- A
Eccltfif
B
Ed cm quid
(ignificct.
Diaboli ca-
Bxaih.i».
q u iin c e ll ig itu r , ficirc e tiam e ft C h riftu sc o e le ftis ( im u l &
te rre ft ris^ o n g ru e n te r t y p o d u x rum E c c le ( ia n im ,te r rcnæ ,
in q u am ,& :c c c le ft is c iu ita tis D om in i v ir tu tum , v b i e ft e tiam
fc c u n d a & v e r io r te rra p rom iffio n is , r e g ia v iu e n riu rh ,
& 'm a n fio n e s & tab e tn a cu la æ tem a & q uæ n u l lam h a b e t
fu c c e f l ib n em ,& tc r raM it iu rii fe cu n d a & in q u am n o n c a -
d it in te titu s,q u ar h a b e t a rb o r e s & a q u a s in te ritu i n o n o b -
n o x ia s , Sc p lan ta s q uæ n o n m a r c e fc u n t ,& fru é tu s fem p e r
o c rm in än te s ,q u i à p e ren n i fo n t e v itæ p e re n n ite r ir rig an -
tu r , & in fæ c u l ï fæ c u lo ru m q u o r id ie flo r e fc u n t ,& fem p e r ,
c re lcu n t in m e liu s>& n u n q u am c d là n tp ro f ic e r e & a u g e -
ri & fo rm a r i in id q u o d e ft m e liu s & fu p e rm s , & qixi fo n t
p la n t a t i Sc c o llo c a t i in d om o D e i,& f lo r e n tm fu p e rn is é - .
iu s a t r iis jc u iu im o d i fu n t Cedri ccele ftis Libatmquas planta-
uit (n em p e in te llig e n te s na tu ra s )V n ig en itu S jC um q u ib u s
illic mdificauitpaßeres fàn é ta rum an im a rum ,< ^ Erodit^nem-
p c C h r i f t i , domusduxefteorumpxoptex q u o s fo lo s p rà tum
i l lu d q u o d n o n c om im p itu r n e c fe n e ic it , in t e llig e n sSc
e xp e rs m ate r iæ ,p la tita u it & co n ft itu it .D e q u o d id cum eft;
Etplantauit Dominus Deus Paradifum in EdemadOrtentem , Et
pofuit illic hominem quem fecit. E t in te rp re ta tu r q u id em E -
dm ,ig n e fc e n te s a u t f a n g u in o le n t * d e liriæ . V t a u tem d ic
it PrifcusIudæ us;E <feminterp retatixr,irtflamn ia tio c a rb o
n u m :Q u o d q u id em a dm o d um ap te d ic i c o n u c n it d e p a -
ra d ifo fp ir ic u a li,& m a t e r iæ e x p e r t e ,& a n g e h c b ,& m t e l l j-
g enri. Oi4tfactt,einm inquit,AngelosfuosfpiritusI &minißros
eittsfianmiam ignri.Ad fp iritu a lis a u tem P a ra d ifi ra tio n em
fe m a x im e c o n firm a ru n t In te rp rè te s , a d d u c e n te s te ftem
E z e c h i e lem ,& D e iim q u iin ip fo lo q u e b a tu r , v b i v id e tu r
D e u s n o b is æ n igm a t ic e r e u e la r e , a p u d ip fim i P ro p h e t a ,
D ia b o l i è c ce lo eafixm ,ficd ic cn srEr tufili hominis acciptlamentationem
fuperprincipemTyri, & die et, Hoc dicit Dominus.
Tufignaculum fini ili tud tu is & corona pulchritudinis in deliciis
•riotem lui
‘picntUm»
ci t in iis q uæ c o r tfe q u u n tu r . Propter multitudtnem pcccato»
rum tuorumproieci te in terram.E c c e àp e rte a u d iu im u s q u o d
e x q u b d am exeelfb p a ra d ilo d e lic ia rum & ig n e o rum c a r-
h o n um C h e ru b ic o rum in te rram e ft p ro ie d lu s ifte q u i
d ic itu r P r in c e p s T y r i.T y ru s au tem G ræ c e d ic itu r kçoIt&
jytj id e f tp o t e n t ia & m o n s ,Q u o f it v t h in c e x iis q uæ
diifta fo n t E z e c h ie li, » p e rte lic e a t c o g n o fc e r e , q u o d om -
n e sP a t r e s q u i d ix e ru n t cum fen fili e lfe a liq u em p a rad i-
fu n i fp iritu a iem & lig n a fo iritu a lia , id d ix e ru n t fèq u en te s
d iu ir ia e iu s p ro p h e tæ v e rb a : E x q u ib u s fo n t e tiam fap ien -
tiflxmi G r e g o r ii q u i d ic u n t p lan ta s e lle q u a fd am ,c o n t e n u
p la t io n e s ,v tp o n it eonxrii c o n t em p la t io .Q u ^ n àm au tem
e ra t G r e g o r ii fp iritu a lis c o n tem p la t io , nilx il la S p ir itu S
fan d liillum in a tio ? D e q u a c o n t em p la t io n e d ic it D om i -
n u s-yBeati mundo corde,quoniam ipfi Deumvidebunt.V id e eriim
q u o d n o n a b fb lu t e d ic itu r p a ra d ifo s , is q u i e ft a p u d p ro -
p h e tam jfe d p a rad ifu s D e i.M o fà ic u s a u tem p a ra d ifo s n o n
e f t fc r ip tu s e xD e in om in e ,fc d a b fo lu t e p a rad ifo s . V n d e
e t iam d iu in u s in om n ib u s A m b r o f iu $ ,& Iu ftin u s M a r t y r
à D e o in fp ita tu s , in fu is in H e x a em c r o n c om m e n ta r iis ,e a
p e r fèq u en tè s quæ diifta fo n t d e 'p a ra d îfo , p o ftq u am d ix e ru
n t d e fen filib u s a rb o r ib u s Sc a q u is 8c fru d t ib u s , & pa -
ra d ifo è te rra g e n i to , in m e d ium ad d u x e ru n t p rô p o fit a
d iu in i E z c ç h ie l is v e rb a d e i>aradifb coe le fti * c a q u e p e r le -
c u t i, m a g n am & fo b t ilem d e iis e x am in a tio n em & c o n -
tem p la tio n em fo b iu n x e ru n t d ic e n te s q u o d fit tu rp iffi-
m um & r D e o iu u ifum d ic e r e au t» om n in o c o g i t a i c ^ b e a -
t am & à d o r a n d am D e i V e r b i d iu in ita tem c um iu l r o L a -
t ro n e in g red i in flu x um & m a te r ia lem p a ra d ifùm .E t q uæ-
n am e f td ig n am e r c e s il liu s Y éne randæ & q uæ D e u m d e -
c e t c p n fe fu o n is *, m a lo rum p u n ic o r i im , p y ro ru m , v u a -
rum Sc fic u um c o r ru p ta rum e fo m , tan q u am p ie r c e d em
re d d e re la t r o n iîQ u i s a u tem ru r fo s ,in q ù iu n t ,m c n t em h a
ParadifiDetgeneratus« .E r a t e n im im p iu sp r in c e p s T y r i & i b en s d iu in a fà p ie n tem , d i^j|rit in c u cum è ra r iire g io n e a c
id o lo la t r a in d ie b u sE z c c h ie l is P ro p h e tæ . D i d t en im i-
p fom P r in c ip em in d u tum d u o d e dm in fig n ib ù s p r e d o f is
I ap id ib u s ,p o tè fta te fo r t e fo p e rn a rum Y i r tu tum .E t ftatim
p o ft in d um e n tum la p id um , fo b iu n g ir ,d ic e n s : A quo die
creatus es cum Cherubim,dedïte in monté fanftoDei, h o c e ft in
c c e lo -S ic en im d ic it cónfèqu énter:F tfi/?i in medio lapidum ifè
c a ri(q uæ c o h u e h iu n to l ito r ib u s ) in c o e lo s c u rium diri-
g e n t em â d v o la tum ,t r a d u d :um e flè p a u lifm ? & q uæ n e q j
in f è c u n d o , n e q u e in t e rt io coe lo v e r b a in u e n it in e fra b i-
lia je a in te r r e n o a g io a q u is ir rig a to m y ft iç e e fle e n u n r ia ta
à p u r o & d iu in o o te C h r i f tb & n u n c fo p e r te rram in horris
c u f to d k e ê a q u æ ïu n r e x c e lf iô r a om n ib u s fù p em is vir^
£«em<ra,riùmpè flam m an rium e in s in te llig e n t ium V i r tu - ru r ib u s ,& D e o p r o p in q u io ra q u am p ræ ftan t ifum a C h e -
tum ,c o n u e n icn te re i q u i d ic it, Oui facit Angelosfpiritits, & j ru b im ? S e d d e h is q u id em fà ris j r e d e u n d u m e ft a u t em a d
minißrosßtosflamm am ign is. A ù d iam u s Sc quæ deincCps fè - | M o fà ic am h i ftoriam ,Sc c o n fîd e ran d um e ft d e p rp p o fir is .
q u u n tu r : A q u o d ie c r e a tu s e s , q u o v fq u e in u e n ta f u n t in iq u ita te 's
i n t t.H a rcp rop rie .in D ia b o lü m d i d a f o n t a D e o jN u n q u a
en im it a v ix i t P r in c ep s T y r i v t in e um n ö h c a d e fe tv d tu ia -
b e s& iu f t a r e p r e h e n f io .I l l c e n im e r a t im p iu s& filiu s im -
p io rum e ft m o rru u s . S e d n e c fu i t in m e d io c a rb p h um &
la p id um ig n e o rum , fic u t a u d im u s d e P r in d p e h u iu sSre -
cu li.Ec fo b iu n g it D e u s d e c o d i c ens; A m u l t i t u d in e in t r e a t u -
?\c:Intell ig e m u k itu d i n cm c o g n it io n is & fip ien ria r,q u am
an te a ta n q u am r fom m u s p r in c ep s ,& d u x e x e r d ru s p o f li-
d e b a tD ia b o lu s . P e r q u am c o g n ir io n em la p fo s i i i fo p e r-
b iam ,f ic c o g ita u it d ic e n s : P o n a m th r o n u m m e u m fu p e r n u b e s ,
& e r o f im i l i s a l t i ß im o ,Q u & m o b r e m ru rfo s in eum v o d fe r a . |
tu r p e r v e rb a q u a : c o n fe q u u n tu r E z e ch ie l & D e u s d icen s .
E t p e c c a f l i ,& f a u c i a t i& s d m o te D e t , h o c e ft d e ie d u s e s a b a l-
titu d in e D e i Cceli, h o c en im ft a t im in n u it fo b iu n g e n s : E t
a d d u x i t te C h e r u b im e x la p id ib u s ig n e is . M ih i v id e tu r q u o d
D e u s iu fle r it a licu i prarftan tiffimo & m a g n ific e n t iflim o
e x C h e ru b im ,v t r c um a e d p ie n s D ia b o lü m d e e o poenas
. fom e r e t : q u i eum e d u x it em e d io in te llig e n t ium E x e r c i-
tu um ,# c c um d e ie c it e c c e lo .Q u am o b rem fo c e b ä t C h r i -
ftu s .-Fd i S a t a n a m c a d e n tem t a n q u a m f u l g u r e cceto. A u d iam u s
e t iam q u a :fe q u u n tu n ß ic it e n im d e in c ep s Sc c o h fe q u e n -
z e r , S u b la tu m e fi c o r t u u m p r o p te r p u le h r i t u d t n e m t u a m , C o r r u -
p t a e f l f c i e n t ia tu a c u m p u l c b r i t u d m e tu a : P u lch r itu d in em e -
n im ,fo rm je d ic u e x c c l le n t iam ,q u a p r in s tan q u am ign eu s
& lu c ife r ,fru e b a tu r D ia b o lu s r S d e n r iam a u tem ,m a g n am
c o g n irio n em m y fte r io rum & fapienthe. H ie it a q u e dife i—
m u s ,q u o d e le g an r ije & d e c o r is fp le n d o rem q iiem priu s
h a b e b an t D xm o n e s & e o rum p r in c e p s , n e q u a q u am h o -
d ie h ab en ri E t n eq u e p r io rem h a b e n t fap ien t iam & c o -
N am i l l i c q u o q u e ,V t a rb it ro r , lic e t v id e r c i is q u i h a b e n t
lu c em d iu in æ c o g n it io iu s , e a q üæ d ic u n tu r d e v t r ifq u e
h is paradifis.-nempe q u an am v te n s c o n fè q u en r ia ,p rim um
n o b is tan q u am p r im urn n a fr a t fp ir itu a lem , fic u t e riam
iam p r iu s d ix ijV t q u a n d o d i c i t ; Et plantauit Dominus Deus
ParadiJuminEdemad Orientem : n o n in u e n im u s a u t in t e r r a
lo c iu n q u i fiom in a ru r E d em : & n o n fig n ific e t ä d O r ie n tem
feu terræ,fèu c c e li,d a t n o b is a liq n âm f ig n ific a r io n em
d e fo p è rn à O r ie n t e , v b i e ft P a te r lum in um & lu x y iu e n -
r iu m ,& q u o d lit il l i c e iu fm o d i P a ra d ifo s ja d e o y r d c fp iri—
ru a li lo q a e n s P a ra d ifb , n e q u e d e l i g n is , n e q u e d e a q u is ,
n e q u e d e I a p id ib u s ,n e q u e d e te rr a ,n e q u e d e à u r o ,n e q j d e
c ib o , n e q u e d e r e g io n ib u s , n e q u e d e fin ib u s n e q u e dc
v l la r e a lia q uæ f it in e o ,m em in e r it .I llu d a u t em j Etpofuit
illic hominem quern finxit, n em p e in p a ra d ifb coe le f t i, d ix it ,
p ro p h e t iàm d e fa«5t a in e x t r em is tem p o i ib . in C h r i f to a f-
fom p t io n è in coe lo s h um anæ n a tu ræ .Q u o d f it a n q u ä iam
p ræ te r itum ,id q u o d fu tu rû e ft , d ic it P ro p h e t a jh a b e s ,in -
q u it m a g n u s A m b ro fîu s ,d e e o p lu rim a s in S c r ip tu r a p r o -
b a t iô n e s ,v tq u a n d o àiciv,Puernatus efi nobis: E t , Foderttnt.
tit anus meas& pedes meosiEtyDixit Dominus Domino meo,fedea
dextris meis:Et,Dederunt in efeam meamfel,8c quæ fo n t huiufe
m o d i.R e â :e a u tem ditftüm eft$ Etpofuit illic hominem quem
fi nxit :b u e p o f iu t harede vniuerforum,Chsittû.V n d eH .eb ræ i
e x l ib r o q u i n o n e ft r e d a â u s in C a n o n em ,q u i q u id em d b
’c itu r T é ftam en tum P r o to p la fto ru ,d ic u n t q u a d r a g è f die l
in g re flum e flè A d am in P a r a d i f ilm , fic u t e t v id c cu r cu id a :
h i f to r i c o C h r o n o g r a p h o P y r rh o n i , & q u ib u fd â Ë x p o fo :
t o r ib u s .Q u q d q u id em à p te a dm o d ü c o n u e n ir in C n r ift i
in ç ce lum a flum p t io n em .N am in te rrenam q u o q } Ierufer-,
g n it io n em .A u d i iam e iu s p ræ d a rum d e fo p e r c a fom e x i l - j lem , p o ftq u am n a tu s fu it in B e rh ïe em 1 ing reflÙ4 e ft d ie
lo D e i P a ra d ifb d e l id a r u m ,& m o n te coe le ft i; fie e n im d i - q u a d r a g e fim o . î 'Io b is au tem hæ c (Ü ç en t ib u sd e pa radifb;
r ' ' " . . ' • ” ” ' _ ~ _ fp ir i-
Pfant* ïa-
rad ili lubt
quædam c6
tëplationcs
Matth, s.
Paradifi»
Dei diuer-
fusàMofai-
F
IuftiniMar
tyris Corn-
mentaria
in Hexae-
meron.
Pauluinon
foitraptus
in Paiadi-
liitn terre-
ttiem.
Edem eft in
Oriente fu-
perno vbi
tft pater luminum.
Homo pofi
iilo.eft
Chriftus af-
H
fumptui in
•Tfalm.tr.'
109.
ffatm.il.
Heb. I.
Teftamen-
tü Protopla
ftorum.
greflus Para
difum die
A
origene»
teiieiendus
iiferiptu-
s telin- ..J,
quit folum
lenluin ana
gogicuro.
Litera pri-.
mum eft ad
mittenda.
deinde ve-
niendu ad
Anagogcn.
c
Paradifum
fuiffefenûîtin
Lége,
myftice
tefertad
Chiiftmn.
Gregorius
T heologi*
Adam agrU
cola planta
rum im-
mortalium
Sdcrzliterf
alcendunt
Clim afeen-
dentibiUi
fo ir itu a li;n e g lo r ie tu r in c u ru u s O r ig e n e s t an q u am r e d e
fcn t ie n s .Ip fe e n im an a g o g iis Sc fp iritu a lib u s c o n tem p la -
t io n ib u à vfuis in ç x p le b ilit e r ,om n e s ,q uæ in fe x d ie b u s fa -,
«ftæfoht cre a tü ra s d e d ù x ir p e r a lle g o r iam a d fa b u lo fà s
t ra goe d ia s ,n e q u e coe lum fen lx le ,n eq u e te rram , n e q u e a -
q u i s ,n e q u e p lan ta s v e re p lan t a s ,n e q u e f te lla s v e re fte llas
n e q u e a liq u id a liu d e o n u e n ie n t e r lite ræ in t e llig e n s ,n o n
t e n e b r a s , n o n lu c em , n o n a b y ffom , n o n fp iritum , n o n
firm am e n tum .Q u o fit v t d e cæ te ro ne c e flè h a b e a t E c c l c -
f ia ,q u o d a tt in e t a e fn u g a s Sc d o d r in am O r ig e n is , c red e re
D e i e flè c re a tü ra s M u n d um q u i c e rn itu r . Q u am o b r em
iu re q u o q u e O r ig e n em S y n o d ic a d e p o n e n s fen ten tia r e -
ie c it .O p p ft è b a t en im p r im um adm itte re h iftq r iam quæ
è o n lie h it lite ra è :D e in d e v b i o p ô rc e t ,p ro c e d e rè a d A n a g o
g à s .P rb p te rb a n c c a tifam (d ic o au tem p ro p t e r in an em la -
b o rem O r ig e ïiis q u iv n iu e r fam fe x d ie rum c re a tu r am a d 1
Fàb'ulofam d e d ù x it a lle g o r iam , & c o rp u s fàcræ S cripturæ j
im m u ta u ït& ô lt e ra u it ) r e c e n r io r e s P a t r e s ,d iu in u s ,in q u â , j
B a f il iu s ,& C h r i f t i flu u iu s Io â n e s G h r y fo ftom u s ,& T h e o -
d o ru s v e re m ira b ilis A n t ib c h e n u s , & S e u e r u S G a b a le o -
t e s ,& E u fc b iu s Em if le n ü s , & v e rb is & F a d i s b e a tilfim u s
E p ip h a n iu S i& D e i inte rp xe s C y r i l lu s & T h e o p h ilu è , | o - j
m n e s iu a fe rip ta d e fe x d ie b u s e x p o fu e rt ln t C o n grü en te r j
lite ræ , m iflis a lle g o r iis Sc A n a g o g i s , p r o p t e r in an em ( v t 1
p r iu s d i x i)O r ig e n i s la b o r em ;ip f iq ü o q u e affe ren te s fid ë
d ign iflïm a s p r o b a t io n e s & d em o h ft ra t io h e s d e fe n fili P a
r a d ifo , q u ift a t im F equ itur p o f t è um q u em d ix im u s fp i r k J
tu a lem .N am le g is la to r M o fe s fta tim Fubiecit, d ic ë t t s :E f
or tri fecit Dominas Deus adhuc è terra omne lignum pulchrüm ad
videndum & bonum ad çomedendum,&lignum vita in medio Pa
radifi,&lignum feiendi ïdquoâ cognofcipotefi boni & malt. Elu-
uiusautem egrediturex Edemadirrigundum Patâdifum 1 lllinc
fecernttur in quatuor initia.EJomèn vni,Phjfon:lfie efi qui Circuit
omnem terram EuilathAllicergo efi aurutn : durum autem illius
terra bonumillliceft carbunculus & lapisprafinus. Et nomen fecun
do Geotr.lfie eft qui circuit vniuerfam Aethioptam . Et fiuiitus ter-
tius,Tygris:lfte eft qui fluit ex aduerfo Afiyrmum. Fluuius autem
quartus,Euphrdtes.Ex h i s è te rra g ën itis lo c i s Sc g èn c ib ù s ap -
p e lla r io n ib u F q ; & t e rm in is , & præte re a è x a u ro & la p id é
p r a fin o & Æ t h io p i a & A fly r iis S cE ü p h r a te j p ld re s e x P a -
rr ib iis a ffirm a ru n t hæ c m a x im e in t e llig i d e P a ra d ifo è terra
g e n i r o .& m a x im e e x F oliis fic u s quæ f ib i c o h fo e ru n t
p r im i P a ren te s a d p e r iz om à t a .V n d è e t iam c q n u en ien te r
lite ræ in t e llig e n tè s ,a q u a s d ix e ru n t f e n f i le s ;& lig n a , ligna.
v e r e e f c u le n t a ;& f t u d u s , f t iid u s h o rte n fe s & in q u o s c a -
d i t in t e r itu s ;& au rum e flè m a t e r ia le ^ im ilit e r & c a rb u n -
c u lu m ,& pra fin u a a ffo a ra g d in iim la p id em :& f ic um , v ê ra
fic um e flè d i x e ru n t :& m a x im e d iu in u s E p ip h an iu s e x e o
q u o d a u d ie r it S c r ip tu ran i d ic ë n tem e flè te r r am Iordaniië
quæ p r iu s ir r ig a b a tu f f ic u t P a ra d ifo s ,St fic u t t e r r aÆ g y p t ii
Q u am q u id em p a te rn â ir ifo iitè r itiâ Sc d e P a ra d ifb fen fili
t ra d it io n c re c ip im u s ,fu fc ip in iiis ,S c âm p lè d im u r . In h o c
enirn o p é r é j io s p ræm iin ieü tèS faéfte d ix im u s .q u o d d iu in ç
fc r ip tu ræ h ifto riâ qiiælitersé c o iiü è n it n o n d iflo lu im u s ;
n e q u e fk n d ö r um P a t rü n ö f t fó n im fen ten ria s eü e irim ü s .
E t ta rn en q u o n ia n i a iid in iiis D iü i i tn P a ii lu n i om n iâ quæ
fo n t in L e g e ,M y f t i& à d C h riftum rë F é rë iitèm : n em p é t a -
b ë n ià c u lum ,a ré â ,v rh am , ê é p lum ,a g n ü î c ib o s fp o t io iîê s ,
lig n a ,à n im a l ià ,v ô lü c r è s ,a ü ru fo ifin a F a g d d s ,CarbüculoSj-
à q u à s ,8 c re l iq u a om r iià q u æ tü r ic 4 fo d e fo fà 6 l :â fu iit m y ft i
ce côn ü ë riieh té rH të ra :,n ü n C a u te foîti;E c c lè fià ^ è r e Cernü-1
tu r fp iritiia litè r é o n fid é râ iid iim e f i riüm hæ c q ü o q u e q ù ^
n u n e d é Ferifili p a ra d ifo a M o le c o tp p ra lit e rT c r ip ta fu ü t ,
a d C h r if tu n i Sc Ê c c lè fià fo ire ïâ tâ typ iô e p r iiis d ê fc rip ta fu it
f iq u id é n i om r iiiiö p e r C h r if tu n i & à d C H r if fâ fa è tó fu h t ,
p ræ fign ific an tià e iu s càrhiS fo fc è p t iô n ém iS ë q ü e n tè s e rg b
T h e o lo g iæ O r a tb rèm G r è g o r iû flâ q d i düfife A d am e flè A*
g r ic o lam p lan ta rum ir am b r t a liü fii Sc d im n â r a fo fiöÖ ö n ö
in P a r à d i ib : a fe e r id am ù s à l it è r à q ü ^ o c d d i t à d fp i r i t i im
q i i i V iu ific a t:S e n ip é r e n im fiic r a l i t è fà fo t iü l a fc é rid if ciirri
àCcendehtibus.EtexorinfetiiDômnusDéitsâdhuc ex teii'àô-
mnelignutnpülchrümadvidertdumi &bônutn àd tomedéndühii
H i c c o n u e n itd ilig ë n t è rq U æ r e r e q iü a fitq r t iis ,q u i G ræ ce
e ftsa v «T ó A n ,& q d id ö ttü s s q ù ie ft,!» ^ v *T oA ^.T ri iis qüê ê
te rra fiu rit Sc n â fc u n tu r , d id tü r q iü d em ô tié iiS ) iié ïh p ê
Eiblwth. Vet. P ah fom. 61.
civ*Ttïïb.Qv) q u o d fta t im p r im o a p p a r e t:E x o r tum a u t c ( n e -
p e * v* t£»iov) q u o d c um em arcu e ric & e x ftc c a tum fu e r ic
ru rfo s e x o r itu r fè c u n d o o rd in e p e r a q u am & ag ricu ltu ræ
d ilig e n tiam Sc in d u ftriam . Q u a n lo b r cm d ilu c id e a dm o -
d u Sc a p o fite did tum e ft P ro p h e r ic e d e E c c le fia ; Exorirife-
çitadhuc Dominus Deus è terra omne lignumpulchrutn ad videndum,&
bonum ad comedendum. N a o r t a q u id em e f t in in it io
E e c le f ia q u a n d o f a d a fu it v irid is & b è n e g e rm in a n s ,d e n -
fà fq ; h àb en s fixas a rb o r e s ;e x fic c a ta a u t é fu it a b æftu m a li-
g n i S o l is q u i t ran s fig tifa tu r in A n g e lum lu cis^ cum xn eâ
p e r o s f îb ilà flè tS e r p e n S j& e am e x lx c c a flè tp è rid o lo la tr iâ .
C u m e r g o v é n iflè t coe le ftis flu u iu s D è u s V e rb um , & earn
ir rig ä ffe t p e r a q u am & flu u ium ;e x o r ta e ft Sc rxxrfom g e rm i
riàxxîti,& ite tu in v iu ific a u ir ra tio n b præ d ita e iu s lig n a , d e
q u ib ii ; d id u m e f t ;Ë f exoriri fecit adhucDominus Deus è terra;
h o c e f t jp b f tq u am m b r tu à & e x fic c a ta e ffe t , a d fia e fe c u n -
4 d o rd in e ru rfo s g e rm iria ü irra t ib n e p ræ d ita C h r i f t i te rra
omne lignum pulchrum ad videndum,& bonum àd comedendum.
In q ù ib u s lig n is noix d ic it Sicripturà fc é n lim ;n o n p a le am ,
n o n v irg u l ta ,n o n h e rb a n i,n o n lign iim p ü lc lirum a d v id e
d u m & b ô f iu m a d c om e d e n d um . EH ig r iiim in fe rt ile , Sc
foe n U m ,& f t ip u la ;& p a le a ë x c if id i tu f Sc iri ig n é m ittitu r .
S e d n ih il e ft e iu fm b a i'in h is lig n is j, fed d ic it in iis om n iâ
p u lch râ a d v id é d um ,om n iâ b o n a a d c bm e d e iid ü ; om h ià
b e n e g e rm ifia n t ià , om n iâ à D e o p u llu lan tia '. N o n en in i
iu flu e iu s e x o r t a fo n t è terra, fe d ip fe D e u s ip fèm e c o p ife x ;
co p lan ta tu s & c b n c o rp o ra lis , & è b r ü m c o g ria tx isF ad u s ,è
t e rr â g e n itu s ; ta n q x iâ p r o p r iâm é b r a e a fè ç it g errtxiriareè
te rta ,v t q uæ fin t co rn u s C h r if t iji& m èm b r a e xm ë b ro jto t a
fôrin b fà> qU o h iâ ip fe d ic itu r fpeciôfus pratér filios hominttm.
V n d è e t iam pb'ft tran fitum cuei fe x t i fiâ rrà t d iu iria S c r ip t ii
ra h b rum lig a ô rû g e r r iiir ià t io r iem ;h ô c e ft ,p b ft d ie iii fa b -
b a t i^ u ltx is lé g it îïn ii d iô tû è ft d e h is E c c le fia ft ic is p u lth r is
lignié,Laudate Dominum ïignàfrùâïfera & omîtes cedri.Èt ru r
lu s àiciv.Satutabuniut ligna campi q u i d ic it; Ego fum vitis, vos
palmites,& Pater meus efi agricola. I n Hoc en im g lo rific a tu s
è f t P â t e rm ë u s v t f i i id u m f e r a r i s ; & e r it is r i iih i d ife ip u li;
D e h is lig n is c lam a b à t lu d æ is S e ru a to r d ic e h s ; Tolletur à
Vobis viitea,&dàbitur àliifàeientifruftum eius.Ex h is p u lch r is
lig u is (v t q uæ e ffe n t v t ilia a d id ific a t ib n è r r i Scàphaé E c c le -
fiæ)cxim q u id am accepmez;dicebit^Seciindumgràtiàm Dei
qua data èft mih 'htanquam fàpiefis Architeâus fundàmentumpo-
^ « iiE x h isp u lc h r is l ig n i s i l l i fu r itp r iu â ra d ic a ri & p r iu s p l a
Zâxi,fpeciôfipedesEuangehz.àtiumfacém.ln h isp u lch r iS lig n is
fo fit lig r ta iiiftb rüm p lâ n tà tb ru r t i iuxtà decurfus aquarum,
qmfeuilumfiium datif in teniporèfuo,ille q u id é d ic e n s , Egôati
tetaiiquàm oliuafntclifera in domo Dei:Et a liu s pfallëris:Dsrixi
nuspafeit me & nihil mihi décrit,in loco pàfcua ibi mecollocauii,
Super aquàm irefeft'toHis educauït me: Alms,tùftüsficut pabnaflo-
reb tt :Ex aliu.s,S tcut umipcr us denft.Et alius,Sicut Salixadaqua
praterfltientem-.Et^Sicut pomus iri lignisfylua, & ficut CyprejfuSy
&piced & cedrus, o d o r e p e r fiirid èn t iâ & o r fA n r iâ p râtrim
E ë c lè fiæ j in <|üo e x o r ir i f ë c i t D dm ir iu s Öexls à d h iic Sç a d -
Kixc Sc iri fæ cu lum fæcu li omne lignum pulchrum àd videndu,
& borium ad comedendiï.Piilcbtàlignà fo n t il ia d e q ü ib u s d k
x i t De\is,lüueries veftri ftfiories videbunt,&fen tores diuina fom-
fty / flW »M l> arif.Pu lchm m lignüm âd vid é r id r in i è rà t M r id
q u o d d ic it, OculiiHétfemper adüoniinum. Pu lcH ra lig n a a d
V id è r id u n ifü iit q u iH ab è r itv ifib r ic q u a le n ï K abixit,vid e ris
D é i v ifib r iè n l D a n ie l q u i dicebzz i_Contemplàbar in vifione
m£tis douée throntfofiiifuerunt.T â lem h a b ü it v ifiéfrië E fa ià s
.q ix o q ; qm3iixbéitîfidipééimm0 eritém fupeétyoHuinex-i
teifuni&eUtu.EiüGnôdi p u le h r a v if ib f iém f ig r iif ic à iq ü b -
qUè is q iiid id t jE ^ o dormto,&cor mai vigilàt.Tàlis è r a t JPâiif
ltis q ii i q jir itu à li: y ffîo r iè â fp ic ié B à ê ïîo n iir i ilttuËtvi fem e l
d ic à ,m é n s Ôrhriis^èrfpiCaX Sc âp t a à d diu iria v ifib r ie rii;d i-
dtxxr'èflè à r b o r p iu c h ra a d v id è t iq um ; B o r iüm a u tem li*
^ u xm à d c o n îë d è r id û ir i Pa rad ifo ’ Ë c clé fù ëVft orririis"^Do-
btorÖrch bdöxus,a lë risdÖ gmaÖDÜsÖü eS G r è g is Ch rifti^
& r iü l l am m d r tifè ra rn a u tn o x ia ë is ' a p p b n e ris d ife ip lir iâ ;
f e d i r i fèh âbè risfru âfcus fa tié fi Spiritu s^ qxxbsAc g è friiiria -
ù it lA p b ftb lr is Sc ë r ium è rau it c n a r it à t em ^ g a ù d iüm ,p a -
e èm ,b én ig r iita fe r ii,lô rig a iîim ita tèm ; b o h ita te rh ; fid é rri^
ri4à r ifo é iü d fo ém ,ë ô fit ir iè r ifia r ii,& q üæ fu rit h is fim iliâ .S iC '
rififo v id e tu r jir iÈ c t le fià ïè ffe in t e liig e r id â lig r iâ p ü lc h fà à d
K k k 5 vxfàrixj
Ortus & e
onus diffe-
runt.
Qnxnatn li
ena funt in
Ecclefia pul
chta ad vi-
dendum, &
bona ad co-
inedendum
K 4^.
Ualth.il.
Ècelefiz
feapha.
P faim. t.
iifalm.su
ifalm.il.
Pfatm.fV.
iya.44*,
Cant.lui.