'.Or ,
t D .aio
__sra te &
thuie.Sui-
das indicat
effe genus
clcûi«, «“ ro
«iófius.
fbnflàti
_io& lapide.
Plinius
n in hi
Septemftella,angelifuritfeptemceciefiarubi: & Candelabra feptem
quavidift'hfeptemecclefiafunt. .
Et cum vidiffem eum,cecidi.Mos fen£tisPropheti$fuit, yt
cum vifionem intuerentur,ad excelfum hümanæimbecib-
litarisperterrerentur, idq; adeo, quanto diuiha humanis
meliora cum fint,præcellunt & præftant.-quod Iefus N aüe
fioiia IV, di
I B
bet,diuina demonftrattir natura.Propterfonim accipitur
prædicatio.Per Chriftiauté pedes, & ecclefiæiùndamétâ,
& diui Apoftoli fumuntur,qui & ipfi nimiruiriafflidionu
i«me purgati bftenfi fiint,licet fi huic conferantur, nó exa-
Se,{ed tmemadmodü magifter eorû C hriftus ludæbram
incteduiitate,ita & hiGedum ferodtate fiii experiments, M H M M R R R H H .
ranqua per i<mem demonftraruntrQuodautc & Ghriftus 1 perpeflfus eft, & Daniel defideriorumyir ; die quidem ad
ftmdamentûfitjCorinthiis feribens diuus Apoftolus con- ' principemdiuiniexercitus,hic veroddpftenfas fibi yifio-
tçftàtùr,idoç;Cus prolëdo qui lbo fermone fadé rei fariat: J nes. Itaq; petfimjlc quiddam his nunc quoq; Euangelifia
Fundamentü,inquiens,aliud nemo poteftponere, pratter j fubiici|m^:oböratum{èaflèrit^lutari dqxterafilii Dei i-
id quodpofitmT^eft,quieftChriftus.Att çhalcolibanum pfumtângente,cum |©folatione,qu*ilJi dèclarabat, præ-
inquitjfîue in monte Libanofabréfaótua»:quonia&huic ter dimnumipriusièMonem,quemadmodum primusfit
fimiUs’eR&qui carne afliimpfit humana:fiue etia æris fee- atque nouiffimusmrimus’, propternaturam diuinam; no-
I ciéhabensthusintelligendüeft,qupdrecentioresmedici uiffimus,propterfelutarénóbisaduentiimipfius.
i thus malculüvocant^mittensftagrantes& idem igniad- i -£fVi«iij.C^amuisprópter vosoccubuerim,yiiiustamé
' pofitumfqmigatiorics. Et quodboiÆfragranriæodprfit rum,&,claueshabèb tummortis,tuminferni.Iubetitaquc,
! chriftuseiufq; diuini Apoftoli,iporimin Caticis dignaeft ytpote quitaiemhabeat auxiliatprem,non£ormidare,ne-
qusfademfadat:Odbr,inquicns,veftimentorumtuorum I quevereriiqmppécüill^dhæteat,qüiih feculayiuit fem-
! foper omnia aromataJEt ipipiponfus Chriftus ad ftjoniam ' piterna-fied formidinepirini^ieiftarcribere quæ vident,
! de feipfo,dicens:Ego nos campi,& liliumconuallium. E t jtâg quæ fun^& quæ oportètjîeripofthçc,hoceft,prætenta
■ hac quidenï rarioneÇhdftus odor eft füaue olçns. Yerum atque prç§nria:hæaertim eôrü numeroTurit,quç füntqui?
! etiam diuini Apoftoli eiufdcm odorfimt bonæ fragran-1 dem,iednequaquâpenitusinteriere:eumhisautem,eaet-
tiæ. Hftxc & Paulus inquit, Chrifti bonæ fragrantiæp- iam quæfierioportccadpemâfeuntium cognitionem. Et
dotiunms^ &hisquifiduifiunt,&iis quipereunt^Fff*et- ! fui mortups. Vifidneobftupeiàdus Euàngelifta,&yeluti
iam ipJiuiyVt voxaquarum «ndnjra.Nequaquam temere voce
ipiîusjVt voce aquarum multarürefonaxc dicit.Eft quippe
ipfi {andoqj fpiritui communis vox, opera ciiius flumina
quoq-, de ventre ipfius.fiuxerunt, iuxta prôphcricü firmo-
nem,Étions de domo Domini emanabït, torrentemqi ir-
rigabit iuncorum. Quis vero ambigatjobrccro.dp.mû Dei
illos ab eo dici,qui dignos fe diuina efficacia & opèratione
,appararut,quiq;£e & templaDei,& mébra ex membro di-
xeruntîNullus fane,nifi quiippiite diuina hæc, ràtionabi-
ftaq; templaignorauerit.Qmiue yniüerÉim terrâ peruadl-.
tis rpntis claritatc potent a]pernari,præterquâuis, qui por
ebrum more yiùit,quiqi fpirituales illas adeoqj diuinas il-
luftrationesfenftbiüteifieripofcit? Etbabebatm dextrafua
fepteftellai-Has feptcftëllas hicidemi’nfequenrib. angelos
illos interpretabitur,quos etiam cuiq; ecclefîæ præelk di-
cit:quod& D.Gregorius in fuo Coordfii|tionûlibroaflè-
rit, dum ex hacloannis Apocalypil nos ififententiam tra-
here adnititur.Stellas autçyocatangelos, ob lucis abun-
dantiâ,quain eos Chriftus éffudit.-Eardem etiam dignas
induit habitas, quæ in dextera manu locentur, quafiquæ
in lupremrhonoris ftatu qüiefcant. Et de ore ïpjiusgladtus v-
trinqueacutus exibatAtcpii progenitor file Dei potenti præ-
eipir,vt hune ipium gladium iiiper femur accingat 9 idque'
proptcrea,quodper illudtemporis nuangelicaiu legüm
tranferelïbrib .nondum infligeretur p cen a.Et ill e quidc, v t
cun&ationé fupplicii demonftraret, fuperfemur intérim
gladium fuipenait.-nunc autem gladius eX rire prpçédens,
mmmâ eorum fubindicat promptipudiné,qui in ribuo te-
ftamento ceruicûfiinobedientelqj adineuitabilemanimç
perniciem acriter feruptur,ad hoc videlicet, vt per mediû
diflècentur:qua etiâ iè«ftioné D ominus inEuangeliis indi-
cauit,dû ièruo pigro fèiftioné comminatur. Paulus quoq;
viuuDei verbum dicitvifadiçatiuü,& ëfhcax,&gladiope-
netrantius, vtpote ex ore procédés, pertingeniq; vfque ad
oflà adeoq; medullas,non tamenfenfibiliter.Vndeàcüms
etiâ idem gladius deferiptus eft à Ioanne,quippc qui in ide
ferait cü gladio,quem Paulus maximè pene tratiuum fztç-
tur.Effacies cmfientfol lucet in virtutefua.T anquâ folem ve-
ro in virtute lucere ait,qiioniamipiè quoq; iuxtaMalachiâ
Prophetâlol ex iuftitiæ,qui illuminât omnemhominé ve-
nientemin mundü,hlonauté quafi diaphânuperipicuü-
que corpus illuminât ftnfibiliter,ièd intelligibüiter : ideo
etiam mbiufaxit,lri virtute fiiatac fi diceret,quod lukChri-
fti virtute operatur & efficax eft,non corporaliter,ièdani-
mæ oculos intelligibiliter illuminans ;
Etcum vidiffem eum, ccctdi ad pedes eius tanquam mortuus,&po-
fuit dexi-eram fuâmfuper mefdiçens-.Noli timere, ego fum primus
&nouifiimus,& viuu$:&fui mortuus,& eccefum viuens infecu-
ia fcculorum, A men:& habeo claues inferni & mortis. Scribe qua
vidifii,&qusfunt,& qua eportetfieri poft hac. Myfteriumfeptem
mortuûs ante pedes jiiius,quem viderat,proftratqs,audif-
(e fia it,N e timeasrpéfinde ac viuere nequiuiflè lacer loâ-
nes præ ftupore,nifa filutarisilla dextra eum tetigiifit,quç
f ilo taélu to t fit mirabilia operata.Ego enim ihm, inquit,
qui ob falutem omnium veftrum extremis téporibus vna
vobifiü cum eameconuerüàtus fum,ac primogenitus vni-
uerlæ creaturæ.Qui enim fiet,quicquâ te mali ex méi appa
ritioné pachNâfi viuus fum,vitæque fons(licet enimpfo-
p ter vos mortem tulerim,àttamen mox calcata morte fiir-
rexi)qüomodofieripoteft vttu,quiviuus es, propter me
ad mei vifipnë irioriaris? Porro fi etiâ claues mords habeo.
& inferni(ideo 5cmortifico & viuificordeduco in infernü
&reduco, meiq; fimt,vt aitProphcta;eranfitus mortis)ne-
quaquâ meos cul tores, antéquâ opportunü fit, mord tracta,
nifî prius quæ fiitu digna mnt,icribenda'fiiggera.5mfrs
quavidi]li,&qua fiint,& qua oportet fieri, Ea quæ fanétus hic
vidit,alia quidem iam faélafuerant,quç finem etiam, quo
ad tempùs,haéta fiint,no turn etiam in interitum abierut:
'ëhpropfir etiam de iilis ait, Q uæ fiint. alia vero iamiam
inftamvttranfiant : alia vero fiint futura, vtfiibfiquens
lermoèxplicabitv
Myfterium feptemftellarum. Quoniam declarauerat illi,
&-quænameflènt ftellæ, & quæ lucernæ, & quæ Candelabra:
huiiis quoque rei graria , quænam etiam cuique
ecclefîæ diéturus fit docet. Stellas autem angelcfs ec-
clefiis præfeftos vocat,tanquam exiuftidçIble lucemna-
étosrquippe quodedamfipiens quilpiam exhisqui foris
funt, de fenfibili hoc foie bpinatus eft,nempe quod ab ipib
ftèllç lucé accipiât.Porro lïicemas,làcros virosad hocor-
dinatos vt-Chrifti illiiminadoné ditarent,præfenti{q; vite
tenebras depellerentignorandæv Candelabra* veror iplàs
ecclefias^tanqua luminum véhicula: hi auterniuxta Paulü
funt prçceptores,yerbum vitæcôtinentes. V niûerfi porro
aur ea,ob puritatc preciofitatemq; laten tis in eisfidei. Ç ç-
terum quodcuiquelpeciarimangeluspræfîdeâtyeriâ Gregorius
TheologUSjVt diximus,. euidèntiflimis rationibus
côprobauit.Qupnia vero hçc mafiifeftauit, & qtiænâ cui-
libet ecclefîæ,quænominarimâDeovocariturproteftatu
rus fitbnfért dein ceps, quomodo etiâ alia quidem pênitus
extra diuinam regulâm gradiefatem increpari oporteat:eas
veroréo ngregadones laudafi>quæEuângelij curium pera-
gerent.Vtautemillas,quçinparteimpegeriht,mutuarum
admonitionüremediis corrigat, fiipluOTmiflùm làtetur.
Ecquis eft qui hæc vaticinatur,prætei qua is, qui vult oinnés
homines fiduos fieri, ad agnitionem veritatis venire
EtçùihæCindicauit?Diuiho Euangeliftæloanni, perhâc,
quâ præ manibus nabemus Apocaïypfim,i,reuelationem.-
-Sçpfey?t;//<c,rf»gf/iy«»f.Perangelücuecclefiadilfirit,pçrinde
aefi quisper pædagogü eiqui eruditur,loqueretur, feiens
quod ca ioleat lua dücere præcep toi*,quæ fiint difiipuli,fî-
ftdlqrum,quas vtdiftiin dextera mea,&feptem candelabra aur e a ueegregia lint ilia fàcinora,fiue lapfiis. Vedfimile autem
c f t&
eftéc perfiptemftellas,quæin dextera illius qui hæc ora^ ftrandaqùâiuppeditationëmbxreitücàndamiubet. Pri-
culaloquêbatur;fiint,gubernationévniuerfi,qùçin-nô,- | ma,mquiens,operafi.citoiniuftida.Noheiiim,inquit,Ia-
nuChrifti fita eft,fignifaçariiiuxta illud quodiri '^falmis ca | tent,vel priora aétionum tuaruiq boiia, vel quod chanta-
nitur.I.n manu eius fines terræ,& aldtudines mohtiumjip- , temerga indigentes contraxeris. Rëuertereigiturcumte
fins fimt. defecilfi docuerim. Venia tibi cito.Q upd'àidi, vbniam,n6
C a p v T. IH . J quo,dDéus,qui.omniàimplet,progrediens moueatur.fid
A iUgelo Ephefina eccUfta fcribe : Hac dïcit qui tenet feptem fiel- j qiiod létus & tarduS fit, qui ad vltionem cSuertatur.Mo-
idas in dexter a fiua> qui ambùlat in medio feptem canfolabro- -j Ueri vero ecclëfiam eft, cum à dïuiria gratia deftituiturâC
ruin auréofum ? Nouioperdtua,&laborem tuum,&paiienttam ; dcfaiidaturiob quam dënudationemin flüdSatiônëac té^
iuarh, &q:-od /ionpotesfusTincre malos, & tehtafti cos quifedi- j peftate,quæ (îbiàprauis hommibüS ingëruhtur,agit, itavt
Cttiit Apofiolos ejfe,&non funt,6" nmenifii eos mend aces, &patï- j homines qui hanc continent,dican t : Conturbatas eft, in
ent'nm babes,& faftmuifti propter nom en meum,nec defccifti. indignationébculus meus:&Cormeumcontiubatum eft
EtangeloEphéfinaecclefiafàibe. An°elumÈpheCiâicii,ec- I in me. Sed hoc habet,quodddftifaâdNtcolàitdrum, Intertri-
clefiamquæinilla ciuitaté erät. Hand enim præfedusan- ! ftia, eâ quoque ponit quæad lætitiam ducant, neabundâ-
gelus peccauerat, vt audite ipfum oporteret, Age poeni- J tiori triltiriaablorbcatureccldia. Aititaque : Facile liben-
tentiam: qui ob fanditatem vria çx ftellis erat,qiiæin dex- terq;,ii qiudémpce^^end^^eris^ te recipiam, obïd vel
teraD o mi ni co n liftebant, hoc etiam liicidi illius Iplendo- | maxime, quod ce in odio in N icolaitas concorde m habé-
risquem per nattram ex fuipuritate emittit,argumentum j am.Cæterum hi à Nicolao,qui vnus fuir ex feptem diaco-
præbèils.Quidçtiamnecelfieifitillilcribere,quipræfens^| nis,defibminahtur.Ecq'uinanipropterobfeoenitatemfiie-
eratih dçxteraloquentis,quiedamfenfibiliaüaitu> vtqui i rint, ÇyprÜËpiphanii vinpforfös diuini liber, quëm n«-
elfitintélledUalismonegebât?Prætereaetiamquodnon itapâm infcripfît,patëfacit. â i it e r : Qmdamedamper
angeiisfidipliseoclefiis, fan&us hic ecdcfiæ princeps & I candelabrimotüm, facerdotalem Epheli fidem accepé-
interpres îoquatur,per ea quæmfiquentibuSait, manife- runt,qu'od fuprema ipfius digriitâs&iûs Conftantifaopo-
ftumeft,nempe,Quidfpiritusfanétusdicatecclelïis: licet | li traditaluerint. CV///;.d;c\-u/«T^w//tjf.Qui]ibethomo car-
in cæteris quoq; huiùs libri locis, vbicunq; ifauentum fiie- j naleih auremhabçt^iritualem vero is duntaxatqui fpiri-
rit,Scribe hæc Angelo talisécclèfiæ,"qiioanonangelo,fed nidiuino agitur:quæEfeiæÀdditafuit,Deiqueprogénitb-
ipfi ecclefîæ vefba fcribëreiûbeatut, pari modo manife-, riDauidjVteifentàdbbedfendumfaciles.Vrideériamgfa-
ftuinfit. puiambulat in medio, candelabroritm. Simile eft huic j to animo aftedus fuamter canit: Ad auditum auris obedi-
fidiceres:Hæcdicit qui côpleditur,tapit,continetq;,tum ; uit mihi:hoceft,per quæ aùditus laudabile qüiçquam af-
huluanos angêîos,tUm homines qui funt in terra.Hiënim | fert;ijldëm meum quoque defidèriumadçquauit,confpi-
funtfepté ftéilæ,vt iam didum eft,& aùrea candelabra, & | mauitq;. Quidfiiritus dicat.Hæcautem àiplritu dici ait, vel
luCerriærin rnedio quorum Dominus eft,quiinhabitaré in il quodlpiritualiteropéreturDeus, dëclàransea , quæhæc
eis,&inambulareiiarratur. Noui opera tua. Noui, ôç nihil i compleditur reudario.Vel Ipiritum vocat Chriftum,qu,a
melatuit,inquit,qui fingillarim formauicordavèftra,& j tenuseft&intellïgiturDeus: quèmadmodùm fcilicet&
quod malos atidire non potes; dum natura odifti quod ma . filius hominis nuncupatiu-,quatenüs eft & intelligitur Ko:
ium ëft:& quod tentafti eosqui fe dicunr Appftolos,&de- mo. Etquod ijiiritüs dicatur Detis, ipfiùs Chrifti verbp âd
prëhendifti eos falfös Äpöftolos.Diuihumnämque com- | Samaritern dembnftrant,diceritis:Spiritus eft E)eus,&ëbs
plentes Ephefij præceptuni, quod dibit, Non omiîi Ipiri- qui ipfiim adorant in Ipiritu & véritate, & quæ fe^uuntur.
tui ctederîdum,fed probâdum:hoc eft, datam fibi docen- V incenti dabo edere. Quid vero dicit lpiritüs?V inçenti dabb
di dignitatem, an iuxta præcëptùm Èuangelicum fit, intrà edere de ligrio vifæ": vincenti inquam bellum, quod con^
fimplicemrerumufum confiftehtes,përàgyntinon autem | tra dçmbnesg^riturqnôdq;per infitbs'nobis affédus exin
cibos & potus ac nuptiàs debadeharttes , & vitam vôlur ! citari folet. De ligno vitaJPerlignumi autem quoft eft ih me-
ptuolàm temperanti præferentes : qüalis Cerinthusfuitr i dio Paradifî,&Paradifùm, beataillaàcj)ërpetua vitatro-
coætaneus Apoftplo & Evangeliftæ,riothômm dogmatû- pice accipiendaeft,inquaiargaeftelfulio fapiétiæ, dé qua
annunciator. Etpatientia tua. Laboralti, inquit,& tolerafti | & Salomon air. Lignum vitæ eft iis, qui eam coinpledu-
'adnullamferigationemeorami, quæproptërnomenme- .|,|ur. PræfensautbmÉuangeliftadeCnriftoinquit, quod
umingruemnt.deiiriens ânimumi& rede admodum : di- ! hic fit Deus,&'virarvita,inquam æterna, qua liitura intèf-
dumeftenim, Mutiioalteralteriusôneràpôrtatë, & fie minabiliinPàradifemndifi-uerttâr. Deimei. Nenib hæc
adimpléftislegémChrifti.Parquippeeftjà fallis Apoftolis
vîoléntias iniuriafq; illatas illis fùillè , quibuS omnino vi-
tes rependëre ne meditarentur qiiidem,fed tanquam mé-
bralanguidâperferrent. Er/«/?<w«i/îi.Suftinuifti;protole-
rafti.Nbnderecifti autefai,pro,nequaquamvitamtibiex-
tbrfifti : hoc eft, non negâfti, non es fediis'proditor, n6n
defertor propter faomé mèum.Nomen verb,ppiniôné di-
'cit&gloriam,quemàdmodüm eriam dicitur,Admirabilèv
eft nomen tuum. Et qubmodo faon gloria plêrtum, quod
non conénturÇhriftiarii malufai pro mâlo rçpèndere?per-
inde ac diuus etiam Pauliis hortatur,Ne in altètàm,inqui-
ensipartèm cuminfidelibus inclinetis.
Sed habeo aduerfumte,quodchqritatem iudmpfWam relique
fit Memorefto itaquevndeexcideris,etagepoeHitentiàm,&prima
opera fac. Sin minus,veniam tibt cito,&mpuebocandelabrum tuum
de loco fuo',niftegerispoenitentiatn. Sed hoc habes,quod odÿftio-
pera EJicolaitarum, qua & ego odi. Quihabet aurem audtdt quia
fpirittis dicat ecclefiis. Vincenti dabo edere de ligrio vita, quod eft iri
tnedio EaradifiDeï’mei.
Quod tharitatem tu2. Cum à düobilS ecclèfîath cdm-
mëfuïalfet, nempèitdlérantiadoloris, & nêgledù mo-
lëftiæab àdüèfferiis illataf jde hoc vrio indigitatur: quo etiam
mèdib inter vtr Une ue, labbris (ihquam) moleftiani
& patientiampôfito, abaliënatioriem à malis hofihinibus
ebllaudaùit, viiacum’eb'5 qubdfâllbSèt-iamtenitarintA-
poftblos,Nicoiaitarumq; o'bfcoenitatem. Accufet autem
èriam négligentiam circa rieceflària prpxirnis lùmminiaudtens
offendatur. Congruunt enim humilia vniüerla
difpefilationi illiincarnarionis Dei,quaihöftri cäuiä fada
éft,qu^qué nöbislälutein attulit: cum & ijlfeiftEuange-
lijs dicat', Afcendo äd patrem meum, & patrèm veftru m;
Dcummeum & Deum veftrum: tanqüamiftiüs quidem
natura,noftrüm aurem adoptioné.
C a p v t . ‘ IV.
ET an^etoSmyiiièrifisecciefiafcribeiHaediettprimts & riouif-
'finiusjquifuii mortuus &dd vitam rediit: Scio opera tua: &
dffiifttonem.j&paup.crtatem:feddïues'es: & blafpbemidJtieorum,
qui fedicuritiudaosejfe,&non fünf,fed fenifjriagbgafatdna.Nfc
bilhorüm timeds quapajfuruses. Ecce meffiif us èft diabolus aliquot
êxvobKiricdnerem,viientemiriti&habebitisqffiitt'torkm'dierum
decern. Eftofidelis vfiffie ad riiortßm, &dabfi ttbi corondm vital
Qui habet durehi,dudidt quidßirttüs dttfit eiïïsfiis. Qgi vicerit}
nonladeturdmortefecunddi »
. Hac dicitpnmus&nOuißiiniuifidmnskcnöui^xtubsQhii1
ftus eft, tanquam Deus &: Homo. Primus, diiiina natura:
ixouifiimus, vtpoté ad extremum propter hos hömö fa-
d ’us.Füit qüoqiie tridiïo ipfe mortuus,möxqiié vlam vk£
per fijani ipfius rèfiftrediohëni riobis aperüit. Ëcqiiid Hic
jüt?Nbili bpëra tua, & afflidiönëm,&natipérta:fcrh, qusè
pröptér me filftinei,ab irt crëdülis flageflatuX. i^Jdh igjtür,
diim affligëuis, äc p'aüperie prémeris, dit'as Sc ipfe, Quid
ëft qilbd iéiuriauirriüs, & nêleifti: hiuniïia'iiimiiè ahiniaS
noftras,&: fint,aftafaieri
dmës.in Ipirifualibüs thëlaüfiimhabërifabfcbftdifar/, iri