I J j H
CAP V T . L X IX .
Erjigitmihi;KicrnbafiMM&rmfmt.etnommiiiDtm
fpmtuumpnp kttorum miftd«gtlum[mm d i cftènic;niu,m
[ilUdfti d,qdd opeTttljià'HHt. |
I cunus icaque,quod.ex quo huiufinodi prömiffionü, qu*
verbocibusduntaxacHpnqratærunc,‘percéprionemace-.
ueneumpræftolari'eônringicjob idboc mqdói,&: nonaJip
’ quo cunqut iignificàuic.indicium autem huiurmodi uiiti-
tutiohis mie adinüentio litcrarum:hæ namque ïpfe, iux»
Sta<nrirem,fyïiibsólarunchöiTÜn^ in bene pmagiente
v ó S id a r c ó eciam vifumeft iUijVti iignificattua voce nö.^
minum.Necab ratiöne profeifto talivCus eft inftitucioné,-
kc taiibus indiciisdèmonftratiöniburue principiiatqüe fi-
nis.Vtfetpoteftas eorum in lignoyitadsitn dictüm. èft>qböd.librium
HtcvirbdlUtlidfum&vird. 'Quodmoris B M r a j B
-Enangelifts effe folet.hic quoquc cft.Qucmadmodum&
■ inEuSigcEofaoinfigmun legaliratis inquit, Et'&mjus
Quodvcmmeft téfàmohium eiiisffic etiam in hoclpcoa-
àlluraimpoticnsait, Verbafidclia acVcra cxpofita eflçi
indtfiUfi^mconciÈahni.cpiodàDoininoDeoïpqua.
! quienam DomîmSs eftmuniiris àc grati* Prophetarum.
; Id enimadftmere capitperilLiid quod aie, Dominusipi-
: ritdiim:àcfidixi^ç,PonùriuS pr^phccicifiuc:prophetacu
,munerisacgrari*. ;
' ! C A P V T I.X X .
Ë Ctuvmioàto.'Btamqmfiriuunrbd propbttidlibrilmiut,
Eteiolohannesfpmquividebam btc & audiebam. Et cum
Mi4em&yii^im-cicidi,vtaiiiritrmtMcpciudngcli,quimi-
S '^ibuofimiebat.ltimimihiyiicmfecm-.coiiferümcmmtum
fum,&frdtrum tuorum Propbuerum.&carum quiferuatit m -
• bdpnphsùdlibtibmusJMumtiora.
t u r n quifirpat ycrbdpnpbitu.§emmKs Bios dicit, qui
luagno.ftudiocauènc» néinilia > qu ae m hoc libro dicta
■ lime,lupplicia incidant,ledvt per Deo placitam vitam ci-
. f u g i a n c . / > / - : : . ■
Èt.cgoloannecfumiUeqmvicUbdm.'EthxcpmpiKtastqux-
- damloqpendi efthuius Àpoftoïiç* anini®.Nam qUodiii
.Éuaogeli« quoqùcegitjvhi ait ; EtquijdiEt teftimonijini
’perhibuic,& venin* éitteffimpniuBi cius : idipjum & hoc.
ifpcqj&cil,, conteftans fefé&auditotemhomip &ii4)(:-
: acÿmfuine.quæptpphetafuntEcrhpcqnimiis^uacvir
fa foetant,fidem fadû;Dcmpnftiauit ptiteté^, queiùad,
-mpdum di^urneftytam àrigeliinftituentis, quamfuam
pieratemacrcuerentiam,
C A P V T LXXI,
Bf dicttmihi0 e obfignaueris verba propbttia libri huius.Te-
pus enim pro pe eft. Qui nocer,noceatadhuc:& quifprdidutejby
fprdefcataÀhuc:^ ecctvenio ct-
| iô,ér mettes mea me cum eftj aue rependàm cuujuevt opus i^tse-'
titjjtyfujiïAipba&ûwfa^^
Bean qui faciunt mandata eius, vt fitpoteftds eorum 'mlighovita,
I dr perportas,intrentin ciuitatm.Borisautem canes,& venefici,&
fcortatores.&homictdA, & idoU colerttes, & omnis qui amat &
facit mendacity.Egoïefusmifiatigelummeumy vt teftificaretur
| vobisbacinecaefitsiEgofum radix&genusDauid,&ftellafplen-
! fà a& w a tu t in a fo fc rW
die advent: &qtlifitit, veniar. & qui vult, accipiat aquam vita
£ grafiSi L
\ ÿ î le obfignaueris.Hp e ,eft,;ne^
ielerues,&: patefadto ynnierfis.T««/>Ki enim prope eft. His
veÆif tâldquiddaitj fignificare vuinTempus cuennis éô-
rum,quæ dida lunt,non muitum abeft ab ipfis rebus di-
I âis»qùçmadmodiim.tunc:yenimnenûc quidem tibi lie-
l cefiarium qlb ea audire-Quàtenus itanondura atifunt, au-
dire quidem opus eftiquatenusy erp ie r e âdfii ne, iiuo Iain -
iameffe«aui mancipaneùr,fuperflqurn eftaudire.^f«/ord^
dus eft,foTtkfcatadbuc.fioc iane nequaquara adhoreaeio eft,
fèdredargutiûpociusvniuicuiufijue,ad quodftudium ap-
1 plicuerie.Çde ciw.Dixit,çito»v,el comparaeionè ad in-
: hniea feçula,vel eeiam ob lteeieiani eorüm qui. in^rcedem
• rclacuri fiine:vel cette qùod incuieabiliter,& ciera omnem
di{ adonem foeurum eft.
Egofum Alpba&ù. Quodper exemplum quidem, litc-
rarùm principiuna figniHcaueric acque fincm,noncft difr
ficilc per id^quod idem ipfc fubiunxic,incelligere. Q ui tà-
I mendiiigenciores ivmc irïdagando,quærer<: poflenc,. qua-
obfenanoripcraliaid,quamperliegrasTiignificauenc. Di-
vicie,diuinæfapien ei* eldquiayoeet : quæ quia cirr
ca res amendas iucupdiiïimum hâbent exerciiium,ian(5to5-
|umpbleftat^iï%nfmictunt, veliberiusper ^p ftp lic a
'verb^prolperptiirfu^ fiipcrnam illam Hierulalem d u -
cant.Et per portas intrent in ctuitatem. Pörjro quod port* A-
'ppftpïï rmc,iamdirquiütum eft.Fo>» canes & venejict
tatorès.N on folum apertos infidèles,vemmetiarn fcortato
resob illoxumarcecimpudentiam&impurita^em'rde qüi-
jbusetiamdiuus inquicMoies:|Nonofieresprecium £orr
; ti,6c comrhutationerh canis in domuro Doniini Dei tui,
ad omnem cónfuriqnem tuam^o Iefus mifi angelum meüm.
Hinc etiam Domini oftendicur pptcftàs acdignitas^quod
angelüm mfièrie. - ‘-'N *
Kf'r^M«wr.Hbceft, vtproteftaretur, non cl^cqlo,
néque in obicuro,imo audientibus vhiuerfis ècdefiis vbi-
■ que ccrrârum diffufispequis vitro ignorantia'rnpf*cexcs,
maneat ihcorrc6his.E^ofum r/tdix&genus Dauid. Plus ha-
bet corifequenti*,fi hune ad liiodum intellexç^iràüs: Ego
fiim ramus,qui ex radice.Dauidis pullulaui.Genus Vcro,vt
qui ex éo fècundü carnern fiippulïulauemn, vc elïèïn Emmanuel
ex diiiinicate&humanit&tc.Etftéllafplendidamatu
fi/M.Idappelladpnis Dominus ipjfe fortitus eft matutiina
quidem, tanquam pmnis prudentisjtemperan'ti^., acior ,
brietaris auèoniplcdida.verp, vtpoteïlluminans omnem
i hominem in mundnm venieiieem ÆrjpiriMï&fatfodicuf.
Spiritum iilos nuncupat , qui lpiricualibüs nuptiis Ha^
biti digrii fimn^jpnram ver o,ipfèin ccdeCi^.frquiMdit.
His vernis illos infinuat,qui nondum quidem ad gregem
adiumptifimr,ad audiendum tarnen diuinaparati,qUique
Öomino cögnpfeendq ftudium adhibent. ,
C A P V X t X X I L
SBjlificor egoomniaudientiverbaprophétïalihrihuiutâ
appofuerit ad.baCydpponetfuper ilium Deusfepiénïpldgasfcri
fias m libro ijlo.Étjiquis '4 pürkdeierbit0 pbetti^
ret Deus partent eius de libro vitaquee^deciuitatefai}£fdö‘ de bis
qit&fcriptafunt in tibroifto,Dtettqüi tefiimoniumperbtbet de hu;
Etiam venio cito,Amen, etiam Veni Domine IeJii.Gratia Domini
nofirilefuCbrifii cum omnibusWurmen,
tejlificöfVio obteftor,prötë|ftorifèu confiripp,di^um
aflèro cui fides adhibenda iic,acnullpmodoqmcquidper
verba propheriae huius fighificatumeft, dçbito priuan^u
eueïftu. Conteftot autem vnluerks;has plagas opinipo jn5
ferçn das efiè,qu* toto hoe libro denunciatac iknt.
i quis appofuerit ad fc«r.Protéiktur audiéntib.ne y el auFepint
vel apppnanqheuediïcrtaidiomata Àttiç^mçop o y
ficionûjacdialcdicprû fyllogifinbrum veripraputent,vel
fibnèitipra^tcàiÿoüot^e.Iitciiquit^tmpm
fó.Quihaec,inquit; proteftaturper me,dicit, Quidnam;
Etiamvenio cico.Iriterrupitenim feriempranonis, périn-
dc ae etiam antehac in fuo fecerat fermone. ipfum Chriftü ,
in propriaperibha oracula pf pmentem in ducendo. Sic i- ,
oitiir&nurie forte adéiusconioIariqnern,cuih*c4abitür
rerppnfe,;cum reuera iehexeffeart^Etiam veniq. V el jgitur
, emporte eiusqui accipicbat:vt hic fit intelleâus , Ego qui
h*c teftifiçor, pmetfi adnéceflarium vitstérmihumim^
pellar,etiam priuiquam hxc imminerent, veruntameii i-.
’ pfequoqUe nihil cundor. Veni Domine lefu, Vehiiri-*
quara,fecUndotiio aduehtu.Gr<*rw Domini nó-
Jlri lift Chrifti.V erba denjque h*P,
confirmanus funt.
EXPOIntel
fecu-
laies puras
duntaxac.
B
Terrenum
imperium
Coelefti C-
roilc idem
i.Cap.
Reges hu-
mauaagere
5c veile de-
bent.
D
Diuitiz flu-
cübus fiini-
Imperato-
Benigni-
EXPOSITIO CAP
I T V M A DMO N I T O -
R IORVM , ÆDITA EX T EM PO R E AB
AGAPETO D1ACONO SANCTISSIMÆ.
DeimagnæEcclefi*.Quprumapex Li-
teratius fiepote habet.
Ditto (jrpientijjimo Imperatori noßro Iußiniano^ga-
pettss minimus dtaconus.
Quifnam Agape tus ißefuerit, vetpotius quis nonfuerit Jo-
cebuntte AnnalesEuleßaßicitomo.y.anno Cbrifii.
5z7.Mp.41.
Onore quolibet fublimiorem quum habeas
dignitatem, ô Imperator, honora fii-
[i praomnes , quihoctedignatuseftDeum,
1 quoriiam iuxta fimilitiidiuem cadeftis jre-
gni, tradidit tibi feeper urn terren* potéfta-
tiSjVt homines edoceresiufti cuftodiam : & eorum qui.
aduerfumipfam rabiunt,inie<ftareris latratum : turn ipfius
obtemperando legibus , tum fubditos tibi regendo pro
iure.
z. Ceu gubernator vigilat vfque adeo Imperatoris o-
culatiffimusintelledus continens tutoæquitatis clauos,
atqueexpellens fortiterimpetuofos iniquitatis fluctus, vt
ne cymba mundanæreipub. illidatur fludlibus iniquita-
tis: '
j.Diuinum documentum & potiffimum,nos homines
vt cognofcatiequifquedocemur , quienim feipfum co-
gnouitjCognofcetDeum. Deum vero qui cognoUit,afli-
milabiturDeo,afîimilabiturautemDeo , quidigtius far
6tus Deoeft,dignus denique fit Deo, qui nihil indignum
patrat Deo. Sed qui vt cogitat qu* ipfius funt, ita tarn loquitur
quae cogitat,quam tacit qu* loqctitur.
4. Maiorum nobilitatè he quis delitietur : limum enim
habent.pmnes generis autorem, & qui purpura by (To que
turgent,& quipaupertate Sc adueria valetudine affligun-
tur,tam qui diademate redimiti funt, quam qui per eubi-
culaexcubant: ne igi tut lutulen tum iademus genus , led
morum integritate gloriemur.
5.S cito 6 pietatis diuinitus fabricatum fpecimen, quia
quanto maioribus digriUs habitus es tribuente Deo, mu-
neribuSjtanco maius ipfi no'me ea ;crgo redde benefabbo-
ri debitum graticudi nis,aèceptanti debitum vt meritum,
Sç beneficio beneficium rependenti : ipfe enim ftrnperSc
beneficiis prior promeretur.&Vt debitum bénéficia repéfat,
gratitudinem autem exigiti nobis,non quçverbor um
blandomm prolatione,fed quærerum piatum oblatione
peragitur. )
6. Noua res adeo commedabilemreddithominem vt
poiïê quidem qu* velit efficere,fern per autem humana&
velle,&agere:quonia igituraDco tibi donata eft facultas,
quæindigebat prûpter nos bona tua voluntas , omnia Sc
velis & agas,proj.it ei placet,qui earn tibi dedit.
y.Terrenarum opuminftabiles diuiti*,fluuiatiliü vn-
darum imitantur curfum:modicum enim aftluunt his qui
habere feeas arbitrantur,mox vero refluentes ad alios ac-
cedunt,folus autem'beneficetiæthefaurus ftabiliseftpof-
fidentibus eum : bonarum enim a<ftionum meritum ad
autores retorquetur.
8.1naccefius nimirum exiftishominibus propter celfi-
tudinem huius, quod hie deorfum eft, imperij,fecilisidc
aditues indigentib.obvimfupernæilliuspoteftatis, atq;
aperis aureis his qui à paupertate obfidentur, vtinuenias
Dei auditum adapertum, quales enimerga noftros fueri-
mus conferuos.talem circa hos reperiemus Dominum..
9. Solicitam Imperatorisanimam,fpeculiinmodum'
abftergi oportet, vt diuinis fpledoribus lumper corufqet,
rerumque diftindaiudicia inde condifeat: mKil enim adeo
facit quæ peragendafunt confpicere , atque cuftodire
earnperpetuotynceram.. . -, ; •' '
10 .Sicuti fit apud nauigätes,quum natura errat, modicum
aifeitnauigantibus nocumentum ; quuvero ipfc gubernator,
totius cfficit nauigi) pern idem die Sc in ciuitati-
bus,fi quis ex fubditis peccct,non tarn rempub.quam fei-
pfumlædir.Sm vero ipfc princeps,vniuerfie infert reipub.
detriment urn : is igiturvtnon exiguamredditurus ratio-
nem,liquid neglexerit eorum quæfaâo opus funt, cum
exquifita diligentia,& di&itet cunäa Sc fadbitet.
n.Circulus quidam humanarum reuoluitur rerû , qui
modo fie,modo aliter agitatipfas, Sc circuu*fert:atque in
his inçqualicas elb,eo quod ninil ex prçlèntibusin eodem
ftatu maneat:oportet îgitur te potentilfime imperator,in
hacrerum verfatilimucatione immutabilem habete pietatis
cogitationem.
1 z. Auerlàre adulatorum pellaceis fermones, vt coruo-
rü rapaceis mores:illi namque corporis effodiunt oculos,
ilbi autem animæ hébétant cogitatus, quum non permit-
tantperfpfcereremmveritatem: vel enimeommendant
nonnunquamreprehenfionequ*dignafunt, vel repre-
henduntplérumquequæ omnilaudefuntmaiora, vtde
duobus altern m ab ipfis comitatur vel paruorum laus,vel
contumeliofus bonorum contemptus.
13. Æqualem oportet lèmper elle Imperatoris animu:
mutari enim pro reru ni varietatibus, mentis inlbabilis argumentum
efficitur,firmiter autem bonisinhærere , qua
infirmitatepium veftrum corroboratum &fixumeftim-
perium,& neque vlque ad infolentiam extolli, neque vfque
adanimi conftcrnationem deiici', intutavelutibafi
ftabili torum elb hominum, animamque inconcuilàm habendum.
i4.Si quis purum habet cogitatum human* deceptio-
nis,perfpicitq; fuænatiirç vdlitatem,breuitatemq-, veloci
fato obnoxi* prçlèntis vit*,turn carni coniundbas infitaf-
que fordes,ad luperbiæ nunquam illabeturj præcipitium,
quamuis in excelfo dignitatis falbigio confîftat.
15. Superomniapneclaraquæ regnumhabet,pietatis
cultufque diuini corona regem exornat tdiuiri* namque
euanelcuntjVulgi fauor & aura Sc tranfit, fola vit* Deo
placentis gloria immortalibus lèculis coextendâur , &
trans obliuionis tenebras collocat polfidenteis.
16. Vehementer mihi videturabfurdilïimum elle quod
diuites Sc pauperes homines ex diffimilibus rebus detri-
mentum nmile patiuntur, illi namque àcopiarerum per-
rumpuntur,hi vero fame pereunt: item illi occupait vlti-
mosmunditerminos , hinonhabent vbicollolapedum
veftigia fiftant : vtigiturvtraqueparslànitatis fiant compotes,
auferendo Sc diminuendo iftosr^bre oportet, ad
æqualitateminæqualitas trans ferenda eft.
17. Noftris temporibus oftefumeftprofperævit*tempus
quod prædixit quidam ex veteribusfuturum,cum vel
philolophi regnabunt, vel reges philolophabuntur,nam
tum philofophando dignibabitiregno tum vero regnandoàphilofophianondefciuiftis
: fienim amare fa-
pientiam efficit philolophiam,principium autem fapien-
tiæ,Dei elb timor , quem in pedboribus velbris iugiter habeas,
darum quam verum lit quod à me dicitur.
18. Tereueralmperatoremaflèrimus , quippe qui &
impetare ac dominari voluptatibus vales, & tum corona
calbitatis reuindus, tum purpuram iuftiri* indutus incedis,
aliis namque poteftatibus mots ipfa luccedit,huiufce-
modi vero regnum,immortalem feruat perpetuitatem, i-
tem ali*hocin feculo foluuntur, h*cautem aperpetuo
lupplicio liberantur.
i X9.S1 honore,qui ab omnibus proficilcitur,perfrui vis.
prælba te cpmmunem omnium benefadorem-.nihil enim
adeoattrahit^dbeneuolétiam,vtbeneficijgratiaquçde-
turindigentibus; : quodenimobmetumprællaturoblè-
quium,fiicatàifîgurataque elb adulatio fi di honoris titulo
feile ns eos qui ipfi animum aduertunt.
zo. Venerandurniureeftyeftrumimperium,quiaho-
ftibus quidem fu* demonftrat pietatis aculeos , fubditis
vero exhibet humanitärem : & quum illos vincat armo-
rum vi,inermi charitatevinçiturà fuis,quantum enim fe-
r* Sc ou is interlbitium el^,tantum eflè inter eos diferimen
arbitratur. 5 !•'
,Btblioth.Vet.Pat.Tont.6. Bbb (îEf-
Refp.Kaui
ûmilis.
mutabilis.
Adulatorcs
fugiendi.
F
Imperator
lit conftam
Remedium
contra fu-
perbiam.
G
Diuites 8c
Fauperes
quomodo
Reges Philolophi.
Verum Imperium.
H
BeneficSda
Venerandu
Imperium.
Imperatoris
decoru.