S. F u ien t. Sermo
mioftrisinfirmitadbusad futurum oftendei et fi.<evsir-
tutis anxilium, vt agnofeerehlus nos ipfo adtüuantèin
infirrhitatibusquasnèceflïtare patimur, fulciehdos.Qui
pr9pterea voiujïtate nÖftras in fi rmkateis. accipèret, Vt Ö£
in hac vita infirmitatum necelfitate turbatis auxilium
contuliflet, &*poft hanc vitam omncra a nobis, infirmi-
tatis neceflkatem mifericorditcr abftuliflèt. Ac fic omnis
fidcl is aghofeenS Chriftum par tidpem humana: in nr mi-
tatisjccrtiffime fperaret participem fe fore diuinx virtu-
cis, nee fc ambigeret illius vircute firmandum, quem pro
fe cognouiflctnon necelfitate, fed volüntate türbatum.
In iplo habiturum xternam Ireritiam, cui fuam volüntate
videretinciïe triftitiam: qui ficut manfit in tribulatione
tranquillus, inmortefecurus, fic in infirmitatc foitifli-
tnus, & in humilitate altilfimus.
Hane EpfiolamB.Fulgentitu morteprareptm
non abfoluik
SERMO B. FVL
GENT I I E P I SCOPI , DE
EO Q V O D A l t M IC H E A S
Prophcta ,
Indicabo tibi homo, quidfit
I borium.
■ E prxfentiPropheticale&ione, in qüanoftra*
rum magna cóntinetur vtilitäs animarum, ve-
ftnê caritati loqui dilpofuimus,ab ill o pofcen-
tes fcrmönis cörigcuam facultatem, a quo bo-
nam gratis accepimus voluntateniiQuis äutem haripdo-
nat,n'fiDeus, qui operarur in fuis & veile & perficere
pro bona volüntate ? Proinde verba fan&i Michece,qiii
pariteräudiuimuj, pariter reuoluamus. Et vtinamrra-
tres, ficut eafermotiércuolüimus, ficoperibus implea-
mus. Audiiuniiis enim verba höminis fan&i, honiinis
iufti. hominis pii, hominis dé fua falute folliciti, hominis
qui fe fciebat creatum a Deo, qui fe cógitabat efle fiib
Deo. Qui cum magno timqre & trémore diuinum ex-
fpe&ab at iudicium, in quo fenóüerat, non (bliim de fa-
d.s & dicStis I verum & de ipfis cogitationibus luis ratio*
nem ante tribunal iufti iudicis redditurum. Gogitans
itaque futurum iudicium Dei y de quo debemus etiam
nos cunéfci me mere, & in Omnibus.dperibus noftris cum
magna cordis formidine cogitarè: hoe cogitans homo i-
fte lan&us 8c iuftus, quarrebat quid faceret y vel quibus
muneribus Deumiudiceni deprécaretur. S debar äutem
omnipotentem Deum, qui omnia condidit, qui cunda
ex nihilo feeit, qui nihil ex indigentiapaupertatis,fed v-
niiietfeexabundaritiabonitatisinftituit, non fola querere
munera noftra,fed etiam operarioftra. Imo fciebat
inhocmaxinleDeumdeleftarimuneribus noftris, vt ei
placeämusmÖribusj&n£Eis& operihus bonis. Quanens
ig.’turhomö ifte quid abhomine offerendum fi: Deo,dir
*cebat: Q u’d dignum ofFerratri Domino ? Hóe autem
verb o, quo non ait -J quid offeram Domino, fed quid.dignum
offeram Domino ?' docuit nos vt fi quando munus
offerréDeo v o la mus, aliquid dignum quaeramüs,& Koe
pfferamus. Quidautem poteftëlfein oblatione Deodi-
gnum, nifi quod eft in creatura prxcipuum ? Inomnibus
verb creaturisj quas fecit Dominus fiiper terrarriy
niillamfeliorinueniri potent y quam illa creatura, quam
Deus ad fuam imaginem fecit. Haec autem creatura iii
terris homo ëft; Qjiifquis igitur offetré vult aliquid dignum
D èo, hon pnus aliud quid offerat quam fèipfiim.
Deus enim qui Hominem ad u^aginem fuam fëc'it, imaginem
fuam fibi dèlcdacur offerri: ïpfarn fibi puram &
ertatrori tuö.imagihem f,uam.; redde iuftahi,nó iniqûâm:
reddehiimilem,i>onfuperbam. Npn auaritia turpem,
hohrapacitätedeforrri,enj»non vitio iracùdiælcuem -, h'5
terre na H ileif ion e contriram, non Hüpre ford: dam, non
fornicàtionèpollutam : fedprudenr ^ pondéré intégra,
fidei veri cate muhdam,& bonis moribus atque open bus
(plehdidatn. Quomodo autem Dep imaginem fuam
reddamus in hôbis,, Propheta fân6tifîimusadmonet,di--
I cens: Indicabo tibi y homo, quid fit bonum, & quid Dominus
< qaàratàte. Vtique fàcere iudiciüm & iußit 'täm y t^ ’ditigerè mi-
fer icordiam , &fo Uk it urn ambulate cum Deo tub. Primum ità-
I que quid fit facere iudicium , quod B, Prophcta primum
jpbfiiit, in qiiiramu s. Indicium, dicitur conueritiis, vbi
accufatio & defenfio cuiuflibet hominis agitur:vn de né-
cede eft yt adiiidicatus exeat qui fueritreusj & viétor ab-
feedat, qui probatur in n oxius. R euer tere igi'tur ad te,
homo. In te quære accufàtioriem : in te quære defenfio-
nem : in te quasre iudicium. Imo tii efto & accu fa tor, 8c
defenfor,&iudex. .Intra iq fecrctarium Cordis rui, vbi
folite vident öculi domini Dei cui. Ibi te accufa, vt va-
lcasaccufationedefendi. iBite conuince, vt yiétodam
poffis adipifei; Ibi te condcrrina ; vt m er caris abfolui. I-
bi te puni, fi vis àb æternæ pumtionis fupplicio liberari.
Facin te, Chriftiane, vërümrbâumque iudicium; folli-
cicefecreta tui córdis attende. Fada tua mâla tibi ante
oculos tuos pone : quæcunque deleueras in intimolibro
tux re cor dation is recenfc frequenter äc relegc, fine con-
niuentia teipfiim difeute cu ipfe, & cogiracionum tor-
menus adfiige.Tuin te iuftam lenten tiam prome. Quid-
quid mali freer as peccando, puni veracitcrpcenitendo.
£ t iudex effedus peccatorum tuorum, quod facere fo-
ientindices capitahbus reis, hoc ipfè faç iniquitatibus
tuis; Noliaccipere perfonam tuam, cum iudicas cau-
fam tuam. Sed cum ieüentaté mala tua difeute, cum yi-
gore in peccata tua condemnationis fententiam promet
inundam p rxcipit exhiberi. Inde eft quod Saluatór no-
fter quibufdam tencantibuseum, ita refpondit: Redditè
Safari qua Cafdrisfurii, & qua fun 't Dei Deo. Hoe eft dicere,
O homo,ficutimaginem fuarii Caefari reddis iri nummo,
ficrcdde Deo fuam imaginém in tcipfo. Redde homo
& peccata quæ in te condemnas,occide. Hoc eftaut
peccata occideiey pcccatis dcinccps nullàtenus obedire.
Noli eirgo eftèpëccatorû fador,&eris ocdfbnSi veto fu-
eris in pecçatà tuà iudex iuftus,de iufto Dei iudició exits
abfolutur.Vt aüt in teipfum iuftumpoftis cele bràfe iudicium
.audiAp oft plum Paulum, qui do cet qua: intede-
beas opera mortificare,vt ad vitam vàleàs peruenire, Dick
enim : Mortifie at e membra vefira quafuntfuper terrant, for-
nicationem, immundittam, hbtdimm, concupifuntiam malam,
&auaritiam, quatflidolorum feruitus,propter qua venitiraDei
infilios'mcredulitatiti Ecce babes j homo, quae inteiudi-
ces, habes quæ condemned; qiiaè in te inortifices; Ifta iu-
dica,& non iudicaberis. Ifta condemn a, & non conde-
mnaberis. Ifta mortifica, & non mörieris; Hicèfto ve-
hementillimus carnifcx; dfta rede confidcrandaiudica,
abiiciéndo mortifica; Si eriim peccata tuarede çonfide-
raueris,iudicafti : fiabiecèris,ocêidifti.Vtérgo defendas
te ,a c eu fa tejvt a b fbluas te, iüdica t vt ad vidoriä perducas
eaufarh tua,confidera confcientiam tuam; Agno-
fee iniquitatem füahi, corrige vitam tuam, & redè iudi-
candoliberabisanimam tuam. Ecce fratres, quantum
Dominus dédit,air- d fit facere iudiciü diximus:quid de-,
inde fit iuftitiam racere nunc dicanius; Iuftitiam facere
eft, vt quod tibi fierinon Vis, alteri ne feceris : fed & hoc
alreri facials, quod tibi ab altero fieri dcledari*. Vis autem
tiBi Bonum ab omni hdmine fieri: hoc ehim iùfttuh
eft, vt om pis homo bonum: faciat homini : quid contra
iuftitiam .facit, qui hofhirii malum facit. Malum autem
dico illad opus, quo perpraiiam cupiditatem peccatur :
non quo per caricatem poena peccan tibui irrogatur.Ma-
lum nunc ego died ,. non quo proximu* à culpa reuoca-
tur; fed quo D E V S iuftuï ad iràcundiam proupca-
tur. Ilia d malum dico, non quod bene fblecinferre fe-
ueritas,fcd qiiod male pérpétrare cônfueùir iniquitas,Il-
lud mal uni mine d ! có ,■ quod nunquam poteft elle iu ft ü,
fed femperihuenitur iniuftum.illudmalö dfco i quo de-
linquituf Deo, non quo confulkur proximo. Illudergo
malum nunc dico, qticdfic eft omnibus facientibus malum,
vt niilli patienti fit bonum; Iuftitiam igitur homo
fâçict,fimdum nulli faciat, & bonum pmnibhi faciat :
iilnd
illud àutenintilli nciâfciiiàlum, à quo nos B. Apoftolus
prohibetjdicens : TÜulU maluni pro nialo riddentes. Quibus
vtjqnc verbis plenam nobis ben^uolentiam commcn-
dauit. Non enim dixit, nulli malum faeientesj fed,m Hi
malum pro malo reddences.Oftéiïdens pariim efle Chri-
ftiano malum non inferre, nifi difeat etiain non fefeirè,
Vndecognofcitur, quampeffimumfit,finos.alicui, qui
malum facientibus aliis malum pro malo reddere non
debemus. Seruaigitur, Ghriftiane, fecuodumregulam
iuftitiam. Bonum omnihomini fâcito: malumveron.ee
faciasancui, nccreddas. Sienim malum pro malored-
dideriSjCtiam tu fine dtibio malus eris.,Tüc ille qui prior
tibi malum/ecit, non folu? malus erit, quia focium mà-
Ikiætehabcbit. Gum aiitem cceperis malum pro malo
mhi riçordiam in die tribulanohisihuèniac.Sic fe cc»
gittt fi^et fion.incm p ta p èam 'pofitum, vt mctiitiitrit
elup Deq.diiike conft:tt turo. Nonergb d'uBitct homi-
5fPani e^tnifèneordiam facére,quam à Deo diuite dclc-
itaturaccipcrc. Recordetur elfe Deum iudict m, quiha-
becxterpa^i in omnibus ]-qjeftatem. life enim videto-
mnmmfada, ipfe reddetynicuiq; fi eundum opérafuà;
Vnde veraciter dicitur : quia, Iudicium fine miferuordia iUi,
qutnonfeett miferkordam : <£■ Beati mifertcOrda, quentam ipfi
mtjencordiammfiquentur. Faciamus ergo iudicium & iu-
ftitia^ d%atóus mifericordiam. Cum auteihiudicium
cxlultinamfacimusy mifericordiam diligimusy cum Déo
noftro folHcite ambiijamus. Ambulat autem cum £)eo,
qui bonis moribus & operibus.proficie, qui c celcftia
rpntc.inhocmagis cuJpabiiisem, quiamaluqtiodin renis, &atternatempofali_h__u_l^__t eponi• r/1S «e d.oportccvt
vnufqai&^cfollieitusiinbukt: id eft, vtoohiltunifa^
piat, fed timeat: vt fupeibiam fugiat, & Hfuiinihilfuis
mentis tnbuat, fed in omnibus, qua bene egerit,Dei sra-
Ham retcignofGat. Ifta fqllicitudo facit hpniinem cum
Chriftoperviam humilitatismcedeie, & ad tcgniccelealii.
sexecfarisyhóciinitaris. Malusautèm faétus,non vin
cism^lum, fed vïncèris arnalo, $c quodpèïuseft,hon
vinc'eris alieno malo, fi d tuo. Non eft enim quemad-
modu.m malus fias, nifi a bonkate deficias. Itafiét vt in
teipfb lemaneasdamnabilitervi&us, fi fueristux voluntatisvitiodeprauatus.
Tuneitaqjhominemmalpmeer- ftisaltitüdinrm 5B — u u 6 .,u « ;« -
tiffitnefimenbis, fibónosipfc permanferft, f.nonpro ConpcfiergoadDotPinum
F r , .V i- L ■ V j A P , panter ems milencordiam deprecemur% vr nobis fuam
malls mlaallaa,, fleedd pprroo mmaahilss bboonnaarreeddddiiddeerriiss.. PPrroopptteerr qquuoodd ! ggrraattiiaamm llaarmeiaartnurr . ncl nna. nnOimiK in nnik.*i.
Apoftplusqatait:N«ffini.;»w>pr»ffM;»rtii((eBte/,piulopoft,| tenere. iuihtiam c a-reri. u t ’*
limalum promaloreddamlisabdpoftoJofimul audiui. j incopipefftuDeijCuim^ericordiarni^ciurncfaecaotf
mm: vtetiamPmhibuSbp«a&c..amus,ab,pfomrfuS'A- mu, , luperexaliantemiudicio m i f e r i t o S inuen re
poftoloparicer audiamus.quiait:E^o dumtenipus habemus, I pollimur. ° a inuemre
operemur bonum adomnes. Tunc itaqp& cirnus iuftitiam,cum. I
illahominibusfacimus, quxnobls volumusab homini- [ -|-> A x
bus fieri. Hahciuftitiam Saluatoripfe commcndansait: j r t K R A N D I D I A =
CONI ECCLESI4 CARTHA.
ginienfis Epiftola ad Egippium*
p
Omniaquavult'tsvtvobisfaciantlurries, eadem& vosfaciteit-
lis. Quæ autem vultis vt Vobishomiiiesfaciant, nifi bona
i Si autem mala vobis faciant, noti quæ vultis faciunt.
Ergo & vos, fi malum prb malo reddatis y quianon eafa-
citis hominibus, quæ vultis y t faciant vobis * rion ytique
facitis quedGhriftus prçcepir.fed quod diabolusperfua-
fit. Quapropter vt iuftitiam faciatis quam prçcepirChri-
ftus , hoc impendite vnicuique homini, quod vobis ab
otnnibùf hominibus defiderafisiiripendi. Sic facietis iudicium
&iuftitiam de quibus nos Rfbpheta beatus ad*
monuir. Facietis'ènim iùdicium, fi peccata'veftrapoem-
tendo damnetis , & damnando pedcata, bene viuatis*
Facietis autem iuftitiam, fi nulli malum pro malo reddaÉSSE.
NT1 A T i t IN 1 1 A ¥ 1
tura Chrifti.
S A, C N AI
Qptino beatifiimofiatri igtppio Presbiitro Penan*
* ms exiguus, in Domino falutem. Carifiime, confi-
Î der a qualts h ab eat vires ab Arriano Comité nup- r
) propofiû quaftio: fedprius quibus inter fe [ententes
■ r , j -1 --r. . . . c* ' veldogmatibusArriani&Cathidid différant, detis,
fed omnibus hominibus bona faciatis. Hoc vrique liberemus. Arriani volunt indiuiduam Trinitatem pradtearejeut c°™^nditApo(lpimaicens:Vtdereneqmixalumpromalo
altem reddxt: Jed femper quod bonum efi feclamintinuicem & in r /■ $ J ....
omnes. Qu/a vero bona opera tunc bene & vtiliter Hunt,
cum de bona voluntace procedunt : p; opterea cum Pro*
pheta dixilTet , debgre nos facere iudicium & iuftitiam,
addidit, & diligeremifericordiam. Quia mifericordiam ma-
xime debent fuBlimes hiimilibus impendere, & diuites
pauperibusprærogare. Hæcautem miferiebrdiaduobus
impenditur modis : cùm peccanti & correiftidhenyjolli-
ceitfi veniàidatur, & Ciun in.d;gcnti quod eft neceflarium
nonnegatnr.. Adhuiusmifericordiæpertihet partes, vt
fuperior inferiorem., non opprimât, fed cum iuftitia de*
fendàt, 8c dines pauperi nihil auferat, fed paupere m pa*
fcat &.veftiat r yt pauperi non in^lietur, fed cum pc tius
fuis beneficiis conlbierur; Quid ergo eftr qùod fe inflat
homo fragilis & mortal/s? quid fuperbit terra & cinis i
quid fe fuper pauperem diues fiiperbus extqllit? quare
paaiperemdefpicit îtquarepauperem p:em it ?quare pau^
peri panem autrenacitate non trifeiuir,aut rapacitate fub-
ducit y & iUi, cui debet de fuo multtim mifeiicordkér aliquid
dare , modicum quod habet cnideliter conaturau-
fer.re?Exiftimat,quia cum pauperem grauat feipfiim fele-
uet: àrbitratur, quia cum pauperem tribular , ubi.boni a-
liquid-præfter. Et ncfck,quia cum pauperempremit, fib%
grauilnmum pondusimponiK ncbattenlit, quiafi quid
de paupere cogitât, dé feipfo cogita t. Sibi enim bonum
impendit,quando paupetf bonum facit.Siautem malum
cogitat facere pauperi, plus nocebit fibi , quam pauperi.
Bonum igitur faciat diues pauperi, & proderit fibi. Diiia '
gat mifericordiam, & cam pauperi femper imgendac, vt
briteraudientes-.Avdi Ifeaei,Deus tuus,Deus vftus eft,m vi-
deanturfub vnius Dei reltgtonefidem Trinitatis txcludtre, tres per-
fonasvniusfiibfiantiapradkantes, ipfam Trinitatem vnum Deum
fimplicittr confitentur, & de omni fan ft a Trimate fapknterdl-
{tuminteUigunn Audi Ifrael, Deus tuus, Deus vnus eft. Ar^
riani Pqtrü&Filij & Spiritus fanftitresfulfiaMtiafpredicant, &
ideo eorumpotefiatem dtuidunt, vmtatem vitam, immenfitatem
minuunt, &per enores matori Patri minoremPilium fubijeiunt,
minorem autem PilioSpiritum fanüum dicunt. Catholici è contrario
Deum Pattern, Deum FiUum,Deutn Spiritum fan£lum,ne tret
Deosgentibusinductrevideantur, tniuscjfehonoris,gloria,ma-
gnitudinis, at ernitatis, diuinitatis, aqualitatis, effent ia coüfittn-
tur: & nemini alterumpraponere cùp tentesïde Pâtre tarnen filium
natum,de Pâtre &P1U0 'Spiritum faniïum piocedtre fentiunt.
Arrianosftinterrogare volueris, vnde fit filius, tintent dicere de
patris ejfentia, negtgnentis & geniti probetur vna diuinitas, &
confirmetur aqualitas. Tim ent rurfüs ex nihilo natumfiliumprofi-
teri, ne creator accipiensorigintmfimilemcreatur is, vnigtnitipri-
uilegiofpoliatuspirdxtgloriam creatoris. Aliunde vero Filium na-
tUm, id eft,exdliquafubiacente ma ter ia,muit o atnplius tintent ad-
firuere, nevideatur quAtbet res ante eum füijfe, per quémfaftu
funt omnia. Taltbus enotibus refondent Catholics, crédité
quia natus efi de patris ejfentia :jtntgatis, dictie vhdefit ? Dicunt
etiamminorem Filium, quianegahtejfeaqualim. Catholicivero
dicunt eumftcundum àuiimtatem aqualem, (ècundum humanità-
ttm autem minorem. Aequalitas eius ftcundum diuinttatem non
iMbetinitiuiveruntamenecaquaiitas copetens dwnitaùhumino-
ratiocongruacarnibabei fimjn. Siueergoftcünfàcarnemnor,f?‘
cupdumdiuinitatedicaturâqualit, idem at t^v nus eft Ch/fius,veri