quod quidem non eftaliud qua diccrfi communem parti- I culariutem.idcirco doi\oresEcclcfiæpropriëloqucntes,
cômune quïdem vocaiierunt fubftantiâ;pâruculare Vero
Hue Ipeciale.hypoftafim.vt honio cômune eft:aliqs homo
) particulai'e1hocefthypoftafis;illudfubftantia.necenima-
: iiquis homonon eft homo,lèd eft quidemevs<n<g^, id.eft,
1 infiibftanria, non autem fecundümbftanriamparticuk- I ïé,&ftparatamd commurii,lèd lècundü eandcdecundum
! quâfinguli omnes fub éadé Ipecie lortirifun tfubftantiam.
I vnulquilq; enim eandé cum reliquisrationem recipit,hôricijs
fanófcipro viriliparte pacefaciemus.prirno igitür Eiai-
aspoftquam eum vocauftpuerum , & virgam ex tadice
lene orcam, & Emanuelem,& marem ex prophetiflä na-
tum,& poftquäm nominauiteiim eeleriterJjiolia,&cito pro-
dare,hunc ipuiih his verbis nbminans hominem: & vidimus,
incmit,eum,& non habebat fpeciem, nequepulchritudinem:
fedfpècies eius inhonorata,deficientprater omnes homines, homo in
plaga exißens, & feiernferre mfirmitate. Etrurfus Dauid Pfal-
morum fcrip tor, diuinam lyram ple&ens, quid, inqiiit, eft
homo, quod mem or es eins,,aut filius bominis,quia vifetas earn ? mimo
eiiim eft cqrnunis homo,&aliquis homo,&neuter eft I mißt eumpaulo minus ab angelis. minoratus eft enim, vt Pauplus,
aut minus homo.filiatio igitur habitudp quidc ham-
raiis eft,ad cö,ad Patrem ialicët,ex quö filius:filius veto e-
luide diuihicatiseft cü Pacre.rudiis n. dicimus fubftahtia,
particularé habere charadefcm, filiationc. hac enimdiri-
mreilè charaéter paternae,non quidc nature,iliud ri. ipsü
eftnatura,quod Pater eft,fed hypoftaiis,id eft perfon£e:vt-
pote inferens lècü Patrem,iïmul vt npminatus eftfilius fe-
cundü habïtudinem categOria: ad aliquid,qux eft,cum id
quodeft.alteriuseiïcdicitur^ytfiliusPatris eftfilius,&Pa-
ter filii Pater,quia per ipsü habemus acceflumad Patré;&
ipiè eft magifter nofter,& auótor coghitionis eius.ficut idé
dixiiPaxtv.mamfefiaUi nomen tuu fcowiw/to.-manifeftauit ante
m nomen non vt Dei, hocènimiam olim coghitume-
rat,lèd vtP,atris;iplè enim cbgnitionem Patrisreuelauit.
V lus fum tot digreflionibus,quiavolebam demonftta-
re,quod pars iiibftantiaenorffeft,Vt dicat aliquis.faéjtam el-
Tus ait, paulo minus qua angeh , faétus homo propter paf-
fionem mortis. quamobremgloria, & honore cöronatus
eftjomnes gen tes,pro quibus mortemfubiit, in hæredita-
tem accipicSjhæcenimerat gloria,quam apudPatrem ha-
beb’at, aritequam mundus fierct. propter hanc feiuit ferre
infir mita tem, vt quç vniuerfo mundo iànitatem afterebat.
hieigiturNetfî videbatur non habere Ipeciem, vel pulchri-
tudinem, erattarnenfpeciofusformaprafiliis hominum. filius e-
nim erat D ei, & filius hominis confirmatüs, & vir dexttæ
à Spiritu lànôto vocatus. Ttat, inquit, manustua fuper virum
dexteratua,&fuperfilium hominis,quern confirmait tibi. Dici-
tur vir oriens iecüdum prophetiam Zachariæ, cum ait,er «
vir orient nomen eius,marem enimexprôphetiilàeditum,vt
Eiaias Euangcliz aui t,rel iquiinterprètes vo cauerüt virum.
Demonftratumergo eft vocarietiam apud prophetas
hominem,qui eft alioqui Deus. Relinquitur,vt ex eilüèm
ft incarnatioriemaflumendo patrem alterius lùbftatiæ: & feripturis manifeftum faciamus,quomodo idem Deus eft
quia nolebam corrigere eorü opihionem,quiputanr,eum fimul homo, vt qüæ diximusau&oritatem habeant, tefti-
qui dicit fubftanriam integram verbi vnitameflè carni,Pa moniis icripturamm confirmata.-confidera igimr mihi,an
i trem&Spirimfan£tum adceconomiamincarnationisde- ! hoc compoiitum Dauid in ænigmate iignificetinPiàlmo
» ferre : quod qui dé non eflènecellàriü, iàtis dcmóftrauim9 j quadragefimo quarto, qui micriptus cft,proimmutandüad
iis,qut non coötcnriófe,ièd beneuoleinDeum pia, & di- intelleäum canticumpro dilecto. Dileétus au tem eft iolusfili-
uina veraï fidei noftræ dogmataaccipiunt.filius enim non ùs,vf teftatur Euangelium, in quo vox Patris fenur, quas
eft fübftantia,fedhypoftàiis érltrï@-,ià eft,iubftantiam ha- dixit Chrifto,r« es filius meusdileäus. hic enim mutatus eft
bens.Quodifiubftantiaeft?vthocniincconcedamus,at fa<ftus homo, non mutarione naturæ immutabilis,lèdafi-
non eft fubftantiapàrticularis, totam enim fubftatiam in - fumptione alterius; hæc enim eftmutariô dexteræ Àltiffi-
tegre habet,qui eius particeps eft : vertun igitur eft,qüod mijquæfadla eft, quod non erat.aut fie,ara ïmmutandisgen-
dipitur, quod ex duabus fubftatiis perfetftis extitit vna hy- tibus per ipltim,in hocigiturPiàlmo pro dilefto,yp\ pro im-
poftafis Cferifti, qüi eft Deus fimul & homo : nonautem mutandis zkV>oxâà, fpeciofus forma prafiliis hominum,diffufa
appellarçtur Deus, ficut Pater, fi pars eflet, & non totum : eft gratia in labiis t uis,propterea vnsçit teDeusDeus tuus oleo exulatqui
quod Deus appelletur, ftatim docebimus : deinde
quodhomo:poftea,quod compofîtus ex diuerfîs.
Dixit ergo Hieremias indicans^^hunc ,Hic eft Deusnofter,
&non aftimabitur altus aduerfus eum:hic adinuenit omnem viam
difcipüna,&dédit illamlacobpuerofuo, & ifrael dilecto fuo.poft
hacinterrisvifuseft, & cum hominibusconuerfatuseft. Quod <
autcmhoc vaticinium de Chrifto di&utnfit,plane demô-
ftrat conuer latio cum homiuib us, quâdo carnem lu feepi t
Deus, de quo Dauidpleétro chordas percutiens caoebàt,
Deus deormn Deus locutus eft,&vocauit terram, & Deus manife-
fte veniet. Et ne forte exiftimes dealio quopiam, quam de !
• ipfo prædici , - q f od ftibiungit déclarât eum elle,qui pote-
\ ftatem judicii à pâtre accepit, quiafihus hominiseft ; lè-
i quitur cnim,i^»« in cofpeft.u èius ardebit,&ïn circuitu eius tem-
| peftas valida : aduocabtt ccelum de fur fum, & terrain, difcernere
populumfuum. Quod autem Pater non judicat quemquam,
j ex ipfo Domino audiuimus.Deusigitur diiudicans popu-
•j lumItxumChriftuseftlècundumhumanitatem.
| Ineandemlèntentiamdiélumeftillud, Deusftetitinfy-
^ngoga deorum: in medio autem Deos diiudicabit. C lamat præ- a
J tereaOlèas experlona eius prophetans, & dice ns, Deus
' fum, & non homo fin tefanttus. Et Elàias eum refèrens, In te,
inqvnttfftDeus,& noneft alius Deusprater te. tu enim es Deus, &
nefctUimus.DeuslfraelSaluator.Confundentur, & reuerebuntur
1 omnes,quiaduerfanturei.(^upàa.\itcmladxi,ôcleglis doéto-
res propter indumentum camis ci aduerlàri lunt ; manifeftum
eft. Cumepimignoraretur quis eflèt, qui in aliéna
forma cemebatur,audiebatab iis,qui ignorabant, t u
homocumfis,facts trip fum D eum} hi igitur confiindcntur ali-
quando, cum intelligent veritatem cum pudore luperio-
. ris ignorantiæ. atqiie næc ha(ftenus,nunc ex mültis pauca,
quæ teftimonium tribuunt diuinitati C hrifti,& Dcum e file
eum cum carne demonftrant.
tationispraparticipibus tuis'. quodmanifeftius fecit alius ex
interpretibus-,inquiés,v«xir te Deus Deus tuus.vngiair enim
Deusa Deo, non quatenus Deus, lcd quatenùs filius ho-
hiinis:cum enim vocaflèteuiri filium hominis, fpeciofum
formaprafilïis hominum, né qui fortépèr imperitiam hominem
tatum elîefulpicarentür diuina gratia prasalfishomi-1-
nibusdecöratum^umdeincepsDeumnominauitjinqui-
ens,vnxit te T)eus,Deus tuus oleo éxultationis praparticipibus tu^
ifiSïmilia hislunt,quàc D omirius a môrtùislulcitatusdîxit
Mariæiafcendo ad Patrem meum,&J>atrem veftrum,Deum me-
um, & Deum veftrum. Nemo autem èft tantopere lèhlii
mentis puer, vt lùlpicetureum,qui vere Deus eft, proprie
dicipouè habere Deum: necéum, qui homo tantü fit,Pattern
VQ care proprie Deumfuum^ed quia ho c & illud eft
in eodemDeusfimul.& homo vtrumqj proprie elle cerni-
tur:filius enim eft, & lèruus ùdcircoproprie vocat Deum
fimul Deum,& Patrem:Patrem quidé vt PatremDeijDeü
vero vtDeum hominis.non n.poteft quis leparare,quç lè-
parari non polsüt,dü Çhriftus eft, qui ex hi s côpofitus eft;
V nde aduerlùs eosiqui propter indumentpm carnjs de-
cépti fitnt, exiftimantq; propneram làndlum elïê eum,- vi-
deriq; hominem tantumraitD o minus perZachariam Pro-
phetam.-wo»fum ego propheta,quia homo gen uit me ab adolefcen-
tia mea,ià eft,neexiftinie$,qui ex hominê genitus lùm, pro
phetameflè.meæ enim âdolelcentiac eft hæc generatio,nd
aütem æterna: meæ elïèntiæ. Etper ahum'Prophetam cla-
riusdixit, Deusfum,&non homo in tefanftus,non negat le hominem,
fed potius ex eo, quod principalius eftj&quod nô
ere debat ur,quia oculis carnis non yiaebattir,le ipmm nominatrerat
enim&eft vtrumqj,ex quo inftrumentum-córporeum
fibi aptauit namræ diuinæ vehiculum, quo fal^ré
machinatus eft, quibus opus erat. Idcirco poft fterificia
legisiquç prodefle nonpótuerant aiebat.ecçç venio apta-
Qupdautemhômoeft,rurlusexeildem lcripturisSpi- | tomihicorpore,qüopeccatummunditollam, haecenim
eftvo-
T E
eft voluntasPattis >vt omnes homines làlui fiant ; Venio,
irtquitjVt faciam voluntàtem tuam.
DemonftratiO igitur iis,qui non luntnimisab audiédo
& obédientiaalieni, quod Deus èft Chriftus ,&q u od homo;
&qüod Deus fimul & homo efttfeftimoniolegis, &
prophetarü,tametfiltiperüacuumfitteftimonianoüitefta
menu adhibere,tamé ex rcdundaiiti accédât àd Vetera no
ua,quæillisipfiscolbnehttânqua ab vn o& eodé Ipiritu
fcripta.Quid aute eft inhiseXplàhàtiüs homîne Emmanuel
quod interpretatü eft; vt ait Euangeliftâ,#0ii/c«j» De«r,riô
•aliter nobilcû Deus di£tus,nifi quia DéUS erât fimul & homo,
ex nobis fimul & ex Deo.huiufinodi n. eft eompofitio
'Saluatoris.vndecüporîtifexiüfiurandüeiprop'ôfiîiiflet,dü
iirdiciü,^ calumniam lubiret,nihilq; adfalfas crimihatib
hes reïponderetjintcrrogatus an ipfe filius Dei eflèt, com-
modum relpondit;f«dixi/îi, lane quidé hô àflènlùs fuiflet
percumftationi eius,qui malitiolè & veteratorie iufiuràn-
dü ei infèrebat,nifi plane feiret lè Deû eflè fimul & homi-
nem.Etenim fihômo lolum erat,vt quidide eo lèntiunt,
quomodo affirmabat lè Deü de hoc inrerrogatus? non n.
leruaturlècundüiftos ratio iufti,fiquidem qui diuinitàtîs
gloriâ & opinioné fibiaflumit,cü àliôqùi non fitDeus,nô
lolum non eft iuftus,lèd valde blalphemus: atqui tanquâ
blalphemum fatui & cteci eum aa morteiri danauerunt,
non intelligentes,quod claré & vere diétü erat.quare al te
rü ex duob.ueceflarium eft,a'ùt confiteri eum Deü;autne-
quehorninèm quidem iuftum,qui lè diXitDeumeflè.fic-
ut enim vnius negatio, alterius eft reculàriû; fie vnius afi-
fitmatio alterius eft confirmatio.Itaqué confitentibus iuftum
hominéeflc,lèquitur,vrneceflàrio Déüeflè confiteâ
tur,qui dixit fe cflèDcü.Quid n.obftat,qüin ita fit?fi enim
non fàcir,vt aiebatjopera eius,qui eu miïit,non eft cr^Jen
du ei eflè Deü;fin vero facit,neceflè eft operib.eius credere,
hæc n.demonftrât lubftantiâ, lèeundum axioma quod
ait,quorum eft operatio eadem,& lùbftanriaeft eadem,&
rûffus quorum eft fubftanria vna eadé erit & fuboperario. |
quocirCain came larebat côfiïbftâtialis Patri eademq; ille
faciès jqui ziebzt,Pater meus vfq-, modo operatur, & ego operor. !
Etiterü,</tt<e videt Patrem facientem, hac & Filius fmiliter facit. . j
Reóte ergo d eDeo ftritientesvidebimus eu ficuti eft,q
non quâcuseft,eft aurem Déus bencdiôtus in fiecula,vt A- ;
poftolus ait^ed licet Deuseft,tarnen exalteraparte à lè i- :
pfevoèatus reperitur^quin ctà difeipulis fuisiaiebatn. lu- I
dxis,nunc quaritis me interficere hominem, quiveritate vobisdi- |
rotquæquidem eüpcrfeÔte Paulus intelligeret,vocé, quæ
paré vim haber,in epiftolisluis rehquit,cum dixit, homo j
Chrifius lefus,qui déditféipfüm pro omnib. Sic igitur qui fine 1
contentione quierit,non aberrabiti vèritate, qùæ iis, qui
ta defiderât,patefieripôt,cuius noscùpidi& ftudiofi pau-
câ fex multis,quæ in diuinis lcripturis dilperlè côtinentuf, i
expoluimus, quan tu m memoria èx tempore obtulit.Pol-
funtaût quilibros facrosinmanib.habent colligerere o f
mnia de re hac,&habere inpromptu-ad luâvtilitatem<èe
• rodarguendü mendacium,quod quidem ëgo nuncfacerc
non potui, in exiliojlèd cum paucâ habeanteandem vim,
quâhabént multa,paucitas eOrü,quæ expoficalùnt, non
obftabir iis,quiyoluerint certtim, Sc exploratum habere,1
in quo opus erat habere,qilodnifidem,&auâroritatéha-
bet in vno,quod ab eo dicitur,non minus credibilé fàclt,
quâ fi a mille fimilisauétôritaris diôturh effet, idem enim
Ipiritus eft in omnibus.Sed quid opus eft plüribus vcrbi$?
uquidèm iplè, d quo Spiritus fahétus procedit, de feipfo
àperte teftimonium veri tari præbet,qui lè iplum, éc quod
in lè eft,côgnolcit;i/»^«»«w,inquit EüznsdiÂa.,fciebdt,qUid
effet in fcowi«e.Satishaétenus,pergamuS déinceps ad eXpo-
nendum pro viribus, quæ ad pafliorieiti falüatoris pertinent*
D ePafiione,&impaftibtlitateChrifiu
O Ç. A I I O IV.:
B Vm lé Chriftus per éa, qüædicebat,& faciebàt,Vétü
Déüm,& Domillum vniuerfî dêmohftràffet,dicebat
difcipulisfüis alcertlürus Hiétofolyrïiam : Ecce afeetidimus
Hierofolymam,&fiiius hômnisihdeturgentibus,&po *
&fcriiis}ad ftdge&dndùm,&ftiüâeitduth;&tru^^^
bat autem hsc,qux eranc conlèntanca prodfdionikbró-*
phetarum ,qui pra^diXèraht exitum,qüem eratHierololy^
mis faétürusjvnde tempörèillius incurfiönis fdelèratoi ü,
quando cum gladiis,& fluéti Bdi verierunt ad compréhê^
dendüm Ieluniduje illius _türm«Iüda;quem melius fuil-"'
letnonedc natüM,curri Petrus diftriétö gladib, & auricü-
ampütatäiniuriam ma-
giftri vlcifci vellét,iple Dominus Petrurii increpahs, ton-
W ‘‘ ^mt,gUi,ummhcmfuUmu>mncsemmYqiiiMcctmm
l^imm.gUiopmimt.Aiifum^MinonfojfumrogarePatnm
miuM,&exhibeUtmihimoiopmfiiuim iuoium Ugmirmtrt
Uruixlifmimio ergo implcbmm jcripturn, quidfic oportet fier,
'Si'^ojOTt^at&rinereireprorfisctaufieri.quodautc
neceflc eft,vtfiatinönpöteftnonfieri.Cüih igitur diuina
lenptura a priricipio pratdixiflèt niorcem i hrifti, & paf-
uoncsante mortem; quatque poft mortem córporicftis
■ mortuo acciderünt, St hunctJeum, cui h i c acciderunt
impaffibilem,aéfmmartalem pradicit j.'aliteit enim nun’
(juam Deus fuentanifi in v'entatem incarnaiiohisinmen-
teSjiUinccaufas dücaftiusrètfte^ &iuftevtmmque confi-
tendi,paffionem,fdIieet, Scimpaflibilitatem, ac caufam
quidem propter quaui verbum Dei aiioquitmpaffibile ad
paffioné veuitjquippecü nópoiTetalitet hompfalutts fier
i, iplefolusriöuit.&quib. ipiê aperuit, omnia n. noiiic
quïpatmfimr.ficut^mnisicïhtatiirprbfiindamyftcria.’
Venim tarnen oportebatpatiChriftum;&nön poterat
penitusjpon fieri paffio.fièqtipfe afiirmauit, cum tan(os,6c
J?«/wrvocauiteos,quiignorabant Gó oportere Chriftum
pati,& ingrediin gloriam fiiam. Siqüidemexiuitadfalu-
tempopulifiii,reli(ftagip'riailIaj quamliabebatapudpatrem,
hntequam mundus ficret: fidus autem coniumma-
.tioerat,quatopoftebatvtperpafiionem.fieret,&auaori
viranqftraafcriberctur, iicutPauius docét,eumait, jpfumiffiauammvitepm
pifioxcmfiimmatum. Et yidetur
quodamihodo glaria vnigeniti,'éxtra quam ad breue tem
pus propternosftierat, per emeem eidem reftitutainÉar-
ne afliimpta: ait .ehim fiiius tpnitrui in Euangelïo fuo.
cumexponit,qmeeflètaquailla,quam dixit SaKatorflu-
xi&^anqiumflumnaiivtntKicredmtis. Hocrntm, inquit,
dixit de Spirïtufanftoguem acctpturi aamcredente^tp ciitmnotl-
dum mm dMus trat Spiritus,quia Iefttsmnium tmglorifiutas:
glotianiTOcatmortemin cmce.vnde Dominus cum pre-
ces,antequam emeem fubiret.adhiberer,patrem precaba
tut.vtgiorificarctur ea gloria, quam habebat apud èum,
antequam mundus é flèri^i ; - ''i
Poft relurreéfiönem vero dum verlaretur cum difeipulis
luis,hanc quam petebat jaffirmauit accepiflè,inquiens,
data eft mihromnispoteftasin ccelo,&in fmvfcvtiamihanifèfte
demönftratum fit,huius gloria caulam eflè crucé,&mortem
per crucemieraténimvniüerfum genus hoftrum reu
morris, qüia omnes peccauerunt;ftimulus aüt mörtispec
catumeft, quonosmors vulneratospbftraüit. nèc aliter
qüi armis èxpugnari,&caprierant,nifipi*mortëih dviri-
culis lèruituris liberari poteranc.prècium enim liberatio-
nisin volunrateeoruril, quicaptiüosderinerit, pofitüm
eft.non erat igitur;qüi poflèt negotium füfciperèf &redi-
mere'gerius ; nullus humani generis liber erat; vix eriim
qüis pro le moriehs propria obligatiorie liberótur,qui minime
pöreftvel vnum lecum liberare.quodfi ne vnu qüi-
dem poteftrquis potèrac rotum mutidumlèruitutelibera-
re?Étfi enim,vt höcponamus, vmifquifque idoneus fiiif-
lèt adlibérationem lua,tarnen non decebat, vt omnes mo
rereriturj& ömnesfühpöteftate mörris remarierét. Cuiiis
ergo erat ta excellens officium?lalicetalicuius,qu*pëcca-
ré nöilpbtuiflèt.Qirisautèm ex omnibus efat,quipecearé
neqüirét;hifilblusDeus?igiturqiiaDeierarhoc'öpds,idquefinemörte,&
lmepalBohib.qü®mörrianteeèdüripèr
hei noripoterat,Dêüs'autem pènirus nö^ft éapax morns,
afliimpfitilaturam,noftr£fe cólubftafcrialem;8<yjèr ömriia
fimiièiri,qua palsiöhes,&ftiorteröcäpere j5öffet;phé|jen$
lïmül öééafionerrt morri oppugn’aiidi carné,éc ip&rn mor
té pèï öätura rriorti fiibielfta decerfaödb éXpü^iiatuirisjVt
neq; mors dicèïe jtotfèt lèno afi hbrilfrieded a Dèö fiiperä.
tu effèjrieq; riöS moilésefficefèiriur adéëÉtariièrijcö tepus
vocarét,fiqüidéeKemplurrthabereriïusiri earne eiüfderii
Nnni