mïnöfos, parieur impunité EcanritcV'a'd crfiiiina h o rT a p ^ ip f^ ^ i '^ t^ ’co. Sdtüefte^onc clT^^ieftamwuula-
Infontes. Tarnen quia precibiri Veftris, quitus fuperna ' rum eiusparticolamrapult; per quam Oe llceutam pro
miontcs. Aamca qm* r___ . * vnm. Deus bone in quanta remuncrattone huaffentiunr,
obfiftere terrena non poflunt, otnriibüsgene-
ralitererrorenl dimittemüs. Nullius cafmt noxaprofter-
net, quoniam poteftisöc apudDeumnoftjuiuagere, vt
fcelëratæ mentes d propomi fui peruerfitate dilcedant.
Pan cos tarnen* quos mälorütri incentores fuifle cognoui,
locorum fuorum tantum habitatione pritiabo} ne forte
exurgens neceflicas vicinos ipueniät nutritores, & malo-
rum adiatafucceffibus belli confutgant. Hispræcellën-
tilfimus ReXdiótis, virum illuftrilfimum Vrbitümacciri
iubet*quivniuetfapalatijejusonera fuftentans, Cicero'*
nem eloquentia.CatonemÆquitate preceflefat:ciii pre-
ceptt, vt generaliter indalgeutiæ pragmaticümpromujbarer,
& votü. Deus bone I in quanta remunccatione hums
fadtum fufeipis, pro tot mülibniopprefforuni liberta-
te tra&antis* quiillum pro vnius feruati hominis tingui*
ne fiiblimafti» Peragecrgo ctEptafeftinus, & fcelicitatis.
tiiäe oblationem latus apport a : meque, quamuis firn pa-
ratus, ftimula, ne in' offerendo tarn odorato ticrificiö tat-
ditatis öbice refroeneris. Chrifti redemptoris noftrierit
concederc, ficut ex operib. futurum cöni jeimus, ,vt vere
holocaufta tua per manus meas poffis Offerte. Precor ta*
men, vtindultu dementia! tute Vidor* TaurinatisyrbiS
Epilcopus,: comes mihi & particeps huius itineris adiun-
gatur* in quo darum eft epitoma omnium virtutümt-quo
Ucoraücabreuicate&lucecontexuit, vr&illaculparum I efFeüumproprus ^nE.0mbusabnegandum.Qurhusau-
eenera cogubfcerenturaboliîa, qusputabancur fuiffere- ! * 0 «.rex eminentiffimusannmt. Ar ttemendusPouufex
ftruara j diaovale.difceffit. » , m m
Iucereafecretiusrexpriftantiffinmslacerdotetri vene- ; Extemporepdrtand* pro redemprione pecunltederartdum
Epiphanium imperatfeiiocar'i: quem falieom- j IrinanÈur/fufcipmnmrttóteditur.Ticinumimpigervenit.
pellatafFam. Iudicij noftri ex ipfa fententia .^oriole An- Er qaamuisadWhycrffah tempore Martins ™enfegla-
fiftes, pondus inteliiee, vt emi to: in tegui circulo Pond- IM flum iu lb u s ftcenos imponeren, & cana nmjbus tu
e- V ____ri-__S& m __________ 09 Alnihmrranfiruris minarenrur fices efle videantur, tupotiflimum intauta rë qüafi vnicus j exiriumtfedmornferu
eligaris: nec enetuata per meritumtumhuiufmodiafti- i
matores illudit opinio. Solus elfe iufte credcris, cuius
fplendore .tanquamglofeis lunaribus minotutn fydetum
lumen obtundicur, & mcÉicæ lûcis radij præfulgida con-
feientiæ tuæluce fufeantur. Quis quærât npdfs lampa-
dam, vbi folis iiqbar effalgorat ? quiscandelæ prefidiüm
vbi caminis iridefinentibus fidei py ta fiiccenditur ? Po-
llremo talem à me oportet dirigi, qualem fufcipiensli-
behter aufculter. Vides vniuérfa Italic loca originariis vi-
duata culcoribus. Intriftitiam meam fegetumferax fpi-
nas arque iniuflà plantârià campüs apportât : & ilia mater
humanæmeifisLiguria, cuinumeroiàagricolarumfoie-
bar conilareprogenieSjôrbatà arque fteriïis ieiünum ce-
(pitem noftris monftrac obtut,ibus. Interpellât me terra,
quocumque reïpicio vberem vinétis faciem, cumaratris
impexa contriftar. O dolor ! nüllus humor illorutn labris
infunditur, quos à vini copia Oenocrios vocauicantiqui-
ras. Hæcquamuis Burgundio imrniris exéircuitv nos tarnen,
fi non ertiendamus* admifîmus. PopÜlatæ patriae
;a Alpium tranfîturis minarentur exitium ; fedmortiferu
; trigus, & çoncretas algoreglebasfidei ardor exfuperar:
nunquamin gelulabitur, cuius fundamentutn petra foli-*
dauit. Ordinato ergo itineris fiii viatico, profeduseft: di-
ceres quod vniuérfa impleret,quæ poterat retinere necef-
fîtas: neccibi ipfius capicndi mora fuftinebatur, 8c cum
fingulbscum ipfopofîtosilleplenus diferiminibus callis
turbarct, folus inter pcriculatimere non houerat* quem
fpes vitæ certa comitabatur. Intereailia, quæitineris eius
fiiitlemperpraeuia, &inapparatudil gens, prsceffit fa-
maj &tanto Gallos infignium eius relatione compleuit,
vt quaû fuperni numinis aduentu præfèntia turbarentur.
Concürrebat omnis tétas & fexus, & quos à vicinicate viæ
ipfiuslbngaïnterualla fèiunxerant, ardor animi proxima-
bat. Quidquid habuit quifque pretiofum obtulit, & fi
non habuir, aliunde mercatus eftrpatria vbique opulenta
ditfufio. Inemptis dapibus menfe cumulabantür peregri-
norum: & illis, quas nificomparatasincolîe habere non
poterant, efcis fine pretiovtebanturëxterni. Tune quof-
cumque indigentium reperit, illis quæ erantdonatadi-
Iperfîr. Domi, forifque pafeebât miierosrneque fieri po-
tuir* vc qubd ad ipfum delatum eft, pauperum vfibus fub-
traheretur. .
cèflamus (uccurrere, & aurum apud nos habetur in con-
ditis? Quidintereft, peenniis an ferro aduerfariorüm àni-
mosindinemus? obtuliflèquodmentescapiathofti, vi-
dflè'ê^'0©îului^;fcÂperari. Sufcipçergo, Chrifto adiü-!
uante huius laborisïarcinam , ex qua commuhem habea-
mus incoeleftireprottii flioné mercedem : quia nouus ifte
propriß infighibüs titLilis laudis aderefeit, per manus tuas
dé op^ugnatiônibus noftris line, jànguine triumphale.
Princeps etfrum Gündoiiïdus éft, cui reuerentiàm tui
vetuftas inferuit, quem videndi te nimi? cupidb ßimu-
lat. Mihi crede, pretium captiuitatis ItalieneritVefteta-
fpeiäus: redemptos eflè putabo, quos cupio, u ad téïrasv
illas talis redemptor acceflerit. Quam magno luffragio .
vîncüiitur ociili quibus te ôfferimus ! Sed quid dâtnotor ]
manus âtua pofçéntia? pollicëor tibi rediuiuum ftatuha
Liguri£e .* politceor loli lætitiani > & poft Traufàlpirtam
petegrinatibhéni reducem foecunditatem : ex'accident!.
aurum tibi commodatur,pro qua tails legätus a dur us eft.
Ad hæcEpifcbporum lux Epiphanius* Quanto, véne-
rabilis Princeps, peäus meum tripudio repleuÊris, (î fer-
mone ppffit ambitii pro diuitiîsmeritorum tuorum im-,
mediata &continua#erbaprofunderem. Sed quam ffer-
mbni mëo interceptüs déhegetuHuccèflus , monftranc
iacrÿmæ gaudiorum, quas dolorum alumnasnuncpar-
turitexultatio. Proindé intellige, àdreferendasregi ram
Hoc of dîne mira celéritate LugdünumingreiTus eft, V-
bi Rufticus tunc Epifcopalem cathedram poffidebat,homo
qui & in fiecularis tituli prafiguratione fàcerdotem
fetaper exhibuit, & fub prærexta fori gubernacorem gef-
fît Ecclefiae: qui trans Rhodanum fluuium aduentuil-
pfius fpiritalis lætitiæ copia repletus occurric , ciufàm
commeationis inquirit, quae cflènt aifütiæregisiedocuit.
Quern me inopihantem obiedionum aut refpoMohis
calliditas inuen irer, intra penetrale peétoris certaminum
fe prolufioneformabat. Quem poftquam Gundobadus
terrae illius dominus venifle cognouiti lie, inquicad fuos,
& yidete hominem, quem & meritis & vultuTemper egp
Laurentij partyrisperfbnaeconiunxirqui quandonos ve-
lit videre inquirite, & cum iuflerit inuidece. Mox ad |
èum omhis Ckttftianbrum principis aftiftçntium turba
confluxit: quiaffatim admiratione capiebantur, quod il-
là rot linguarum fama tam minorem fe in ifto, quamuis
dîetamplamonftraret; Cuinunquam fuflkeret paupèr-
rate ièrmonum , quamuis ditior iuflo eflèt in reliquis.
Conftitutus ergo Videndi regem dies: ad quem cum in-
grefluseft, falutauit, & fua vterque vifione laetatifunt*
Dédit fummo virb Vidorilicentiam, fi iuberetipfe, prin-
pronobis, quamprofeipfogratia*, plus me {entireppfle cipium ieg-a-t-i-o-n--i-s- -o-r-d--i-r-i;- qi—ui ad- ilium omiie tpondus retuquam
eloqui. Iuftitiaprius,anbellorumexercicatione,an ! lit , vt fuitadcun&am humilitatera parariflimus. •
qUodhisprreftantiuseft,oninesretrolmptfratotestepie- { E yeftigio decus Italiae Antilles nofter talibus verbis
rate fuperallecommemorefti? Habes vndegentisrioftrje regemccepitaftari. Incxplicabilismihiiamdudum. pro-
redores iceufis * tu redimis, quos illi perfiepe autpermi- batiffime Princeps , veftr'i amor impoluit per iter iftud
ferunt fieri, aurfecefunr ipfi captiuos. Dauid legimus.pro contranaturam &tempusbellafufcipei e& cruftati mon-
lingula ris laudationis exemplo, idcirco maxime cceloru tis pericula non timere: quibus dum in mecallum aquas
papximicatesindeptum ,quod oblaro manibus fuisSauli artauerir, cpagulatum exliquoreminatur exitium. Tranfeendi
Epifcopt 'Tieincnfis. 2à)\
ditiones gladio dccilàs cuncordiae au dor euifceraS: Iex eft
certantium » qtîem pütâ* errorem : f oenum nelciunt ini-
miciriæ, quem tu, Chriftian*lucisiubar,oftendis. PræJiis
temperantiam nulluszn n eû it) qu* pris tui nirpie egre-
gie moderator, acroilirurftatuta fhntdimicantium, quic-
quidnonliccc, tunèlicere. Ifta forte qnies vi^dicer, quæ
narràfti: hoftem fuum qui non lçfit, adiuuat.Paulatim ad-
uerlarius à regni lui mole luccidicUr,cU.tus imperij radices
viribus ampucantur. Repofui rcgi*partiîïm îllarum con-
cumeiiam, quam puras ilia tam ludifièarus ipecie foederis
nihil égi ftùdidfius , riiû vr quod eft camelaîapertos ini-
micosagnolCerem. Concédât ramen diuinitaoiaflènltis,
vt latidamm inter nosfoedus longa
feendi àlienis menlîbusninguidoslaitus: pofui greflus,
quos in fuis locis vis frigoiis ôbligabat.Poftremo morcem
non firpui , vc tibi celer prærnium æternrçlucis afFerrcm.
Inter duos optimos reges teftimoniumih cosleftibusdi-
durusadhibeor, fi quodiUèmifericorditerpoftulat, tu,
dementer accommodes. Munus répromïlîîonisdominicææqua
lance diuidice:&cumambo am^liushabueritis,
damna nemo lugebit. Certäte, ducesifiuidiffimi, &
alrerutrunrvos exëqucndo præceptamyftica fuperate. Iri
qua conftidatione llcbrauium vidoraccipleti v t vidas
premium non amittat. Sequiminicdnfiiium meum , &
ambo fiiperiores, ambp pares eXtabiris. Redimere çup.it
ü ü t» P«rio reddcgenitahbuxglebis. Mihi vt iolidatum inter nosfcdüslonga ætate feruerur i muecredite,
nemovbertusmhacMn/a,nemomainsaccipiet, J nienspartesilJæconftanrem inaoeiciiia,quemiènfërunt
qoamqmnihilacceperit/defiandabtinrpneminmpartis fibiperniciofumfiliffedumlftigamr.Vostn,6 naiviri,ad
illias.«qneadtua.eornpendialuctmnttanfitaltetius.ft ldottrôs,inqnib.manètis.rinettibt,iationbdifcedite;dum
qnos & venture glor.qfu.m éft, donate d.fponas:' Pro , ego-ahitnïmeç®nivtilitarediftnflà.quçmecôneniar
quantum dtfpendq de pdlliatatione dtuina: oflertemi i præftatepronunoeni. HisauditisPonti6 cesabfceflèmnt.
I aurum inhoenegotio, fi remittatur, infliget j vel quant
At ille vocatoLaconio,cui & rerum & verborum tides
J cam paupëriem, fi fufcipiàtpr, àpportatl.Diuites exercitùs
ab illo Temper tute man data eft; quem & prerogatiua ha-’
tuos faciet contempta peçfiniaj ädquificamendieps. Au-
talium,&auorumcuiuIespermagiftr^ probiratis infignia
di Italorum lupplicum voces,,& de te præfumentùm pre-
fublimauere: cum quo cqnferr quoties & pia &religiola
cè§ ferenus admitte. Audi /taliam nunquam d te dfuilàm,
mediratur: & ficiir non eftcum viciis fociaca nobilitas*
& multum deanimirui elèmenria confidèntem: quxfi v-
necadftringiturad -'llecebraslux nature; fi quidille beni-
na voce yteretur, hæcdicerct. Quoties pro me fi remini-
gne facere vpluerit, duplicari iite horratur adhibitus.Cui
fcèris, ferratum pedus hoftibus obculillil quoties pugna**
princeps; Vide, inquit, Laconi,^tota votorum tuoruro
fti confîlio, ne bella fubriperent ? ne aliquis eorumduce-
vela fulpcnde. Etfacerdos d nobi£, & beam* Epiphanius
recur in quaepm que orbis parce capiimis i quos puric de -
ltbentec audituseft; cuius te precibusfuil&permotum,
tines, tdnutriftiï dololè mihi viifuytua beneficium pre-
cum apud nos verba faceret, animorum indices lacrymi
ftitic, fi quos ab extraneïstutatus eft* euftos intfäfit. Quis
reltaban t ur. V ade,pleno pedtore didlafentetias, per quas
catenarum nexibus impeditus duræ forti non vberiores
padlionis illius durilfimae nexus irrumpas. Liceac Italis 6-
kerymas exhiberet, cum le ad conditionem liberator
mnibus, quofcumqueBurgundionumnqilrorum mecus
impelleret? quisle fiibduceret, cum àrmorum tuorum
captiuitatis fpcitelle captiuos;quosfamis necefliras,quos
cfcpïtus audirètur. inquo in neceffiraribus tütiffimum
pericuiorum timoraduex'it :,poftrerao quo feumq; con-
habuere præfidium ? Elifîs collo mànibus macrona lubli-
celfit aucaddixit cpnfenfus principis fui, nofter abiofasp
mis, cum traheretur ad vincula, -promifit fibi vindicem
c , . . . ' , ~ * . / V , - , *“ '****''“ * i «M“ ■l paucos, «qjuuousa ^quuMafUi aitriduooriec pprræarniiaanndaii ccuurniec aapb aaaduertiuturum.
.Virgo afi ftaiim^isififtdiirpudotem. fuuhi-1 riorum fuorum dominatione rapuerunc.'pro illis prent
nbi credebat difplrcere pofle.fi perderet. In fummam ca- j quantulumcunque pereipianr: ne dereftabiles apud illos
pti firnt, quos nemo fugien tes inuénir. Agricolarum iabo-
riofæftirpes, & duris exercitare ligonibus foboles, quos
per cerram fuatn paifeit lnfabricata fimplicitas ,• cum lonV
colla neólcrcntur, &palmas vinciretartacon'nëxio, nihil
fiant certaminum cafus, quôrüm cum dilcrimipa fuftinu-
erint, lucra non lèntiant.
Poft præceptum vënerandi regis impiger ille verbor
■ c I* i I • i . . - -r-u---m--- laàultuibyuisiu inads ciiAlgueuntiiuæi i I,p «ecies autfprmas expofiiic, &
pro defcnhone fits aliad damttabant: Scums, & ettiden: chartas ad infignem Antiftitem detuiit: quas ille cum cx-
feragorctmustnonnevosefttsBurgundionesnoftri! Vi-|peaatilfimadeuotioDefufcepir.&portitorcmtaiiritfoni
dete. Mantepmm regem quaifecins, excuferisj & ilia j ambienceramplexuseft, Quipoftquatnrumorinnotuir,
vrbanorum conluemdine cdtnina fuppritnatis. Quoties ' tantaiftiusiamliberiroukitudinisfrequeutiafubito ad-
uts, quas ligate p^tumttis,manus domino communi tri- . fti tit, vt defolata crederes eflb ctiamincolisturaGallo-
buta ioluerunt i Nommus quia ill: fieri tfta uon iulfit. ; tum.Namteftishuiusreiegofitm.perqnlusmanuspiifta-,
Hacauaqritacemilenprololams vtebautur. Multosta- | cia ad clufuras iuffio faccrdoris eiicqit, quadringentos
mentntegritat^tuacfiduciaftcitmtcnmi, dum captifu- ] hominesdieVqadcrolaLugdunenficiuitatercditutosad
petbmsrefponderunr.Reddeeigorcfiduospatri*,redde Inlismfbifleslimiflb«. Idcmidem per lingulas vT
origini,redde gloriætuæ.Aririquus dominus prouinciam
diligit.quam &modernusample(ftitur.' Remicte quamuis
ad aiienam ditionem, qui fe & ibi pofiti cues elfe' co-
gnofcaht.Parum enim gratiæ impendimus illius imperio,
cuius miftricordi* nihil debemus. Vacua fenribus illam,
quam bene noftiLiguriam, &reple culturis. Quantum
pbnoxiaficmuneribustuisintelligjt, fi faciem fuam ali-
quando cognouerir. Domefticum tibi lemper eft indul-
gerè fiipplicibus, ficur fuperbos opprirocre. Sic in ycroq;
forciminos.ibi pergladium.hic per temperantiam rrium*
phosadquires. Noftrisnoftrorum commouere fletibus.
Sicin fucceffione regni iftius legitimus tibi hæresadcre-
fcat, & per fpem adults progenies ad Burgundionùm gu-
bernacula rëuiuifcas. Et licet hocDeo tribuas, adijee &
ijlud ; quod riec hominibiisexternisiftud impendis. Iani
tibi Italiédominus & neceffitudinisaffinitate coniungi-
tur: fit filij tui fponfa Latialargitäs, abfolutio capriuo-
rurmofferat paiftæ fuæmunus, q u ôd& Chriftus accipiat.
Hæc cum dixiflèt* çommonito fanëlp çollega Viâore
furrexit, & vfque adpeëlusregium laçrymantes, & cum
omnibus propter adif’ântiïnis capita fubmilerUnt.
Tuncrex probatiflimus , vt eratfando locupks, >& ex
eloquentioedtues opibu», & facundus aflertor, verbis ta-
Identidem vrbes Sa-
paudiæ, Velaliarum prouinciarum fadum indubïtanter
agnouimus. Ira vtiftorum, quoslblæprecesbcatilîimivi-
ri liberarun t , plus 'quam lèx miîiia animarum terris pror
priis redderentur. Eorum vero, qui redemptiauro funt,
numerum ad Iiquidumagnouifienon potui; quia inter
eos etiam multos fùgaëripuit. Sicfaôumeft, vt tuncad
liberarionem omnium fiibiugatorum tranfeundi occafio
concefla ftifficerer. Poftquam tarnen pecun,iarumille cumulus
ëffulus eft j continuo ad expenfàs redern prion is
fuggeffit ncceflàna ilia, quæ ibi eft chefaurus Écclefiæ,
Syagria: cuius prolixam quærit vitaharrarionem : fufficit
tarnen, yt ex operibus agnolcarur, quam verba c ran fee n-
dunt. Dédit etiam præftantiflimt^ inter Gallos Auitus,
Viennenfis Epifcopus, in quofèperitia, velut in diuerfb-
rio lucidæ domus inclufic. Quid plunbus ? auro illoruni
ex maxima parce aëlum eft, ne Gallis diur/us feruirum
pubes Liguruhi duceretur. Nec in vno loco lummus vir
in ilia rCgionefe continuir, tic fbrfitan in longinquo de-
geiites dominorüm fericas impediret. FuicQenauæ, vbi
Godigi/c}us german us régis larem ftatuërat:qui tiro â fia-
ternæ deliberâtionislècutus, bonis operibus eius le ibd-
ùm dedic. Breui tamen rantæ liberatorum phalanges e-
miftæ fiint, vt-videreslonge, l^tcqueagminibusferue^ipter
Vei ba repofuir. Belli iura pacis fualor ignoras- 8c cori- 1 tja irinera cum laude Dei, tum* etiam Iplendidiflimi
- - ■ ' ~ ■ 2 ' Sacer-
H .