4 o8 i_s4lcimi Auiti vittmtnßs Arcbiepifiopi
H o c v b tis p red b ufq ue pétas* ho c fle rib ü s o p ta :
Ne redeant pecéata t ib i, ne m e rfa le u e n tu r,
M o nu a rie furg an t,n eu d eb ellata re b e lle n t.
N e p o ft ab latum V a le atit d ifc rim ih a c rim e n , ;
E t Hammam rim eas, q u ia ia ift n o n fu p p e tit vn d a .
A L à i M i A V ï T i
tranfitu mtris rubrit
Liber Vi
D £
H Adenus in terrisvndas fedifle canenti,
Terraminter flüdus aperit nunc carminis ordö
Iilic diluuium quos pefderer, ante petiuit,
Hic ad dihmium pleno fuccenfäfiirore,
Spönte fuacurrentperiturae milliagentis.
S uftinuit diiros externa infede lab ores ,
Gum Peliifiae* feriiiref fiibdita genti
Plebs opprefla diu: denfi qüämpondere coeni,
fit laterum numeris, operis menfura diumi, ,
Affifdarri feui vexabatfraude tyranni:
InuiEuri fibimet freridens qui crefeere turbam*
Augen doluit färaülos, namque ille vocatis
Cun£tisi£gyptipbftetricibus, imperat illis
V t quofeunque mare$ lux alma emittet,ad vnuni
Iruerimanc, l'ola: euadant ea fata puellx:
S ed tarnen auerEe fugeruft t talia matres,
Afqiie interdidosrehüenint perdere fostus,
Perfiftente Deö plebem diffundere fandam.
Qupque magismens aecatranit crudelia padä
Hoc plus accrefeunttenerse primordiä gentis.
Viderat interea geriitor de fedefugerna,-
Afflidtamqj manum placido profpexerat ore:
Iam facer innocuas dederat de fomite flammas
Et rubüs in rubeoyiridis permanferat asftu.
Quo fignö fpinas nollra; feruefeere mentis ,
Et lucere b onis, qui non coniumeret Igriem,
Sed tenebras mundi auferrct,pia pectora noflent.
lllicet eledi vates mandataferebant. m
Depromit regi Ciim primus talia Mofes. \ > . 5% _
Serüidi longo läHatampöndere plebem^ 1
öppfeflos cophinis hümeroS,attritaq;cölla# - »■
Quafq; opus alliduum fecit durefiere palmas, $
Laxandi iam tempus adeft, dimitte precantes,
Tändern coslefti domino perfoluere vota*; •
Ef complere datos pätriomoderäminefitus* f
Ille fremensinquit quee tanti caufa tumul tus
• Qüifiie nöuus populu m Deus exigic,öminc miflo ?
S cilicet hx vacux tangunt ccelellia cur», . ' ,
1 Et dormhus «fominis ramulos nunc tollereprftcos *
Noftraque vultpopuiümcoiitemüere iuffa rebellem t
[ Quis Deus ifte re eens, cui nunc parere necefle eft l
fiftrie aliquid qusefo mihi formidäbile ? y erum
Iam video,Veftras feducunt ocia meiites, -
Et nili läxatos requies concefla foueret,
N ulla fuperuacuis tererentur rempöra verbis.
Quae fi caft igans reftringat farcina maior,
Iilicitus ve titu m conari deline t aufiis.
At vosfigniferoqui talia votadüCatu,
I n ftruitis, vano & pleb e m fubuerti tis ore ,
ConfpedhiS*vitäte meos, vultumq; cauete.
Ditem rtaiftq*, Pharon vel pollen tillime curfus
Teftör Nile tuo, & diu» vocis Anubi n,
Cum rabidus latrat,iam ftön im pu ne fiituram,
Sinoftrumrurfusrepetanthxcdidtatribunal,
Sefttiet iratum mens haic temeraria regem.
Virgam forte rrianugeftabät legircr heroS,
Quo b aeul o nitens greflum dum dex tra regebat.
EXcudt hanc valido proiedlam coinminus idhi
T um (mirumdidhi) commotum ferpere lignum:
Non infenfibiles ceu promit pal mite ramos ,
Vitamoueiis tantum quos altum crefeere cernis,
Non edam fentire, fedhiemulto ampliüs adum eft:
Flpxifenim reptans,mutari & corporis vfii
Senfum animumqi gerens cqepit decürrere virga
MoxangUèm formata refert, conterritus hæfit,
Ætemumqi nigef tum palluit oretyrannus. •
Sedne conhifùmtali Üuccumbere ligno .
Cerneret affiftefts vültU nutante fatelles,
Diflimulatperagi coelefti numine fàdum.
Necdiuirta volens, hominum fed gefta putari.
Tunc mandat quofcunqi Mägos,&; carmina dodlqs
Illicitam diris tentent vt firaudibus änem.
Vndique tune iufli concurrunt,& medicatas
Armant quifque fuas noto pharitafmate yirgas.
Dantiadae varias fpecies,anguefqi putati
Illufos terrent o culoS) fallénte figura.
Nëé lörigum nimUèrë Magi, confümitur omne
Quöd feeifle rad, fidos namque arte dracones ,
Primus adhuc fiiordax abfbrbuit pre cerafta.
, Poftquam Virturis claufit fpedaculaMofes,
Vidorifqj tenens erexit in aera caudam :
Decedit lerpens ligno, vultufque re cedit.
Diriguere vagi duxato corpore flexus.
Quidmultis? fitvirga prior, quadeinde facerdos
Pluriina fucciduomonftrauit temporafigna.
Hinc dirum ftendens Pharaonis conlcius ardor *
Diuinæ iricepit per cunda refiftere dextræ, ..
Quæiam cognofcens,nolit tämen ipfe &teri.
Proriiius exdufos iuflit diTcéderé vates.
Illi diuiriaspulfànt cumflêtibuS ailreS,
VtfremiEUS gentis tandem ficenetur iniquæ.
Qmm gràuiusfaeuam monitus fcCere fupemi.
Iplis quinetiam cceleftibus arma minantem.
Tumpater aceipiens gemitus lachrymaiq; precantum,
Taliter hortatu blando fölätur arriaros.
Nétarituni vaeüö fubmitrite corda rimori
' Piebs mea,qüafti töto muftdi de coipore fiimptam;
Elegi, &pröpriafijlam mild forte fàcrad.
Iam nunc cerneds quanto primordiä veftra
Profêquarauxilio, veftros vtperfequar hoftes.
Ducamfublimcmponenta oninia dextram.
NecyaletiftpaudsPhäriusrexcederefignis,. , ,
Longiusvt düram vincant rniracula mçntem.
PoftnæclâXatosetiamdifcederecoget,, ■ ' ,v.
ExpeUetqjfbloiquod nunc negatjingeret vitro.
Ibitis ad niagnas poftforria præiia fçdes,
Quavocatexpedanspræfèrrilisvbereterra, . v
Etclarasvidisconderisgentibusvrbes. .
Vosïnodo prorniifis tantum confidite donis,
Et quos depofèent ingenda fada labor es,
LætaferatvirtuSjfefèqî adprofpera ferner.
Talibusauditis melior fpesarripitillos,
Attolluiit animôs, palmafq-, adfidera tendun t ,
Concipiuntqj fidem votis,gratèsq; rependuiit. .
Poftea lux dubiosprimum præmifèrat ortus,
Et fuccefforcm depulfa node ferebat*
Infiftens aurora diem : tum fiumina languis
Imbuitj&fiibitomadueruntaruacruore. , ® .
Sed non in minimis ponentum Hoc contigit vndis,
Fluuiorüm rex ipfe rubet, nec lumine prifcp
Nilus agit proprium quem fiimpfit fonte ftitorera.
Vqdarum^vice languis incft,non corpore fufus
Aut de fixage,fed irato delapfus olympo.
Ergo hiftc näribusobftrudis, vidoqj natatu,
Interiere fimul peregrini in gurgite craflo,
Auxeruntq} fiio ^niem de runere pifees.
Fonedc fanguineus mortis cladifq; fiitune
Indicium iamNilus erat : quiprorinus omnes
Ægypri terras, vel quo patet ampla Canopus,
Etportentofe tellus vaftiflima Memphis,
1 mbiberat dirum fpargens per rura cruprem.
Et iam inter pingues fidens defèçerat vndas
Ægyptus fi fton celérem fîiper arua medelam
Afterret, Niloqj fuas Deus indefervndas..
Tum vero vt requiem peftis fiibduda reduxit,
Effertur rurfus dilata morte tyrannus,
Etvix euafæ fpernens diferimina mortis,
Innocuam flagris perfiftit fub dere gentem,
A
i
D
de Trdhtitu 'MAïisr'ubri, lib.V.
•Nil iuUat hit muiris ömnémnarrare füperbi ^
Péffidiafti,& duri periüria «ficereregis ?
•Protinüsvtduris infontemaffligere gentem
ImperiiSjfurfum fölitainclementia coepitj
. Vnda putref centi vir dumpurgata cruor^
: RanarUm fcédiS impleUit faltibüs vr bësv
'Cdmplénturcêllæpenitraliaque abditaranis»
^ ipfâétiarft'raucas regalispurpuravoces ,,
Suftinët,atque fuisJaominesfubmittere iufïïs
Suèta,locütuleisfi:endët fuccumbere ranis.
Quarum mox cumulis flamtoa tonitruque fubadis
Nèé fic cmdelis placata eft ifa ty ranni»
Ergo mufcarurti (Gynifes dixere) peremptis
Confeftim rartis,examina plurimafurgunt,
Pendula quae portantleuibuscorpufcula Ventisi
Pênnaruraque vices perhgunt fteidentibus alis.
Mbx fêfè panter fundunt,atque offinia cór^plenti
Et licet immerfis defigant yulncra röftrisi
Plus horror quam poena moüet^plus vulnerc terréd
Vt véro infedam corrùpto ex âére peftem
Suftülit ad Mofi pia votàpiosque précatus
Veritüs agens, creuitqüe iracundiaregisj •
Necterrore mali'dementia longior eius :
Gonftitit,ablatiSpurgatöexaeremufeis
SUceedunt aliæ'grauius : quib'us impius heros
Nëc quidquammotüs noua mox diicriminâ fèntih
Nimirum grauis inuadensanimalia tabes
Omnia dat letho,& Grudélia funera fpargit.
Ebraeisque caduntiumentaiÉgyptia faillis*
At cum nec tali commo'tus clade tyfannus,
. Yexare Ebraeos poenis iam pergerétaudis,
Mox dira cladésift.cæliimpuluerèfpârfd ^
Surguunt,& penitus turgennavulnërà mëmbrisJ
Et façer incubuitpercufus ofïibus ignis,
Et morbus mentisdifefimina eorpöris auget.
\ Tranfierat iamque ilia dies,tum luce fèquuta
Admonito tantis ne quidquaro prindpe plagiSj
Concutitur ccelum tonitru, nub'esqüe cöad«
Terribili fplendore micant,fert omnia fulgor
Ç’oniurata omnes-vhó fiib témppre mortes
Àethere turbato torris elémenta minantiir; '
Et tonitru infèritur prægrandi pondere grandó i
Non guttatim in terras de nubibus exit,
Sed'quodcunque cadens vt déprimât,atque ruinam
Pondéré vel fplo faeiat : coniungitur ergo
Grandiheumfianimis feruefttibus aere frigusj
Ppftquam hominura flragem mixta cüm graridinè flaixia
Negugit eüafo Phariusdiferimine princeps :
Exin reftantem furgit eonfumere frudum
Bruchus & excufïb confidens erure loeuftai
Sed quöniam durata malis,& ïiefeiafledi,
Hane nihili eladem callofà fupferbia du&it l
? Infèquitur velóx grâuius quæ vindicer ira^
; Gaseas manenöuo fürgensfbl fparfèrat vmbrâs^
Et lætus iubarisfplendebat fronte fèreni:
B Cum médiam feiè öppönit teterrihia rlubes»
Nafcentemque diCm depulfblumine daudit/ -
In mplémnox denfaeoit,périt obrutus aer,
Palpantes que manusdenfas fènfère cenebras.
Qüpd fi fopites flandó quis fufèitetignes,
Aut flammàS excire velitreomprella ftotantuf
Lümina,nèc vibrant reftridömunèrc motus. ;
Bt quo quemque loco ténebrofus repperit horror
Continuït,nullum vidit,nec vifiis ab vllöeft.
S quallentes pariter viuentiamilliacrêdas
Infernas intraflè domos,autforte reuulfb
Öbi ee terrarum' pat'riam fordentis aby ffi
I Migraflèift fupetpsac muhdum lueefugata
-Sub leges miuflê fuas i tres perdiditifta
N ode dies,digne pendens periüria tellus,- i Q u æ P h a r i o r e g i f u b 'e r a n ,n e e f è n i è r à t v l l a s
Sole fhiensfolito,plebes Ebr*a tenebras,
IntereaM6fèslaehrymas,ieiumay vota . |
-Continuât,precibufque FrèqueftSacpriuigilinftaf^ v
] ^ afpi'is natu fliltuS fblamina fratris. . ; ■ •
V n d e& diuinæ mêfitiis fólacia vb ds
Ihfttuittir ritus,domino ficfahtë?factatos.
Ccrnis quam varia defudans clade rëatum,
fSed tarrieii immotà perftahs eferufeé rebellis.
,Ægyprascontritagêmat,formidiner^htum
;D uda nefcis : tnonftrat propius mens tütgida lethum;
sNé'cftmm înfihüâhtifthæc porten ta ruiriam :
Vnus adhuc fuperéft,qqi vindiieet 'önihia ludus;
'Póftque houem dedmapercellat çædc metehteS.
V os modp perpetuos facrprum difbite rituè,
ManfurokquÈ iua cultus in lege tëncté
Prineipio in curtdis,prbis quos dix;inat,innl
Meiifibu£,ifte caputpofthæc fit&ördirièprimus ;
Lunaque bisfèptém cuih feecrit addita nodes,
V e'speraque exttemæ iàm coepërir eflè dief:
Manfiiettuh âûnalis'turn fiimite temporis àgnurii,
Qui earéat maçula,&purum det córpórë vellus;
Q ^ m dnmNquifque tribu ift prbprià hiâdaueri^-elus
Illinateffufo cónfêftirn fànguine pöftesl •
Hóe dabit ihdiciutti îèrüandæ cura faluris*
s Cum pereufför âgët,tacitam fine vulnerëcladem.
Nam quodcuftquefàerO limenmaduifîécruôte
Videric,hiiïcîllo tràhfilitadalterafaluô
' Limina, necgeriïi ipes vlla acccdit Ebrææ
r Hanc prêter,noftræ quæ'prïmaëft tonna filiiris :
; f i aneeua%L'os<^ r‘ Pharaonis&: omriiS
Ægypti,imperium,vdutagni ïànguisînühduS
PbftiOuSjimmuhes.Çrudeli à fùnerëfecit
Sic agni illius Chrifti,qui vëllera hèfcit
Noxia,quinullùmcontrakitcofppreriæuüin; '
Inter kbendsTeraenria funëra mühdij
Sanguis.abinferrio mifêros Pharabnërèdemit)
Ægyprique dédît faluos eUaderë terram,
Erdo a^iofee.tuum iri nbbiS rex ChriftéCtubreirij
Atque tubsediië Ægypri è carcere,fexubs
Et quocunque Ibto fandus madabëris àgnus; •
Inque cib oskndum pbrrexerit hbfHa corpus
Chriftetuüïd,iibnàttingattua dexterà vindex.
Præterea veterem exutos form^mqj yirümqüëp
Iii vit* nouitate tuum faC fumere corpuSj
Et kerum æcçrni eàlids p o tare erudrëm j
Finieratrédbr, legesqnè &foederaphafè
Defîerat mandaté fuis,quod protirius bmftëâ
Arripuere fimul ipëragunt conuiuialoçri,.
Sblenriîsqüe riouô cultu difponinir èlusj
T ranfèat ad faeros quæ éoriaita foriùa. nepbteS.
N ox ètat,& mediam carpebant cundà qufetem;
Vmbrâque libratas ianiiam diuiferat libras :
Ecee venitiâdtb per airà filentia mbtü
Angelus, éxerto mifîus quifæuiat enfe,.
Nec eonfiifa datur fubici fèritentia lethi i ' ^ w
Non hie luce opus eft,clafe lortgeqUe videriit
Quern petit iri tënebris praefixi huiëris ordo:
MaiOres natu perëunt,folique legùntur «
Ad mbrtem, primqsluci qübs ediifttdrtus'.
Cùm dbminis peféunt famüli, riàrique pbteritiint
Petmixta cum plèbe cadunt,vilisqüë periride ac
Qûem tenet.aurari moriénteni pürpùm fui a i.
Serica ducüïitur nihili vt panriôfa,patique
, Difparibus ftràrisfterniiritur corpora letho f | , ./
Nori quenqnammôrsæqüa tiihèt,tton exdpifc vllôS
In viris tantum qui dilcef niintur hônOtès. y -
Pauperis adftetumriullàpiëtate rnbuetüf;
•• Ditibus vtpar«^t,nuÜo comimpitÿ: àuro
Angelus,æqùàlique exterminât Orimiâ lance f
Ægrotum laniis,^longacUumiuriioruhte ; t
Migrât,cumque ©mries éadem mors pèrcUtit,vftuin id -
Et folum fuper erf:;yita diferimen inilla ‘
Viuant vt meritis fiipefatambne,fîdquë »
Præmia füfdpjant dudùni prbiftiflal^dnS.
Qmiùperumiriterra mpniris ftuduere teiiendii;
Contraqui taiinim càrriuitdulfere,negledb
SpiritUjin, aétérnbs rapiaiitür prdimùs igpeS;
Ergo vbi perçu fias fobbles eonfiifa repente
Ü Aulayidet,çurrunt fientes ad firnerâ ftiatres; ' ,