tit eius fanguinem,non babebitis vit am in imbit. Quod quifquis
non folum fecundum veriest is m y (tena, fed fecundum
Sph.fi.
myfter j veritatem con fi derate posent , in ipfo lau acre
fanéfcæ regenerationis hoc fieri prouidebit.Quid enim a-
gîtur facramento fan&i baptifinatis.nifi vc credences me-
bra Domini noftii Iefu Çhriftifiant, & ad côpagem corporis
eius Ecclefiaftica vnitate pertineant ? Ip fis enim dicte
B. Apoftolus, Vos eßiscorpus Chrißi, membra de membra.
Quos oftendit non folum ipfiusfacrificijparticipes, fed
ipfum fandtum facrificium efle,duih eos iubec viuam ho-
ftiam feipfos Deo humiliter exhibere,dicens: Obfecro itafc
yos,patres,per mifericordiam Dei, vt exb beatts corpora vefira ho-
fttam viutntem, fanftam, De» placent era. Quod etiam fan-
! d us Petrus fimiliter docens, ait : Et Vostanquam lapides viui
1 adficati in domosJpirituales, in facerdotiumfan ft tun, offer entes
ßnr stales boflias acceptables Deoperlefum Chrifium. Vnde bea-
tus Paulus cum quodam loco dixiflet : Calix benediftionis,
eui bemdic'mm, nonne communieatio fanguinis Chrißi ell? &p.
eis aliudvidetur, aliud inteUigitur. Qupd vides ur .ff idem habet
corpralm-, quod inteUigitur.ßuftum habet.JpiritaUm-'Corpus ergo
Chrißifi vis intelligere,Apoßolatn audi dicentem ßdelibm: Vós
eftis corpus Chrifti, & rpembra. Si ergo vos tflU corpus Chrißi
& membra, myßerium veßrum in menfa Domini pofitumeft,
myßeriumDomini accipitit. Ad id quod eßis, Ammrejpondetit, &
rejpondendo fubferibitis. Audit ergo corpus Chriflt, & reffondts
Amen. Eßo membrum corporis Chrißi,vt verumfit Amen. Qupre
ergo in pane? nihil hie de noßroafferamut: ipfum Apoßolum item
audiamut. Cum er go de ifiofacramento loqueretur,ait: Vnus panis,
vnum corpus multi fiimus. Intelligite, &gaudete. Vni-
t as, pietas, verstas, caritas, vnus pants x vnum corpus multi fu-
mus. Recolite enim quia pants non fit de vnograno ,fed de mult is.
Quando exoreveabimvni, quafimltbamini: quando baptizatie-
fiis, quafi conjperfiefiit: quando Spiritus fanfti ignem accept fits,
quafico ft 's eftis. Eftote quod videtis, & accipite quodeßis. Hoc Apoftolus
de pane dixit. Um de calice quid intilligtreinus etiam non di-
ft urn fat is oftendit. Sicut enim vt fit Jpscies vifibilis pants, multa
nesqUosftangimw,nonntparticipate corporis DomiitieftiVtnos ! granainvnum conffaguntur ; tanquamillud fiat quod de fideti-
' elle ipfumverumpanem, varum que corpus oftendcret, | but aitferiptura fan eta , Erat ilUs anima & corvnum in
continuo fubiunxit : Quoniam vnus panis, vnum corpus multi Deam:fic&de vinofratres,recolitevndefit vnum. Grana multa
fumus,omms qui de vno paneparticipamus. Vndc alio loep di- pendent ad botrum -, fed liquor granorum in vnitate confunditur.
' cit: Vnum corpm & vnusffiritm, ficut vocati eftis in vnaffevoca- \Ita Dominus Iefus Chriftus ncsfignificauit, nosad fepertincrevo-
tionis vefira. Et itérant ; Ventattm autem fac'untes in car state, luit : myßerium pacis & vnitatis noftra in fua menfa confierautt.
crefcamus in ilia per omnia, qui eft caput Chriftus. Ex quototurts ! Qui accipit myßerium vnitatis, & non feruatvinculum pacis, non
corpus compaftum & concretum peromnem iunäuramfubnpni- myßerium acetpitprofefied teftimonium contrafe.
firationis,fecundumoperationem in menfuram vniufcuiufymem- i A rb it re r fände frater, difputationem noftram, prxb
r i, augmentum corporis< facit in adificationem fut in cantate. [ clari do&öris Auguftini ferm one firmatam.ncc cuiquam
Nam&carncmDomini noseflèconfirmais, ait: Nemo | eileal'quatenasambigendum, tuncvnumquemque.fi-
enim vnquam carnem fuam odso habuit, fed nutrit & fouet earn, • delium corporis fiinguinifque Domini participent fieri,
ßcüt&Cbrißus Ecclefiam, quoniam membrafumus corporis ecus, quando in baptifinate membrum corporisChrifti cffici-
& de oßibus eins. Quocitca quoniam vnus panis &.vnum | turrnec alienari ab illo panis calicifque conibrtioretiamfi
corpus multi fumus, cunc incipitynufquiiqueparticeps i antequam panem ilium come dat, &caliccm bibat, de
elfe iilius vnius panis , quando cceperit membrum eüc
illius vnius corporis ,^uod infingulismembris, quando
inbaptifino capiti Chrifto fubiungitur, cunc iam Deo vi-
ua holtia veracicer immolatur. Illo enim natipitarismu-
nere fic fit facrificium ,ficuc fit & templum.Quod beätus
Apo (lolus doceris, ait: Nefcitisquia templum Des eßiey&ffi-
ritus Dei habitat in vobit ? Qui ergo membrum corporis
Chrifti fic, quomodo non accipit quodiplê fit ', quando
veique illius fit verum corporis membrum, cuius corporis
eft in lacrifició Iacraméiirümx? Hoc ergo fit ille rege-
nerationelanfti baprifmatis, quodeftde lacrificio fum-
ptürus altaris. QuodetiarnTandlos Pattesindubitanter
credidriTe acdocuilT: cognofritrius. Beatus quoqué Au-
gudinus de hac re fermöhem fecit admodum liiculen-
tum j & aptum ardificationiatqueindrüftioni fidriium.
Quemfermoneimtoturnepidolq malui fii biungere,quia
nec eit prolixus, Sc in ipfa breuitate magna: inftrudionis
ac fuauitatis ed plcnus. ; -
Sermo B. Auguftini Epifcqpi ante
altare ad infantes de Sacra-
« T J Oc qitod videtis in altare D ei, etiam tranfaäa noftevsdißis:
i l fed quid effet, quidfibi veüet, quam magna reifacramentum
contineret, nondum audsßis. Quad ergo videtis,panis ett& calix:
quad vobit etiam ocüliveßri renunciant. Quod autem fides veßra
pofiulat inßruenda -, panis eft corpus Chrißi, caltx fanguis Chrißi.
Breuiter qüidem hoc diflum eft, quod fideifortefuffsciat : fedfides
inßrußionem defiderat. Dicitensm Prophet a: Nificredideritis,’
n o n intelligetis. Poteftis ergo modo dicerernihi: Fracepfii vt
credamus-, txpone vt intellsgamus. Poteft enim in animo cuiujpiam
cogitat'to talu oboriri. Dominus mßerlefus Cbrfius nouimus vnde
accrpetit carnem dt virgine Maria. Infans laftatus eft,nutritus eft,
creuit, ad iuuenilem atarem per du ft us eft, kludaisperfecutionm
paffus (ft, Itgnofüffenfus eft, inligno interfeftuseft, de ltgno depofi-
tus eft, fepultus eft v tirtia diereftirrexit, quo die voluit, in cesium
aßen dit. lüuc leuauit corpus fuum, vnde eft venturus vt tu dieet
vïitos&mortuos. Ibi eftmodofedensad dexter am Patris. Quo-
modo eft panis corpus eitu ; & calix, vel quod habet calix, qtiotno-
do eft fanguis eins* lßa,frams, ideo dicunturfacramenta, quia in i
hoc fiéculo in vnitate corporis Chridi conditutus abfcc-
dat. Sacramenti quippeillius participation« ac beqeficio
non priaatur, quando ipleToc quoaillud facramentum
fign ihcat,iauenitur-.Ot a pro nobis lemper vegetatusfor-
tis mChriito,lande & venerabilis fratcr.
EPISTOLAB. FVL,
G E N T I I AD R E G 1N VM,
Vtrum caro Chrijli corruptibilis, an incorrupti-
hilisfiserk
Ccipicns litteras tuas, fill cariflime Regi-
n e,&ioliicitudincm cordistui agnofeens,
Dominum collaudaui, quipoted vtrum-
que bonum & conferre feruandum,&fer-
uarc collatum. Vtrumque enirnpertinet
ad mçdelam animarum nodrarum , quo gaudeamus in
»beneficiis, quæ nobis infitmismedici npllri non définit
inefFabilis operari ben jgmtas, vt Ipiritali profedu Sc au-
geaturin nobislanitas, & minuatur infii mitas. Modus
vero infirmitatis noftræ duplici qualitate çonfiftit : fi vel
perignofanriarn tninus aliquid in fide nouerimus , vel
aliquid habearnus in operibus noftrfs , quod non con-
ueniat régula: veritatis. Quoniam igitur Corpus quod
corrumpitaraggrauat an imam , ideo nosvtiaquecbn-
turbatinfirmitas. Sedille quinosfecit, & giud^ere præ-.
cepit quiavicit mundum, Ipçramüsquia nos in fide, quae
per caritatem operatur, perficiet. Dicis ergo,quod nuper
inOrientis parribusnouà èd orta inquificio V aliis àflè-
tentibus inco’rruptibile. Tuiflè corpus Chridi ab ipfip
Conceptionisexordio:aliisautem contrariumfatentibus,
corruptibile ante paffionem,inCorruptibile ycrôpqft re-
lurredionem.T u ramen in vtraque parte vâldehæfirans,
nccreiponderefciens , indas vt quid tenere debeamus
commoneam. H * c fiint qua: interrogas. Superiusau-
tem,tuæ gratularionisindicidinfinuans te meis litcris re-
creatü. Quoniam igitminterrogatio tuaredi cordis tra-.
mitem tenuit,quo priroitus quod ad fidem.dcindc quod
ad opera pertinec apprehendit,quia fid ë,quæ per car i tai c
operaturjCÔmendatApoftolusallo fcilictt noftia: Elut is
_____ • . . obtencuï
obtentu, quod fides fine operibus morttia eft in femeti-
pfa;Volö icaque cariflime»vt feias non vno mödodicere
corruptiöhem, ftd duobas mödis, ficut dicimusinfirmi-
tatem &finiiliternïörtèm. Dominus enim mortem in-
quicelTe perpetrationé criminis j Sc mortem in qüa retri-
j.butib'nimlomihasintelligiturvltioriis.Dicituretiäinfir-
' miräs hominis, eius fcilicet qüiexhibetpeccato feruitiü,
& eius qui portat peccati fupplicium. V trunq; ad infiemi-
tacem pertinec peccatoiis,& deleftatio in peccatis, & af-
fiidtio pro peccatis. Sie fctiam corrüptionem dupliciter
dicimus, euius vna pars in fola hominis culpa,altera inue-
niturinpeena. Ad culpaquidempertinetillacorruptio-
nis pars, quam Apoftolus oftendir.vbi dicitiHominescorru-
pti mente, reprobi circafidem. Ad hanc parté corrüptionis pertinet,
quod alio loco dicit: Corrumpunt mores bonos colloquia
praua.lftz corrüptionis pars,primo animäm cäpit,&pera-
nimam carnem ih peccatum trahit. Haec pars corruptio-
nis mentem fuperbientis A ngeli primo ihuafic,ac deinde
primum hominem , poftmodum cotü genus humanum.
Primamergo corrüptionis partem, qüie eonfiftitin coh-
cupifccntia vel perpetratione peccati , fecura eft ilia pars
qux conftat in retributione fiipplicij, qua: duobus tenet
änimam öccorpus hominis peccatoris.In ipla quoq; retributione
quxdam funt, in quibuspaenapeccatifimül fit:
Sc iplum peccatum: alia vero fimc, in qui b. fnlum fic peccati
fupplicium. Iriilüs ergoin quibus reperitur peenafi-
mul Sc culpa,opere quo reams in peccatore pu ni tur.Deo
derelinquente,aüg:tur homine delinquente. Haec eft illa
pars corrüptionis, per quam ficpeccatapuniunturin
homine, vt non definant, fed vt creicant: ficut eft libido
cordis &corporis:qu $ cum ex paenapeccati eaeniatipec-
catum mulriplicat, & animatn punicioni fubditam noxia
dêleftatione captiuat. Tertiam quoq; punitionem huic
iêcunda: retributain Apoftoltis dicit: Propter quod tradidit
iüos Deus in reprobum fenfum, vtfaciant qua non conueniunt.
Non ergo vtpariantur tantum, fed vtfaciant vnde pec- ,
cata multiplicentur, diuina in reprobum (enfum damna-
• tionc traduncur. Veruntamen haec traditio, nön in ope-
1 ratione Dei, fèdindelêrtione confiftit. Quofdamenim
tradit Deus,nec dimitit: quofdam vero in eo quod cradit,
dimittic. Bonos fic tradit paterna benignicate, vt non de-
ferat pacerno iuuami ne. A c per hoc tradit eos ad pätien-
4 a mala quibus ipfiperficiantur, non ad facienda quibus
Äcteriores exiftant.Malos autem ad hoc tradit Dominus
ifipplicio trahimtis, vtexeanülläm pectati fupplicium !
contrahamus. Efiirifle Chriftum, fitille ,fatigaaonem- ;
que fenfifle Eiiahgelium d ote t, quem manifeftum eß'c-
furifle,.quando äd ficulneam vemt, net in ea ftuftum in- |
lienit; fatigatus etiam exitinere fedit fiip^ir put^iim. In |
crn.ee etiam dixir, fitio. Dolorem etiam fuftinuit ficut di- i
citEfaias: Vulneratus eßpropter iniquitaics noftras; irfimam Ej‘ ‘ s'
eßpropter feelera noftra.Hstnc infirmitatemin Domino non !
pütatiuam, fed veram, docet Apoftolus: Nam (fificruci- !
fixus eß, inquire* infirmitate,fed viuit ex virtute Dei. I n firmi-
tatem nonaliuddicit, quam comjptibilitacem'. Rtftati-
taque , vt & Chriftum füifle in aliqüa corruptione ad
quam non rediic , & non fuifle in ea quam nori vidit, per
facram feripturam difeamus. Ad corrüptionem pertinet
corporis aniroalis & mors qua: pracedit putredinem, S t
putredoqusfequitur mortem. Pröinde Chrifti corpus,'
quod eft vere mortuum, &.die tertio fine aliqiia pütre-
dinefufcitatum,vnampartem corrüptionisyidiflc>aliam
non vidifle dicendufti eft. Fait quippe in corruptione
mortis, fed non in corruptione pürredinis: quando caro
Chrifti fic eft mortua, vt nulla fuiffet membrorumputre-
do vel diflbhitio fiibfecuta. Chrifttis ergo non reuerte-
tur in corrüptionem , quia furgerisdmörtuis, iam non
moritur, & morsillivltranon dominabitur. CKriftus ergo
non vidit corrüptionem, quia nuliam fenfit^aro eius
pu tredinem* Hoc autem non eiufdem carnis incorrupti-
bilitas, fed refurredionis celeritas fecit. His omnibus in
quibus rioftra: femiiiationis ac refurreiäionis certiffiniam
qualitatem verbis Apoftelicis S. Auguftinus oftcndit,di-
censi Conßat itaq. netfc vüo modo dubitandum eß, corpus Chrißi
quod licet corrüptionem putredinisin fepulcro non fenfirit, quia
feriptumeß: Nori dabis fanftum tüum videre coruipriö-
nem: clauis tarnen&lancea:orrumpipotuit: nunc omnino'in in-
corruptione perfißere .&quod in contumelia paßionis mortifque
feminatum eft, nunc effe ingloria vita ater na: & quod ex infirmitate
potuit crucifigi, nunc in virtute regnaret& quod erat corpus
animale, quoniam ex Adam fumptum eft, nuhcßnritale effe, quoniamffiritui
nunc infeparabilittreopulatum eft. His verbis Äu-
guftinus oftendit quale corpus Chriftipoft refarreftio-
nem fit, Sc quale ante paffionem fuerit. Euidenter. cön-
firinat corpus Chrifti omnino nunc in incorruptione
perfiftere , nunc etiam in gloria,vitae aeternae , nunc in';
yirtute regnare, nunc fpiritale efle. Sed corpus non eft
omnino inconupribile, quod dolorem poteftper vulne-
■ &dimitrit,vtipfbdeferente, dum non Deivoluntatem, j ra fentire. Quocirca apparet Chriftum ante paffionem;
fed fua fequuntur, fua turpitudine dele«Slentur, nec pee
nam fuam portent inuiti, fed fcquantur illedi. Haec eft i-
niquoru corruptio, qua: fic eft pee na peccati, vt fit & ipfa
peccatum.Älia corruptionispars eft,qu^ necanimam nec
corpus fidelis hominis pelluit, fedaffligitrquia nec ad in-
quinandum hominem, fedadhumiliandum militatpec
catorem.Hacitaque difetetione retenta,dum corruptio
nemvoluntaria a corruptione pceaali difeernimus, ipfi-
ufq; pcenalis corrüptionis vriam partem cum peccato,alteram
fine peccato ine lie hominibus inuenitur, talis autem
corruptio cordis nihil aliud eft,nifi priuatio fanitatis,
quia nulla ex hac corruptione cOUtrahitur iniquitas,licet
infit infirmitas:facillime inuenimu s quam partem cOrru-
ptionis fufeepit Chriftus in corpore.Nä quamuis carnem
pro nobis fufeeperit, tarnen accepitimmunem ab omni
peccato driginali Sc atftuali.Ipfam tarnen carnem,non fo-
lum infirmam, fed etiam veräciter cognofcitur accepifle
mortalem. Proculdubio inquantum corpöri eius ineiat
fufeepta morralitas, intantum eipotuitinefTe corruptio-
nis irifirmitas.llliusfcilicet corrüptionis, qusabeft ab o-
mni peccato. Ad tafem corrüptionem pertinet fames &
fids. Facile fiquidem efuriendo Scli den do corpus mor-‘
talc corrumpitur ■, quando per hxc etiam ad ipiius mortis
exit um p er uenit ur. Per quam mortem venitur ad cor-
ruptienem, dum deferen re anima,incantum corpus cor-
rümpitur,vtin putredinem ac puluerem rcdigatur.Haric
corrüptionem caro Chrifti non vidit, qux die tertiäre-'
furrexit. Famem tarnen, ficim ,fatigationemcorporis, ac
dolorem veraciter fenfi c. Qua: omnia pertinent ad illarn
partem poenalis corrüptionis, quam fic ex peccati poena
imo vfque paffionem & imortem,mortale atque animale
corpus habuiftè; &pro nobis in eodem corpore veram
famem, veram ficim , £ic/gatiöhemque,fenfiftè, vera cla-
uorum ac lancex percepiffe vulnera:& ex hog verüm dolorem
non necdlitate, fed volunfate fenfifTe, verxque
mortis acceptatione pro nobis animam fiiam propria
poteftatepofuifle. Confequcns eft, vt idem Chriftus ex
infirmitatemortuus, ex virtute autem Dei fufeitatus, no-
ftris inueniatur exempl urn prxbuifle corporibus. Humi-
liauit enim feChtiftus vfque ad fufeeptione totius infirmitatis
noftra:: vt fi cut ai t Apoftolus, reforme tur corpus
humilitatis noftra: configuratum corpori claritatis fü x .,
Hinc ergo manifeftiffime apparet, quid de animalisac
mortalis corporis qualitate debeat omnis Chriftianus
firma creduliutc fentire. Impoffibile vt corruptibiiitas
efic negetur, vbi animalis corporis morralitas inuenitur.
Chriftus ergo in fola came porcauit noftram Corru-
ptionem , in qua veraciter noftram portauit&'mortem. i
In animaverdficperfedamincorruptibilitatem feruauit, )
ficutpeccatu nec propagine traxit, nec contagione con^ ;
traxit. V nde & innrmitates animarum noftraïum,quas in
fua rationali anima portaui t,Chriftus,fine vlla corruptio*-1
ne portauir. Nullus quippe potuit defedus inefle virtu- I
tis,vbiirifirmitatis fufeeprione ihdefefiapcrmanfitperfe- '
ório caritatis,qtix vnrgenitü Deum fecit vfq; ad rtioltcm
pró nobis accydere, Sc cófufione contêpta crncis ópprö-
briG fuftinere.Propter q> triftitiam > moerorem.vel fiquas
noftraru animatG infirmitates habuit Chriftus,vetas^q«i-
dem,fed.yplutarias habuit. Veras fcilicet »ytmanifeftum
in feanima:rationalismonftraretaffedam: voluntarias.
Wm v tn o -