Conclufio
<jc pixde-
{fcijiationè.
Epilogus
diotus deJ
prsdeftinaquorum.
pnedicationinon credunt, ex Dei poedeftinatione non
credant: Et quodDeus ita definierit, vt quicunque non
credunCiCxipfius eonftitutione non credant.Huic itaque
prauitati, quae b eati Auguftini ‘dicSti-s, non ex veritate, fed
ev Uupre obijciebatur-, tali 'Prpfper lermone refpbndit,
Infidelitas non •cteaentium Euangelio, nequaquam ex
Dei praedeftinatione generatur.Bonorum'enim Beus audio
reft j non m alor um. Praedeftinatio igicur D ei fcmper
inbotto.eft, autad retributioriemiuftitiae, autaddona-
rionem pcttmcns'grauxiVniuetfsenim via Domini mifericor-
dia&veritas. Proinde infidelitas non Credentium, non ad
conllitutionem D e i, fed ad 'priefcienriam 'referenda eft.
Quae non ideo neceflitatem non credendi intulit, quia
fallidfe ea quaefutura eratinfidelitate rionpotuit* Quintadedmaeriamobiedliohis
verbis inferta eft, quod idem
V r y n c it a q u e ad refiduas quæftiones ducedómino in-
fitprxfcienria, quod praedeftinatio. Cui Profper ficre-
fpondit: Qui praffcienriam Deiin nulld ab ipfitrs praeder
ftinacione difcernitiquodtribuendunreft Deo. dfe bonis,
hoc ei eriam de malis conatur afcribere. SedcumEoria
ad largitorem, cooperatoremque eorum, mala autem ad
voluntariam rarionalis creatur* nequitiam , referenda
fine: dubium non eft, fine vlla'temporali differentia De-
um 8c praefciflefimul&prxdeftibaH^jqus ipfb erant Au-
dfcore tacienda, vel qu* malis meriris iufto erahr mdicio
retribuenda, praefdfle autem tantummodo, non eriam
prsdeftinafle, qu* non exipfererant caufam operationis
nabitura.Nos itaque charimme, h *c interim paucade li-
brisfandti Auguftini , & de refponfioriibusProfperi, ob
hocmaluimus huic libelloinferere': vt cundli nouerint,
quiddebeanfdepr*deftiriarione faiidfcorum impiorum-
que ftnrire,fimulque,vt appareafeiufdemBeariAugufti-
nididis, teaorem noftraefententixconuenire. Proinde
quiafiiffidenter ( vrafbittor)ihiqu6s non adpeecatum,
fedad fupplicium prsdeftiriatosofteridimus; huie volu-
miniiam terminuin demus,vt ad aliaium quxftionum di-
ip utacionem attenriiisrecenfericlanv, latoris reriouet flu- ->
dium, temperies diftindta librorunn
B. F V L G E N T I I
A D M O N 1 M V M , L I B E R S E -
cundus / t re s quazftiories com ple&e r is, V n a rn d e
Sacrificij ob la tio n e : Alceram d e S p irftu s fan-
* & im iffio iie :T e r t iam d e fu p e re ro g a - j£
tione beati P a u li/
(/ - C A P V T L
A'tis,vt arbitror,M6hime cEariffime,qu5-'
ftioncm de; diuerfirate prardeftinationis,
iuftorum feilree t & iruqUoi um,ho'ceft,e9- ;
rum quosrgratuita. miferieordia Deip’rae- ;
uenieiWi iuftificando conuertit, glorifica-
tura conuerfbs, & eorum quosiufta Dei feuerita? in pec-
catis derelmqdipvpunituradamhatos, fiiperior fermo (in
quantum Dominus pufillitateni' noftram dignatus eft
adiuuare) & pernablatamcontinet 8c folutam: ita vt ple-
rique,licet in eaToleant lion leuiter permoueri,facile pof-
fint & diuinorum libfomm teftimoniis inftrui, & 4 h(fti
Auguftini libris, &Profperi eruditiflimi viri refponfioa
nibus informari: quib us agnofeant phedeftina tionem
Dei nihil aliud efie,nifiprxparadqnem 6pernm'eius,qu?
in xterna fua difpofitibne aut nufencofditC'r fc fatfturum
prxfciuit,aut iufte,& quiaih'peccatis neendfe ricoidia in-
uenitur nec iuftiua, ideqqueqmncmihrqUqruihmalam
voluntatem, quapeecant > pr;£sfcitam | non tamen efle a
Deoprxdeftinataro: c un ipfam voluntatem malatn non
aliter eflent habituri, nifi in eo, quo fuifTent a domino re=*
cefluri: N ec Deum prxdeftinaffe difeeffi onem hominisd,
fe,'cum caufa ipfiusdifcefllonisfqla voluntariaeftet auer-
-fio peccatoris. Qua: quia Deum futuranonliatuit, in ae-
terna prxfcienciaeius prxparatam fibi pcenam iuftx re-
tributionis inueniti.
dagandas, noftræ difputationis dirigatur intentio.
Dicis à nonnullis tc ihteaogamm.de fac;ificio Corporis
& Sanguinis Chrifti v quod plerique fpii patri exifti-
mànt immolarii .Haqc etiàm afleris Hæreticorum efle-
quafi palmarem interrogationem-. Sed nouUm non eftj
Vt Haètetici , priuati lumine veritàti« , illis fç propofitio-
nibus verftatem fuperàturos arbitrentur, qiiibu^ facil-
lime fupërantur. Gloria namquein confiifioneipforum èfl, qui
'ttnen 'a ftpiunt. Hoéefgp fé<^nteyKæretici, ea fibi quafi
palmaria 8c inuiifta videhtur prqpóhere, ynde fibi con-
rufiönerh non videhtimmiherfc.Sed cuina veritatëfupe-
rantur,hoc in illis vtique impletur,vt vnde glonantur.in-'
de confuhdantur, Ndneft igiturrnirum, fi illi, quosmaft
ciafua^ ficue fcriptiim eft') txcæcatos veritas ipfà( quæ
lux eft verà) defèruit , qvionunqué fqüàlcnrcm peruerfî |
cordis obtutum, cetrierrOris obfçuritas circumfcpfit, in- !
j fepàrabilem Trinitatem , quam fubftantiali diuerfîtate
difparem.prædicàrë non dubteant, •cp'ntó^uentef hopô^
rificentiæ quoqué impadofficip impie diffipa're conten-
dant. Et quoniam in ipfam fapientiam peccarè cônuin-
cuntiir, ipfîus fapientiæineis fermo complétât, vt dum
in ipfàm peccant, in animasfùas peççatum impietatis ad-
mittant: fie namqj diéit ipfa fàpientia : Quiautem in mepec*
Qüömodo enim Dei filiumnonoderünt, qùém vnige-
nitum quidëin verbishegare nonpoflunt-, féd eum à natura
patris incorifiderata peruerfitate difeernunt ? Aut
qubmodo in animas fuasimpie non faciunt, qui Dei vni-
rgenitu^nfiliùm,Dêumfi:ilic9t verum,necglorificarê cum
pâtre confentiunt, nec vno eodemqueSacrificip pariter
honorari permitturit î Quibùs cùm Del adiutorio ( in-
qüafttüm fériés præfèntis operis capit ) breùiter refpon-
dentës ftanc interrogationem prxmittinius j vt dicant:
Vtruméam fidé Deusfuæ doharit Eëclefiæ,qùâ pater no-
fleir Abrahâ Deo credens placuit,&inquacuftótas gentes
terrx in fiiofemine benedicendàs accepit ? An aliam fibi
reiigiOrvis nórmam diuinitus profiteantur traditam, vt
Patriafcharum & Prophetarum fidem æftiment abdican-
daiÉ ? Et licét ab hàc fidé (ficut dëmônftratura eft veritas)
fomnimodis nàbéântur extraneï: Ipfàm tarnen! Eccle-
fîx datam dicunti ipfàmque apudfeinuiolatammanere
;contendunft>^ ï. .
■ C i P V t I I î.
DVmergo internos &illos, facrificij yertitur quçftioj
^d illos nobis recurrendum eft patres, quosDëiis,
velut luminaria ift mundo,adinftru<âionem noftramye-
raefidei elarificault iftdiéio » quorum fidem ita dighatus
eft à fè infpiratàm oftendere, vt eorum:fé Deum inuenia-
turëùrdeiïtiflimenomihare,dicens:J^o fum Deüs Abrabaht,
& Deus ifqàC t &Dem Iacob: Hoc mihi nomen eß fempitemum> &
memoriale ingenerattdne&getierdtionem., Cum ïtàquè nos di-
cimus, 'facrrfièium nonf oli patri»'fèd fimul vnum.patri fi-
liôqùe offerri : ÏUi autem patri îbfiéxiftimant immplarî:
lp facfificfÖ'pâtriàrcharum, veræ ac Déoplacïtæ quxra-
musimmplaribnislndiciüin.ÀD illôitaqùenobisëftdo-
cumentof um fériés iircftOândaiih cuius i'nuehitur femiïie
fiitura cunÀarum gëntiüm benedi(ftioapromiflà,dïcen-
tePauloi; Abrahà dttta fu nf^om^idna&fmmtm^ote^
cit : &femïtiibus, quafi in mttliis : fed quafi iti vno : Etfémttii tuo,
quodeh'Chrfius. Etitërum: Vtingentibus benediâioAbrahafie-
ïet,iriGhrjfîû idfü^vlpoäuUättoMemßmtUsaccipiamaspet.fidem, j
Srt igitur ornninp cömpertum|"illos.eflê benediókiohiS
diumæ compotes , &qpiritalis gratiaê participes, quos
COnftat fidei Abrahæ in fkcrifidoteperirifsquaces. In li-
bro Génefîs legimü?: Vifusefl Dominus Deus Abrdha ,& dixit
ei: Seminituo dabo terrdmifiam. Et àdificauit ibi Abfaham a^are
Domino, qui vifus eft ei,& reeeßit inde inmontem contra orienffön t
Bethel t & adificauit ibi altare Domino Deo t &iriuocauit in nomine
Domini Dei;quï Pifiâefi. ÊlïgântniVnc Hæretiei quod vo-
lunt, vf aut pattern fàteàntur ÀbrahaÈ yifum, auteerte
conféntian t ab Abraham filio dtare eonftruélum. Al-
Qnxftio facrificij
ex
.pat'ruîn fide
determi-
Exod.j. - :.
Prômiflîo-
nés‘faâx
Abiahx 6c
g,»*™.
Abraham
conftruxit
foli patri,
fed & filio
facrrficatu-
A
Gtntf. !•
Idem eft in-
aocàré in
quod inùo-»
care nomen
Doräiiii.
Gtntf Ij.
B
Abraham
illi Deo
conftruxit
ei vifus eft.
ç
ïnuiftum
contra- hx-
reticot argumentum,
ex fa*
crificio Sc'
fideAbra-
hx.
D
ifaac q uo-
que Deo
qui ti vifus
éftconftru-
sitaltaic.
Sm'tf itf.
Ltberfecwndut.
tarevero nop ób aliud*dificari, nifi ad offerendum „
ctificium D fp , veteris tèftamenti leftio frequenter ia-
autem Deus ad lacob: Surgens afcende in locum Bethel,inhabita
Jid i.1 . .Vtïu-ituL ruÜMni,«.
.nam » l , altap confttuxcnt J ftcutus » . f » I* , 1 e * ‘ . m iJmm.Donw
Ecceinorcdiiorum&muin teiüamvetbiliAfideinQftrAbraliam,àmicûm Deifideiem, & géntï umfiHelium pa- i
trem ,, ob hoc Deo, qui ei vifus eft,ædificaffe altarç:vt éi
poflètfiicrificium eongruæ iiftmOlationis offerre.Ne autem,
cum in nomine domini Dei dicîtur inuocàflè , quifi
quàm exiftimet altérum Deum in nomine Dei altedus
inuocatum, cum nóp aliud fît, inuöcaflè in nomine Do-
miniDei,quam inocafle nomen Domini Dei:fubfequen*
tereuidentiraanifcftarioriehoe'quoquefcripturacurauit
diuina monftrarcspaulo poft enim tic dicitat: Abraham autem
erat omftusvaldepecoribus| &argento&aurp, & abntillo,
vnde venerat,in defertum vfque Bethel, -ad locum vbïfiner at taber-
nacdlumeiusprius, inter Bethel & inter Agge,in locum vbialrare
fecèrat initio ïd r inuocauerat tbl Abraham nomen Domini Dei.
Cognófcitur itaque, hoefuiffe inuocare in xiornine domini
Dei quod eft inuocare nomen domini Dei.Quocir-
ca dicant Mæretici vtrum patri an filio Abraham,exifti-
ment conftruxïflè alrare ?qma,euialtare conftrüxitópfius
vtique nomen iiluocauiti lpfe autem non riifi D eo,qui ei
vifus eft j altare conftruxit, quern hæreticifilium dicere
confuerun t, Nitentes quippe patris & fili) diùerfàm do -
cerefubftantiam,omnescorporearurn rerum confpicabi-
les formas ( quas ad inflntiändani f f homïnibus otnnb
potentifîimaDeitas, creaturaetptius, domina;, ficut voî
luit, 8c congruere temporalibus lócis acperfonisnouc- ;
rat, cöaptaüit j filio tantummodo exiftimant députant
dàs. Inde afferentes , inæquàlcm patri arque imparem
filium, qiiodeius natura capax mütabfliüm potuerit éfl’e
formatum. E t tan quam'eo naturaliteréuis diuinitas yifi-
bilis fueriti quô fè ad infirmas h<?min.üm mentes.yifibili-
busrebusdemonftrarënonfpreùit.Dc^uarenoneftno-
bis hoc ôpere difputandum.çiimprçfèntis quçftionis hoc
tantum depofcatincentiö.vtquia fan cfcusAbrahailli Deo
facrificaflècognpfeitur, quem éi vifum fuiflè diuinaferi-
ptura teftatur: autpatrem vifum Abiahæ dicant, aut filio
Abrahaittfacdficafle cônfèntiaht. Vtyoque enim tanqua
bisacuto glâdio.nefariç diuerfitatis obtruncaturaffertio:
quia fiDeumpaLTemAbrahævifumdicunt,ytfpiifiicri-
fieium àflèrantimmoiatumiln ep quodviftis%ftèritur, n ó ;
erit tânquam innifibilis pater inuifibili filio præponen-
dus,Si auteirifilius vifus eft,& èifacrilîciumfanélus patri-
archa o b tulinn o n èftpàt r i films iri aliquo præpônendus.
Nequeënimïlli Abraham fàctificium offenet, iï potio-
rem illo quem quàm àliumcredidilTëti Ae fîcifti, qui fidem
noftram huius impuifu quieftipnis exiftimant quatiend^
m,Vtrpbiqué neeeflèeft mendäcium fuç crèdulitatis
agnpfcant.Et vtijïâm cognofcebtes abijciaùtj&ad ve-
ramfidcm(quaiiiinaniter rebelles irnpugnant)fàiubriter
huuïiles pacâtique iärnredeahe; Abraham enim qui non
alteri Deo,fed ei qui fibi vifus eft, altare çônftëùxït,ytfè-
cundum id quódièntiunr.Hærotici cohuincantur, aut
patremvidit , aut filio fàcrificauir. '
• G A P V T -I V4
T_T Vnc Deumqui vifus eftAbranaè, cuiquè, Abraliâiiî,
A Anon vtiqpe ad aliud » qüain adôfferendunVfàçriiîéi-
ùm,ædificauit altari: Ifàac quoque yidit, & ei,paternà:fi-
deitenax , ■ altare conftruxit, Scriptuin eftenim de lfaaçV
iuramentii & vifus efiet dominus in ilia fiddle , & dtxtt e fi Edofium
Deus Abraham patris ttiï,netimeas,tecum eritmfum.&bènedicam
te, & multiplicaboJemen itium propterAbtahampatrem tuutn. Ét
adtficauit ibi ifaacaltam& tnüocaüit in nomme dorinnuPtpcu I-
duhip eius domirii , qui çi vifus ; præfèntiæ iuæ auXiliuhi
(A-Eénediëlionis donum : ßcmultipTieandifemini^pt-o-
mifttriugmen tum.; Iacob quo qu e nphal ten D eó,fedilli
qui vifus eft eii altare feciffe éqgn ofcitur.É f^uód alnpliiis
eft,nohhocfponceàrripuit,feddiuihisobediëspiæ
fmpteuit. Quodhis-yëibisfànélâ feopturâ rêihyodf. Dixit
epnfiftit: eçce amïcorum Dei fàcrificipprorfus'ecclefiæ
Catholicæ concordatoblàtio : quæficïacrificat patri, vt
fimul omni facrificet Trinitatï. Quoniam 8c fanéli
patriarch*, üacrificium quod" filio iubebantur offér-
re , feiebant fe patri fimul & ,filio placitis obfèqüijs ex-
hibere. Idcirco autcitt eis diüihïtus iubebatur, vt fi-
liq altare conftraetenc ,'non quia ïàcrificandum non
eflèt patri , féd v f quod immolabatur à farieftis ., fimul
filio immolaretur & patri: Neque vfpræponendus eflèt
patri filius , fed lie putarëtur genitod genitusin aliquo
poftpönendus. Proinde licet nülli dubium fit patriar-
chalis fäcrificij teftimonip , reditudïnem noftræ fidei
çpmmuniri ( Qui quamdiù oodufato corde qùilibetob.i
nitendum exïftimatyà fide confortioque fanâorum a-
liènusexerrât)poffàiiusd:deprophetisfeftînionianon
imparis fiçmitatis ac rôboris inneëlere : nifi totius red-
-dendi memores dehiti,ad refiduarum etiàm quæftiohum
folutionem mallemus quantoçiusfeftiliarè.
G -A P V T V.
TTiEruntameh ne fub nominè abundantiæ quifquam
- nospenutiam defiînfionisexiftimet obc£eIafïè:vnum
de prophetis teftimonium proferemus, quo polfiteub
deriter oftendi-, prophetas fàn<ftos diuinitusinfpiràfos,
çerto fidéliflimoque varicinip pràédixiflè| Noui quoque
tëmpôre teftanienti fpiritaieshoftias ,. non patri tantum,
fedetiarh filio àfidelibus offerendas.Prophetæ teftimo-
niumdefacrificio,quodnunçinËccléfiagéritür,Sophonïas
qijippe dicit: S uftineme^dicit dominus,in diem refuneUior
nis mes. inteftimonium,quonia tudiciutn metim in congregationem
gentiumerit,vtrecipiamréges,preffuniam{ûpereostram 'jurons_
met,quoniam in igné smulattonismeit^conjummabiiur omnis terra,
quia tunc transfer amfuperpopulos linguam in progenies eius, vt innocent
othnes nomen Dominii&fermant eifub iugo vho,a transflu-
mihe Æthtopkfufcipiam objeruantes me,qui. dïjperjtfum, adferent
boftias mihi in illo die. Quid hac,rôgo.i vaticïnatione lucidi^
die tenebrofie oBftinatïonis latibulum, hæo
reticapotêft infidelitas rep.erirë, quo poffitlumen tant*
maniféftationis effugere ? Cum fie in foie taberhaculum futon
pofuerit Dominus, vt nonfit, ïjuifeabfcondat à calm eius. Quo-
niam fi quis fè glaciali frigore infidelitatis ftiîpe^Ôtus
ablCondat , fibipropitiadonis poteft auxilium fiibtrahe-
të, fè autem non poteft cælare vindiël*.Ecce ille, quifè
expe clandum in aierefurre<ftiohisfu*pr*cipit, ipfè fibi i
hoftiàs ab omnibus genri'bü^ offerendas oftendit, yta-
ghofeereturfâcrificiuniillud eflèacceptabile Deo, quod
çomnîuniter pàtri & fiiio fupplex offert fideliumpura^
que deuotiO; His arque buiofinoditeftimohiis H^rètici
communitijVtihain non fiirdisauribus audiant, fèd veri-
tatemfidei, conceflà fibidiuinitus illriminationé cogno-
feat: vtrécëptoîàlatariluJliihë,defîhât dëincebsin fëne-
bris mortiferæinfidelitatis erràte. Qui, cum filio facrifi-
ciuin non offerunt, & à fide patriarcharum âcpropEeta-
rum , miferabili obduratiope defcifcünt : impie delin-
quentes, Iciptôs à femet; pfis dainnatos often dunt. A po- i
ftoliçaquippe omnem luerençum tali cognofcitur'pro--'
nunciatione condemnafiefentthtiâtQfàd&hsrethuspofl
primam correptionetn fit omHiniodis euitandus, eoquodeiufmodi
nonfoltimfit fubuerfus, verumetiamfuofitiudicio condemnutus.Si
quivero eatholicifideles3huiusfàcramentinuncvfqj ||||
debantur ignàii,deincëps feire debent ömne cniuslibet
honoriheentiç & fiicrificij. fàlutatis obfè quium,& patri 8C
fi!iq& fpiri t u ifàrt&o ,ho c^éft, fan6læTrinitati3ab Eccle-
fia Gatholicapariter exhibêri : In ciii.us Vtiqj vno nomine
manifeftum eft fanduhf quoque baprifma cëlebrari.
Neque eriimprçiudiciu'm filio yeifàiiiftofpïrituicompa-
raturj dum àd patris perfonam præçatïo ab offerenrè
rigitur. Caitisçonfunimario, dum, filij & ^irifcus fàn<ftj
î«- : •
Pttriarcha- 1
r um iacrifi-
ci? noßrif
■congruunr,
quxfiunt
Aliud tefti
monium'
lio non fa*
/crificam
H
â foliûs pà.