3 3 4 __________ ________ TurciiRufß
Ac morbos futiasque dolens,& crimina Itefi
Sanguinis» in noftros paflus defccndcrc vifus,
Arque horainem mifceré Deo.mox confcia ved
Exhibait documenta fides.pradidaque prifcis
Temporibus»ftupuit miracula fubditus orbis.
Et cui terra iàcet pelaguS filet, àtque corufcis
Obfequiis féraire minor vix fufficir æther,
Calcatisque celer famulatur nubibusaxis :
Hune grauidame Dco mortalis nefda foetus,
Virgiriitas foecunda tülic,pàrcuque pudico
Explctüm eft pietatis opus.nêc enimederet ortum
Vulgaris natura aouum, coramquè paterèt
Maieftatis apex,fi nil mirabile terris»
Ignotumquedarer,néc tanti pignora foetus
Enituèrc fimul,nam claro fidere mundus.
Ir radians rurilæ lucis cognouit honorem
Auâorem perillè fuum»qüi nobifis æui
Inchoamenta gérens, fragiles proceffit iri artus.-
Protinus aflumptis tolérans data témpora membriS»
Quern nil ante foie,nec ènim extat origo créati, ;
Principii» nafci qüod pofi Deus pmnia pofler,
Qu* genuit cüm patte» & cum fpiramine magno.-
Et triplex in laude viget, fempérque vigebir,
Excoluit diuina piis cunabula fandla,
, Fulgenrem fuper aftra videris.quem terra îeuauit.
Gens Chald*a Deum cum fanéè* .poedita flammaé
Lumine, monftratumque polis prolccuta nitorem»
Promeruit te nofle prior ventura dicatis,
Per fpeciem docunienra fèreris, dat munera, régi
Diuinitas,dàt thura Deo.tnyrrhâmque fepulchro,i
Illic omniparis fucçreûit gloria verbi»
Lætaque vina thoris, & fcrcula reddita menfis ;
Obftupuit populus cumulatis lancibus holpes,
Pronuba conge ft is dapibus conuiuia du ce ns.
. Tu tenuitadutenebrofe frontisinar.es
Iulfifti lucere finus, ruptisque latebris '
Conceptos gaudere dies, ac nodte fugata
Monftrifici vultus,fecifti lumina cæco*
Per te famine pâtet,vulfis compâgibus *ger
Vix anima refidentè rédit,quin mortuafunus
Offatrahens vèrbilânum virtute,receptis
Viribusexiluit: nam iam quialapfamanere
Non poterat.duro fubiecit colla grabaco.
Tu morbos cohibere potçns,pulfisque lèpulchrî
Ludtibus,atque animis vit* revo^are cadauer,
Coofraâique trucis calcare repagulaleth:»
Virils ytvulcu redeunte,capeflèret orbis,
Quid cunâis conferre fuis tua dextra parant*
Nec nobis fundafle folu m, grauidare nouales,
EfFudiflè comas filuis, & gramina pratis.
Subiecifle feras, varios renovare liquores,
Alitibus referare auras, & pifeibus undas
Contentus noil umque'genus ratione fagact
Ec forri m'unifie manu,pe; que aftra Ieuatum
Erexiflè caput, motus manantibus olim
Subuenis,& primi medicata labe ream s,
Excinctasanimas,& corpora fun da reducis *
In coelum.Iegesque pias : non fuauibus herbis
Meflis & cmeritæ.nec mollis veftis honore,
FulgidaSidonii quam polluit vnda veneni,
Pelhbus aut Libycis rediraens, aut mercibus Indis,.
Progentem ftirpemquc ttiam,led Iànguine lâcro
Et pre.eio magno dorias,qi.i lubrica mores
Inter membiadocens,vt vitam reddere polies,
Vieilli culpas merit* pro crimine carnis,
L-aidem carnis agens,per tot contagia punis.
Pr*que homitle exultans,hommis perte rre dolores
1 Et mortem pro motte pati,petlbluere lignum
1 Culminis *.herei,pro noftri funere Iigni*
i Ex quo pcena prior naturæ iura momordir,
Rumpentis monitus,&iufla verenda parentis ,
! Arr. ficisque lui, cuiiugiterelle precandum
I Ex ten fis manibus,merenti in funere tenf* v
! Monfttiuerù manus,vtviuax gloria terris
A flereretjtor men ta crucis nec qui fque reculée
Pro pomino colerare libcns.cun&antibus vlnis,
Quod Oominüs pro plebe culit : nec dicere fas eft
Senfibus exiguis,quanco celebratur honore
. Gracia, qu® làcti relèrans penetralia fond?,
: Prouocac ad véniani cun&os » meliufque renafei
Polie dédit,fuperafque fores & liminapandit,
Ad mundi potioris iter.regnumque perenne
Coeleftispatnæ: iamnonhicaridafebris,
Non fitis,aut violenta fames,non flamma timoris,
Nec bellùm,néc morbus èric,nec iniqua pote lias
j Sæuiet, aut ferro quifquam exercebit adempto ,,
lus fcelèris, raptorve nocens dominabitur vllus
Sandafede,piiportabuntpræmia mores, *
Et fidus fplendebi t amor,viridifque iuuentus.
Non reptaris tacitos infantia conteret annos,
Curua nec exufto lulcabiturore lencdus:
Solaquieslætainftabililætabituræuo.
Credimus &placida Domini picrate fruemur
Hic quoque iuftitiæ, & Ipcrantcs munera vit*.
F i n i s.
T V R C I I R V F F I ASTERII,
V I R I C O N S V L A R I S j V E T E R I S
I T N O V I T E S T A M E N T I S E D Y-
lio ha&enus adferipta
collatio.
T V R C 1 V S R V F F V S A S T E R I V S.
1 N C O N, S V L A T V, F V I T C O L L E G ^
Flauii Prajidii> Anajîajio imper ante. Carmen ijludy
abcoeditum ( quanquam infer if tum Sedulio) annota-
uit Cn. Sfinianus atque Aldus y Panninius verO) Turciû
infcnptum & mijfum. Suntetiammanu-fcrifti
Codices qui illud claudiani Ma--
mertiejfedicunt«
E Antemus lo cii Dbmino,cantemushonorem,
Dulcis amor Chriftiperfonet orc pio
Priraus ad ima ruit, magnayde Ipcè fuperbus :
Sic homo cum tumuit,primus ad ima ruits
Vnius ob meritum,cundi periere minores;
Saluantur cundi, vnius ob meritum*
Sola fuit mulier, patuit qua ianua letho :
Et qua vitâ redit, lola fuit mulier.
Frater iniquus erat, iuftum qui perculit olim :
Damnàtor Chrifti.frateï iniquus erar.
TranfitusilIempnet,quod prima amifit origo;
. Quid ventura parent, tranfitus ille monte.
A rca leuatut aquis, h o min es ne perderet *qu or ; >
Ne pereant homines, area leuatur aquis.
Sume pater populos pro nati vulncre eun dos :
Cum Chriftum tradis, fume parer populos.
Hoftia fum ma patris tacitis fignata figuris, 1
Quam référât Chriftus, hoftia fiimma pan is.
Claudicat eccc,videns dominum, dumpræualet héros,
Alperagens Chriftum claudicacecce vident.
Reppulit ille famem diftradus crimine frarrum,
Vendituscft Chriftus, reppulit ille famem.
Perfide corde péris,dum vaftant omnia plag* ;
Dumcelfantplagae, perfide corde péris.
Agnus ab hofte lacer reuocauit fanguine patres,
Sanguine nolque refert agnus ab hofte lacer.
Obroic vnda nefas populo gradiente per æquor ,
Nanc mundi populis obruit vnda nefas.
Murmurât impieras,manna venienre tefeda,
Panis adeft Chriftus,murmurât impietas.
Plebs fibi dura capit terr* cultoris adoptar; -
Abftulit heu Chriftum plebs fibi tiura caput*
Lex dédit indicium veteris de crimine poenæ,
Quoque faillis veniârléx dédi t indicium*
En lapis irriguus: fatiare incrédule fonce :
Qui Chriftum reprobas,en lapis irriguus.
Carpiturigne làcro munus, votumque piorum,
Seditiolà tribus carpiturigne lacro.
Régna beara patris legis non contigit heres,
Chriftus dilpenlàt régna beata Patris.
Delimit area Dei murés,du'm circuit hollis;
Sichoftem mundi delimit area Dei.
Arcavellus habet,madido fed vellere ficcaeftî
Siccum coca madens area vellus habet.
Vincis honore Dei promilTo munere genres,
A ffeóèum nat* vincis amorc Dei:
T u decus omne cuis, qui llernis cæde Goliam,'
Qnj vincis mundum.tu decus omne cuis*
Maxima dona Dei cun&i cecinere Prophet*,
Impleuit Chriftus maxima dona Dei.
Pondera dura tuiic,mandatum legis, & iram,
Gratia mandati pondera dura tulir.
Virgo Maria nicet,nullo temerante pudorem
Poll partum pueri,virgo Maria nitet*
Filius hie hominis fit maxima quæftio mundi»
Nobilcum Deus ell filius hie hominis.
Gaudia magna Dei mundus percepit & ambit,
Relpuic heu mun dusgaud ia magnaDei.^
Signa mquent populos,cernunt magnalia c*ci,
Nulla tarnen durosfigna mouent populos.
Alpera mors populis ligno aedu«5la cucurrit,
Aufertur ligno,alpera mors populis.
Iple tulic Dominus,propoenis munera, Jervis,
Pro lèrvis poenas iple culit Dominus.
Vita beata necem milèris auertere venit,
Perm lit à miferis vita beata necem.
Lumen adelle Dei perlënfit tartarus ingens,
Nec cernunt homines iumeii adelle Dei.
Mors fera per hominem milèrum, fibi fubdidit orbem»
Subdica contremuit mors fera per hominem.
Sulbitaceccegenus morti paterfile profanqs.
Ad vitam Chriftus lulcicac ecce genus.
Hie populus dominum dura ceruicc negauit,
Sulcepit primus hie populus dominum.
Sanguine l*ta redit fiilb gens impia Chrifti, ÿ
Gullato Chrifti Iànguine l*ta redir.
Crimina cunóla fin's terrénus contulit au<5tor,
Dilloluic Chriftus crimina cunâa fuis.
Libera corda fibi facinus deninxerat olim,
Nuncreficit Chriftusliberacorda fibi.
Fortiavindadeditpeccati laeua poteftas, ’
Dulcisamor Chrifti forria vincla dedit.
Iàm fuper allra leder, cunéli exultate fid eles,
Perfide quid l*uis,iam luper aftra leder.
Mortuus ille tonac, coelum terramque fubegit :
. Quid facient holies ? mortuus ille cohat.
Pellitur vmbra die,Chrifto venienre,figura ;
Chriftus adit gentes, pellittjr vmbra die.
Te properare docent, & ligna, & lecula prima :
N os làcra qu* gcrimus, re properare docent» ,
Vnicus adueniens firmauit vota piorum,
Vota dedit nobis vnicus adueniens.
Palfio Chtifte tua compleui t munera legis,
Munera noftra replet,paffioGhrifte tua.
Hie homo,qui Deus eft,ipeseft anuqua piorum,
Spes in fine diis,hic homo,qui Deus eft;
Munus erat fidei toto credentib us *uo :
Qui dedit vt credat, munus era&fidei.
Teveniente Deus,mundanusconcidit error, ,
Occidet hic mundus,De veniente Dens.
Gratia plena Dei eft,qu* totis gen ti bus extac :
Abfcedant CeStx, gratia plena Dei eft.
Sola colutq ba redir, qu* totum circuit qrbem :
Dilcçdanr côrui,fola columba redit.
Aduenie t dominus dare dignapiis,mala prauis ;
Credite iam mi'léri: adueniet Dominus.
Vifio Chrifte tui tormentum & pcena malorum eilt
Glqriacunéla bonis viliq-Chrifterur»
Gloria magoa Patri,lèmpertibi gloria naté
Ctim fantfto Spiritugloria magna Patri.
F i n i s.
S. L A V R E N T I I, NOVARI *
E N S I S E P I S C O P I ‘
H o M l L I i ï . Iï,>fe
I L T V N C ejfefujpior Laurentium prioremy quiex
1 L Noyarienfifaftue f i t Mediolanenfis A r chiefifco-
pus vtgefimus quint us, ad annum Chrifti,, $ o 7. cuius
encomia videaturcelebrare Ennodius. V e n i , inanity
piiflimmedomme, &c. cuocatus fanótorum fa-
«erdotum merito» eledifeorfim prxfentispatris
noftri Laureritii confcientia, qui totplenusdo-
tibus ad ecclefia» faftigium crquit, quot feeif-
fentfummumlingula qu«q; Pontificem in quo
vernat boni operis princeps. & honeftatis mater
verecundia, religionis fan6l* nutrix patien-
tia, Deum fempcr placaturapietas, &qu* ee-
clelïafticis membris nonlèrmone y it x inftituta
tribuec, fed exemplis» &e. in Ditiione mifta Honorato
F f ifcopo Npvarienft in dedicatione Bafilica A-
poftolorum. J ^ i etiam Honoratus adminiftrato No
'varienft Epifcopatu annis triginta ofto> (quibusin
Mediolanenfi Throno federuntpofh Laurentium prioremy
S. Euftorgius ann. 7 . S. Magnus, ann.3. S,
Datius, ann. 22: ' S. Vitalis, ann. 4. S^Auxanus,
dun. 2.) ad Archiepifcopatum Mediolanenfèm eueclus
Jitynonitamulto ante Longobardorumin It alum ad-
uentum.
SA N p T I L A V R E N T II Ê P I-
S C O P I N o v a r v m , h o m i i i a
D E P O E N I T E N T I A .
V O fimt tempora ab altilfimo præftitüra,
in quibus datur duplex hominibus remif-
fio peccatorum. Eft namque remiflïq
publica& eftremilfio priuata.Publica,tempus
luum habet ; priuata fqum exercer tempus. In
publica fons eft iridulgenti*; in priuata frudras éft poe*
riiten'ti*. In ilia donum Deij in ilia labor hpminis.
Inillabaptifina: in iftapoenitudb. E tq u * funt ifta tempora
debent agnolci. Tempus primum eil ab Adam
vfque ad C h R i s t V M. Tempus lècundüm eft à
C h r i s t o vfque ad confummariönem fieculi. H*c
funt duo tempora. In primo quid eft i Peccacum Adam,
quod C h r i s t v s foluit. In fëcundo, quid ? pecca-
tapropria, quælaborhominum &lblicitudo extinguit:
Illud, generale eft ; hoe, Ipeciale. Aduerte quod dici-
cur-, Pecéatum Adamquodinfiliiseiuspermanfit, diuina
clementia abftulit. SarcinamillaminlefufcepitSal-
uator, & euertit : quando ? In primo terapore* \ rbi ?
in fonte baptifinatis, fiuuioque Iqrdanis. Ibi clama-
batBaprifma, digi to que ollendebac ceeïeftem' Prind-,
pem, dicens: tCce Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundï.
Peccatam mundi quid eft ? Deli&um Adam per tra-
ducem lèminïs ad filios deuolütum. Agnus igitur
De i, C h r i s t v s ; timftus jn fiumine, tulic no-
xiam lareinam à Patre in filios deriuantem. Ne6s
illiïd pelfimum , à lerpente fuggeftum ; in fonre in-
tirixit, infiuqiine aboleuic, ih carne crémauir. T ulic
debitum Vhius , & denauic indulgetiriam cun- .
dlis. Capfit cutaiiit öc fima fiint omnia membra-. ÿmf. :