w îpffiohfSyntoàifa
de martyres-, in quorum coràibus le-x Dei eft maledi&io-
nes non timenthominum, nifi quia Chriftusdomrnus :
pértulit patienter imprapcrialudæorum ? Vnde martyr
s oàrc.erUm cüftodias delc<ftabat intrare > tiiii quia do-
“mfruis dutftuseftàdprætorium prmcipisCaÿpha:,&:no-
«ftutnum cmdelisp rætorii carcere non dedignatus eft üi-
ftinere-? Seddicebatj Traduitsfum& non egrediebar. Vn-
demartÿres de'catenis & vinculis ferreis non curabant,
nifî quia Ghtiftus Dominusteneri&ralligari paflus eft à
ludarrs'j quia catenas mortis dirupit a mortuis iam fepuh
tus . qui dixit cisj qui in vinculis funt,exiti, ■ & qui in tenebris
funtvt videant lumen ,&qui dixit Lazaropoftquatridüum
iam fepnico ; prodi foras ? Traditus non egrediebatur fo-
ras, quiaerat liber intusAc foris. Inde martyres alapas
non horroeru'nt, quia Ghriftus maxiîlas fiuàs ad alapas
præbuit impiorum. -Inde non nocuit matres infulaa-
ceti vel finapis acerrima vrolentia, quia acetum & f e l
Chrifti deguftaueruntlabia, non tali digna potatione -à
pincernisimpiis, quibus rupitpetram &fluxeruntaqua, ■ &
pdtauit eosficut in abyffo multa. , Vnde martyres nudati fii-
ftinuerùnr , Hagellati nonfieuerunt, nifi quia dominus
mid atus eft& flageliatus»atqj præcinâaisfub Pilato iudi-
« e , de quo ïpfe iudicium yeniet iudicare ? 4 Vnde ecu-
leis appofiti cum vngulisfuîcarcntur, apporiati dulcifli-
misdecantationibus laboremfaciebac cumpudoretor*
toribus.nifi quia crucem Ghriftus dominus alcçnditjini-
micosnonaccufauit.profuainiurianon dcfleuit, fedi-
nimicis veniam poftulauit-,pio canncopfallensin ligno:
Pater ignofceiUss, quia nefciunt quid factum i Iftacrgofemi-
natio fanguinis Chrifti fecit femina martyrum puîlulare
in campé matris ecelefiæ » vt dicit Dauid : Quÿ ftminant
inlachrymis,mgaudio metent. Euntes,tbant&flebant, &
non ftabant, led fientes ibant-, & adæternam patriam
tendebant : Giuitaspcolongabat, & illi'flebant, vtper-
ucniren t vbi deliderabant. Sicperrexerunt,quomodo
reuertuntur ? Non fientes, fedgauden tes; nonadhuc
feminantes, fed manipulos iuos læta ceruice portantes:
veniencnonopertis capittbus paHio velaminis propter
cauma,fedlux fuper capitaeorum & lætitia pretiofa. Ve-
mentes autem ventent inexultatione portantes manipulos fuos i
quôs iuxta crucem domini feminauerunt, Sc de eius
refurretftione fcelicius mefluerunt : & ei in nubibusoc-
currerunt o fferentes ei germinafua accepturi præfempi-
terna> O germina/, quæ non vrit flamma, quia iuxta
fiumenfunt vitteum in Hierulalem, & perpetuo vire-
■ lcunt fl ore im mortali tatis vitæ æternæ: Nefciunt marcefcCre,
quia non ti muerun t pro iuftitiafiammis arderi,
continetur •> Datianm, Fortunatus, Boetbus, Vülor, Schù- i
laßicus, Orontm, Vindiciahus> Viâor, Ianwarise, Viftorï- 1
anus y Photmus , QuodvultDcus, famuli Qbrifii , m Domino
falfttem.
quia Agnus deduceteos ad vita fontes aquarum, &'delebit omnem
làchrymamaboeulit eorum}&florebunt/icutltlmmin medio an-
gelorum*
F I N I $.
wMËWMWM&Bmïsi
E P 1 S T O L A S YN
O D IC A F. P 1 S C O P O*
R V M ™ S A R D I N I A
ex u lu m )
ï)è gràtia tïchér hUmino àrhïirtd.
- în qua ljbrorum meininerunr B. Fulgentii Epi-
fcopi, Dcyentate pratdeftinationis
&c gratite.
DE î gratiaplurimütn ampleïtendU fanüû fratribus,loàti-
ni presbytero & Archimandrite , & Venerio Diacono,
&fideUbus vïris, quorum in veftra epißola fubfcnptio
Quantum membra Ecclejiaftici corpork per Chrifti gfatiam
invnitatefidei contpagts retinet caritàtis : tatitum necejfeeft yt
permuhem follicita finit membra, vt repulfo cuittsltbet praui do-'
gmatis verbo, non folum fmunda, verumitiam reparanda fa#i-
tatiiugis atqueindefeffatamfer monts quant orationis impendatur
inftantia. Sic enimfity vtdumfollicitudofrxtewa puritatis in-
uigilat, tpfe Spiritus fitnäus, per quem caritas Deidiffufa efttn
I cordibuenoftris, dihgentibüs Dominum, ;& in Domino proxi-
nitim, omnia cooperetur in bontim. Quia ficut ipfam dildhonm
donogratiafpiritualis accipimus, it a dum pro fratribus foUtctti
fm m , non folum diuinaminefte nobis gratiamdemanftramus,vei
rumeium, quantomagisa nobis puritas car it .itis impenditw
tantomagisgratia nobis dtuina ntributionis augetur. Accepimus
i itaque veftra caritatisèpiflolam, qua noftrum ex parte releuatùt,
ex parte vero moeftifUauit exilium. Gaudemus emm, qu'ta reltam .
! tenetis de gratia Dttfententiam, tutus htnnne iüuminatur,&ni -
: uaminegubernatur liberumbumana meritisarbitrium. Sedqua-
damfumus nebula nuerorisaffeùh, quia fignsfieaftis quofdanifra-
tres in quafiione de gratia Dei, •& humano arbitrto non reäum
teuere fideichatolicatramitem : fed aduerfusDei gratiam eleuare
volle humant arbttrii übertatem. Vbi primum, dileäißmi ,debetis
agnofeere, imovosnon ambigimui agnouijfe, ad b oc dtuinitus
iftapermitù, vt hinc diuina grat'tavirtus documcnto poßit indict
i manifeftforis intelligt. Quandoquidem ipfagratia nullatenoe
agnofeitur nifidetur : quaquamdiu non efl in homine, tamdiu
necejfe eft vt ei autfer mont repugnet, dut opéré. Nam fermone
répugnât gratia Dei , qui fenfum gent fidei Chriftiana contra-
riumi répugnâtautemopere, qui in moribusfuisChriftianavita
non tenet inftitutum. Hoc quippc in homme agit gratta diuini-
tusdata, vt animus dono fidei caritattfque percepto, & ftrmo-
nem bon um proférât, & ftudiobona operationis infifat. Quad
fidelibus dtuinitusdari, beatus ofiendit & popofeit Apoftolus disons
r Ipfe autem Dominus nöfter îefus Chriftus, Sc
Deuspaternofter, qutdilexitnoSÿ & dédit çonfolatio-
nem æternam, Sc Ipem b onam in gratta, exhorter ur corda
veftra, & confirmer in omni opéré bon o Sc fermone*
A DE0 itaquè n;bis eft omnisgràtia boni fermants &
operis, àquo nobis etiam ipfiuscogitationis bona mantfeßum eft
fuffictentiamtribui : vt difeat homo non in f e , fed in Domino
ghriari. Diuina qutppe gratia bonam cogitutionem hominis
beatus aßignabat Apoftolus, quando dicebat y Fiduciam
autem talem habemus perC H R I S T V M a d DE VM,
non quod fufficientes fimus cogitare aliquid à nobis ,
quafi ex nobis, fed fufficientia noftra ex Deo eft. Fro-
inde, &fiqu\detitgratiam necdum habentes, non f t intelltgurit
non hibtre : iUi tarnen qui gratiam diuinït'us accepenim, "ed mdgis
debent in ipfius gratia dffertmefirmari , quo earn vident non 0-
mnibustribui. Neceffe eft autem, vt abets, quibus norrtribut-
:tut ßgnoretur y&abeis-agnofeatur, quibus dluino largtme do-
natur. I ell at ur emm Apoftolus, dona Spiritus fitnäi tiufdem
Spiritus fanât acctptione cognofci. Ideo-ait: N osautem non
fpfritum hums mundi accepimus , lèd Ipimùm qui ex
D Ê 0 eft, vt feiamus quæa D EO donarà fir At nobis.
Qux&loquimurnonin dodlis huniana; fapientiie verbis
«, fed in doà:rina Spiritus, ;ipimalibus ^iiitalia com-
pârantesi -Ànimalis autem homo non pfercipit ea quæ
funtfpiritusDeh -Stulticia eft^enim illi : Sc non poteft
intelligere^ qiiia ^)iritaliter diiudicantur. - Spintualis
autem iudicat omnia, Sc ipfe à nemine iudicâtur* Per
fknftam ergo Spiritismgratiam accipimus, quo accept0 vfit in nobis
, vt quod accepimus, fib utrrnus. Proindefcienda eft, dtleäif-
fimi, &refto tenere verafideiprefitenda, tarn humant arbttrii e-
.genapaupertqt, quam diuina gratia indeficiens Urgitas. Qiiid
enim habes , dit Apoftolus, quod non accepifti ? fi autem
accepifti, quid gioriaris , qûafi non acceperis ? Ante
largitatem 'quippe gràtia eft in homine quidem liberum
arbitrium, fed non bonum, quid non illuminatuln. From-
de v nifi grdttd detttr, bonum ipfum arbitrium non tôt-
betur. Sic namque eft liberum hominis arbitrium abfquc dono
gratia, ficut eft ociAus fine luce. Nam & oculus ad vi-
dendumfaftus eft : fid nifi lumen accèptrit, non vtdebit. ll-
Id autem
Epïfcopùrum A-fric.
la autem eft lux vera, qua illuminât omnem hfmnnem te* [ttamortuus, eft impiorum confirm deputatus-. a qudmpiti ate‘fiUe
nient cm in hum mUndum t illuminât autem hominem, fèipfam I panuulus.fiue nraforis atatisfolc quifque remedio eripiiUr.fi Chti-
dando pergrattant. Sicutergo corporis oculus femptr indiget lu- fit fanguine redimatun De gratta vero non digne fentït, qutfquis
mtnautperty vt ipfumpofttt ■ afticere: fic&itbero arbtirioho
mints nulla poteft graùa ftfiragari cognitio , nifi detttr ipfius
gratia Jpiritalis infufio. Protnde vt de Us qua veftris Uteris in-
didifits , quid habeat catholici dogtnatis v&itas intvmemus,
ftngula breaker definire curaumus , fiquentes donum emf-
dtm gratia -, quod fan ft or um Pairtmcordibus & Unguis ipfa
eft dignata infundera. Dixftis itaque , quod Vobis dicenti-
bus, quod Efau&ùtob rtecdum natis -, lacobper mifericoriham
gratuttam eligitur , Efim autem originali peccato detentus iu-
fto iudicio Dei eft odio habitus : Illi è contrario dicunt, J » E-
fitu figurant efje populi ludaorum| | ex futuris malts operibus
condtmnandt ; in lacob vero ftguram effe populi gentium , ex
futuris operibus bonis faluandi. Hoc duo , qua ftngula pro-
ponitis , bonum eft vt catholica confenfiohe iungatis. sic
enim & ab Hits Dei gratia-competenter agnofeitur , & à vobis
pYopheticum myftmum non negatur. In Ulif namque duobus
fratribus digne acctpitur duorum fignificatio populorum : prafer-
tim ctpn ipfi Rebecca Dominion zonfulenti duo pranurtcientur
populi, ab eiut vtero feparandi. Veruntamen agnofeenda efl
earnputat omnibus hommbus dari: curnitonfolum no omnium fit
fiits, fed adhuc ncnnullagetites inueniantur, ad quàs fideipraai-
cationy/tperuenit. Beatus autem Apofiolusdidt quomodoin-
uocabunt, in quem non Crcdiderunt ? Aut quomodo
credcntei quem honaudieruht ? Qùomodô autem au-
dient fine praedicahte ? Non itaque gratia omnibus4dfut,
quandoquidem ipfius gratia participes effe non poffunt, qui fidèles
non funt, nicpeffurit credere, àd quoi inuenitur ipfe fidei aw-,
ditus fninime peruenijfe. Ipfa vero gratia quibufcumque datur,
nonaqudliter datur <, fedficundum ntenfurant ddndtionhchrtjlt,
& vntcuique ficut Dominus diuifit men fur am fidei : qui nùnbo-
mmum perfonasacôpit , fed omnia opftaturvnüs atqUïidem bpi^
ritus, diuidens propria ffingults prout vult\ Quod distent vos di-
citts, fola Dei mifencordta faluari homin'em, HU dufem'dicunt,
nifi quis propria voluntdte cuciirrmt, & tldbordtlertt, fitluus
effe non poierit: digne vtrùmquettnèiurffi rëftfis or do firuetur
aimnam^icor^éYfbUniiftis'hunidnai vtilld'praueniat, hoc
ftquatur c fold bet mifericordia tnittum falut'is confer at ; cuidein-
de voluntas ltominis cooptrairix fuk fàluûsëxiftdt : vt mifericoriiladtfcretione
& gratui 'tà bomtai, ér iufta feueritaii Nam quia I dia beipraueniens voluntatishumanadirigat iurfiitn f&hum'aomne
datum optimum & omne bonum peifefttm defurfum eft)
deftendens a patre Ittminum, & gratia fiifcernuntür, quiewhque
faluantur : profeft« non funt elefta neqtie dUtftainlacob huma-
haopera, fed dona diuina. RurfiisquiaiHiquîtàs hóftraittftitïam
Deiconmendat, proculdubio in Efau humana in'tquiiatfseftda-
mnata nequitia. In eo quippegratuitunun lacob Dominus often-
dit beneficium mifericordia fita. in quo sum nonpro merit is futu-
raéùiufqnambona operaiioms elegit, cut feipfunt, efrfidem, Or
bona Optra, donaturum tffe profitait. Inde eft quod ftmmi Abra-
ha , cuius in lacob figurapracefid , beatus Apoftolus dicit^ Gratia
falui £qékfe(ïis ptrû dem. Vt oflendertt fidem non aliquibus
bonis meritis dari ,fed ipfius fidei donö omne bonum mtritumin-
choari, ipfamque donum DeCtffe y fequmus adiunxit, St nört'
ex vobis, fed donum D E I efts Acne quifquamfibiquorutn-
libetbonofum operuth, audeai minium vindicate, &pro qu'éuf-
cunque operibus.fidem feaftimet atcepifreffubiecit, non ex operibus,
ne quis glorietun Vt autem óftenderet non folum fidem,
fed etiam bona opera dtuinitus tribui, continuofubdidit, I-
pfius enim fa&ura fumus* creatiin Chrifto Iefuj in operibus
bonis : qua non folum à Deo donata, fed ab ipfo pray dr aid
tejiatur fu n s , quæ præparauit Deus, Vt in illisârnbuie-
mus. Gratia itaque Iacobfalmsfaftus eftp&fidem.gratia confe-
quutus cftbsnortm optrùm fiacultatëtfi. Qupciria, quid certain
eftEfdufuijfevasira, lacob autem vasmifmeordia-, certifime tenendum
est, quod & iUe vt damnaretur trdm tufte meruit : none-
nim iniUftusDomtms, qui tram inferi : & ifte vt faluaretur,gratis
dortum mtfericordiaprautntentts dccepit. lacob itaque iufttfied-
tus gratis per gratiam Dei, faftus eft vas miftriiordtaper indeb't-
tamgratiam , & per ipf tm mifericordittr eft prapardtu's ad glo-
nam ; Éfau Vero per tram iuftam tufte eft praparatus adpcenam.
Iniquitds autem noftra iuftitiam Dei comtnendat. Deus ergo in Id-
cob rnifiricàrâiam gratüita boni'tdtis yin Efau vero iudicium iu-
ftd feueritaiis oftendit: qui faerdmento.quidem ctrcumafionis 0-
ftauo die freundum tenor tm diuina coqftitut mis accept 0 , red-
tu peccati origthalis caruit, frdper mquittdm cordis in hominis
terrent vetuftaie permdrfit ; illius ibi iudicio derelift us, qui gratis
faluai, ïttfteqUedamndt. In cuius perfona fign’iftcafi funt non iUi
tantum, qui fidem iiegdnt-, fed & illi, qui vfque in finem vitk
fua intra.Ecdefiam p'ofitt -, in mdlis operibus perfeuerant. De
quibus Apoftolus dit 1 Qdoniàrti qüi taliàalgunt, regnùm
Dei nön confeqüefttur. Nani ficut itie 'tirc'uYncijtis periit,
quid dilexit tenebras magis quam lucent : fie omnis, qiihoHde^
pófüit Veterem, hominem, qui corrumpiiuf ficundum defideria
errons, condemnabitur in iudicio * quid non cdndtgne vfusÆ
baptifmatis facramento. Ad éundem quippe veterem hominem
pertinent non folum iUi * qui ignorant Dominum^ fed etiam HU,
dé quibus dicit Apofiolus : conhtentur fe nöftè Dominum,
fa (ft is autem neganr* De partialis veYo ïtuiubitanter icnen-
dttcatholica régula vtritatis : QUtdpdruulus qui bapii^atur,gratuit*
Dei botiitatefaludtur i qui verofint bapüfmatè mmtÜY,propter
peccâtunt originale ddmnatuY. Nee âliqüô dtcendui (ft Dei I
beneficiofutura impietaiiprareptus, qu’t àbfqueiufiificatioiï'ts gra-1
na voluntas dbe&iens., eadëtn miferiëordïafubfequetitt , fécundum
intentionm turrat ad brduium: f>er hoc human a Voluntas to eo
quodcunit vtiitter & labor at, ex Dei niifèricordiafibt tffe donum
curfusaclaborisdgnofcat: tieefit ingratd mifericordia, per quam
fdïutisacctpit tmtium, Vtpfa ipfdm peruenidt adplënumfmpitêr-
nafalutisej[feftumiquiatuncmtböhd,fiDeiptaaenidfurdono,&
iuncperVndnebii bondffims non ’deftïtuüttir duYcittoErrat autem,
qufifquisputdtficb Domino tribui, Veltttftqüis dCcèpto iAoneopi-
gnpre, pêcuritam dei: cum DbrnnUs VtiqUe>grtus SpirifUsfan-
fti jpfequilfis vult C(tofnai,&ptcUhittotfuumMuhimularqsex-
petendam, ficut ipfi loquitur in Eudngelid, férUonimfuoYutncur*
bfficioque difiribuat. Illd vëYö Apoftoitfetttènttdiqüdciïctiur, E rgo
cuius vult miferctïiri & quefti viilt óbdutet:>i»W«/rquidem
ex perfona torifirmdhtis accipïtUr. 'Quamfiqüisnonvultex
perfona confirmantisaccipere, illudfinecontehtioUedttendafiquod
fiibfequehttr dicit: An non habet jtoteftatem ftgulu's lari,ex
cadem mafia facere aliud qurdcmVas infionoreïn •, aliud
vero in contumejiamjEtcftw in vtrirquevafefdciendofiguit'cb-
gnouerit poteftatem, in vdfehonoris indebitdm'grdtiamDeïntife-
rdntts imeüigat, & in vdfe cdnttimelia debitum iudicium Dei ob -
durantis, id eft, deferentts agnofeat. Dtifs autem obdurare rii ■. it Ur,
non quia ad imquitaum compeUit, fed cuhidb mi quit ate non eri-
pit: quod quid iuftuseft,iuftefacit. Deo ergo miferante finefuistne-
ritisbomo fdluatur ■, obdurante autem, wftereetpit quod meretur,
Dominus quippe dono boiiitatis faiuat; iudicio feuerttatis obdurat.
Illud etiam quod vos dicitis, D otninus eft ch im , qui opera tur
in vobis & veile & operari pro b o n a Voluntate : Illi autem
dicunt, Si volueritis Sc audieritis me, b ona terra: comede-
tisifivtrutnque freut oportet, dh 'tmus in fide trdnquHlusacceperit,
nulla degratia& liberodrbitrioqu&ftio rtmanebit.iubetenm D(tis
homini, Vivelit ) fed DominUs in homhte öperdtur &velleiiubét
vtfaciaf, fedoperatur &facere. Ideo vtrumque beatus itingit A-
paftolusdicens, C um timore & tremotvfelutem veftramtti
peramini. Dominus eft enim , q u i qperatur in vobis &
veile &pejficere prq bona voluntate. VttYgocum timorc ér
tremorefudm qutfquis dpereturfhlutem, opus eft volentiïhmirits: j
fed Im ipfum DOmtnus operatw in fids: acptrhoc quoniam habet j
homo liberum arbitrium, -audit pradepta, quafacta t * fed ad im- !
plendti pracepta tib&um arbitrium idoneum mUntehustfficttur,:
nifidminitus adiuuetur. Ttafit-, Vt feOptfdrïdébèrehómocógno- S
feat, dam praceptum acciptt, # Domino ft feiat ftmper 'onihe i
bonum debtre , quod vuhdcfacit: quem tefte Apoftoloeognofiat 0 - j
perari in homine & veile &perficerepro bona voluntate. Qtti ftiis \
fidelibus banc dignatus ‘ift:gratidm frahtiftereperFropbetamdt- '
celts* Spiritum meum d aboin vobis, Sc faciam vt in iufti- *
ficatiohibus metis a’rnbuletis, & mdicia m ea obferuetis
•& fatiatis. ÜMüt éYgo DVmintts to hthntoeópfrmcceptrttvel-
le,tmc homo ad Dominumconuertitür ,& eodeènin ftO'perante
, vilde ipfi placeat, operatur. De Domino enim , dicit
Apoftolus : Aptet vos in omiii b o n o , vt rïcia'tfs
voluntatem eiujs , FaciehS in vobis , q u o d pkdeat
coram fe. Ad vitdin quóquë in tantum poteß homo
N '4 ntanum