S. Fulgent. Lib. I I .
pcttiftet* & quad per bona opera coopcrit multitudinem q«qd indignus accepir. .Cognitio ergo illapeccato adii-
peccatörum » per quam in nobis Deus cooperatur, non cit prxuaricationis rearum, ifta remouer a peccatore fup-
lolüm vtdeclinemusa malo, fed ctiam Vt fäciamus bonfn plicium. Illaiufte damnat, ifta gratis iuftificat. Illicfciqüa
diiigamüs non folumproximos, federiaminimicos
noftros, 8c benefàciamus eis, qui oderunt nos, & orem9
pro perfequeheibus, &calumniantibus nobis. H*c ergo
charicas non ex noftra vo.luntatè autefleincipit, autcrc-
ièit in nobis : fed gratia Dei faftiénte diffunditur in cordi-
bus noftris per Spiricum fanâum j qui datus eft nobis.
Quifquis igirur in tiotnine gratis non vult falli vclfallc-
re,audiat Apoftolum, tumorishumani fuperbiam, quai
fibi nititur aflignare bon« voluntatis imtium, follicite
comprimcntem: qui ait i Quis enim tedifeernit ? Quid autem
babes, quod nén dccepiftiî Si autem accepiftt, quidglortaris, quafi
Mn acceperit ? Iacobi quoque fententiam (yncera cordis j
humilitate fe<5tctur, qua nos ab errore reuocar, & in viam
veritatisinducit, dicens: Noliteerrarefratres met : Owne datum
optimum, & omne donum perfefttim, defur fum eft defeendens
entia inftans nutrit, augctquc peccatum : hic charitas «di-
ficans coopcrit multitudinem peccatorum.
B. F VL G E N T i l
ipatrtluminum. Ipfe quoque nofter Condi tor ac Redcm-
ptor, cum Éurbis in parâbolislpqucrctur, vtoftenderet |
intelligentioris agnidonis facultatem illis tantum inefte:
EPI5COP1 RVSPENSrSi
De ver it ate pradefitnatiows & gratia.,
LIB. II.
Vperiore libro, adiifuànre gratia Dei, quae
folaporeft & humano cordi donum fan-
«ftxcognitionisinfundcre, & oti redam
loque n di tribuere facultatem, quia in ma-
nu Dei futit & nos 8c fermones noftri, pri-
v ^ mitusdelacob&Efaufatisfuperque oftendimus, Apoquibuscam
ipfelargiri voluedt, quia ipfe eft, qurdoçec ftoücxdocumcnto fententix, nullispræcedentium aut
hominem feientiam, dicentibus fibi difeipulis. Qua re in Lfubfequcntium exigentibus operum mentis, (ànâuiti Ia-
parabolis loqueriseis? manifeftarcfponlione donum gra- cob, priufquam nalcercrur, eledum, led foU diuini pro-
tixcceleftisaperuit, dicens: Qutavobis datum ejl, noffemy ! pöfiti benignitate difcrctum. Quod euidenter bcatus
fteriumtegnibei, ceterisautem inparabolst. Ipfiusquoquead ! Paulus illo cognofnturafleruifle ferme ne,.quo ait : Dim
pattern dired i confeflio euidenter oftendit omneni (à- ! trim ttondumnatifuijfentaut aliquod egijfent bonum Out ma-
pientiam human« mentis ad intelligentiam diuinx prx-* 1“»*, vtftcundumeUItionempropofitum Dei maner et. Quod A-
dicationis iniialidam, nil! Deus qui docet exterius pel j poftolus ideo dixit, vt non iecpndum hominis, led fe-
homincm loquentem per feipfum interius docens, illu- cundum eledionem Yocamispropofitiim manfifïè mon-
minet arque adiuuetaudieotem. Aitenim: Confiteor tibi -, ftraret: neque ex nafeituri quolibet merito, fed ex volunpater,
Domine cals & tetra, qui abfcondifii bac k fapientibtu &
prudentibuSi&reuelafii taparuulit. Quo modo gratia omnibus
afleritur data, quæà fapien-ibus & pritdentibus, te-
fte ipfo douante, monftratur ab fco ndita ? Nam 8c in fub-
iequentibus verbis, agnitionem Dei non in humanapo*
teftate, fed in diuina ofteridit reuelariqtie confiftere, cnm
ait : Nemo nouitfilitim nifipater, nequepMrem quit nouit nififilm
, &cuivolucrit filiutreuelare. Quis hie non videat ho*
minem ab hominc irtutilitcr fermonem dodriu.æ. coele*
ftis au dire 5 nifi ei magi ftcr Deus reuelando miftticordi ter
loquatur in corde ? Hxc autem reuelatio fpccie.lis eft ft*
liorum D ei, quanonlolumçognitionisdonum, Ted ef-
iam diuinædiledionisaccipiunr. b|on enfm tails,eft i(Ja
reuelatio, iiuecognitro, qualisillorum, dequibusdicit
Apoftohis, quia quod notum eft Dti mdhifeftum eft in idk.
Deusenim illis manifeftaüiij fcilicet vtfint incxcufabilesi
q ua cum cognouillent DcUm, npri ficut Deum glorifi-
cauerunt, aut gratias egcruot. ,1 la itaque manifeftatiov
qua cognouerilntDcum, quiccgn'tum nc-hdilexerunv
gratiam non habuit, qua Deus.(Iccognoicitur, vtame-
tur. Quia ergo gratiam nôiS accepetunc, propterea co-
gnolcentes Deum, grants nod egerunt : fiCqulaya/a iras
tate Dei cognofceretur elcâio. Reuera enim vocatio
Dei ex hominis merito ', & non ex gratia Dei fuifterele-
6Uo, h aliquid bon« vel mal« adtionis inueniretur in par*
uulis. Sed quid nulla fuerunt in nondum naftentibus ex
vno con cubs tu conceptis operum mérita proprioü.quæ
diuërftEate ftiivnum facerenteligi,alterureprobari:quia ft
eÛentnpvtiqjfcGu«dü Dei éle(ftioné,(èdfècundû huma-
na opera propofitüDei maneret.-quia ergo nulla fuit in il*
li^ftatrib. diuêrfttas proprii operis boni vcl mali, quasvni
eleiflionis conferret meritum, alteri damna t'onis infen et
fuppliciumiproptercafècundum eleâionem fuit propo-
fttumDei,quii non e t merit o eligendi Voluntas eligentis
man fir,fed ex eligentis ^ppofîro,gratuita fuit eleéli difcrc*
tio.Propter quodÂpOftolus ièquutus adiunxit:No»ex opt-
rib.fed ex votante dictu efiei,quia maior feru'tettninori. Hae rgi—
tur in quancu Dominus donauit,geminorum fratrü quæ-
ftione traétaca, generale de paruulis fine baptlimate mo-
rientibusinquifitionem operis ferics fubrogauir. Qua di-
JigentiusdifculTà, & quantum aibitrör, çuidcntius abfp^
lu t !, ipftus demüm grati«, qua gratis pr«ueniuntur qui-
cumque faluantur, tradtatus eftà nobis follic ta inquiiî-
rio ne fufeeptus quo patuit gratiam non omnibus honlifueruntaptatainintcrirurn,
hoc in eisoperataeft illama- | nibus vrituei falirer dari, & quibus datur non «qualiter
nifeftario, qua Deum cognouerunt, vtcognofcendofu- dari. Illiits eft enim, vel quibus earn, velquantam dare,
perbirent, non vtfehumiliando diligerent. Tali ergo Co- qui non earn hiimanis voluntatibus aut operibus debi-
guidoncablata exculatio eft , non collata ialuatio. In . tamrecribu t , fedgratuitamilluminandiscordlbusmile*
hacautem reuelatione, quamgratiaDei invafis mifetk ricQrsacDenignüsinfundit.Etideocuivplüerk*&quan-
cordi« opera tur, fimul homini diuinims agnitio Dei ».di- Wftt voliierlr, profetfto largitür,quia neque vllo bonX yo-
lcdtioque confertur. Illi enim quinon.fuiitcledfci, inex- luntatis eiortu , neque effediu cuiufquam boni operis
culabilesfunc-, eledliauterninaccufabileshunt. D xite- priufquam grariarhtribuatinuitatur. Verummmcnquia
I him Apoftoluf,: Q u i t a c c u fa b it e le fto s D e i ï D e u s q u i tu ft ific a t. plerojque nouiipus in qu«ftione gratis Dei $£ humani
q u it e jb q u ic o n d e m n ^ : C b r i jh u t p f u , q u i i n o r t im eft, tm o q u i & arbitrijnon tenefe dimretionemfed ita vtiümaflètere,
J rifurrexit, qtti eft ad dexteram ^ei ^ qui etiapt interpcQatpro no- vraltcrum niranturauferre, cum gratia piera tis neuti;utn
! bit. In valis ergo miferfcordt« reatus naturalis humili, negari nnat,fedordinem cuftodiri in vtriufque confefïïg-
quam gratiafpiritalis donat, fide&charltate fbluiturj in.,, neprxcipiati nos gratis diuinxfultiprsftdio, quo huma-
‘ vafisautemi.* ^perbacogpirionenutritur Eerillamcp- ' num.öcil!nminatur,^.gubefnacur arbitriüm, in hpe fe*
gnitione c«cum l oralcmctiplpinfiatur ad mortem: pet 1 cundo libello curauim.us & gratiam Dei & arbierium ho-
hanc aurem diuinitus illuminator,& humiliatur ad vi- mini?tic afterere, vt neutrum tollamus, dum vtrunique
tarn. Ilia cognidone cor obfeurarur inftèiens» dum quod defend,injus: fid oftendamus, quid horum fit, qqc>4 ids
Dei eft, homofibiiuicrbus aflignat: nac autem acctpit teropgcat, & quid fe alteri gratuitomunereboh'tatisim-
lumcn , yt hop ipïum, quod Deum cognofcit ac d digit pen,dap quid tit quod tnedelam femper expedler; 8c vpde
non ex polfibilicate narur«, neque ex audicu legis, neque ppneficium medrein« indefinenter pxuberet. Dich e*
ex fuavoluntare, fèd^xDeidono fibi inefie npnambi-1 him creator, faluatorque monalium non hccefia-
gaè, Tèmperq; hunailisefli meminerit,ne fiiperb* amittar, ritim fanis medicum, fed male habéntibus, neque fe vef- j
. . • ' . • ~ ' ! ' ' * i '■ v nifle,.'
nifïè, v tvöcaretipftpS, fed^eccacoresad poenitentiam.
Hincitàque cognoicitur,, quid idem medicusin-i’nfirmis
inue’niat 8c quidipfe fanandis impendat. ihucnicliberum
hominis arblinùm , ïneadüntaxat£etatei qua^vfui‘,
Ïam póteft fèruireratiöhisi aut lu« ihfirmïtatisbçfciùm,
âùt m orb o hoxiX'cogitaciönis influe u m;i dum fei 1 i ce c au c
quid faciepdum fit, nefcit , aut quód facieudum fcieric,
fuis Çc viribus implerc confidit. Ac lie, aut homo nefcius
mqrbum ampléo:itur, auc plus «grotat, dum don ira e -
dico pofcit, fèd iple nititur adhibere remedium. Vnde
confequens éft, vtlethalimorbbvelignorantiæ, velfii-
perbiæ prægràuatus, nee medicum requirat, nee in Tc ef-
feétum vcræfânitacismueniat. Neque tarnen liberavo-
luntaisideohbh eftinhomihe i ptiufqüàm fanètür öperc
diuinas comierfiönis, quia morbo magis vult obtempc-
rarc quam medico? cum eo ipfb quod obtempérât homo,
vel non obtempérât » liberum fibi ineflë arbirrium euidenter
oftendat. Eft ergo non fblum in hominibus iuftis,
verumetiam in impiis liberum arbitrium ; fed in. iftis bo-
hitate Dei redémptóris erigttur atque dirigituri in illis
autem Dei vlcifcentisæquitatedèferirur, & puni tur. Ac
ficinhis non folüm cognofcehdo,fed etiam dil gendo ih-
h«ret veritati. In illis vero aut ignorât mandatum, 8c in
peccatofuononefteipéccati.cognitió : autad höcpoteft
peccatum abfque adiutorió grati« Dei cognofcere, vt
dum Cc pwefiimit per fèmetipfiun d uirue voluntatis impiété
pofïè mandata; nonobtempcrethümilitervolun-
tati Dei,fèd bonum male faciens füo potius famuletur er-
fori: dum fcilicet ignorans Deüuftitiam, &fuafn volens
conftituere, iuftiti« Dei non éft fiibieëtum, quando finis
legis non hifi Chriftiis fit ad iuftitiani omni crcdenti.Medicus
itaq-, riofterpeptüs& ,bonus gratis âd vitamredù-
Cturusmortuos, aefanitati redditurus «grotos ipfe lan-J
guentium fàlus 8c réfurreâio m ortuoium,in eo viÜifican-
dis ac fàhàhdis hominibus infuperabili bonitate confu-
luit, in qiio medicinain Ce nobisidem medicus fccit.Sed
vtordinemfiiScurationis fapientiaDei fapienter expli
rcr, priuspræceptum dédit per legem iuftitiæ» quö fiiani
infirmitatem ægrôtus agnofeeret, datilrus effeâum per
gratiam,quo itinrmus fuæ infirmiratis falubriter confcius,
noniamconfidens in virtute fua tumefeeret, fèd ipfiim
fontefti vit« falütifque cögholcens, ab ipfo fibilànitâtis
beneficium poftularet : nee fuam iaétans fuperbo corde
iuftitiam, ficfeputaretalienumamorbo, tan quam noii
ègeret curationis auxilip ; ynde ilia vox Pharifæi eft : Deus,
gratias tibi ago, quia nonfum ficut Uteri homines yraptères, mufti
i àdùlteri, ficut &publicahus ifte. Sed vulnera fua con triti
cordis hum ili tâte refpiciens, ver.-.citer exclamaret : Ego di- |
xiyDomihemiftreremei:fartaanibiammeàm, quiapàcauitibi. \
••Née tarnen medicus file coeléftis noftram infirmitatem
laiiäret cogn ition e dilëétionevé mandat!, hifi Hbmini liberum
dediffêc arbitrium; Sed mulciplicaca eft infirmitas
folà cognitione mandaci, vt per gratiam incioerèr fanitas
fidei ac diléâionis co n fti t ui. Cognitione itaque mahda-
•tiad bené opërandum hominis liberum arbitriiim con-
ueni tur : non quia volùntate tantum vêl virtiitë lua poteft
homo implère quod ei lex iubet; fèd vtper mandati noti-
tiàm infirmitatis fux fibi confciusfiat, & adiutorium gta-
tiimedicinalisexpofcat. Quapercepta, poteft&dilige-
requod;iuDetur»_&facérèj &agnolcère vélquid poffit,
vel quid non poflit, &vtp6fIitexpofcere, &fibifu«in-
, firmitatis iroputäre mifèriam » & fanitatis aflîgnare bene-
ficiis medicinalibus gratiam. H«c oriitiia. quâ? fiipëri9 po-
; fuimusj'dîgnumcft vti oeleftibuseloquiisafleramùs. Per
lfàiam fic loquitur Deùs; Si volueritis & audieriiù me, bona
terra comedetù:fi autem nolueritis, necobaudteritismefgladitisde-
iiorabit vos. His verbis , quibus dicitür, fî volüeritis, & fi
holueriris, proculdubio libertas humani declaratur airbi-
trii. Vellcenim&nolle; Voluntatiscflè hullüs ignörat.
Qudd ergo perPróphetam dicitur,ü volueritis Acaudiè-
ritis me, noftra conuénirur Voluntas, qua debem9 & fern-:
^er bonüm vëÙe,acbonis operibus indefinenteraclibèh-
fer infiftere, Ciith veto Äppftolus(didt; quia Deus eft qui o-
peratur innobis & velii&perficerepro bona volüntaté, oftendic
vtiqueipföm hoiöiinis volutitatèm,&ad bene.volehdum
Bibliótb:Vet.Püt.Tóm;6i'
non nifidiuino uj unere dir igi, & ad bene operandum diuinitus
adiuuari.; Dum crgo brxcipitut,nobis vt velimus,
ofte'nditur quid habere debeamus. Scd quia id ex nobis
habere non poiTumus, admonempr, vt a'quo nobis dajhr
prxeepeum, abipfo petamusauxilium.Quod tamen non
poffiimb's pofeere, nifi Deus in h'obis ipj)eretiir & yelfe.
Volun tas enim qu* in nobis donoDei miferahtis effici-
tur, ip fa i n nobis, vt bcnebpqnin valeat, adiuu atur. Quae
de malls, in quibus ante iuftiEca'tiohein iace t , & in 'eis cu
bdeleftaUone deficit, non fua virtlue, fed Deiprxueniehj
tis operationeconfurgit: & poftquam (lurexerit, vt non
cadat, fblafibi non poteft fumeere: fed ficut ad fingendu
beneficipmiftricordixprxucniehtis erigitur» fic.adper-
feucrandum milericordi« fubfequentis imiamine cufto-
dituf. Beatus icaqiie Dauid , 8c human! arbitriiyoluntatc
&virtutem diuin« grati« recogn'ofbens,.cqnuenit qui-
idem nos, vt faciamus bonii.m, fed quod, i nobis imperar
fieri, inide nobispofcit,vnde hos habere poifle non ambif
git. Humanum igitur arbitriu’m at! conuerfionem prpuo-
ic4ns, falubri prxdicatione terrer, dicens.: Nificonuertami-
ni,gladium fuum vibrauit, arcumfuum tetendit, "fiparauit illu.
Sedvtoftendeiet, quod operaripr*cipimur, coiiuerfip-
nem qudm nobis prxdicat, dono fupernx operationis af-
fignat, dicens: Deus tu conuertens viuificabis nos, &,pltbs tuala-
ialitur in te. Vtetiam fiix animx vnufquiIque mifereatur,
& Deoplaceat, humanum diuino fermbne ficajdmone-
tur arbitrium: Miferere ahima tua, platens Deo. Quia Verb tie-
mb poteft animx fux mifereri , nifi qui Dei mifericbrdia
prxuentus acceperit vt.miftricors fiti ipfe mifericordix
largi tor edocens dicit: Miferebercui mifereoT, "& mifericordia
praftabo cuius mtferebor. Ideo 8c beatus Dauid dicit: Deus
mem, mfericwdiaeiuspYauenietme: Et quia Deo nlemp poteft
placere, nifi in eo peus op ere tur quodpkeeat coram fe,
in bpiftpla qu« ad Hebrios eft feripta, tnanifefte pofitum
eft. Ibi quippediatur:_i)«Kr^r«»p<«w; qui edujiit de mortals
paftorem magnum omum in fanguine teftdmenti qtertiiy Do-
minum noftrum lefum Chriftvm, qptet vos in omnibo'nofvi facia*
tis voluntatem eius » fawns in vobis quod placeat cor am ft■ Dpo i-
gitur non placenius, nifi yelimus,fed ab ipfo, nbbis triSui-
tur.vt velimus, a quo nifi voluntas hominis ihutCtur, vt
bona fit, autfemper appetit malum, aut nun quam bege
appetit bonum., Ac fic durh in rebus bonis redum prdi-
nem non tenet, Deb vero & bono nullatenus placet. Dep
ergo non placenius,nifi in yoluntate bona-fed vr id fa ciamus,
ipfe facicin nobis,quod placet cora fe. Dauid enim
dicit: vifdciam voluntatem turn jbeiis mem, volui. Sed ad>
pfam voluntatem faciendam gratix fpiritalis pofeit auxilium,
quadoceaturvtfeiar,&dirigatur:vtfaciah y p d t 8f
in alip loco fic orar: Dote me, vtfacidmypluntatem tuam, quid
tu its Dm mem: ftatihaquefubiecit: SpCritus tim.bonm deduce?
me in viam reltam. Ifaias prxeipit, dicens: Derelinquat impius
viamfuam, & vir iniquus 'cogitdtiones fuas j dr conuertatur ad
Dominum. Pauliis quoque Apotioliis hortacur^vt renoiie-
mur fpiritu mentis npftrx, &induamus nouum homi-
nem, qui fecundum Deum creatuseft in iuftitia & femfti-
tate veritatisl Verumt&mbn ne'cpnu6ruhyel rehouadp
noftrd humano,afiigneturarbittio, vtrarnq;nobis aDo-
mino fandlus Hicremias depofcichis verbis: Conuerte nof
ad te, dr conuertenifir, renouadies noftros .ficut anted. Rurfiis
Pfalmifta dicit: Aperiostuum, &ddimplebo illud. Vfcji intel-
ligimulosfeordisfignificari,noncorporii, deqUoorea-
lio loco dicit i in conuertendo DomihuscaptiuttatethSion, faSi
futnusficut confolati. Turn replttum eftgaudio osnoftriim. . -Et ia^
men nC quis fibi oris apettionem fuperbus afligtiet, o-
ftendit liber A&uum Apbftolorum , ad recipiendum
Chriftianxpr^dicatiohisverbum os
gitate diuini muneris bpbririf Ibi enim feriptum, eft de
quadam muliere nomine Lydia purpuiaria: cuius^Domi-
nausaperuitcor j intendereiis j quxdicebantur aPaulp.
Icerum feriptum eft » quia fdpiehtia osmutum, & lihguasin-
fantiumfecitdiferias. Aperaitenim os mutum, ytincredu-
li ci-ederent; difertafque fecit infemiuth linguas, vt qiibd
crediderant, pradtearent.1 Vnde nonimmerito creduli-
tateth, iocutiPhemqueYuam fandi Spirifus; dbno Paq-1
lusadferibi'tdicens: ttabentesautenieundemSpiritiim fidei,
~ -1" 7 c C V - y f iw