malis quibus carui : inipfis,rëlap{ùs,
contaminer ! Euangelicam tunicam, rutflis in pellicia
commutaui. S tolam meriti quam mundam texueram,
labe vitiorum fufeaui l- Sc nouum hominem iterum
vetuftate contexi. Quid nunc requiro, aut quid
pedoadhuc: vbiquæro fontem ,aut Vbi inuenio bapti-
fma? Nunquid eft refpedus ad aquam nunquid recipiet
meadhuc vnda, vt me reformet in vtero aqux Sc pari-
at innocentem ? Aut forte quxrere debeo adhuc
dexteram facerdotis , qux me mergat in foritem j Sc
indé iterum purificet ! Hxc tecum loqueris} tu hxc
tecum tradas,confciemix tux onere prxgravatus JSed
qux flint hxc verba tua , b homo cognofce, tè cfle
imaginem Dei. Sapientem te fecit Deus, prouid um a-
riimo, mentemyfticum, fenfibus.fublimem, & vu lt te
nonperdere fed fàluarë ; non perimere, fedprolegere :
quare tu defperas, ^uandoillé non defpicit ? Confcien-
tiam tuam fermidas, & ad caput indulgentix non fefti-
nas ? Quid putas eflfe fontem qui concepit : aut quid
æftimas eflè vndara aqux qux tepeperit? Nunquid a-
quaeftmedia} aut vnda, incaufe? Abflt! fed difee my-
fterium. Prudentia tua, fonè} & in te, intellë&us tuus
aqua eft inundans, habehs afpeéhim cordis, vt videas
temetipfum. AcCepiftimentem altiora petentem ; fta
inaltitud/nementis tux quafi imago Dei: & de fpeculo
hocjDeificl operis profunda rimaberis. Habes arbitri-
um&fenfiimdeDeo concéftùm. Délibéra apud te,cum
fis imago Dd,qji(pmodo non poffisextingui.- Si eftin te
prudentia, fi habes confilium, &proprium mentis àïbi-
trium, Delis in te eft. Ipfe tibi erit pcenirentia, Sc fans
&baptifipa, & remiflio. qui nunquamin te necdeflriit
nec deficit. Quid ambiguus xftuas : quid refolueris ammo,&
interinepra txdia confcienttxjruç fatigants torper
feis ?Peccafti poft fontem, lapfus es poft baptifma, feci-
fti crimen poft indulgentiam generalefh .-quid nunc ? périr
iam fpes? nunquid intercepta eft retributio? Non
eft ita homo ! Quid circunduceris ? flgnum acccpifti
de fonte; non defpérationisfed miferationis, noil de-
feftionis fed rëmiflionis, non vt vnquam defperes. Si-
gnumacceperunt Iudxi : quale ? circuncifionis. Signum
acceperunt Sc Chriftiani.* quale? Miferationis. Ecce
G
Peccatori
nonefldt-
-fpsrmdm
Inept s con
feienti*
tadi*.
gnoui. tudlgnantengnofcc. Dcfpicera.quodcgoin- fignam in Iad*is: Gircundfio catnis : in Chriftianis
fpiao. Sumcfcmevidere hoc. Tibidifplicniimemfa- circnncifio cordis. Sedfatishicillapraftantior In il-
ctemtuamapeccatismeu, &ommsimqmutesmmitle. Qua- lafanguisincifionis.inhac aquaremiflionis. Ibi plaga
r e! quititMummiumtomrameeUfmptr. Scripmm eftin ! carnis.hicpalmapictatis. Ibiobfernantiarigida hicin-
corde meo, exaratum eft Tub oculis meis, fixum eft in dnlgenriaregia. Er hoc vtrnmque fignaculnm Chriftus
confcientiamca. Abluetu.quodegoferipfi, crime quod pendcniinpanbu!opr*notauir, quando dcvulncrefuo
ego depmi. Hxc in figura ploratafiiqr; hacindaiiin ; & aqaam cdurit Sc fangninem. Vcfangninisfignacu-
Contra
defperAtio
mm- ett-
cuncifionit
tnitlegarn
antithofs
loan- }9 1
gaptifn^
cereinoniç.
depoenitrntiâ\Homilia. J.
1 um daret Iiidxis, aqux vero indicium gentibus Ghiriftia-
nis.§ignum ergo ni accepifti de fonte , fioh Iudaicum fed
Euangelicum. Ex ilia cue iliaque hora quacgrefliis es de
lauacro} ipfe tibi es fbns iugis, Sc diuturna remiflîo. Non
opus habes do&ore, non de^tra feeerdoris.Mox vt afecn-
diftidefacro fonte,veftitus es vcfte alba, & vii&us es vn-
guentó myfeicotfaóla eft fliper-tc inuocatio, &venit fliper
tetrinavirtus, qux vas nouum hac noua pèrfudit doÂri-
na.Exinde tëipmm ftatqit ribiiudjccm&arbitHumjdedit-
quetibinoririam,vtpofïisex té difeere bonum & malum:
.Ideftjintermeritum&pecca,tum.Etquianópóteras, ma-
■ nensinmémbriscórporilq; compageliber èxiftereàpéc-
catOjiminiinifq} elfe a noxa:poft Bap tiflua remedium tun
in te ipfo ftatuit^remiffionem in arbitrio tuo pofiiit,vcrion
quæras fàcerdotem cû neceffîtas flagitauerit : Sed ipfe iâ ac
u feitus perfpicuufq; magifter,ërrorem tuuqiintrate emx?-
Remiffio"'
piiuata.
phemix,fliflirrationis, dettadionis ^& non fblum corda,
federiamexulcerataniniam.Et inde eft quod obfecrat ill«
prxful pöenitentix dicens:Po»e Dominecujlodtam m meo, &
oftium circumjlant'ta labiis meis. Nec minus intérferit alter:
quit ddbit cogitationimeaflagellum, aut quit imponet fuper labia
meafignaculum'i Certè : vt tuncloquar quando non eft ta-
cendum,& quod prompferit lingua non mordeat fed nu-
triacanimanijfonabitvox aduerÊ in auribus, & homo interior
ftimulftur in ira,concitaturin cxde. Vides, quia &
in auribus laqueuspermanet ? de inde ilia Scripcurx cóm-
Inotiiciofonat.fepiaurestua^fpinis', noliaudire linguam tie-
^fwwi.Laqueuseft in manibus : vtdiétumeft, iniqtiitateni
manus veftrx concmnant.Et iterum :V t quid miht ieiunaflis
quando flub ditos vobiscompungttU, &percutitispugnis humilemi
Quid dicam de noxio peduminceflii, curfiique cruorein-
fl feitus perlpicuufq; magüter,érrorem tuuqi ultra te emë- ] feótoivt eft illud; velocespedes eorumad effiudendum flanguinem.
deSjôepeccàtüm tuumpcenitudineabluas, Itaqued.efinat j Has namqueinfidiascorporales,hoslaqueos luigulorum
i duritia,ceffet dëfperatiôjdeflnàcignauia, Fonsnunquam membrorum de corpôreefuendos: fententusluis deçer-
dencit,aquamtus eft, abiutio m arbitno elt, lanótihcatio
in folertiaeftjrerruffloinfôfeeft lacrymafu.Nolite foluere
in fegmriainsfbns^ft in homine.confemàtus perpétua poe-
nituab. Ibi eft poenitentia ad voeem'Baptiftæ qui fie voci-
feratur in eremo, & penetrabiliitlamore defertashomi-
nurh mentes exaggerat dicéns : Pcenitentiam agite, appropin-
quabitenim regnum coelorum.
Nemo pbteft fuperni imperij habere apicem,habere fa-
ftigium;nui fueritpoènitentiç flif&agio fiiltus. Ad rëgni fli-
perni penetrabilia non peruenitqduquam,iiifî egerit poe-
nitentianàiRèperit adhiicBaptiftâ? Ego finquit'j baptize vos
aqua in pcenitentiam,fed alter eft poft meveniens, qui vós bdpt'uoe-
bit inftnritufanfto & igni. Nöli tüiam quxrere neque Ióah-
nein,neque Iordânerh : ipfe tibi efto Baptifta , Pöllutus es
poft lauacrum, viriatafluitfvifceiatiia,contaminata eftani-
ma?tingereihaquapoenitenriæ, ablueteabundantiala-
chrym^dmj .exuberetfons cbmpùriiftiotîis; iri extis tuis;
Exundériéàquæviuæirifibriis tüti.Parate vebienti Domi-
no,&ipfe te paprizabit inSpiritu fanóitoi& igni, habeas veaffl^^
aw/WWtfBw^rf-quodeftinfppdtioyelponderauopoe-
.nitudinisàcôë'ccàri. Ipfe perpenditïri te vtrupque pon-*
dus |ipfe infp&itintemol’em demolem: Ynampoeniteii-
tiæ,& vnampeftilentiæ.Etpoenitentiæ quidëm fru<ftus,ac
il triticumcongerit intuum profeéhim : Péccat vero tua,
qüafl peftilenti^aleas^ombuiitigni inextinguibili.Hxc
eft priuataremiflio }intimo corde prbuobatà, Sc poenitu-
dihe àdquifita.Multa^mt répct.enda,plurima replicanda:
Gehu|hominutn ëragile eft,& lubrico femper grefïii inée-
diti Ratura corporalis obnoxia eft rebus contrariis : Paf-
fionibusetenim diuerfis ac vitiislùbiacet : Neccanram
de propria puritàte^ quantum de diuina piètate dirigitur.
Et,fî hodie quis confiaat de merito, de robore aninii, de ,
:yigóre vifeëra'm ÿcraftiho fiillitiix ac dëcipitur. Sic ènim
proteftatur Apoftoiusdicéns : & quifeputatftare9videai ne
cadUt. Cârçercft vero qtii animx fortitudinem premit &
claritatëm contaminac.Laqueus eft femper imminéns, iu-
giterque infldians:Laqueusëftpeftiferolapfliprotenflis in
via.Et indeëft quod clàmat Propheta : in viahac qua ambutfat.
Uj a.
Cito eft a
nimxlat
aqueus
*cl.Tà. -
Lingua eft
riirSaluator. Sioculus tuus dexter, fitnanus tuavelpesfcandali-
zatte: ideft;animam tuam diuinadefîderantcm, coeleftia
cogitantem,deprauant. Silaqueis fins te implicant, aut
fraüdé’lua nituntur vifiis erueré: abfcindc non manum aut
pedern, fedpeftilehriam ribiper hxc membra morbum-
, queillatam.Quamobremdiâumeft:7»yci//«sf««x^xrerfe
fcandàlizdtfmanus dexteravelpes: iiifl quia omne quodbo-
nurnëftjdextramdicitur, fimiüter malum appellätur&ii-
ffeum?Et eft pars dextra,& eft pars finiftra,; Dextra ulos re-
rinet probatos-.fîniftraraios xque reprobatos. Ad dextros
quiddicit Chriüus-Vente benedUli Patrü meipoßtdereregnum
paratumvobisab originemundi. Quidadfiniftros?difeeditea
memalediüvn ignematernum. Vides quanta diftenfîo eftin
finiftro ôcdextro?quidigiturfi oculusraus dexter feanda-
lujar?difee quid eft quod quando commitris peccaram, o-
culoribi miniftrate}dulcetibi & dextrum videtur. E t dex-
ttumhoctuilecorrigiturin fimftrum , quando reudente
' Domino & difeutiente peccata,cceperisinterraiiltos alips
& ipfeaudire -.difeedite àmemaUdUli,peccatoresmiuûi, ini-
gnem <ef«r»«w.Scadalizauit te oculus,fiibripuit, deliriquis,
1 peryifiim te implicauit?«r»e eum. Quid iubet eruere ? ocu-
Ium,an peccatumîOculum&ggerentc commifTum.Nunquid
oculus peccauit quia vidir, an magis ammus deftquit
quia concupiuit? Cxterum fi|>er cunâ ape ccam vel fean-
dalanon animi cupiditas reprimendaeft, fedeftodiendus
eft oculus quia vidir,riullus iam habiturus eft oculos.
•Non eft quifquam (vtarbitror) cui oculi remanebunt:
quia n o n eft intër m o rale s qui n o n concupifat, aut fean-
dalizatur,autpéccat. Homoinculjpaueris oculumadgra-
riam ribi contefliimj cuius bénéficie lumen vides-ornatus
eft capitis,fpeculumcft membrbrum, totiufquë corpons
feneftra gratiffima % N o li hune incülpare quia cemif, fed
| inculpa q u x cemit, fedinculoatibüpfl ; quiaconcupiftd
i — . i «___ i - T« J An rornp: pnelle. qux ecinu.,K umw uv--— r - ,t l
Erue,nonoculumdè capite,federroremde gorde; eueüe,
non afpeéhim corporeum,fed concupifcentix cnmen: no
eftiuîmmoculumdelerè,fedcrimeneuellere. Dexterniit
o culus quando ribi obduxit f^ndalum:hoc eft quod diçir
via.Et indeëftquod clàmat Propheta : in via hac qua ambu- 1 quando te mquinauit&polluit. Sed eruc
labamjccultauerantlaqueummihï. Etiterum: luxtafemitam^ I forritudine.Nolitevulnerarecogitare, e u. oe
fcandalumpofuerunt mibi. Implic^tur plerumque, anima in J teprxdnge.Eftoarnugerpoenitertax, protrnu e
hoc ebrporeo laqueo} &fîve lit,& iind lit} nec Hberatur | neccatum.Dulcefiritviriumcumdele«aamc^imam^^^
fpôte, priûs quam diuinofuftragio per pcenitudinem fup- ! hat tibi nunc duldor poenitudo, quxnon o unr J? .
plicanSjVt ait iterum Propheta : benedUtus Dominus qui non : yerumetiamnutriàtanimam.Concupil m >
dédit nos in captione dentïbus eorum: Animanoftra ficutpajfer ere- ! cupiditas,perpetrafti nepbas ! erit ammustuus extaro
ptaèft de laqueo venantium:laqueus contrit:ts eft adiuuarite Domi- lus;id eftdulcedo pëccari.Erue ocu um m , i ^
no,&nos tiberatifumus. Inlaqueohxrebatanima:ereptaeft fpeftuconfertum:»<lui tenonjraununat e cqntene >
no fliis viribus,feddiuino præfidio/Et quiseftifte laqueus, 8c de dextrotransfercteinlmiftrum.be cis. ..
nifi caro quxanimamin propofîto fiio bene currentem ; quod afferis à me exrirpandum ,ocu usi e ne _
vexât femper,carpiciugiter, capit ftequënter ?.ëft enim y- 1 tus eft/Non videtùrin peftôre,habëtur in cor ceo
nusftimuluspermembrainfidians.'Dicô,quomodoino- tixfixus,qualiarteyaleboeumeruere}quinec ^
culiseftlaqueusgrauis.' An non coghoùifti quemadmo- ringipoteft,ncc,digitoeruiauteuc i i u -fr^nA ^n t-r.
dumânimà(npn dicam, fxpè; fed femper ) capriuarariri manum,&digira,Ôçartemquapo J * , ƒ m,
afl5e<ftu?Vndeauaritiainfidiatiir,vndefibidomcendituri cuffiftipugnishumilçm ; induxifti 5 .Pec , , f
nifidecorporali,afpedu?Vidiftilaqueumforrcrn!necimi- quandoporrexifti maiium tuam a u euan
merito{cnptwxieKineqitiusoculoquideftfaâumïnhomine^Ët iem,âdfatiariduinmopém > | ® . 5
itcmmilntrabitmorsp&fcneftrasveftras.EtlmQpatàiiiacmc'às' ocàlumquitefeandalîzauit.Videsq irnanu, o , 7 .
eftinfanabilis;fpargitenimvenenumfnale'diëtionis|blaf- ^ 41X6noxiusilleéueÜituroculusquit^ge^extr— a
. ■■■— ... —■—i -------- i -------------------------------------- -- ' vC ’ 1 ' infini-
; E
Baaîd poe-
nitenti* ►
prxful.
Pf‘ l-^0. s.
Eut.».».
Siccl.it. ».
lfiiSl.
P/kh».i|. d.
Matth.i-t.
19. A.
tMarc.f.
J
Matth.if.
G
Oculum fi-
bi eruere,
quid lit in
Sciiptuia.
Vitia quo-
modo dul