/. fir, io.
Gakt. S.
itâlth. I f
B
c
Locus o'
(ran.5.
Matth, t
it.
D
Ibidem.
pic in eis opcraretur, fimifericors non foi Her, Hunciu-
iticiæ diuina; timorem, terribili dcnuo prxdicatione iu-
fti$ vehementer Apoftolus Paulus inculcat, dicens:
f e e x t f t im a t f l a r e , P id e a tn e c a d à t. Et rurfus : F ra tr e s fip r a o c c u *
p a t u s f u e r i t h o m o i n à liq u o d e litto , v o s q u i J p ir itü a le s e ft i s , i n f i r u i -
te b u iu fm o d i in j p i r r i ï u l e n ita ti s , c o n fld e r a n s te ip fu m n e & t u
te n te r is . Ipfis quoque Apoftolis cum magifterio coele-
fti den un cia tue in firm iras propria, cum congrui tintoris
demonflratur in humilitate cordis cautela retinen-
da, dicenre Domino: V i g i l a t é & o 'r â i e , n e v e n i a tU t n t e n t d -
ïio n e m : f i n i t ns q u id e m p r o m p t u s , ea rn a u t e m in f i rm a e fi.
,f C A P V'T- X.
TTEruntameo quia cunûaquædiuinis continentur éiudicium
benignilfimx nonnegligatæquitatis. Quia v-
bieftmifericordiaiuftitiaqueperfe£ta, neefauorem po-
teft iuftus peccatis impendere, nec indulgentiam con-
uerfis milèiicorsabnegare. Ex hoc igitur qtiod iuftus &
mifericors prxdicatur, facillime fcognolcitür , non nifi
conuèrfîs remiflîonem tribüi peccatorum, nec nifi pèr-
matiëntibus in peccato fupplicium lèmpiternx damna-
tionisinierri. Propcer queid Plâlmifta ficcanit: Nificon-
ileHamini, glâdiumftium vibrauit, arcum futh tetendit, & para-
ütt ilium,& in eo parauit fdfa mortis,Vtt Ifaiàm quoque non
diiïimilis àdüerfus contumaces & diuinæ clementiæcoh-
temptores lata reperitur ore diuinô lèntentià, in qua co-
gnofeit ur j ne c inani ter qüem que diuin is imperijs obedi-
xe, nec iitipune in iniquitatibus permanere. Sic èrgo di-
* L>tuui4UKu vjuia kuuuüqua:uiuxuis lu a iu icm u i c- cit: LauamtHi, mmrdieftoteyauferteneijuitiasveflrasabanimis
loquijs ad euftodiam vel reparationem dicuntur | veftrisèconfieâuocUlorummeorutn'. Definiteàmalitiisyefiris,di-
humanæ falutis, prouidit lèrmo diuinits, nedum iuftis ! feiteboHumfàcere:Inquirite iudicium, eripiteiniuriamaccipieh-
diuinæ metus indicitur aeqliitàtis, econtrario mortifera j tem,iudicat\pupillo, & iuftificate viduam, &venite dfititemus,
peccatoribus dèlperatio nafccrecür, fi Ipesindülgentix dicit Dominus. Etfifuerïnt dttiäqveßravt fcenicium, vt niuem
minime monftràretur. Iplâ eriim errantes ad vianiveri- deatbabo* Siautem vtcoccum, vt lanam candidam efficiam. E t
taris reuocat, dum propitiatione diuina conüerforela- I fivolueritisefiobaudierïtisme, quabonafuntterraedttis. S'tau-
xandum promittit, quicquid mali priufquam couertere- tem nolueritis, neque obatidieritisme, gladius voscomedct. Os e-
turadmiiit.IdeoApoftolusPaulusinEpiltolaquäadRo- nim Domini Idcutum eft hoc. Quisro g o e fttam d u ru s,au to -
manos faillit,ficur Hdeles& bonos ad infinuationem le- ! mnino ftolidus, qui in hoçlèrmone monitionis fupernæ,
uentatisdiuiüaeterrificat, fie infidèles & malbs ad e o n - ] fiadeonuetfiohemnon inuitatürdeleétadone promiffi,
ùerfiortemfpecertiflima{upernæbonltatis.inuitat: ytIci- non faltem compellatur terrore fiipplicij ? Contempto-
licet tam boni difeeuent nori altum fapere lcd timere * jremquippediuinifermonisnonexcipietlàlus.Ièdcome-
quam mali polfint remedium làludsæternæ fine quoli- j ftutus eft gladius. Hinc eft quodalio loco in eiufdem
bet impedimento dubitationis adquirere. Dicit igitur i prophetævoluminedemonftratur: quia nifi per çonuerbeat^
fiimus Paulus': Vide ergo bonitatem &feueritatem Dei.
Iri eos quidem qui ctciderunt, feueritatem: in te autem bonitatem,
fipimanferis in bOititatti Alioquin & tu excideris, Sc illi, fi
non permanlerintin credulitate, inferentur. Potenseft
enim Deus iterum inlèrereillos. Itaqtie cürii dicat Apoftolus
illtimexcidendum qui inbonita te nonpermanle-
r i t , & ilium qui in credulitate n on permanferit inferen-
dum : Quishomo iuftus n on tremefabtusiuftitiam me-
tuat ? Vel quis iniquus non ad Dei miIericordi> m con-
firmatui accurrat ? Q u i non compellatur bono cuili-
b etimpij, fitöto corde conuerfiis fuerit, audeat deipera-
re , cum cceleftis medicina precept is {alubribustequali-
ter fanis confiilat & infirmis: Illis cimorem iuftitiaeindi-
cens, tanquam (alutis acCepre cuftodem: iftis milericord
is beneficiumpollicensyvtlpeiremedioiubleuati, re-
cipiantquarrt perdiderant Ibfpitateth.. Timor enimiufti-
tiarprécipiturlanato, cuidicitur: Ecce fanus fad uses, iam
rioli peccare, ne determ tibialiquid contingat. Spes quoque mi-
lèrieqrdia: demohftratur infirmis, cum dicitur: Non eft o-
pusfanis medicus, fed mafehabentibus: NonvenjÊ^care ittftos ,fed
peccatoresinpcenitenttam. Sermo quoque^^ophedcus mi-
fêrjcórdiam Dei iuftitiamque commendarenon definit,
fic Deo perEzechiclem prophetam dicente: Iniquus fi fe
Conuertatab omnibus iniquitaiibnsfuU % q Kas fecit, & cuftodierit
omnia mandata mea,&fecerit iuftitiam&mifericordiam, pita
viuet, &mnmorieiur. Omniadèlióta eiusquacünquefecit, non
erunt inmemoria, infua iuftitia quamfecit, viket. Nunquid vo-
luntate volomortempeccatoris dicitDominusiquamvt duertatür
dS.viafuainaU;&viucreeum\ Oftenfo itaqueadimpios co-
uertendos diuina: longanimitatisac benignitatis benefi-
ê io , ad iuftos quoque deterrendos irapropheticus fermo
dirigitur: Cumfeautem auerterit iuftus dfua iuftitia, &fecerit i
tniquitatem,fecUndum omnes ini quit at cs quas fecit ille iniquus, o-
mnes iuftitia eius qttas fecit non erunt in memOria.tn delifto fuo quo
deliquit, & in peccatis fuss quibus peccautt, in ipfis morletur,
C A P V T X L .
1 Nnumerabilia iunt diuinarum teftimonia fcriptura*
i rum,quibus Deusmilericorsp^dicatur&iuftus, nec
eftaliud quod omnistextus Cosleftis eloquij agat, nifi vt
malos ad m on eat timore iuftitiae Dei celeriter malis ope-*
rib us finem ponere, 8c bonos in bonis operibus follicite
arquehumilitet permantre: Vtfcilicèt & omnisiniquus
fionemnemo peruenietadJalutem.Sicenim dicitur: Si
cornier flu fueris, &ihgemueris,faluuseris. In hoc teftimonio
conditional^, Deus & precepto vtitur 8cpromiflo. Di-
cens quippe :Si conuerfus filer is, & ingemueris, falutis eris : o-
ftendit ex conuerfionîs conditione promilfionem falutis
omnino pendere. Haec eft igitur inter Deum^ hominem
q^ conditio, idèft,inter prçcipientem dominum,fer-
uumq; pofeentem , inter iudicem qui fine iuftitia mile-
ricordiam pr£rogat,& peccâtoré qui mifëricordiam iufte
iudicandsexpe<Stat.DicitigiturifteDominus,mifericors
& iuftus, feuerus&pius. Si hoçfeceris.hochabebis. Si
quod dico cuftodiërisj dabo quod poleis. Ego tibi præ-
cipio conuerfionem, tu poleis d me làlutem. Si parueris
precepco, potieris beneficip. Si iuftà fieri videam, po-
ftulata cpneedàm* Sicontierfus fueris, & ingemueris , faluus
tris. Cum dicitur ergo peccatori beneficium ^lutis ac-
cipere cupienti, quia fi çonuerfus fuerit,&ingémucrit,
faluus erit: côfequenter intelligatur, quia etiâfi ingemue-
rit, tâmen côuerfus non fuerit,làluus non erit. Non ehim
iruftra vtrumque diuinus lèrmo complexus eft, nifi yt
hæcdùo, id eft, conuerfionem & gemitum » neccfiària
cognofceremus ad confcquendum (âlutis effeôtum.
C A P V T X I I.
V T Onnulli enim feelerum fiiorum tonfideratipne per-
l-Ncerriti, pro iniquitatibus quidem fiiis ïn oratione
gemunt, nec tarnen abiniqua operatione diïcedunt. Fa-
tentur lè male fe(ciflè , nec vlhim finem volpiit malis fa- <
élisfuisimponere. Acculanthumiliterin conlpedtuDei
peccata quitus tenentur oppreffi, §c eadçm peccataquæ
humilitate Icrmonisacculant, corde peruërfo contuma-
citër cumulant. Indulgentiam quam lachrymofisgemi-
tibus pofeunt, ipfi fibi prauis operibus adimunt. Mede- ,
lampoftulantà medico, &inperniciemfuamfiibrogant
adiutorium morbo. A c fic irianiter verbis quæruntplaca-
reiuftumiudicem, quemfadtisiniquismagis irritant ad
mrdreim Taies enim nunquam diluunt gëmendo pec-
câtiïm, quia npn definunt peccare poft gemitum. Pro
cnminibüs namquc,gemunt: & poft gemitum, ad criroi-
nâ redeunt. Dè talibus in libro Ecclefiaftico feriptura
diuina fie loquitur: Qui baptvtaturdmortuo, & iterum tangft
ilium, quidproficit lauatio eius ï Sic homo qui ieiunat proptccatis
fuis, & iterum eademfaciens, quidproficit humïliandoftl Ora-t
æquitatem Deimetuens, admilèricordiam currat iùft® | tionem eiusquisexaudiet l Rediffime igitur dicic Deus ho-
bonitatis, &omnis iuftus de Dei milèricordia gaudens j mini: Si conuerfus fueris,& ingemueris,faluus «rw. ApudDeum
taque in hoc confecutus eft,vt peccata quæ in ignorantia
fecerat, illuminants agnofeeret, & conuerfus protinus
abdicaret. Hoc autem fit, vt, ficut nos docet Apoftolus
Iacobus: Omne datum optimum, & omne donmtiperfedum, de-
futfum defeendere à pâtre luminum cognofeamus. Qui cum ih
peccatore hoc inueniat pro quo dèbeat iufte damnari;
conuerfionem gratis ipfe tribuit peccatori : per quam iu-
ftæ damnationis poffint tormenta fub moueri.
C A P V T X I V .
IN omni ergo peccatore qui arbitrio iam proprise voluntatis
vtitur , per conuerfionem cordis oeneficiuni
diuinimunerisinenoatur. Cætèrùm paruulosnouimus
non propria voluntate,fed fidelium pro ëis confitenrium
reiSta credulitate faluari. Conuenit enim iudicio verita-
tis paruulos minifterio alien® confefiionis abfolui, quos
vinculo conftac alien* iniquitatis obftrifigi : vt aliis lpiri-
quippe feuerum& bonum tunc oratio gementis auditur,
tunc pofeentis fletiis attenditur ^ tunc flenticoticeditur
fidut nFuetit adDeum conttiti cordishumilitate pou-
nerfns.Necefleeft enim vt Deus pectatori mifettus igno-
fcat, fi tamen peccatot iniquitatem fuam couerfus agnofcat.
DeniquediuinammifericordiamptoptereaDauid
fanftus efficaciter inuenit, quia conuerfus pet humilita-
tem conttiti cordis quod male faccrat agnofeendo dam-
nauit, nec diftttlit punirepOsnitendo mali operis cupidi-
tatem in qua fuetat lapfus: quiafi non pnniret vndeceus
tenebatnr, proculdubio ipfe punitetur. Suumergo faci-
nus agnouit eonuerfusin pcenitentiam, metuitne dam-
natus agnouiffet pffinam. Ipfe in fe pcenitens vindicabat
agnofeendo, quodignofeifibivoltbat i domino, Dent-
aae cum dmaet:Miftrmmti Dmsfouhiam mapummiftri-
tirdiam turn, &{tctiniumnalmuimm mfirammm tutrum
deteiniquitattm mem.Magts mxgtfqut Uuameab iniufiiti* me*.
&■ a dtlilto mto mundumi: ftatim fecutus adiunxit ■ .Qa^niam
iniquiuttm rntmtgo agmfco, mum corum metiI
- ^ . p .1. liiam nnn vr nrci'iinnii
...................... • ttoaliter c^niitentibas acdpiaiit iuftifiëationis bènen-
2 - T A e f t S non Vt peccando cium, quialiis carnalitergencrantibusportant originale
maeis auMret, fed vt pcenitendb dilueret, atq; itadomi- peccatum. Et ficilt ad primam natmitatem obfuit non-
nationem peecati, quam deleéfcatio culpabilis inuexit, ! dumnatisnecaliquidagentibus parentumcarnalis conronuerfioveràfubmüiüt.
EcquiaingemuicDauidexto- ; cubitus: ficeisncfcicntibmprofitadfeçundamnatiuita-
rn corde conuerfus, concmuo faluus eft faillis, atquc ita tem fidelium pro cis confitenrium fpirituaiis affeftus.
.mùletumeft quod per prophetam præcipitur : St Quantum ergo adlllos attmet, qui propnorum iam pof-
l ife fù &)nrmam,fthmsins. , fiinraiàuumteddererationemi nullusefficieturbeatut,
J * * nifi qui malis a&ibus renùnçians ad Deum fuerit tota
C A P V T X J I I. ! cordis humilitate conflèr/us. Beati enim quorum remijft
• funt iniquitates, & quorum teïïafuntpeccata. Quifquisigitur
in co cbitq
conuerfusfuerii
Orro conuetfio&ab impietate, & ab iniquitatepræ- propri* voluntatis & operations iniquitatem portât*
ciDitur Vtraque enimaduerfum feiramDeiprouo- nonpoteftaliquamaccipere beatitudmem, nifi fiieritAd
F • VnSïmque Deus exccratur 8c damnat, dicemd 1 ipfum conuerfusbeatimdm.s largitorem.
C A P V T X V .
Ic
aht : q u ia ------- 4 . ..
Paulo : SoutUtur mm ira Dei do calo fuptromnem mpatatem
& iniuftitiam bimmum.hi Salomon ait,quod etiam beams |
Pettusfuàepîflolisinfetuit:iii«/*sr«/ul«< ti< «r.I’« c « » . . M Ê Ë
/rmoinsvbiparebunt? VndenoniminentoVaselc<a.oms, p E c c a tis em m excæcatur c o t, temifliouevreto illumi-
miod diuinae plenum crat c h am a tn , ficutpro h isq u iin X natur: qu.a ficut mh.l eft aliud excæcan quam lnmme
fide oeccabant Wiftitia m agna concutiebatur&dolore priuati.itacuratnspculus in quantum p o tin h U h i « E
cbtd^:ficillosqfiiintraEcdefiamconftitutificimpudice j n elum in is, in tanm m caretvmo cæcitatis.»Quitamet
luxuriofeqfievWentes p cenitentiam non agebant,lngere
fe teftams e f t.: D e lu d iis enimqaosincreduli co rd a urn
pietaspoffidebat,ita dicit: ro r ium &«•>» Chrifto,non mntior,
tonimomummihiperhiUntteonfeientiamea,injpirituldn3o,
quoniam trifiilii mihieli m a g n a , &contimmdolor M it mo.
OptabmenimegoipfeknathemacfftiChrtfoproftmibmmts,
quirnntcognatimtifuundumiarnm,quifunttfraeltta.Detllts
v eto q u i ititra E cdefiam pofiti malis operibus rniiftc-
ban t,fic ad Cotinthios loquitur medicinali fermone i ISO
iterum cum pentiro bnmiliei me Deus apui vos, & lugcammultos
Qui tameri
oculusVidere lumen nullatenus valebit nifi le illi lumen
infuderit.O cuius igiturper luminis infufionem po-
teftperdpere luminis yifionem, Sic &remilfio peccatorum
cum hominibusdatur, proculdubio excitas cordis
expellitur, vt lumen iuftiti® oculo interiore cernatui;.
C*teramquomodo fieri poreft, vt obfeuritas tenebra-
rumremoueatur, filumihisinfufio non donetur? Deus
ergo quibus propria peccata dimittit.lumen ver® confef-
fionis infundit. Quocirca ficut c*cus quilibet, *]uamdiu
excus eft , non poteft lumen videre : ficiniquus quilibet
exbtsaut amtteccauerunt,&tton egeruntpmittnttam.fuper autimpmsrcmiffionemnoaccipitpeccatoram,nifipn-
mmmiitia&fomtcationo&impudicitiaquamgejferunt,^Nec ueumsgtaratsemftificationis munete toto corde com
iftos vriaue ttiftis doleret, net illos humilieras doleret uettatutadDeum. Ipfius emm temiifioms effeâus in
AnOftolus fi impiis aut iniquis exacerbantibus diuinam cordis conuerfione confiftm Cætetum cut conuerfioms
iuftitiam fine conuerfione Cordis remiffioncm pcccato- | gratianon eonceditur, peccatora temiflio non donator,
ram crederet confcrendami cum ipfa remiffiopeccatorü I Quidèft enim aliud tèmimonem peccatorum confequi,
no nifi in conuerfione cordis fortiatur effeâum; inillis nifi i peccati dominatioriebberarU Oimm.mni(ficutye-
duntaxat uni oropria;voluntatis Vtentcs arbitrio, diuini j titas iidt)q«ifacitpetcatum,fnuusoapeccatt. Quomoddau-
_______ onitulatione comierfi mntatain melius vita, no ! tern potiri creditor fplendifico liberanoms munete ; qui
defiftuntad pofcendamremiifionem peccatorum curre-, | peccatihon caret teteramaleruirate ? Propter quodeo-
■ Ad quotum perpetrationem fme nefeientes ignoran- ramquidicunt ■ .facmmusthala, vtvmantbona, luftam effe
. ^ ‘ ri n j— — r .;.n..,eAenma«i9 vn- damnationemmagiftroGentiumdocenré co'gnbuimu^:
tia imptllit, feu q u o d eft detetius, feientes côtumacia
luntatisillexit. P ro p te rq u o d p ro p h e tao ra t DeuimDeii
(ta iuutntutis & ignorantia mea ne memineris. Et Salaatox no-
fterait:S<r*tti nefeiens voluntatem donnnifui,& fdcttns indigna,
vapulabitpaucist&feruusftitmvoluntatemdominifui&facicns
indigna,vapulabitmultis. Vn d e& Apoftolusjmgnotantia
fe peccaife confitetur his vabis-.Gratiasago et qui m, eonfor-
tauit in Chrifto ltfu domino nofiro: quiafidelem me exiftimamt,
ponens in minifitrio, qui pms fui blaföbemus&perfecutor fycon-
mmeliofus: feimifiricoriiam^conficutusfirn, qutatgmransject
in incrtdulitate.Nc quis ergo fibi de ignoran tiablai: diatun
attendendosfcft Apoftou ièrmo , quifelgnorantraqui- - • . . . I —
demfeciife prónUnciat,fed taméh fe peccaiTenon negat. Inonconfequuntut. C^oniam yeio idemDens mifct.-
Imotrimumfe dicit osdniumpiecatorum.Pnmiitst fcilicetinon- Jcors eft,- propterea ïnalt fi taliaagere definant ,m quibus
Quo prxdicantefimiliteraudiuimus: qutanequefornicarij,
neque idolis feruientes, peque adulttri, neque molles , neque ma-,
fculorum concubitores, neque fur es, neque au art., neque ebriofi,
neque malt diet, neque rdpaces rtgnum Dei poftidebunt. t Galatas
qUoquè fic idem doctor eximius monet : Manifeftaauîèm
funt (inquiens) optracarnis. Quafuntfornicatio, immune ttix,
luxuria, idohrumferuitus, veneficia, inimicitia, amulationes,
ira, rixa, dtfferifiones fhtrefes , inuidia, bomicidid, ebrietans,
comeffat tones, & hisftmilia : quapradico vobis,ficut pradixi, quoniam
qui talia agunt,regnUmbtinon confequimtur. Quia igitur
iuftus eft Deus, quamdiuifti talia agunt, regnum Dei
e ' cOrfu-fediniqUitatisexceifu. Mifeticotdiami- | Deamcontumaciteiexac;tbant,&hnmiliatiatq; cotref
® 1
temporis c
H
lean.S.d •
Biblioth. fat. Bat. Tom. 6.