Amarrhaeorum. Et Ghanaan ih fuis fceleribus perfifteh-
té; qui genuit Amorrh*um, Aflèncéy te; Ar idiom & Sido- •
nium, tandem veras vindèx 8c iudfeX Deus poftoëtode-
cirri generatióneSj vindicat iurateeritum ; quó fibifeinui-
osm obligaueraht, exftihëfco & exterminate femine Gha-
naan, fecüfidum iafiiirihdum èx oré ipfiüs prbgrefliim:
propria tegióne pbfteris 5em rèftitutaiAri hon igitur Deus
iufturiiiudiciümtulit; trim id quodiuftumerat, vnicui-
que parti reddidit ? Eruftrri igitur 'calumniantur Marii-
chxi.
•
Q v i t s n o XXI X. •
jgwmodofit intelligendum; Ego indurabo
tor Bharaonis.
R e s p o n s i o ,
j r v E o fadle eratpóftinobedientiam: PharaoniafFerrè JL) interitum,fedineflabiii vfus lehitaté,mediocrete inj
tulit caflügationém: eaaütehi reddèbat cor eiu^luTum Sc
refiftens. Qupmodo enim Sol taloris operatione ceram
quidëmxh oïlit, lutum aiitem indurat; itaëtiam Dei leni-
tare, alii quidemhomines molliüntur ,'^lirindurantür.
Qupniam vero nori ómnes credunt vit* futurae: quondam
malos DeuSHic caftigat ,pios veto honorat: Ea dé
decertante, & in laboribus fë fbrtitër gèrentë |dftèridc^ ï
rentur ^qui eius nouërant pietatein, & qiiS nph fas erant,4 1
dicerentiauECOgitarentj&pröptèr'ipfumpeccato ficrehr i
‘óbnoxii ï aut enim D e v m ihiuftum efle exiffmianteSi I
aut iufti vitam lincerö noh fufcipiehtes non tantum v - i
‘tilitatis, quantum damhi percepturi erant, ïiciit ëtiam
'eius amici paulo póft Wddfcmharuht eum, dicen-,,
tes , Parum es flagellatus i fi peCcatórum tuorum liabea-
tur ratio : Étprius, Ah pëccatuhituÜm eft nullum? imd
mnumérabiles funt iriiqiiitatés tu*. HoccumjSraefciuif-
fet iuftus tanquani Dei Própheta,lamehtabatur, Quods
autemhoc fit veriiniijittèrtdei quianequcprbptëtfacul-
tatum fuarum ablatiorieni,nèq^ propter cprpbris plagam,
& affliótionem tale quidëft elocutüs, fed.acccpit omnia
cum gtatiarum aólionel _ t/
caula Apoftolus quofdam nominauit vafa iirae, qiiofdam,
vafamiiericordi*: quoniamperïUqsnianüeftum eftDe-
iirü iufte piulireïpét Kd$ athletarum virtütis curaré gererej
eifque prouiderei Qtkmadrnpdum ëmte mediti,eos,qul
morbo laborant incurabilUrcant multispr§fehtibus,ftie-
dicin* modum docentes,difcipulps: itaëtiam Deus^Pha-
teonem,propter iribbedientjam & córdis duntiem,uxbie f
tit omttegénus totmehtisjadreliquorum inftitutibriem:
Diciteriim Para:miaftes,peftilentc flagellato,ftulfus fapi-
èntrorerit: Sapiens,cumvideritpunirimalps,ipfeerüdi-
tur: Steltipraetereuntes damno amciuntur,& caderitibus
impiisÉèrrorepércèllunturiufti.,
Scholium.
Quando autem ad eiim acccflèfunt amiei, procul vi-
dentes,hoii cdgnouerunt,& exclamantes voce magna fle-
üerunt,vriiifquifque veftem fuam rumpente$, & térram
afoergèntesallcderunt ei dies feptem & h o £tes feptem: &
henio eorumëft locutus, videbanteniniplagam elle val-
de grauëm. lob aperuit Ös luiim, & diem fuuni eft execrates.
Nemo exiftimet Pharaoriem a Deo,ëb elïê deduëtehi,
vtquxgerebantur; cogeteturnöriferitire iSeddilariofta-
géïlörum, eft riöhhunqUam caufa,vt callum'cöntrahata-
nimus.Quarido' cnirri Deiis ei infligebat plagas,prorriitte-
bat dimittere pOpulumiquando remitteoat tormerita; iri-
durabattir; Dicit enim: V idens autem Pharad.quo’d data
eflèé tequiesiaggratiauit Cdr fiiuiri, &ridn audiüit ëds,fië-
, utprsceperatDorhirius.
E x chrjfofiomoad Stagirium.
Quemadmodum in réis Sc fceleraios accidit, quorum
miiltosin carceft;iudexreliixquit,Ytel:iam i|lic è vita ex-
cedant. Quando autem aHqupsvültadnidrièrc; vno aut
du%bn® ex illis acceptis, in rubTiim töburia]ifemtans,omT
hibus drcumftantibüs, eos- iubet dtici ad luppliqiim capi-
tismëqv omnibus éi dpuseft adterforeni rëliqudriarii maldrum:
ita etiam Dèo,non omnibus opus efticèléraus,
qüaridönoSi éxèmpld éditö vult cautiores reddërè, led
nönnüllds éXeis aécipïeris,quös rión cörreöumiriqqiiitj'
öftefïdit ih éds luaiji potentiam & iram, ex quo miilta bd-
na fèduuntuf, riam^hïalps lie höttatüf ad inutandam, li
voluntïluamimprobiïatèm,§èbori ih propölitd bond
firmioces&cóhftaritiorèsélficit.’
'M . T. i o ' X X X. . 11 . Il ' l
Jguare lob maledicit diet, tjudnatusetfi
-• - y R.E SP o h s i ó.
g Vm elïètlobiuftus.in qüem nillla cadebat répreheri-
. ^Oj quae erant gk'ti* re<fte geflkante graüam: Qupd
autem eftgratiseeximium, eftid, qubdreóte gerit enaritas
in Deum & proidmum. Cum ergo non lólum lui curam
gereret, fed eriam cauerct acprouideret, ne proximt, eo
Mentis itaquëcörum inaltérémpartemprdpènfio-
nëm, & lifionem fulpcótam liabeni, iuftuë lamentaba-
tur. Solent cnimiulli, aliariim, tanquam luas,deflere car*
lamitates: qv^madmoduré etiam Hieremias propter pp-
püli iniqiïitatem, & ternpli Cüerfidnem, ëxëcratus eft fi-
mul lüum natalem, & me'ih, in qüo hatus prodiit ih lu-
êem: Si ifte non Sqüoanimoferèbatlaböres&affliótiór
hëS, qitóeXaliordiiiiniquitdtè coriflabteturfihulfötnagis
patiéntiflimus lob; mbrito iegre ferètëat, propter fe quoK
dam füpplantari,& propterea ëuni t*dcbat viuere ,v t qui
aliiseflèt caula.pèccati. ............ ' . ,
F
M.u
Qtialis veroH^cdpparens execratio ?Diesille,nonVe-
hiatiii riümètl.im mënfium, -neqj requirar éum Dórainus
défitper; Bbféiirenter aftra illius nö«9ds: Execratür rem,
qu* amplius liaud fubliftit,vtpÖte diem & no&empraete-
ritam. Qupmodo ehim fieri pbteft, yt quaï fuèrunt,' &
praeterierunt', rurfiis fiarit, vtque dies ille, & noxilla re^
ueÈtatiir? per aftra tacitè'ihnuit,Futuram fub finemlaecu-
liin ndüa feciila mütatibriem: ..Sicüti & Dauid dicit: Ih
initio Dbmine terranifundafti,& opera mahuum tuarum
fuht cceliipli peribunt, tu ailfem përmanebis.EtAppfto-
tüS: Efc* ventri & venter elcisl Dèus autem & bas &hunc
de’ftteet-.ëXm qii? in meliüs fiihira ëft mütatibriem,hbmi-
nahtes iritéritum 6cabplitioriem. Etenim in die èbnfiim-
matidriisSol SiLiifta öbfcurabdntür,vt dibit Prbpfièta,di
fteÜJÈ abfcondent liicem fiiam.1 ftfarri qdodrion ex^ëfpe-
ratidrië,nec èx pufillariimitate, lob illa loquerétüï» audi
eum dieënté Deo :TExpè^abp te,donee mriusfaftfisfue- i
ro,6c Coflitues mihi tempus,in quo rèeprderis riiehEt rur-
fus:f> d o qüod iuftus iriüëniar: Qüis éft,qüiiiidicetut me-
cum? ï^brièrgo tanqüaniangerétur3aut aMininlri delpon-
déref, led tariqiiam alforiim damriürri Kabens fulpediim,
haecdicebat,qu* neeïh peccathitt qüidem lunt èi omni- ,
trio repUtatalpicit eriim,in us öirinibiiSiqu? ei acciderurit,'
iie in labiis quidem luis pëcbauit lob,riéqueftultem <|üid
contra Dêrim locutÜsbft^Èïus autete ateid hiè'c rion intel-
ligenteSj&eumcoridemntetes,immiiramaDeb iira haüd
erant eiialüri,riifi dto iultesD'eumeisrèddidiiièfplica-
tum &propitium,&höcëis rerhifilïètpeccatum: IJid fë -
him eis D eus: Nifiproptér lèruum meiimlobvobispe-
P'érairëm,perdidillem vo's: hon enim locuti eftis verum
adiierfuS ferüüm mèhm lob;
G
'Tfalm. io
Ëk Cyriiïi Alexandrini cornentario in lob.
Èx témporibusvitæ iufti Ipb,qu* dicit fcriptura :riem-
be quodpoftplaganivixeritiyo.annosjomhesautem annbs
vixérit dücèntps quadragihta oiftodicet eXaëte Conie-
£tarè,quödipfë Icptem an nos egerit intèntatione jlèptüa-
éihta ahrios hatus inirio teritàtibnis, adeo vt tandem fi-
mul,fiiermt o doginta quinque anni, qups Deus eidupli-
ëauit,prêter alia Dpna,qüae ei.dedit,iri duplum quoque ei
vita'conCellaeft :Non enim, qui omnia in duplum dedit
Dominus,vitam omnibus prçdibtis bopis prjeftantiorem,
mutilam
ï.Ki£. t-
I i.Ctrinthj.
mutilam mançanaqifedfl&t. Diciteriim: Dominus bener
dixitnouiffimis lob réagis, quamprincipio eius, idquein
duplum. Vt ergo conueniat omnis humerus arinprum:
auieramus igitiu ex odoginta quinque annis feptem an-
nos tentatibnis; ita vt remaneant 78. quibus coniunóti
170. quifherunt poft tentationem j efficiunt omnes än-
nos vit* eius ducentos quadraginta o6to. Cpgitemus ergo:
Dei benignitatem, qui ctiam duplicauit lêptem an-
nos tentationis., quos noluit connumerare in tempore
vitae eius , quoniam in arinos v it* nori computauit tempus
plag*. Quo dammodo enim ne tempus quidem illud
vixitinhacvita.
X X X t
j Quomedoßetcriidiabolus coram Deo cum
Angela ?
R e s p o n s i o .
S On jftefit'ih Caelis, non erat enim dignuï: Séd qupniam
omniaimplct Deus, &ëft vbique,ftetit adhuc fii-
praterram in lub ordine, in quo fuit collocates, vt Deo
miniftraret, & eius famulis : nam in quibuldam rebus,.
quæadcaftigandum &c humiliandum, dDeo iratonobis
inferuntur, ordinates eft diabolus vt obtempérer diuino
réandato,cum malis luis angelis,vt diuinç oftenduntferi-
phuae. Emifit inquit, in iplos iram furoris lui, fiirorem &
iram& tribulationem, emilfioncm per angelos malos.
_Ét, Spiritus Domihireccflit d Saule, & vexabat eum Spiritus
malusdDomiho: Et Apoftolusj QupstradidiSata-^
n*,vtdiftantnonblalphemare. Didamergodiabolifta-
tionem ebram Domino, accipere oportet pro minifterio,
quod ei yt D omino miniftret, iniunékum eft. Sicht etiam
de co dicit Eliasj ViditDominus,cui adftp Coram ipfo ho-
die ; ftatum appellansminifterium, quo miniftrabat D o-
naino^
Quod autëmetiamJ)ei miniftridicaritür homines, qui
propter peccata noftra bellum gerunt-, aùdi quid dicat E-
-zecniel de Nabuchodonofor. Hæç dicit Dominus j Ecce
egodedi Nabuchodonblpr Regi Babylon rerram Ægy-
pti,&.capiet eius multitudinem; & Ipoiiabit Ipplia eius,&
pafeet pafeua eius, & crit mercespotehtiæ eius ,pro mini-
fterio,quo funiftus eft aduerlus Tyrum: Dedi ei terram Æ-
gypti pro iis, qu£ fecit mihi. Rurlhs verba, quæ d Dei per-
loriaditfta fiirit diabolo 5 non proprie intclliguntur verba,
.]U* locutus fitDominus aduerlarip, autquæiplè locutus
itDomino: Sed.res iplæ, quas Deus-concedit diabolo, a-
gerëaduerfus homines,accipiunturprb verbis 8cvo cibus.
Q j i É S T i o X X X I I .
Si rexBabylonis allegorice accipiturpro diabolo ; quo-
modo Deus per Hieremiamprophet am, eum appellat
firuumJdicens'.EgodediomnemterramNabucho-
dojtofirregt Babylonisferuo mco>&beßias ■
agri dedi, v t firuu
rentipß.
R e s p o N s i p .
Blabolus eft Dei in^micus, & vltpr. fnimiciiS, quahdo
bdio Deipérni'ciófaerganos ch'aritate vfus.vplunta-
ïiarüm afleétionum ihteruentu, & voluptatis illeccbris
perluadetnbftrb libero àrbimo,Çternis bpnisprçferreté-
poralia:per quas lufturans totum noftri animi defiderium,
rios omnirio abducit àDei charitate; volü tarie facicns holtes
noftri creatoris. Vltor èftac vindèx, quadoaperto luo
in nos odio,y t qui propter peccatö ei iam fimus obnoxii, d
nobis pcenas exigit.Nihil eftcnimçq; gratum,diabolo,at-
qhehomo,quipunitur. Quod eueifixeritpermilïùm,çre-
bras &fibi in uice m luccëdenèes inupluntariprum maloru
excogi tans afflidiones, inftar türbiniS, ërudelitcr in rib-
ftrâ inuehitur, Dei permiftu accepta po teftate: nonqnia
Diuihummarid'atum adimplerC Vclit, fedquiafuiinnx)
odii hammam alere cupit j vt grauium calamitatu|n magno
pondere propter yidpriamai^e rerumccelcftium a- j
nima fe pracfcindat :& pro ebrreptione ex inftiébs calami-
tatibus atheifmi dccafioaem arripiat. Cum enim Deus lié '
bonus, velitefj maliti* fernen voluptacem ftitpitus euelle- |
re, permittit Diabolo,vt moleftias & pcenas nobis inferatt
Eadém èpera. voluptatis percept« virus pefhuiufmödi x -
rumnas abradens, & adprxfentia, qua: lehluni tatummo-
do titillantj odiuré perfedamque auerfionem nobis inge-
nerans, vtpote quarum vfüs & fruitio nihifaliud adducat
prxter pcenas & fupplicia: cui etiam illud in optatis éft, yt
homo perillaipfa piacula, quibus fe obftrinxit, tanquarti
pergradus quofdam ad virtucem enitatur. Quia ergo diabolus
,permilïuDei , peccatorespunit, ideo Deiferuus &
adrninifter vocatus eft; Decet enim vt d diabolo puniatur,
qui malas voluntariorum peccatorum luggeftiones lubc-
tcf fufeeperunt. Sic igitur vpluptatem quidem feminat
axmon per volütarias animi affediones j dolorem autem
indücit oerinuoluntarias paenas. Beftiae, quas dat Deus
Regi Babylonis, funt dxmones. Vnufquifq; enim pro in-
fita fibi cóftitutione & apritudine in hancvel illam tëritd-
tionem laborat. Alius narriq; aliudeftïcitfeelus: Äcatiss'a-
lio eft nequior, & fceleratior, & ad Hagitium perfuaden-
. dum ap tior. Abfqjdiuina tarnen permiinonein nullbpolr
lunt dxmones feruircmalorum omniuiri prindpi diabb-
lojItaqjDeus,prout no ui t, pro lua dementia,& luaui pro-
uidentia, poteftatem facit diabolo, vtper fiiosadmini-
ftrbs propter male commiftapcenas d nobis exigat, & hoe
perfeicue fcriptura docet,cum ait: diabolum,fineDeiper-
miflu non pociufte ad Iobum accedere. Sed ficut nouit
Deus, curé fua benignitare& bonaprudentia concedit
diabolo, per fuos adminiftros, propter peccata noftra di-
uerfosinfeire crudatus:Idq} aperte oftendit fcriptura,di-
cens de lo b : diabolum non potuiftè omnino ad lob acce-
d^è, abfque diuina conéelfione.
E x chryfoßomo in Matthäum.
Per hoc quod dixit Dominus : Sed libera rtösdmalöi
Quoniam tuum eft regnüm,&potentia &gloria :nobïs iri 1
memoriam reuocat, quis nobis dominetur, & quod fit o-
mnibus potenrior, & nullum opörteat prseter ipfiim ti- •
mere, conuenieriterei, qui d id t: FilihonbraDommum,
& valcbis: prxtér ipfiim,alium ne rimeas. Nam ille qüoq- j
quiiri nos bellum gerir, eft ei fiibieiftust etiamfi videatuir
elfe contrarius,Deo interimconcedente. Nam ipfe quoq;'
eft ex ferms., iifq; valde vilibus &abiedis. Neq; aufuseft
vllumaggrediex conferuis, nifiprius deluper acceptapo-*
teftate, ficüt in lob. Et qtiid nomino confeïuos ? Ne por-
cos quidem aufiis eft inuadere, donee fuitci permiflum:
ficüt nee Iobi armerita&greges.
Qjy s t i-o XXXI I I .
nodo t cum DeuspermiJiJJet Balaamo 3 vtprofict*
fieretur a d Balaci eumprohibetper an-
gelum ?
R e s p o n s i o .
Vm Balac Rex Moabitarum accerfiiiiflet Balaam, vt
malediceret Ifraeliris, qui ad ipfiim venerant, dixie,
qu§ Deus eifiieratlotetus:riempe:Noriproficifceris,neq^
malediccs Iftael. Non perfualus autem Balac, perrciflt ae-
cerfere, ratusfe donorum promifliphe Balaam corruptu3
rum | & futurum, yt illius inftituto & fcopb Deus annue-
ret. Tunc ergo Balaam, aim obortereteos, qui tedierahq
amaridare, quod ei Deus iamfemel, heiret,interdixiflec:
rurfus ex eo fcifeitabattir:Indignatus ergoDeus,ri6 ampli-
usrefporideteificittprius, feddidt. Surge &eos feqhere;!
Qupd fiepe etiam fbjet fieri a modiciS, qui riohnunquam
iubent abftifiere a dbis noxiis : Cum autem ad edspro^
penfi futtt aggroti, & fiuodammodo Virii hffeterit mei
dico, yt eis penuirtat %nete,tunc medicus j Vt qttifei
mel non fit auditus , perrilittit cum indignariohe: S d t !
.... , - ’ e^im
Heruit iu
Ab hoclo- '
co dilcie-
pâtnumerl
qûzâionâ
H
tb Herueti
verfione.
Kkmjù