S. t Ulgent. KCjj/vnjw
! aut, c^ " oce“ s t a w ” e^e i, ^ a c ^ ^ ^ r^ ^ rap I-l^ o c r ib u é tu r fg a r fn iia lb cu n d um A p o ft . 9 3 & H $ P
\ ftendat. Digne îuque patiem & fitlum & p I
Deomi-qnoBiopfiäe. ve ra i’nec S f g | r e e .p . e .q n c d necifeinu.cemvelfabftanfaçiantPagammnlricok,
I s. Obie&io
quod fiat
IDeotniuria
pci cultutn
1 filij.
jniuiia.fi fi-
iliusminoi
j pâtre esifti-
{maretui.
B
Neque fpij
j liras fan-
âus ctcatu-
xa eft.
ijecDeumfuinncreatumaire- homvnumjnn ajrame fe.
rie, quod cultotcs prædicant créature?. .
Obieaïo. Scçlus&valde elfe blafpemum adjjer^
tant hommes,qüiialutariapræGepta cupiunt fe&ari.Nâm
felfitas profeifionis nunquam prodeffc eis potetit, quam
quærunt
yënerari, fi ab horriinibus non tolbratur iniuria, ab iplo
domino audore qualiter poterie tolerari? O ftendit enim
area infidèlesfuamobiuigationem, dicende: Populushtc
Itibïù me honorât, cor autem eorum longe eft bine.
Refionfio. gÀpoftolica fides Deum non iniuriat.fed
honorât,quæ diiiinamXùbftantiam.nec minorari potuine
aftcrit,nec mutari.Et ideofilium æquàieni patri maedic^t,,
quohiam ynà vtriufque fubftantia, peift dfcionis (uæ plc-
nitudjnem in v croque conferuat. JT une efgoDeo infer-
turiniii(Ha,quando perdiuerfitàtem diuinitatis cüm çrea-
tore cblitur creatura.Cum ereatioriis nomen in confit tan-
I tum accipiendum in filio, 'quod pro rédemptione hoïrif-
! mim, exhbmiiftbusfediiseft Eoipoi Spiritum quoque
fangum, iî creacuram dominus veUetimelligiiJiunqiiam
præciperet f ib i& -patri, in feçrâmento baptiimàtiscopu-
larij dicensflre, doceteomnesgentes, haptic are eosin nominepa-
trù&filij&Jpiritusfanât. , | | S i |
* obuftto. Degenerationeâutèmeiusquoddidum
lium vnum principium cue. net- * tc “ “ m,
tia vel maieftate diftare. Licet ergo confiteamur filium fe-
cundumcacnemexvtero Virginis pcocreatum , non ta-
men anibigimus de vcei o paths, id eft, de paths fttbftan-
tiagenitom. ImO fic ConfitcmurfiliumdeyperoDeive-
ramDenm natam effe. ficiit de virginis vtero verum non
dubitamus hominem proceffifle: nc ( quod abfit) ll de
mains "fubftantia vetus homo natus credatuy, & van s
Deusdepattisfnbftaniiadenegetur.potiorieftimeturhu-
mananatnra, qua: idquodcft,procrearepotuit,quam dluina
fubftantia, qua; verum Deum generatenon valuit.
Gbiettio. Noncft nimium dedccus, vt-fraudibus
propriisdccipiatur male intelligens animus,vt abquando
auodieaiitureile vniis, abquando tres vnus! Nunquid
non occurrit Benebcij munus, quando vnus non eft cum
duobus defignatusi Ludibrium eft credere,ex cribuspar-
tibus Deum vnum conftare,cumadbuc, quod peius eft,
-dicing de eis,quod fic crederidus eft vnus Deus,cumnon
fit ipfe pater qui filius, non ipfe filius qui fpiritus fanaus.
De quibUs profitentur differentias inter fe habere.honoremvero'vnufquifquifuumnonpoflehabere
, nifimali-
gnumpeaus'eosinynoDcoinueniacurcbpulare.
Reftinfvt. Nuilis fraudibus aur propriis aut alienis
decipitur.qui Deumvnumficcqlit, vtin Trinitate noue
eft ; Exvttfo anctUlctftrumgcnui re. Qi“ s. “ l e
i é g M a a b f e
____ _ __rlivit Ouït rlubltCt Uâtl"
nuttet pc ipicnaiuiuu buuugii, j.-- - ----- - —
eum ospropheticum ante dixit. Quis dubitet hanc nati
uitatemitaeöntigiffe,vtferipturamemorar.? ...• .• ..
RtIponfio. -Multam falUtur,qui huius.Icripturaeló
cum* diuinjenatiuitatinoncreditconüenire. Etaudien»
Deum dixifle,E.x vtero ante luciferumgemi tc.quja inDeo car-,
nalisyterus non poteii credi>£Eftimec huiusloci ienium ei
<%ntummodo generationi, ques iecundum carnem eft,
roaptandurh, cum prjecedens verfiis, dminae magis intel-
ledtum geherationis infinuet, quo pater dicit ad filium,
Tecum principium, vt agnofeatur patrem & filium vnum
cile priifcipium. Nomen vero vreri cranslaco vocabulo
didSm eft, quoipfa diuina fignificaretur natura. Sicut
corporalibus nominibus ihcorpöralis fubftantia Dei.af-
fblet nominari:V tfenfiis hominum coniuetis natur® m*
vocabiilis,ad intelligentiam diuinitatis poflit addücLDi-
cuntur enim oculi Dei omnia videte. Sicut ftriptum eft:
)• I» omnilocooculiDei fpecuUntur bones &matos. Quis autem
dubitet, ita Deum.pernaturamfuarri totam videre, ficut
eum per natural inhnicatem omnia fatemur implere.?Sed
& diuecia corporalium membrorum vocabula,ob hocin
Deo inuenimuSjVt didumeft,nominan,vc per Karumre-
rrumefficientias/ubftantiiêipfiusincorporalis proprietas
! poifit intelligi. Sic ergb & hicfe dixit ex vtercxfiliumge-
I nuifle, vt quern audimus ex v.tero genitum, a natura pa-
I iris nullus aeftimet alienum.Quodautem ante luciferum di-
j xit, oftendit filij natiuitatem perjpetuam initioremporali;
non efle fubiedam. Lucifer enim ftellae vocabulum eft,&
in initio mundi, cum Deus luminaria & (ydera epndidif-
£et, tufiteaejfe in dies & menfes, & tempora & annos ,quibus
nomihum cirCulis tempus omne reuoluitur. In^>lendor
ribus autem fi.ndorum , non rede intelledafunt v^tici-
nia prophetarum. Splendor eniin fandorum,non in ofti-
L cio prazdicationisjfedinrefurredionis charitate confiftit.
' De quo fplendore dominus ^dti'fumiufifulgehnitjieut:
fol in regno putris fut. Hunc (plendorémfutura réfiirredio-
nis, his verbis etiam Danielprophetacommembrat: Ef
multidormientium in terrafojjkrz,inopertioneexurgjpt, hiinvi-
tam Aternam, & hi in opprobrium & confufióncm perpetuum: Ei
J bi Obieft
quod non
icâe duo
an tres di-
cantut Vf
Rcfponfio,
ties perforai
.vnus
Deus.
DlHt. f.
n a tu iam u u um ir r ---------- » ■ ---------- - - . - 7 -
adorari noil debet.. Q uid autem diduxi fumusdefilio?
quern in cælis omnefque virtutes adorant fempèr & lau-
dant in tantum, vt etiàm in forma ferui pofitum, & propter.
paffionèm mortis, paulb minus ab angelis minora-
tum,adorare angeli iubeantiir, Moyfe dicenté: Lætamini
cælffiniulcum eo,ôç adorent eum omnes angeliDei.Ho-
min urn quoque àdoràtionem Dauid dîûinims înÇjirà-
tus, adiühgens ziv.Adorabürit eum omîtes riges(térrd:omnesgenus
ferment et. Quomodo ergo & ab hominibus & ab an-
gelis àdoratur, liab vnius Dei fubftantia fèparatuf? Quo-
mpdoilliferiiitutem , quæ Deo tantum debetur , aude-
mus exhibere, fi vnanou-eft illi natura cum pâtre ? Nam
quia vnus eft Deus, itadobis dicitur per Prophetam : Ego
Deus, & non eft alius prater me, iuftus& faluans,mh eft alius prater
me. Qonuertmm ad me, &falui eritk, quid ab extremo terra
ego fum Deus, & non eft aim. Permeipfum turd, quoniam exiuit
ex Ore mco iuftttia, & verba mea nonauértentur, Mihi enim incli-
iiauit vniuerfttds genu, & iurauit omnis lingua per Deum. Ecce
Deus, quiinhocloco/etantiimdicehsDeüm, præterfe
^lium noil elle téftatùr. Qùqdfi quifquaid omnem fyc
noluerit Trinitatem accipcrev cogetui: hanc vocem foli
filio deputare-. Quis enim D eus, præté^quen: atïiusnbn
eft, niu illé cui Efaiàs diçit: Laborduit Ægypttu , & menatus
Æthiopum,&Sakdyiri excelfiadte tranfibunt, & tui eruntferui,
ér poft tefequenfurailigdti vîncülis,& adorabunt te, & in te de-
precabuntur, quoniam in te eft Deus, & non eft Deus prater te. Tu
enimesDeus, &nefciebamus: Deutlfrdelfaluator. Èrubefcent&
pudebunt omnes qui aduerfantur ei, &ihtntcumconfuftone. Ecce
in ïpfoeft Deus , & prateripfum noneftDm, &ipfeeft Deuslfrael
faludtor.Supenus autem is qüidixit: Ego Deus, & honeft aim
prat er me, àdiunxit : Iuftus &faludns, non eft alius prater nié.
Quis autem iuftus eft ? nifi ciiiDauid diciti Dilexifti iuftiti-
anT, & odiftiiniquitatem., Quisvero eft faluans? nifi d^quo
angelus ih fomnis adlofeph iocutus eft dicens : lofe fifty ,
Dauid, Noli timere accipere Mariam coniugem iuarn, quod enim in
ednatumeft, dejpirituftttïtto eft: pariet autemfilium, &vocabis
nomen eius iefum : ipfe enim faluutnfdcietpopulumfmm apeccatit
eorum.Cui vero cotlUënit dicere:Corner tminiddme,éyfdïui
Non folum
patci Deus
G
eft.Ccd&fi-
lius 8c fpiritus
fanftus.
Efi. 4S.à
P / 4 4
lfil. vuf
Contra Arrianos.
A 1\
j fermtiffum
H'br.S.t
dß-+s- ^
Efk.z.«
B
B/S.4S.
Matth, 24.«
Ept.41. d
c
3. C*r. s
Thilip. ». b
Epilogus
fponfionis
decinix.
D
\T)cut.6. a
Uc.tth.iiA
eritk: quia ab extremo terra egofum Deus, & non eft alius, nififi-
lius? De quo Dauid dicit: Reminifcentur & conuertentur ad
dominum vniuerfi fines terra, & adorabunt in confie ftit eins omnes
patriagentium. Quod ergo fequitur: Permeipfum ittro: quis
hoc credendus eft; dicere ? Nifi qui hoc modo inuehitur
Abrahæanteiurafte. Hunc autem non patrem * fed fili-
mn affermit, qui filium à pâtre lecun dum diuinam naturam,
minoremprædicarecbntendunt. Ifte àutem Deusi
qui per Jemetipfum iurat.vtrum maiorem fe hâbeat,-Paulus
nobis beatus oftendit, qui ad Hebræos feribens, ait:
Abrahanamquepromittens Deus, quoniam neminem habuit, per
quern iuraret maiorem, iurauttperfemetipfum, dicens: Nifi bene-
dicens bene dicam te,&multiplicans inultiplicabo te. Ifte ergo
Deus qui per femetipfum iurat, quoniam neminem habet
j per quern iuraret, maiorem. Quid fequitur videa-
mus: Qupniam exibit, inquit, ex oremeo iuftitid, & verba mea
non auertentur. Mthi enim inclinauit vniuerfitdsgeHuiér iurauit
omnis lingua per Deum. De cuiuS ore ergo exiit iuftitia?
nifi eius, de quoxlixitEfzias:Ëgrédtetûfvirgaderadiceiejfe,
& flosderadice eius afeendet, & requiefeet fup&eum fiiritus do-
mini. Et poft paululuin: ludicauttin iUftitiapduperes, &ar-
guet inaquitatépro manfuetis ten am. Sequitur deinde: ïfie Deus
prater quem non eft alius i 6cdicit:Verba mea nonauertenttir.
Cuiusautemhæc vox eft, nifiilliusquiinEuângelip dicit:
Calum & tend tranfibunt, verba autem niea nod tranfibunt?
Item adiungit Deus ifte, præter quem non eft aliiisj, & dicit:
Mthi emminclinauitvniuerfitas gtnu, é r iurauit omnis lingua
per Deum. Hocautem de quo intelligi debeat, Paulus
nobis, magiftério C htiftidodus, oftehdat, quifcribens
ad Rom.ficait: Nemo enim noftrum fibiviuit, &nemofibimo-
ritur: fiueenimviuimtu, domino viutmus: fiuemormur, domino
morimur: feue ergo vtuimus,fiuemorimur, dominifumus. Et Vt
fe de Chrifto dixiffe monftraret,adiunxit:I» hoc enim Chri-
ftm & mort tins eft & refurrexit, vt & mortuorum & viuorutn do-
minetur. T11 autem quid iudicasftatrehi tuum, auttuquarefiernu
frxtremtuuml Omnes enim ftabimus ante tribunal Dei: ftatim-
que hoc propheticum fubiicit teftimonium dicehs, Scri-
ptum eft enim : Viyo ego, dicit dominus, quoniam mihi fleftetur
omne genu, & omnis lingua confitebitur Deo. Ante tribunal veto
Chrifti, nosasftaturos ipfedenuo teftatur, dicens: O-
mnes enim nos manifeftari oportet ante tribunas Chrifti: vtrecipiat
vnùfqùifquepropria corporis,'proutgtßit, feue bonum, fiuemalum.
Ipfi quoque omne genu fleiftendum, idem docet Apoft.
dicens: Vt in nomine Iefu omnegehu fteftatur, caleftium, terre-
ftrimtfér infernorum : Et omnislingua confiteatur, quia dominus
lefts Chriftus ingloria eft t)ei patrk. Iam nunc omniâ quæfu-
pcriasdibfcâ h int, dehiio confideremus,. D idtDeus: Ego
Dèus ,&tion eft alius prater me. Et inperfbna filij dicicEfai-
as : Qupniam in te èftpeus,&prater te non eft Deus.Tu enim es Deus,
& nefciébamusi Deus ifraelfaluator. Deus autem ifrael Deus
vnuseft. Sequitur autemi Gæteraquæteftîmoniis fupradi-
iftis ad filium oftendimus pertinerg. Ipfe enim per femetipfum
iurat, neminem hdbens maiorètoi Ipfepopulumfuum faluat. Ipfe
iuftèiudicat. Ipfifleäitur omne genu caleftium, terreftrium ,&in~
fernorum. Ipfi omnis lingua confitetuî, -a quo eft retributio redenda
faftorum. Ipfe ergo, de quo hæc omnia dicuntur, per prophetam
dicit: Ego Deus, & noil eft alitis prater me. Nunqtud
nam ÎDéumiftum, præter queni alius noh eft j ita, folùm
filiilm accipimüs, vt ab eo pattem & fpiritiirtt iailtftum fe-
päremus? Abfit. Hocenim impoffibile eft: Namjpræter
Deum patrem Deus filius non eft, quia de pâtre fift * & in
pâtre eft. Prêter patrem & filiümSpititus fânâus hon eft:
quiapatris & filij fpiritus eft, & in patre & in filio eftiYn-
de cbgnofcirur, quoniam ifta Trinitas vnus dominus Deus
eft, de quo dicitur: Audiijrael,dominus Deus tuus, ddrhinus
Vnuseft, & : Dominum Deunt tuum adorab it, érillifoUferuies.
Hide domino etiàm EfaiâS Prophetâ dicit: Domine prater
te ahum non nouimus, nomen tuum nofhitidmus. Hoc autem
nomen SâluatOr noftef oftendit, dicens dilcipulis fuis: I-
tc^docete omnes getltcs, baptisantes eds in nomine patois érfilij&
fiiritus fanftfilftud eft nomen domini, præter quern ahum
non nouimus * 6c cuius homine nominate, à morte libe-
ramur, de poteftate ténebrarutti eruimur , vt ihrfegnum
filij trailfferamur. In patre ergo & fïliö & fpiritufanfto
Arnitatem fubftantia: accipittius , perfohas cortfiihdere
Biblioth. Veto. Patr. Toiti. 6.
non aud^nus. BeatusjenimloannésÀpoftolus teftatur,
dicens : Très funt, qui teftimoniumperhibent in calo, Pater, Verbum
ér Spiritus : Et tres vnumfunt. Quod ètiam beatiffimuS
martyr CyprianusinEpiftoIàde vnitate Ecclefiæ confi- I
tetur, dicens: Quipacem Glirifti & concordiamtumpitj i
àduerfus Ghriftum fecit : qui alibi præter ecclefiam colli-
git, Ghrifti ecclefiani fpargit. Atquevt vnam ecclefiam
vnius Dei elfe monftraret, hæcconfeftim teftimoniâ de
ferip turisinferuit: Dicit dominus, Ego &pater vnum fumas. Et
iterüm: De patre & filio &fiiritu fanfto fcriptumreft: &tresv-
num funt. Nam &inIibro de Oratione dominica, vt o-
ftefideret Trinitatem vnius deitatiscfTe, necïntérfeah-
quâmdiuerfitatemhabere, EÄnielem 6ctrespueros, ter-
naïüïh hôrarùm qirculis reuolutisj orationem fuiidere
folitos memorâuit. Vbi & in trium Kqrarum curriculo, &
in vnius orationis officio, vnum jDeum effe Trinitatem
ëuidenter oftendit.' Non ergb ex tribus parcibus vnum
coJirtiusDèÙm, fed Âpqftolicæ fidei, regulam retinentes,
perfedùm & çonfempitérhuhi filium , de perfedo 6c
fempiternb p â trei^ ém id ^ g eh itu in j & poteftatéfion
impàrem f6 c natura fetémur æqiialem : Sandum qub| ?
quefpiritumnonaiiijdfatemürefrèquamDéumjnecà
filio,héca patre diiierfùm, née infiiiq? necïnpatrecon-
fufiim. VnuS èft enim j atqueidem.patris & filij fpiritus,
totüs de pâtre procedénsj tottis in vtroque confiftens,
nec éft diüîfuS in fingulis, quia infeparàbilïter eft vtrif-
que communis. 1
B. F V L C E N T 1 1
A D T R A S 1 M V N D V M R Ë-
gem Vandalorum» in Africa, LiberpHtoüs, de \
myfteriomediacoris Ghrifti.duas naturas
in vnapèrfônafcci-
hends.
C À P V T
RiumpkalibuS this fenfibus ; pijffime
R è x i hequaquâm crediderim obliùione
fubtradiim -, qubd hupèr mihi quoddam
Volumen, baihlô Felice^ prajceperis.defti-
hari,iubehs me illico refponderé. Cuius,
quiatànta fuit pjolixitâs^ vtegeretâliqüantodiutius re-
cenféri,&diurni finis âderat, iiode propinqüante; curri-
culi, Vix èiufdem voluminis principia citatæ delibâhs îe-
dioniséxcurfii,popofcerâm,vtaacundaplenærècen-
fitiohiS ordine pérlegenda j no dis vniüs npbis fpatium
fuiïïèt indultum. Quod yeftræ màhfuetudinisvolüntas
bmnino ftâtuit àbhegahdum, itâ,ytnec,fàltem ad refiduâ
pérlegenda fcript'uræ nobis præcepiflçs attribüi. Ëgb verby
cum fpâcio quohindam dierum ordinationem tui
cüiminis pdéftolaret, ac dein ceps j interrogâtionis illius
tenoté fubttado j folâ fuifTetanbbis flagitatarefpbnfio,
paucai quibus, domino adiuuartte, noftriparuitasfu'ffi-
citingénij, deeadémintèrrogatipne, ijiiàmexprincipio
tenuitér cognouij veftr^ recenfèndàm manfuetudini qe-
ftinaui: Neforfitanautfeftidioputarer tumidus, aiittâ-
cittirnitatis culpaiüdicarer obftridus, quem veftra celfî-
tudo fiilpicâreturaut fuperbiaréfpdnfionem non redde-
re, aut veræ fidei diffidentia taqüifle. Nam ftudio yeftro,
clèihçntiffime ReX, compértuni elle non ambigo, apu'd
co s, qui Chriftianægratiæ paitieipationc redemptiTunt,
peneid efle, fidéninolleaflererej quodnegare. Quippe
cultt ipfe vnigenitus Dehsj humàni generis conditor &
redémptorj fiait fe confefTurumconfitenteUi, fè iiégatu-
rum négantem, cërta prorfus denunciatione teftacur, di-
cèrts : Qui me confitebitur coroem hominibus,unfitcbor&cgo eüin
tarant pant mco qui eft itfcdlis. Qui autem negauerit me cot am ho-
minibiis, nègabo & ego eutjt corampatre toteo, quieftmcalis. Itâ
denüo crubefcéfltem fb fuofque ferrtiones, ipfe quoque
inruamâieftàtêvcniensèrubefcet. Cuius di'diïiormani,
tâliLucasfèntentiâcognofcitutpofùifïei vbihuîuscon-
fufionls ficexitiâlé firmat * tacicums filéntittm,vt erube-
D feen-
E
Ioanaof
Bcàtiff Cy-
piiahus lib.
defimplici-
taté l’rarïa-
torum : vel
feçundum
vetufta cx-
De vnitate
Eccicüx
Catholics.
Idem in 0-
Domini-
cam..
G,
Libei h Rege
deftina
tus Fulgen-
Refponfio
Pul^enrij
cxiulfarê-
Fidem not- j
le aflerere; I
eft fiâem j
negate.