m Enmdii Libellus
fedutn labiis,quam m cntedcfpicias^ingenii vir,uscol
loquij melle veftire. Hasclie ago, quafi fi vobis effct p’ui
dor, pudiciua, vcnuftas affedui; licerctaccufare dodo-
rem,& aduetfus eledum pris liuidi motfus aptare: cum
antefuturi praefcius per epiftolam ad vos.datam plena
voce monuiflem : ..jQg# accufabit aduerfuselettos-Dei? Dens
qut iuftificat: quit eft, qui condemnet. Etiterum: O homojui
nec diucrfum eft ab inteUëdu patholico, & „ledionibus
quodprofertur ? Nunquarnbene nodusin fcirpoquasri-
cur: non inuoluitnebuU prasdicatas lucis audores. Re-
furredioncm ergo carnis non credunt,quiapoffe corpus
confitenturoccidi ? quiapec6atricem animam gehennac
mancipari? Denfis cor vefti urn vepribus fuffueatur, &
interna vitiaaliis certat adlcribere. Ioannis etiam ^po- * , , . . ... . . . I . ...
ftoliiadatisfcripta violari, quia ex verbis eius didutn ! iudicaseos.quitaliaagunt,&facu tlla, putas qu9mam effugtes
tU a ê u m » , j <uiiciumD,i! AndminaxbomtätiscuH, S e in e m » , &
& veritas in nobis non eft. De codi cam'diuerllEatd nil que- i tenganimkatisconwmdUï Accuknsmalmam g W |
rot. Ideo ergo corrupra font Apoftoli monita, quU non I niquitate, fbrmcatione Ianantia, neqimia
iunxerurft; Nosipfos deciptmus, &quia iunxerunt mendaces j micidii$,cortdemnaoone, dolo,hialtgmtarei iuperbi, * 1
fumrni Non foluradiuiua:, fed eciam hutnanx talionis I lati, inuentores malorum. parent! non obedrenteMnli-
ignari, quiyeritatem non habet, mendas rc&ccénïê- | pienter,incomponti,finenlilencordia. Dorenrtorni-
tur.-necalia re nifi falfirar* plenaseft, qui integritate va- | cantibüs neminem eile mircendnm, adulten Laurent»
eunsinnotefdt. Sedharcin vobisnoncurandafuntlin- i aotfeqoaces,autp««enli: perqiios!lleautexeraltquïha-
guxoratione, fedgemitnum:' neemagis luhtvóbis ex- , bebat toxica, aut qaea efrnndcns monlirault, ac;:rp;t.
hibendaverba, qaaraiactymatqniabquidonocenseft, ( PoftillamillecebrofarcommOmonistnacnlamScpeftem
quiinfontibusaut meritum cnlpabf !is,aut nomen oppo- , toto orbe exectabilcm, iacerdote* Dei, quafi obioleta
nii.Reliqdaobieäionumveftratumcapitanonteüpfnä: comparatorcommuüione,Sulpam:reosputatlseile,qui
praftatiilcntio damnanda fcpeliri. Nobiütatem dat i fubiere confenium nullo teile canunäi: & feftaminl
cinoribus, qui ventilauoncm iplomm multipéci ad au- j hominem'toto Ecclefiäfticae infcriptloms, non dicam
tïspofterairelationfc tranfmittit. B. Papli efl feqnenda i ftylo,fedenfepetfoirnm.Qnodl.cet,non heer; Stquod
ièncèntia,quitnonetperdiicipulutn cnn&oT, dcclamat: ! non licet, lieer. Quemadmodum hunnes & Mambre.
Inanes qutftioneseuita. Muita enim font in propofitioni- : reftitemnt vemati; fic f t vos Inanesquaßioneseuita. Mu ita enim f i in t in propofiti mente repróbl, enca hbus
Velins; qu* itafaeculentis vlnispeccandiamoram- ; uemprouuores,
pleftitur,vtfiant indigiia memoratu: pluta leuitas de- ImajisquamD E V M ; hahentes fpeciem qmdemm
honeftat, dum fubdu&iseui(cerantut verba veilra pon- j tatis,-Vihntem autem lpfius abnegantes. O vim doio-
dj _e t_i_b_u_s_._V__d_e_ _r_e_l_ig_i_o_n_i_s_ c_a.u./fcis. el_o_c_u!t riois vininrptornfai l caoumi- neraisu iirn teexrnneéd! iqreu ia unöeqdu ucö ènxcpeepdiitr;e qquuiod cöncepit ; qui
ponitur.auris èbngntóm (brtita grauitatem: quæinpa- profundis ingeftum vilceribus loquendi aftc«âüm ,
learum abundatia nihil eft hórreis illatura de rricico,dum i qiîém^imperauit , irrumpft. ■ Nihil vobis vitra plus
infoecundam feugibus culmorum partùric Ybercatetn» | elbquar : quod de oratione remanet, lamenta lup-
&lpenldeherbæ luxuria mentituragricolis: de quibus piCDunt. : r
nihil lucri ventilabra reperiunt^ ignîdebita,incendioque | ^ Poft hæchinter manus medicorurrLCuratione ®gre-
peritura : de his feriptum efl: donmerunt viri fomnum futtm, ! fcitis, nec ali qua à coepto falutis confideratid vos re-
& nihilinuenerunt. Nihil èft^cariffimi.pacedulcius. fi ta - . fairem orbisparentem vrbem vëftram refpiciceji--
menfaporem eius non plénum amaricùdiiie petftus ex- plà vos poft defènlores (uos Appftolos moerens aggredi-
cludat. Breuiorem quidem admonitionem. dcbiieram, j tur, îpfa compellàt, & fi quid eft pietatis inreliquuiöjOr-
« --- - - — - - -- ft ; - - r K -i - ditur impetratura lèrmonem.-
Me quam Dei fummi tcmpla, repudiatis fanorum
cultibus,&npuæ lucis nitore gaudentem, fccerunt elle
confpicuam ; quam poftfapelia fordentia, & mulco pç-
cudumtabo poilu ta, ab hoftiarumeruore, Dominici &
Apo ftolici fanguinis efFufîojïurgauit:quam redu&a poft
lorigum ianitas febrium fecit delubra co n cemnere; q ua m
à vidfcimisliberauitoblatio ; quæpacem Chrifti perido-
lorum ipimicitias acquifiui; cui non fuérunt pene nu-
merofiora dona, quam numina; quam religiofus red-
dêbat varia deuotione men dicam, quam egeitas oppref-
ierat ftequentiaà Diis fuis beneficia poftulantem : quæ
C u r io sTorquaços, Camillos ,quosEcclefianonrege-
ncrauit, & reliquosmifi plurimae prolis infoecundama-
I cet ad Tartaru in,dum exhauftis emarcui malefoeta vifee-
ribusi quiaFabio* ieriiatapatrian6redemit,Deciislmul-
to fudore gloria parta nil præititir : profligata eft operum
fine fide in nocentia: criminofis iumflus eft æquiobfcr-
uantifiimus,quia Chriftum ignorauit.Scipio. Per to tarn
veilem ftylum ducere, fi orbatæ peólus patere tur, infan-
tiam. Sed quifquis Iâmëùtationis tranfaäa relegit, laçry-
marum tempora vidèturqptare. Nemo creditur non o
difiè,quorum relatione non lçditur.-qui fieçam faciemde
fiÜorum fiineribusrefèrenSlèruat, certo telle crudelita-
cis arguitur. Ilia poftecitas plus moerorisattuliî; perdita
quam incunditaris acquifita. Relegamus tarnen qùibujs
mutata fint ifta fuÄeftibus.Ecce iam in illo làcr^rio liber-
berratis nihil (êruile de idolorum cul tiby-inuenitur : ecce
honotöeórona, orb is genius,flos Rothanus,quae diu ve-
nerata eft, plena (àniSti rate calcat altaria. Ecce jam curia
roe a ad cælum vocatut,laudatur,accipirur ; nec polsu diquam
prolixam non parua veftii confideracio, & diu in
vobisi iurgiis exercitata fro ns pf otulit. V fus eft multapec-
cantum, ftriéla allocutipne non çorrigi : & effufionem
plurimi.quam in deliélis habuerunt.in monitoris fermo-
nîbiis hanc requirun t. Me latis eft & diligentiæ veftræ, &
iuffis csleftibus obfecucum. In his qua: le cutura font, locum
fèrmbnibus non félinquam: quia hs:crefero;Mun-
di caput Rotnatn perveftras intentiones efleproftrata,
& nutricem Pontificii cathedram, quafi vitimum videre
fedile delpe<ftam.„ -
Gnius vocem Beatus Paulus excepit, & ilia qua fern-
per vfiis eft eloqUiiintonuic libertate: ApoftolorUm prin-
cipem lenicScis iqcelcens, quod fluxis & prefligaris men-
tibus parentis adhuc feruaret affeélum : nec in profun-
dum dudis vlceribus ferro medicante fuccurrcret : re-
Icindenda docenslanienis lêcreta morborum, & mâni-
feftæ delperationi lalutiferum èflè vulnus adhibendum :
ne dum manus’ medici per pictatero à (èdionë carnis
corruptae fulpenditur, de abftinentia teli inuitét.ur exi-
tium: quia dum parcit ægris dextera, curandös interfi-
cit; nec grandis eft differentia, vtrum letum inféras, an
admiccasr mortem languentibusquicum poflit non ex-
cludit, infl'tit. His ergo aduetfiis eos oris i^nuam pate-
fccitalloquiis/
Omnif qui iudicat, in quo ahum iudicas , te ipfum condem-
nas-.eidemenm*gk qtte iudicas. Scimus autem quia iudicium
: Dei eftfecundum veritatem in eos ,qui talia agunt : & iter urn :
Beatus qui non iudicat, in quoprobat feipfum., Quae,malum,
ratio eft.vt praedicet non furandum, qui furacur: &pro-
digam verecundiæ frontem nube veftiatimpugnationis
aliénas? Nemo re â e monitoris perfonam fufeipit, nifi ; cere.perdidifle me fobolem poftgratiam baptifmi,quam
quiadibusfuiserratacoftdcmnar, & amorem innoceh- ] velrepentinamorsabftulit. Mulrostrabearum yelcuru-
tias conuerfatione demonftrat. Nam adiacct etiara pub- ! lium pofleflores fuprcmiis regnator fine dilpendio cul-
licanis, arnica môfibus vitia damnare fèflnone, & feeler tus,aiit dignitatisampleditur^ Pene iam terreni munifi-
ratioribuslinguae officiispunirequod diligant. Quafi . centia triumphi diuinû mercaturafFedtü; & hocadChri-
nç-n quoddaro genus fit maiorum exceffuum ,daf e rei af- fti gratiamproficit,quod müdo ftudetis elle venerabiles.
Men-
Epifcopi Ticinenfis. 2$$
de earenschmulusminuatprobe fada multoruitt , & fit
vana narration qua: crefcit ex mendaciis : intempeftiua &
mendica nimiüm, quas non pertranfit ad terminum.
Quocitca vitam beatiffimi Epiphaniy Ticinenfis Antift i-
tisnarratutus, inuoco Spiritum Sandlum teftem a6tu-
um eius, & comitem, vt îpfius auxilio gloriam confcien-
tijefi-reniffimae, quam eidem concefiic, tradam chartis
viéfcaris in fiéculo j vt exemplum præbitura virtiuum
nun quam fama moriatur. In quo tamen opere, fi mean-
guftianoncoartàueriteloquendæfub certa lege cun ends,
vtfalcem cruda per ordinem.digeram faefta merito-
rum : nihil tamen de labôribus eius tarn mediocre, vel
humile inüéniam, vt neceffadis illud bullis, vtplerique
folent, viuidi (êrmonis am plificem. T elles etenirn calen-
dum citabo ncgotiornm,& trophæa illius adhuc fuman-
tia,&exomatade manubijs diabôlicæ nuditatis ollen-
dam. Nemo enim lub oculis præfentia pene & nimium
nota commémorât, nifi qui de veritare confidit: vt
quosforfitan fidla didurus, velut impudentiæ meæ con-
fcius,euitarem,eotumauiibusrelegamilla quæ cog >0
uitadfpcâus.
Igitur praenrus virinfignis. Epiphanius oriundo Tici-
nenlisoppidiindigenafuit, parte Mauro genetatus, ôc
matre Focaria ed it us, quæ fan <5li edam Miroclet is Con-
fèlfbris & Epifcopi tangebat profapiem.hominibusex li-
quido ingenuitatis, fonte venientibus, Sed quid illôturn
retexam fanguinis prasrogatiuam, quorum famillæ & no-
bilitatis caput eft filius ? Qui lub deceflbre lbq, vifo in-
tegerrimo.Crifpiuo Pontifice csleftis militias tyrocinium
fortitus, anoôrum ferme odloleiftoris Ecclefiafticiliifci-
pit officium, figno ante cælitus demonOrato. Nam dum
effet in crepundiis latftentis infantfæ, fulfifle eius cuna-
bula fuperno lumine videre complurimi : vt futurani
mentis claritatem luftrans eum & prascedens fulgor o-
ftenderet, fecuturumque fplëndorem in motibi s iam
tunc typica luce fignaret. Notarum in feribendo compendia,
&figuras varias verbotum multicudinem com-
prehendentes breui affècutus, in exceptorum numéro
dedicarusenituit, coepitque iam talis excipere, qualis
point fine bonorumoblocuuone didtare. Igitur ptocef-
futemporisé laboris ad fextum & decimumætatisannum
diuino fauore perdudlus, cana confilia in annis
! puerilib.meditabatur.Vernabat in illoprçcçcerîsmatei
! bonorum operum vetecundiax Itafamulabatur Antiftiti
! libens, vt fi quid operisgereretur ab altero, grain ter ferret
lubreptum fibi fuiffe feruitium.Accipiebat lencs gi a-
uiter, iuuenes comiter, & coèrcebat iam tunc facinoro-
losaudadler: eratprimis fubiedlus, pr-oiibus landtain-
iungentibus oblecundans 5 æqualibus blandus atque of-
fi.iofusj lequentibus mera charitate communis: nulli
lepræfèrens, cum religiofo curfu per casleftem tram 1 tern
omnibus anreiret: laudationis amore vacuus* cum quo-'
tidie in eo laudanda adolefcerenr : cumque res gloriæ
dignas per horarum momenta confixmmaret, perire fru-
d umgloriæ opinabatur atque mercedem, fi prætulif-
lent homines, quod loli Dei exhibebat ab fcondire. In
lumma Apoftolici memot oraculi adfentationes relpu-
ens,infemetipfo, tefte confcientia, pro boni operisre-
cognitione plaudebac.
Illud vero libandum effe non abnuo, quod formefi-
tas in iffolucis corporeæ index anima: fuie, & tantum
contraftudium illius formæ décus enituic, vt nec forti
viro poffet oppugnante fubuerti. Ridebantg"næ, etiam
cum animus moeftitudine torpu ffèt î nitida fimul labia
commèndabant dupliciter mella fivmonUm: nec non
quocumque vërtiflèt oculos, ferenitatem mentis dun- ;
tiabatàdfpedlus : fionscereæpulcritudinis,& candoris
illius, quæ folis paffà radios colore.m ttaicit ab æthere: na-
res ih tanto naturaliter fplendo^ e formaræ, vtillas nequi-
ret imaginibus corporareprælbhtanspiâoræmulariïmà- ;
nus teretei, prolixi digiti, de quibus aliquid & alienige-
nagauderetaccipere, Staturæ proceritas dicens, qua;
eminentiam fecuturæ dignitatis præfiguratet in mem-
bris j nec taiileh modum ornauffimas prolixitatis fekcë-
derëtè
Mentior, nifi egetta agmina Cotiiolatis'veltri in lubfidio
milèriarufhpræftulanturaduenturn» Etenim purpura ve-
ftra,quaanni vocabulum nqbilitatis, lubiipientem mi-
feris yeftiipentorum largitate pellit algorem. Prope iam
itetum neceflicatibus ferunt aüxilium decora faftorum ;
& veteri infide’itate depofita » in talipræparatione cenlus
diipendiaefficiuntUL lucraanimarum. Ecce nunc ad ge-
ftatoriam lellamApoftolicasconfelfionisvda mittunt li-
mina Candidatos, St vberibus gaudio exaöfcorc fietibus
collataDei bengficio dona geminantur. Quis tempore,
quo pretip,fis ficcamus vbera partubus, quo prolem no-
ftram æternagenitrixrurlus paritura nunc fufeipit, cuius
poll primarn natiuitatem grand çuis feetibus aluus imple-
tur,quæ mihi prolem regenerando dulcem facit effe, qua
peperi, quæad 1c venientes lenium f^cir exuere&advitæ
p rin cipia redire confrnftos, quis hanc foelickatern,. rogo
interpellatione commutât ? Quis per difeordiam viperf-
na mente com pofitarn aurei mûri fæculi iiibet perire bénéficia
} quis in renouatione meaoccalum clandeftinus
inlpirat,&perblandæfrontis Ipecié inimicitijs vires ac-
quirit? Generofamin talinegotio pro.-apiem non agno-
fco. Si quifunttamen fummorum, quos yilibus tempe-
llatishuiusprocella fociauit, aliis aucloribus facinorum
participationsmaculantur^Splendor fanguinis, & fi co-
munionem criminum inctirrit, riefeit tamen duce.nl fe
præberepeccantibus. Habetfotfîtanreatum de negle6la
cautione: non habet dignum lupplicium de fcelerum
principatu.S ub quadam verecundia iungitur delinquen-
tibus, qui ad aduita iurgia conuocat.ur : non merecur.de-
fperationem perditi, in quo facilis tantum credulitasim-
probatur. Vos potius video, triuiorum germina, vos a-
gnofeo : in quibus naturae vilitas conuenientes fibi rno-
rcs péperitiquos degeneraffe clafitas fuerat: qui per mèn-
titæ citulü religionis gaudetis impunitai e viciorum : quorum
labia nhnquam aut honorumfapor tetigit, aut quie-
tisrquifas omneoriginiparendo violatis: quos de late;
bris & Ipecubus produdos præfens caufa monftrauit.
Quis ante concinnationem mali huius, qui eflètis,agno- !
uit ? diu fouillis fecreta, quibus vos nox generationis ab-
diderat. Redite potius ad amicam ccecitatem : nobis fe-
renam, & diurnam lucem relnquite: concordiam Ec-
clefias,autabfentia, aut corredlioneprasftate. Si tamen
vultis vosnumerariinterfplendidasprolapies, aduum e-
mendationem cognofcam.
: ; I I I,
V I r A B E A r I S S, V I R t
EPIPHANII EPISCOP
I T IC INÊNS I S
, . Ecdefiæ.
O i
Vamuis me vrgeat fufeipiendi operls andeps
neceffiras Sc d regione impofitus fitneemeo
lab ore vacuus, nec maledicorum difeeptado-
ne tradatus j in quo gemina cautio didionis,
hinc vbertatcexpedetingenij.indeetiam lingua diuitib.
narrandi frasnos imppnat i cum ipfas eminentiffimas, vt
pütantur, in fieculo vanainflitione perlonas fi quis ven-
tofo nimiumftuduerit eleuare praecönioj aut inttageftö-
rum terminum inopia eloquij continere, .vtrumque a-
pud eas iudiceturingratum. In laudibus enim ipfis rur-
peeftilla audere, quae necille, de quo narranturt agno-
fcät: fic iniuriöfum, 8C dolore dignum putätuf , illud
praetfetire filentio, quod relatio vera poffit atcöllere. Etenim
res bene geft^ veterum noftrorum pro referentis
apud nos accipiunt facultate vittutem. Nam Veras aut
perithotitiae, aut ättenuattim tranfit ad pofteroSs quod
ad expiieandum pauper verborum Vena filfceperlt : &
illahaudiuftöliberior laudatiotantumdeeerpit g loria,
quantum falfitatis adiecerit. Fit vero plerumque, vt fi-
Bibliotb, Vet.Pat. Tom,6.