Ÿtâom ËpifcDpi
Oiiite compléta, neuitius ac indumenta pralata,tadoltantur
kA&aquabeneäAsalfiergantitr.FoftedPatv gtnuafietiens
in medio ante altare,imipiat cantate hjmnumfequentein.
VEni treacorSpintus, men tes tuorum vifita : impie iil-
pemagraria,quse tu creafti peftora.
Qui paraèlerus diceris, donum Dcialtimmi : ronsvi-
uus^isjcharitas ; & fpracalis vnöio.
-Eo A u imperio,fideicatHoliciE,quamte-_
ncmus,pia:cipimuj: re'ddeie rationé ; IdccA
que aggrediamuE,pEÓ n oitrarum.vinü iqc-
diocnuiEediuino tuldadimono qnod créa
dimus vel pradicamus breuiter intimate.
Primum igirar de vnitate fubftantise Patris, 8c Filii, quod
Grad Syadmr dicunt,exponendumeflè cognofCimusiPaï
u feptiformis munere, dextra Dei tu digitus : tunte . « E i in fua proprietattsqSerfona
i i n l ' Z fidri conMonefateamutiNoneunäemaffetcntcs
! £kore fie te præuio,vitemus omne noxiura, I Per te fdamusdapatrein,nofcamus atqj filium : tc Ytnufq:
fpiritum,credamus omni tempore. L
Sit laus Parri cum Filio,fan&plunul paraclito : nobilqi
mictatfiliu«,charifiiu fan&i Spiritus. Amen.
H u n c B y m n u m a p a t r e m o n a j l e n i in c h ö d tu ,c h o ru s p r .o je q u t-
t u r . I n t s r im p a t e r ip fe e x u i t n o u i t i u m h a b i tu n i p o ü i t i a l e m , d ic e n -
d o b u m v t r f u m . Exuat teDominus veterem hominem cum
, S u b fe q u e n te r i n d u a t e u m r e fi ib u s b m e d iO ù d ite s h u n e v t r f u m .
Induatte Dominus nouumhomiriêm.quifecundumDeum
creatus eftiniuftitia& fimâàtate veritaris.
Q u o in d u to P a te r a b fo lk te in c ip ia t o j a t i o n m . OMnipötcns fempiternc Deus,cuius charitatis ardore
fuccenfus hic famulus tuusftabiliçatem fuam tibi m
hae cbgregatione promittendo,tuo iugo coUü funMiucnt:
éonçëde propitius,vt in vltimo tuiexaminis die in dextera
cùa collocatus ,,cun£fca deuotioriis fiiaepromiflàfèadim-
plefle l*tetur,Per Chriftum Dominujnnoftmm, Amen.,
Oremus.
1D Eus qtii beatiffimü Benedi&um abftradum ä mundi,
turbmibus tibi folimilitare iuflifti: tribiie quæfumus
huic fàmulo tuo fub eius magifterio ad tuum leruiriu fe-
ftinanti perfeuerandi inftantiä & perfe&am vfq$ in nnem
viiäpriam.Per Chriftum Dominum noftrum. Amen.
Oremus.
n R z f t a Domine famulo tuo renuncianti fecularibus
a popis gratiæ.tuæ ianuas aperiri: qui deipedo diabolo
confugit fub titulü Chrifti. Iube cum venientemadfefe-
reno vultu fufèipi : ne de eo valeat inimicus triumphale,
tribue eum brachium infàtigabile auxilii tui : & mente e-
'ius fideilorica cireunda,vt pèricula cunda & diabolitën-
tamentâfegaudeäteuaiîflè. Pér eundemDominumno-
ftnim Iefum Chriftum filium tuum,quitecum viuit & régnât
in vnitate Spiritusiandi Deus. Per omniafèoulafè-
culoïum.Amen.
O tà b u s c om p le t is p a t e r d e t e i o fc u lu m p a c is . & .fi c fu c c e ß tu e o -
m n e s f r a tr e s d e b o r o v e n te n t es. P o fte a fu r g e n s d e lo c o illö ia c e a tn o -
m tm . f u p e r m m la tu s a n u ta l ta r e b o n e ß e fü p e r p o fito p a llio n ig ro
a d h o c p ra p a ra to ,fa c ie m a n ib u fq , c u m p e d ib u s d e cu cuUa coopertis,
p o fttis d u o b u s cereis v n o a d c a p u t,& a lte r o a d p e d e s ,in f ig n u m v t v i -
u a t m o r t u u t& m o r i a t u r v iu e n s . C o m p lé ta v e r o p o ü c om m u n io n e
fa c e r d o s ß u e d ia c o n u s v e r u n s f e a d ip fu m m e d io c r i v o c e d ic a t.- S u r -
ge qui dormis,& exurge iroortui$»illuminabit teChriftus.
T u n e ip fe f r a t e r fu r g a s a d c o m m u n io n e m . d c m u m p a t e r b e n e -
D d i c a t e 't,d ic en s :
1 Benedidiè Dei Patris omnipotentis & Filii, & Spiritus
fandi,defcendat fuperte,& maneat femper, Amen.
I P o ß e a a j f ig n e tu r f ib i locus in v l t im o p r o fe jfo r u m g r a d u . E t ß c
. c o m p l e tu m e i l . D e o G r. a t x a s *
F I N I S.
VI CT OR IS E PI
S C O P I F I I) EI R A T I O
E X I G E N T É H V N E R I C O
re g e V u an d a lo tum « Ex BeUarmino de Script. Ecelefiaß.
¥ I d » r £ p ifc ö p d s ic t ip fit de rationefideicatholicaadHu-
nericumregem Vandatorum c ir c a a n n um D om in i 5 50 .
« s t a t e iu s l i b e r o ; .y.-
patrem quem filium,neqj filium Gonfitcntes qui^Pater fit
au t S p id tu s fe ia u s : neque ita S p ititum lam tam a ca p t-
m uS jV tau tp ate tfita u tfiliu s ,fcd in g e n itu m p a tte rn , 8c de
p âtre g enitum filiu m , 8c, de pâtre p rpcedentw n Sp in tum
£ n â u m ,v n iu s cred im us eflè fu b fe n tra v e l eflen tù e : qma
ineeniriPatfis,&geiùtiFiln,&proeedendsSpintusto»t
vna deltas: tresveropcrronatumpxopçietates. Ef quia cottahanCcathollcam,
velapoftolicamfidemexottahæteln
nouitatem quandam indoeterat,aireiens filium non de patrisfiiblbntkgenitû,
fedexnullisextantibus,ideft,|xmhilo
fubftitiflè. Ad hancimpietatis profelfione.qiwcon-
tra fidem emcrièfat refellendmn8c penitus ab olcndS oiur
dnov lèrmo Gracus pofitus eft , quod interprçtatut vnms
fubftantise,vel eflèntiæ,fignifieans filium non exnnllisex-
tand6us,necexaharubftantia,fedde patte natûefle, Q ui
ergo putàt àuodnor auferendum,ex nihilo non eft,ex paffe
fine uubio eft,&re£te ô^qsinpvjideft, valus cumpatre lub-
ftantfie filiiis eft.Ex patte autem eflè,id eft,vnius cum patte
fubftantiæ,his teftimoniis approbatui,Apoltolo dicente:
Oui sum fit ipimdorglom.&fgurAféjlAmmem,germs quo.
que omnia virbo virtütisJuA. EtipleitetumDeüspàtetm-
ctedulorum perfidiam obiurgans , qui pradicantls per
Prophetas filii voeem in fila fiabftantia manentem audite
noluérünt, dixit tXonaudiiruntvocemfabftantit.Cia3.qnvocemfiibftantiæ
cum tapi tenibili inteftatione mcrepàus,
adeundemProphetamloquitur,diceris : Super montes act
cipe plandum, & fuptrfemstat iefertf luCtum, quiadefaerunheo
quod nonfins homines.mnauditrunt votemfubjlantU a volatui-
busc<clirfq-,adpccora. EtraÆmieosqmdmdfemonevnlus
fubftandæ déclinantes,in eademfideifubftantia itarc no_-
lvLeümt.maepaxâicens;SifietijfentinfubfiantianKa^uemj-
'cmvtiqueeosdviafuamala.&àpefimiscogïtationibusfitU. Et
iterum non extra fiiHbndam pattis filium confiteudutn,
fed in eadem fideliter mentis qeuliscontuendum,apertil-.
ifimedeclatatut,dumdicitPr6pheta: Quu fient in fubfian-
tiaDomini, & vidit rerbum eius ! Patrisergo lubitaauanih-
liumeflè propheticis iam olim 4efignatdm eft otaeufis,*-;
ce'nteSalotrioneiSubftantiam chim &dulcedmemtuam,
quaminfilios habes, oftendtbas. Quainin figuraScimagine
paniscoeleftis populoJfirael coefitus appaietproHu-
Xiire. Quodipfe Donlinus in Euangelio expq<, dicens:
Hon Mofesdeditvobispanmdccoelo,fedp4tcr meus aatvpbispa-
némdeccelo. Se vtiq; panemefledefignans,Gumdicit g f e ;
fumpanisviüus,quidecoelodefeendi. Dequoetiam Prophet.
Dauid dicit : Panem angelorum manducauit homo. Nam-
que vtadhuc euidentius Patns & Filii fivbftantia, vnitas
& diuinitas, & æqualitas oftendatur, ipiè in Euangelio di-
cit : Ego & pater vnum fumus. Quod non ad vnitatem tan-
tummodo voluntatisjièd ad vnam refertur eandemque
fubflantiamquk non dixit, ego & pater vnum volumus,
fed vnum iùmus:ex eo énim quod funt, non ex eo tantum,
quod voluntpatemae vnitatis declaretur auertio. I-
tem Ioannes Euangelifta dicit -.Proptereaqumbantwm lu-
dai interficere, quia nonfolum,foluebat [abbatum ,fed & patrerû
f,mm dicebat Deum aqualem fe faciens Deo. Qupd vtiqué
non ad Iudxeos eft penitus referendum, qmà Euangeln
fta veracitcr dixit de filio, quiaæqualemfe faciebatDeo.
Item in Euangelio feriptum eft : Quecunque pater facit, eadem
& f i lw facit fimiliter : Et ficut pater fufeitat monUos &
viuificat, ira & filius quos vult viuificat. Item : Vt omîtes bonoïtficentfilium,
Jicufhonorificantpatrem. Æquahs enim honor
non nifi æqualibus exhibetur. Item ibi filius ad pàtrem dicit
: Omnia mea tua funt,& tua mea. ltem:Philippe,qui meyt-
A
lintthfo
B
Mdltb.Jf.
Matth.17.
VftlmoH.
Éideiratioàd Hune r k u m . .............. , ____ „
g ë t ï r id è t& p a t r e m : q u o m o d o t u d i c i s ,o f t e n d e n o b i s p a t r e m i Hqc
noti dixiflèt,nifipampetoitiniafuiiièt«qualis, Itemipfe
Dominusd i x i f .C r e d i t t i n D e u m ,& t u m e c n d i u . Etadlpicvt
vnimtemasqualitatis demoniiraret,ait: T Semo n o u i t f i l i u m ,
n ifi p a te r .n e q u e p a tir em q u is m u i t n i f i f i l i u s , & c u i v o lu e r i t f i l iu s
t e tte la r c .E t fic u tfil iu s c u i v u l t r e u e l a t p a t r e m . i t a & p a t e r m é a t
fiRuniSiati ipfe Petto ait,Confitenti eum Chriftum filium
Dei y ià i tB e a tu s a,inquit,Sim»» B a r io n a , q u ia c a ro & fa n g u i s
nonmeUuatibi,ftdpat»mcuiquiincéiiêp.Etitetü&liasM*
cit: N e m o v e n i t a d p a t r e m , n i f i p e r m e X t n e m o v e n i t à d m e . n i f i
paterquimifitm e a t n a x c r i t e u m . Vndedaret,«qualitatem
Patlis& FiÜiàdfeinuicem credentes adducere. Iccmdi-
c i y .S i c o g n o u i J f e t i im e ,& p a t r e m m e u m n i q u e c o g n o u ijfe tis .E t:
A m o d o n o fiis e u m & v id i f i i s e u m . Verum quia duas in filio
prbfitemur elTe riatuias ,• ideft Deum verum, 8c hominem,
verum corpus animam habentem s quicquidergo
excellentifublimitatispotentia de eo référant fcriptura,
admirandseeius diuinitati tribuendum lêntimus : ßc quicn
admirandjeeius diuinitati tribuendum lentmius: cçqiuc- ci omnino noripôteft,filmmgéneraüit,apparet vnarriefle
quid infrà honorciri coelcftis potentia! de eodem humi- gignentisgenitiquè fubfianmni, quia Deum de Deo lù-
liusenareatur nonvcrboDei, lèdhominireparamiisaf;, men delurtiine filium eflè véracité^ profitemut. Nam lu-
fumpeo Sccùndumdiuinitatemergo eft quod fuperius i cemelTepatremlbaniics ApoftokS teftiseft dicenSi^nB
diximus vbioit-lgo&paterytkmfumus.Et: 8 «$videtm,\D-emïuxeft, efincriebrainei Mb funtvtU. Item de filio aid
rida & patre Et-Omma qnacumquepater facit, cadifilm facit i Btrita aatluxbommum^&lux mtenebrls M e t, &te»cbta
fimiliter Vel cetera quæ fuperius continenrar.Illi|.-rero qiiç cam non cômprebmderunt. Et infix : Hat lumen bdrum.quod
de eo reférantur ifta funt: Parti- mator me eft.En Non reni fa- illuminâtrmnem hominem rementàmn bum mûndum, Vnde
cereroluntatcmeamScdroliintatHiusquimifitme, Et: Pater.fi l appâretpatrem^filfiimyniuserafiibftanti^, dum lûeis,
fieripotelltrànfeat àmecalixifte:.Vclcumdecrilcc<iicii:Deus ôçIumimsdiuerB non poteft ellelubfteUb^i M jfflM B
DewBew.ùiwmneiftreliuHi/fiîEriteram expci-lonafilijPio- ! quaï de le gignit, & qira.de gignçfite ëxiftit-Denique ne
T>hetaàicivI)crentremarrismeaDeHsmcptsestu.Vclçûminor aliquisinrerpanem&fibuindiiierfitavemnatuKilis lumn
W . l.vinAie.rt.r. Etquâpliuahisfimilia,qiraftudiobre-1 nîsintroducat,ideo Apoftolusds eodem hlid dicK : £«<
uitatisnoninferuimus, Filius ctgo Dei nullis c o n d i t i o - Iu.qMfcuifteua
num necelfiratibus obftriàus, £ d libéra dininitatis p o-. ..dus & côçtemus para &infeparabilis ai ja t te , & vnius
____ u i„.A,irf„„ft«(:,nrmirabai Dietate afliimpfit, vt â cumeoeCefubftanaæperdooécursdumiua Iplendoreft
um n cE c iu u uu u» ------%Wi
tentia,itaquæ noftrafunt mirabili pietate ailumpfit, vt a
fiiis quxe diuinâ funt omnino non deftiteritîquia diuinitas
nec augmentum admittit,nec patitur detrimentum,vnde
gratiasagimus Domino nóftro IefuGhrifto, quipropter
nos,&propternoftram falutem de coelodefeendic , fua
paffione nos redemit, fua morte viuificauit, fua qfoenfio-
neglorificauit. Quifedensaddexteram patris, venturus
eft iudicare viuos & mortuos, iuftis æcerna? vit?e premium
largiturusjimpiis atquc incredulis mçrita fiipplicja teddi-
turus.
eft:& verus hlius ëft:fi Vriius iubftaiinüe non efty nec veru*
Deus eft.Àüt fi verus Deus effi,& tariièh dé patris lubftan3
da non çft,ingemturriôn eft, fadürà ergo eltjVtpùtatu^a-
liundé fubilitcns,fi dëpauis iubftanria riÔn e ft, Sedabfit ]
hbciratrêdére. Nos enirri vriiüs fiibftintfce cum pâtre fi- 1
liumprqfitemur,deceftahtésSabellianarti hierëfirri, quai
itatriniçàtetn^^ coiufiiridit , vt éünaëiri^^ dicat eflèpatrërii
quem filium, ëuhdemqùe crëdàt eflë Spiritum ïàndurn:
non iemantestres in vriitatepërfônâs. Sed fôrfitan bbiiei-
tur,cUm ingenims pater fic, geriîtuS filiuS, non fieri poflè
vnam èàiiÆmque eflè fubfiaririam gemri, àtqiïe ïngeniti:
eum vtiquë fi fl'eùtingenicus pàtêr eft,ingenitus ëflèt
liusjtuncmagis diuèrïàpbflu: eflè ïubftantia, qüiavriuf
quifque à ièipfo fiibfifteris, communem iubftàntîam cum-
altero nonhaberet.
Cùm vero vnigenitiis pâiër dfe ïè îpïo> id eft de eô quoa
ipie eft,fi quidillud eft aut dicî poteft : immp qiliay fc e f t ®
fëmper coætërrius, dum iplendór dliice nunquam iëpara-
tuseft,dum^)lendôr a luce ftatura fiibftanrtó rturiquaïri
poteft eflè diuerfiis. Qui eriim iplendor lü tis eft, idem, ôt
Dei patris virtus eft: fempiternus ergbproptet virtjiris æ-
ternitatem,inièparabilis propter clarimcünis vriitatem. Et
hoc eft quod nos fidelitër prôfitemib:, filium de patris
fiibftantia natûrn, ficut ipfe pater Deus apertiflimum per-
hibet teftimonium.' Q ui vt de fila ineffabilis, naturæ lub-
1 ftanriâ proprium,filium geriUlflè monftrâret,[adinftruéh
Prbfitemur itaque patrem defeipfo, hoc eft., de eo damftagifimrisnoftr*imperitiam,vtnosepftibilibusad
r n r 7. inmfîhiliaerip-eret.1ECU1U1 p u e “ * *-* — '"•-f— v -------- >---- - têrrenænatiuitansvocabulumaddiuiquod
ipfe eft,fempi terne arque ineffabiliter filium genuif-
fe,non extrinfecus,non ex nihilo,non ex alia genuiilè ma*
teria,lêd ex Deo natum eflè.Et qui de Deo natus e ft, non
aliud eft quamid quod pater eft,& idcirco vnius fubftantise
eft > quia veritas natiuitatis diuerfitatem non admittic
generisîNam fi alcérius à pâtre fubftantiaeeft, aur Verus fi-
fiusnoneft, aut quodnefaséft diçere, degenernatuseft;
Eftenim verus filius ficut ait Ioannes; vero filio etus.
Non eftetiam degener, quia DeusvcrusdeDeo naras
eft veto,ficut idem Ioannes Euangelifta exequitur dicens:
Hicefiyerus Deus&vita aterna.Eti^CtDommus in Euangelio:
Ego jum,ixi<\uit,vta,veritas & vita. Ergo fi aliunde mb-
ftantiam non habet, de pâtre habe t : fi de panre habet, y-
niusfubftantiîe cum pâtre eft : Sed fi vnius ùibftantiæ non
eft,ergonon de pâtre led aliunde eft ? quoniam vndc eft,
indc fibftantiam habeat neceife eft: Omnià enim ex nihilo,
filius vero de pâtre. Deduûbus çligat quicquid velit,.
fubftantiam depatre, aut fateaturex nihilo fubftitifle.Sed
propheticum forfitan obiidtur teftimonium ; Generatio-
nem eius quis enarrabitî Cum ego npn dixerim, etiarra înihi
modumvel qualitatem diuinas generationis, &tantile-*
creti areanUm humanis yerbis enuntia, quoniam Vnde na-
tus fit requifiui : Diuina enim generatio inenarrabilis eft
nonignorabilis: Namvfqueadeo non eftignorabüis, id
eft,non ignoratur vnde fit,vt & pater de ipfo genuiüe, &
filius de patrefè natum fiepiffime proteftetur,quqdnullus
omnino ambigit Ghriftianus, ficutinEuangelio demon-
ftratur,ipfo filio dicente: Qtfi autem non credit, iam iudicatui
eft,quia non credidit in nomme vnigenitifilii Dei. Item Ioannes
Euangelifta dicitsEf vidimus gloriam eiusgloriam quafi vnigeniti
a Pâtre. Ergo profelfionem noftram breuf fermpné
concludemus. Si vere de patte natus eft, yfûus fubftantiae
dàm rragmtatis nouxæ împcuuaiu, v i uuüca vmumu us
inuifibilia erigèret,tèrrënæ natiuitatis voGabulum ad diui-
næ generationis traxit exemplum dicens : Ex vteroanlelu-
ciferum genui te. Qùid clariüs? qùid luCuietiuS effari din'i-
nitasdignaretur ? Quibüs indiciis ? quibusexiftentium re-
rum exemplis proprietatem gefierationis oftendereè ? N 3
quiacorporêiscômpôfims eftmenibris,aut âliquibus ar-
tuum lirieamentis diftindus, fèd quia nos aliter véritâ-'
tem diuihægëneràtionis audini mentis pèrciper;énon pôP
fiimus, nifi humani veri proüocaremur vocdbiilo, vt am-
bigi vitra non pofllt de Déi fübftantia riatum eflè, quem
confiât ex pàtris vtèrô exticifle. Crédëntesergo Deumpatrem
de fiiâ filbftanda impaflibilicër filium gçneraflè, non
didmus iplam filbftantiam aüt diuifam elle in filio,aut di-
minutionehà përmlifle in pâtre, per hoc paflioïlis pocuiflevitiofübiaCere.
Àbfitêûimàftobis,vttaiiavélopine-
mur,vel cogitemus de Deo, quia nos perfe&uin patrem^
perfedummiürnlîriefuidiminutioüejfiriealiquâdferiila-
tioïlêjfiiie Omrii omnino paflionis infitmitâté gériuflfefii
dèlitef prôfiteinür. Nàm qui obiidtDèô î qui dêi^fo ge-
nmt^diilificJiiiS vitiUtti pèrtülit.Pote'ft diceté:qiiiaë£ labo-
rem fertfitj qüandoVriiuérfa GOHdidit,&: ôb hoc diê % « -
maàb omrii füô ôpèrë requiëriit. Sedtiêc itt generarido dè
S ipfo jjâfliqriem vel^iriiiriùtiorierii aliqüam fcilfic,hêé iii
conderido Vfiiuêf àfengariôriaiÀàhqüanipértüht. Nam-
qüê vt & èüidêdris ttobis diüMigêhéfedÔnisiriip^fllbili-
tas ifi{imiàretür,Dcüiri ex DéÔ,lumêii éx lUmifiê fiüâ prb-
fitéiidürfl àëdpitriüs* S i érgb iri ëfficéfltiâÿifibiiis afc jrôfib-
daiii lumitiis tàlë àliquld ri^iriüêtiitlir,Vt lüniihe bx lli'irii-
riê fütnptôs&fiêr qüâridâgenëràtibriis iiàtiûitàte éxortbi
ipfairi lumiriis Ôrigih3,qü£e éX û tarifé aiiüddèditj riec W
riiii, iiêë V0Ü binfiinb detririieritü rhiniftràri ëx fè lümiriiS
i péi-peti pOtuit, ejUaheo rédiüs gérileliusde diüirit&inci.