i^4 reU Ctßrttt Cappadocia Eplfeopi
| ^ u u m t a c m ^ u m n m lm C t o c u n « ^ « « “ (■cripturatn,quicxBafaaproliafdtmi aptandoytrunqiail<
( habcnthircucorumdodrinam, hosfuiciplens, I , ^ 0<lpl:0p0nitur, InoelligiturautemetiamfatiiriCcttadeoque
commendans, contentas cro jüincorruptef - J .7 'S jenJ (tenebræ nanquevitæpræfenciSjetlUuxyideanjpKdtaiemluam.
qaamacapcMt.confc raenvx^ ofe
! liOriens (tenebrænanque: .
tur,obfcurabuntur, vbi fendis fol ipfe iuftitiæ apparuent,
caica5dlisIappeu^vtpro&nduaoesfataiM.(quem^ o « | , j ncm d.ffipaucm) a c L iu s Onentis ptæco
dmaadicuat)isnorenc.N»»»«a»/aper TOatedP»tó«.Po- j
| dus vero dicit moleftiam ïllam quæ ex verborum pugna,, angelus r ï
puonacibusmfis obüenit. SeruumaiitemDomininon o- j
porter pugnare, D igna deinde fupplicia turpitudinis ope-
C a p V T . VII.
raxiis comminatu$,ad illos fermonem fuum verrit qui firn
pliciorem vitam agun^nilaliud abiliis exigens, quamvt
pium fidei dépofitum vfq; adipfius aduentum cuftodiant
incorruptum. Porro aduentum dicitjvel poftteihü,quan*
do oer lecundum fuum aduentum iudicabit: vel vnicuiuf-
que inueritum,quando adiplumabimus: quando vita hac
turbulentadepolIa,in tutam cpllocabimur ftationem,in-
faliibilemlpem eorumobtinentes, quæ dum invita era-
mus.geflimus. Qupdetiammagiscongruerenopeft im-
ptobandum^f qui vicerit,&euftodierit. Hisfime qui obfim-
plicitatcm pugnaces non ümt, euftodia mandatorum lat
eft,adhoc vt mihiplaccantzeiautem qui «x pugna&luCta
prièmium reporcauerit,prærcrtriumphum, inquit, yicVo-
Hie,-dabo illi poteftatem luper Gen tes': qmmi videlicet in
Euangeliis Domihus ei dan dam inquit, qui bene difpen-
lâuerat minas adeoqj talenta,Eris, inquit, fuper decem ci-
vritatcsiSc alteri,lhper quinqne duitates. Quendàm enfin
principatum aepoteftaté fan dis fupcrinfirmiores»& qui
alterius indigent modëramine,hæc datameffe fignificant:
propterea fcriptum quoq; eft : V irga reditudinis,yirga re-
ani tui^oletenim id,quod didü eft,perreditudinis virgâ
defignari, vtquænonultricem correófionem, fedemen
datneem indicat.Atfèrream virgam neitio aliam ob causa
datam elfe dixerit/præterquam ad ultricem illorum cófra-
dionc.qui per fidia ac ccruiciofe inobedientia veftiti fimt,
vafifque teftaceis aflimilari : quemadmodum etiamvirga
poteftatis nullam aliam obcaulamex Sió nuflaeft,nifiad
dominiiyn inhoftes excrcendum. E t quoniamömnivin-
centi ferrea virga danda repromitti tur:erant autem | | , ex
Gentibus, qui per alacrem ac promptam óbedientiamfe
Chrifto acquifierant, hi etiam iricrc-dulörumiudices erat :
quandoquidem & Ninitiitasin iudicium,hoc eft,condé-
narionem exurreduros Dominus aitprauægencrationis.
Qupd autem & ipfe virgam à pat re accepilfe dicatur,dan-
di Sc accipiendi voces,propter carnem quam alTumpferat
ETangelo Sardenfisècclefia feribe: Hac dicit qui habet feptem
fpintusDei,&feptemftellas : Scioopera tua,quod nomen habes,
quodviuas,&mortuus es.Eftovigilans,&confirmacateraqu&
moritura étant. No» enim mitent opéra tua plèna coramDeo nteo.
In mente ergo_babe,qualueracceperù &aüdierû,&ferua,-acrefi-
pifce. Si ergo non vigilaueris, ventant ad te tanquam fur, & nefeis
quali ora venturusJim adte. . . > .
Ha dicit qui habet feptem fpiritus ■ & feptem fieüas Septem
fteilas (qüemadmodum præfati lumuS-) diuinos dicit an-
geios:Iterriq; lèptemlpiritus,eofdemintelligimus, iuxta
Uludquod didum eft : Qui facit angüips fuos fpiritus,aut
eilicientias uiuificantis lpiritus : quæ ambo in manu-qm-
dem,hoc eft,in poteftate ftmtÇhnfti. Illïsenim tanquam
dominus imperat,hunc veroficutconfubftantialis impe-
rtitur, quemadmodüm etiam didum eft: Alium paracle-
tummijtam vobis à pâtre » Nihil enim in beataac fuper-
lubftantialiTrinitate conipicitur lèparatum, præterqua
proprietas ipfa, quæ in ea perfonam conftituit Scio opéra
tua. Qupd hic dicitur, Scio,fimplicëm notitiamindicat,
non familiaritatem : ideo ètiam obiurgat ecclefiam, ut
quæ limple^ac nudum nomén vitæ habeat fidei, bonis
autenieperibus penitus mortuà lit. Sicut enim vitam ap-
pellare.lcriptura lolet virtute præditam, vitam inquam
lècundumDeum,iuxtaidqubadidumeft, Eloquiü tu-
um viuificauit me:ho c eft,inlëmitiseius, quæ reuera vita
eft,collocauit me : ita & monem vocat* vitam vitiis obfi-
tam,quemadmodum & diuus Paulus indicat de illis qui
ex incredulitate ad Chrifti ftdé migrarant, his verbis feri-
bens ad eos : Et cum mortui elïètis Chrifto per delida. &
in eo libro qui dicitur Paftor, ita quidam mortui in laua-
crumdefcendiftènarrantur, acinae viuentçsexiiflè. Efto
vigilans}& confirma cotera. Exculfo negligentiç fomno,mé-
Dra tua,qüç penitus ob incredulitate moritura erant confirma.
Haudenim initium bonorum operum, operatore
fubrepferunuimoetiamadfui humiiiationemexpnmen- | coronat,fedadfînemufqvperfeuerantia. Nonautemut
dam. At liquis id etiam in diuina natura cogitare nitatur^j cimq; didum elt,Confirma:fed,côlblida,con:oborà quæ
mhifentnegQcii,fi perdandi&açci^iendiverbüid,quod emollita erant, & ad cafiun procliuia.Hiia^Quatenus nrisiW.itaq; rihi
tibi
proprium eft perfonarumpatris acfilii,exprimamr. Vfqt
exigua fiint exercitaméta, inquit, huic vniapplica,ne penitus
infinemAnfine vfq; vitæ fuæ. Ex quo etiam patet,<mod ad-
intereas : hæc videlicet quæ iam viuunt, conlèruà,
uentus eiusbmd dicebatur extremus,fed aduenrascuiuf-
que noftrum àd iplinrifinis eft. Tanquam vafa figutîfonfrin-
gentur.Qxipà dicit,Taquam,græcus texras habet «V: quod
lane aduerbiuin hocinloco ne^Bnua coparationis-câulà
fimilitudinilq; açdpi confueu^R caulàliter,pro /"»<*,hoc
eftjVt.Propterea,inquit,virga datur ferrea, vt teftacea valà
confringentur.Quodfi inepta conftnïdio lit (nunquam
enim indicatiuum verbum fiibiunériuæ didioni copüla-
tur) nihil curæ erithisquilblum intelledumyerbörum.
quç vero ad mortem ianiyergunt,fulci,adeöqjr confirma.
Ex tuis quippe ftudiis plenum nullum eft,fed partim qui-
demiaminterierut, partim veto moritura fimt.Qupdye-
ro ait, coram Deo meo,perindé ac læpe didum eft, veluti ex
human a natura,quam filius Dei alïumpfit,condefeenlîo-
ne quadamdeillo.prolatum eft. In menteergo habe quomodo
acceperis. T raditionem,iriquit,quam ab Apoftblis accepi-
fti,feruato, ac de torpore relipifdto,& operailla qnæad-
huc viuuntyferuato in vita :eisvero quæ mortua lunt, per
autem exadam literæ compofitionem femare quæ- I poenitentiam acquirito rêuiiufcentiam.^cre/^jffe.Relîpimnx.
Etdabo iUiftellam matutinamSttlhm matutinaaitPro-
pheta Efaias Allyrium fetanaifirquem Chriftuletiam fe vi-
ailfe aflerit veluti fulgur de ccelo ruentem,landilq; datum
calcandum: de’quo & Paulus dicit, quod veniat Deus, yt
eumconteratlub pedlibus difeipuldrumfiiorum. Et Da-
uid eum,qui ad Deum iexcellum accelfit,confirmans,Su-
perafpidem,inquir,&bafilifcumafcendes,& conculcabis
leonem & draconem. Aut igitur ftellam hanc vo x Dei dare
po!licetur,aut earn quae a Petro lucifer in corda creden-
tium oriens dida eft,lux inquam quae a Chrifto procedit.
Caeterum ft:llaSolis illius,qui Chriftus eft,aduentum orfcentiam
dicit,mutationemd malis ad quod melius eft.Ef
nefeis qua hora. Incognitum enim tempus cft,Et ficut cuiq;
noftrum incogniram eft mortis noftrje tempus, fic multo
magis tempus fecundiaduentusDomini.
Sed babespauca nomina etiarri in Sardis,qui non inquinauerut
vefiimentafua: & ambulabunt mecum in albis, quia dignifunt.
Qtuv 'uerit , f hicvefiieturveflimentis albis, & non delebo nomen
eius de libro vita, & confitebor nomen eius coranipatre meo, & co-
ram angelis eius. Qui habet aurem, audidt quid fpiritus dicat ec-
cleft is. ' .
Sed habes pauca »owiw^.Notanhum ,alienum efle a grarca
tufuo præcedens,Ioannes Baptiftaeft, Thesbitesque He- ' phrafi,vfiimfumendinçméinhaë fignifiçatione,fedinv
lias,fecitndi Chrifti aduétus praenuncius, quibiis cum eos I probatum,& explolum. Sufficiebat enim dixifle, Paucos
partem habiturosaedimus,quidiabolumvicerint. Non I habes : &noh,Paucanomina. Quamuis etenimproprie-
aut^m mirum videaftr,fi idem in eis, qiiiplurimum inter I tas cuiufeunque perfonæ per nomenproprium difcçrna-
1
A
Çtn. 4S>
Cap. 51
Up-
C
JAnttb.tS.
t a lias, qui
fi qui ape-.
ic.&ncmo
apt tiet nili
qui daudit.
D
Math. it .
in Aporalypfiin Cap. V j l V I I i. - $2$
tur,ele^atameri gripsvocis linguaparcicularraa nume- . iam verus liomo, non apparenriir exhibtfhs hoiriinem*
rinotionemadlumeren6eftlblita,fedquse proprijffima. tametlimolefteidferat Deo odibdis Eutyches. Verum
Naip multos jvel paucos, vel duos aut tres dicit homines, I quicquid eft,vere D$us eft,non per relationem, vt Nefto
non autem diio vel tria nomina : tanquam illud qtiidem
quod maxime proprium eft,naturae fignificatiuum iitiquç
lane natura idhabet, quod permanet: particuiariavero
fuceelllionem,quæ ferme comimpitùr, vbi de meSio fub7
lata lubfiftentiafuerit. \Qui non inquinauerunt. Hoc,inquit,
boni nada es,quod nonnullos habes qui ifthuç carnis in-
dumentum fordidis operibus non coiifpurcauctunt, qui-
vna mecum in regeneratione fulgebunt: ae per hos pla-
catus etiam interim lupplicia difKro, lumquelonganimis
erga vos. Veftimenta verb non inquinata, corpora dicit
fandorum: quemadmodum & Iacob patriarcha deeo
qui ex Iiida oriundus erat,quieftChriftus,vaticinatur:La-
uabit in vino ftolam fuam : corpus ipfius Domini dicens,
quodinipfius puriffimapaflione,in nguram noftri, mun-
datumeft. Iple etenim peecatumnonfedt,inquitElaias :
ob feelera populi mei ad morte dudus eft. Namipfe pec-
catumnon fedt, neq; dolus inuentuseftin ore ipfius» Ei-
demDomino veluti carmen quoddam dramaticum fad-*
ens idem Efaias, inquit: Quare rttbra funt veftimenta tua,
plena velutàcaleato tôrculariî Àcdeveftimentisquidem
ita contemplatunà elfe dignum eft, vt per induinentorum
munditiem corporisintegritas innuatur. Quf vitmr.QiJ|-
nam quivicerit ? Affedus, paflionefqne carnis. Hie igirianinugantur:
&homo verus, non iuxta apparentialn
iraagihationemue, ficuti volunt ftupidi Euty çhianiftæ,ab
ftolidumManiehæorum genus. Qupd autem exempia-
riaquædamnorihabent, Claucm IJauidis, fed, Infernfi
ne in hocquidemvllaeft diuerfitas» Oftenditurliquidem
per hoe, quod vitæ ac mortis Chriftus, vtpoteDeus,cer-
tilfime dominium habeat. Quiaperit, &nemoclaudtt, Cla-
uempoteftatemvocat.Quienimpoteftatemhabet.elau-
dëndi & aperiendi domum , huic etiam domus iplàcon*
crédita eft. Et hoc in Euàngëliis cognofeiman ifeftius po-
teft exeo,quod ait ad Petrum Chriftus : Et tibi dabo cla-
uesregni ccelorùm. Claudtt,&nemo aperit. Cum.clauispon.
teftaté lighifice,r,qui dauern fe dicithabere Dauidis»quicl-
nam didt aliud,nili quod quemadmodum Dauid fenfibi-
li Ilraeli dominabftür, ita & ego fenfibili &intelligibiii ?
tametfilonge diftet hominis poteftas, li ad Deum eonfe-
ratur. 'Quamobrem&Gàbriel ad Virginem ait , federn
I>auidis,vtpote temporarij, filio dandam à.patre : yeriim
ipfi tanquam ætetno , & qui finem fit nullum habiturus :
eadem quoque*ratione regnum & poteftatem* Quoniatn
igiturlimilitudiriemfegni Dauidisgercbat Chriftus, me-
rito dicit,Qui habet claucm Dauidis ad pperiehdii adeo-r
. , L „ quedaudeudum: aperire quidemdicenS,iuftificarei,&
__véftieturvirtutumfuarumveftimentis, quæDeogra- çlaudere,eondemnaré. Dùm enim diuinaæternaque fua
tislaboribusemundauit: & fulgebit ficut fol in futuro vtiturpoteftate, & iüftificat, & condemnat. Eccededico-
feculo : nomenque eius, quodjn hbro vitam illam yiuen- j ram te ofiium apertum. Bonorum oftium referatum datur,
tiumlcriptum eft, quæ nunquam deficief, indelebilee- j quoparatiiîimum ab iplb etiam ad meliora progrefiii, in-
rit, vtpote quod ego coram pâtre meo fuero confelliis. greflum habeat ad fruitionem. Idcirco & Dominus eurri
Et confitebor nomen eius coram pâtre meo. Huius autem adfcri-
ptionis in libro confelfionnque coram pâtre, promillio
eadem in diuinis deferibitur Euangeliis, quando eum,
qui fe eoram hominibus confelfus fuerit, corana pâtre’
dub fe confelfurum in fecundo fiio aduentu pacifatur :
qiwd omnibus quidemfendis repofitum eft, præcipue
tarnen màrtyrib. Et coram angelis eius. Quod di&um eft ,
- coram pâtre & coram angelis eius : quafi exiftentibus angelis
fidelibuscultoribus,adeôque beneuolis. Et nunc
quidem angclos patrîs, alias verb fuos. ipfius angelosvo-
xat : vt curn dicit, Mittetangelos fuos filius hominis cum
tubamagd^Nuncigitur dicendo angelos patris,non tol-
lit;qûin & lui quoqueipfius fintfanâii àngeli. Nihil enim
eorum,quæ in fan6ta ilia natura contemp|amurcuiquam
trium perfonarum ipfius peculiare muenire eft, præter-
quam idynum quoaperfbnaliter ipli conduit.
C a p V T V I I I .
ETangelo Ehiladèlphenfis ecclefiaferibe : Hoc dicit illequifan-
ctus,qui verus eft,qui habet dauern Dauid; qui aperit, &
nemo claudit, claudit & nemo aperit : Sdo opera tua, Ecce dedi co*»
ramteoftium apertum,& nemopoteft claudere illud,qui modicam
habesvirtutem,&feruaftifermonem meum,& non negaftinomen
mtum. -
Hacdicit Ole qui fendus.qui verus e/nSanctiis quidem eft, &
verus fanbtus,qui etiam filiusDei eft,acper hymnum,qud
terfaniftûs Seraphiin concinebant, veritas propalatur î
j quemadmodum per ContemplatiuumEfaiamoraçulo demonftràtum
eft, dum triplex ilia fah&ificatib ad vnam
| concluditurdominationem,vtinaibUs diftiniâaperfpnis
| fuperfubftantialisilla Xrinitas demonftretur dicendo vi-
|delicet,San(ftus,fan6lus,fan£tus: & has per id quod; fe»
meltantüindicit, Dominus: infeparabilis cognofcacur»
' ifthuç verb qüantoJiifce caduris mortalibufque riaturiS
præftçt, quimam verbis exprimât ? Qui habet dauern Dd*
tt'td. Claiiem veto Dauidis dicit, quo potentiam omnipotentem
alfeuerèt: per quem vnum onuics thelâuri là-*
pientiæ aperiuntiir. .Priorem igitur poteftatem, quo àd
Uatutam numanam accipit, quemadmodum idem qiib-
queipfeait: Data eft mihi omnis poteftas inccelo & ifi
terra. Pofteriorem veto per ætcmum.principatUm diur-
nitatisobtinet. Eft enim Emmanuel Deus verus ^(quârt-
quatn id nolitNeftorius) licet homo ferais fit :
diceret regnum Dei intra nos elfe,hoc eft,volentis propo-
fîto nonnegatüm,à nemine impediri polfeingreflum de-
monftrat. Et huius fene, qui nunc auidos adaggredién-
dom reddit,promilfio, dum laborum fupputat diftieulta-
tem,ingrelTiimque his commenfiiràt qui parüa virtute &
exiguis viribus ingredi ftatuunt:poftquam cumulatamin-
gredientibus bonorum multitudinem per apertum oftium
demonftrauit,minime pofthacanxios folicit&dineii-
los alïumendis làhoribus elfe permittit, qui quidem labo-
resfruendi gratia propoliri lùnt, fedvt conftanter labores,
ipfos ampleëlantur, hortatur ,vt fatigationem haric,^^pro-
pter hæcmfeeçtam,feaifiôrem d uc^ t quauis alia eleëÙo-*
ne adeoque optione. Et quod per laborcs æternorum bonorum
hæredïtas acquiratur.latis fiiperque ih Euangeliis
diuinumeloquium comprobat,vbiyim pari regnum ede-
|priim dicit. Quodque ètiam is, qui incipit dulcedinçm
deguftare, nouerit lab ores ipfös contemnere,diuinus Datums
Spiritus docet,G uftate,dicens,&c vide te quod luauis
eft Dominus. Siue oftiumapertumimelligitur, docentis
nos praadicationis aditus , qui fi reuera fiierit referatus,
claudinullis tentationibuspoterit : quippe turn illorum
qui ihgrèdi ftatuunt,animi promptitudo,labörem tenta-
donum pfoptèr eorUm,qu| repofita fun t animumque de*
mulcent,pulchritudinem jvincat. Ih quibus licet, inquit,
vires tuàs Cômmenfurem, à me tarnen apertüm tibi oftium
datur. Ipfe au tern, etiam liiprâ vires quæ tibi adlunt,
proptemornen meum tolerafti. Non igitur ad modicam
virtutem tuam comnienfurabo mercedem, fed magnifi*
centia multa (vt mbs mihi eft) præmium ipfe repênclam.
Eccedodefjnagôgafatanojquidicuntfeîudabseffèi&non funt,
fed mentiuntur. Ecce adigam illos,Vtveniaht, t^adoret ante pedes
tuos,&friant quodegodilexi te, quoniamfefuafti fermonem pati^-
enti&me&i&egoferuabo teabhoratentdtionu,quaveniuratfM.
or bon vniuérfum,vt tentet habitantes iKterra.Ecce veniocito. Te-
ne quod habes,vt nemo accipidt corondni tuam.
v Ecce do de fjnagoga fatame. Confelfionis, irtqfiit, htJ-
! ihinis meihæcerit merces,nempe ludæoium conucrfid
ac poenitentia : qui meam illuihinationem, qua ad me ad-
dudli fiintjih eös mütliö cömiitabunti qui in ocëûltb cordis
ludçi lünt,&ndinrnànifeftô(vti Paiilb qübqj videtur)
feipfosdeniôftraht.Seclé aüte fetanæ, Iudæorü oidt iyfia-
^ogaW,vtqiiç rnéndacip conlpiret auxilieturq;,ciitn & file
mendacii patèracoridito tnündô àppàrliérit.Hos igitur
àçcurrerè,no yrciinq^dicitifed ihagno cû ferüorè^ adedo^