ffUjUÄBAf“
71V fftWJV
jJW&Mi»
tRrîÂç«-
fifle eonfeffus es *, & quod au&or temporum non rccufa-
uic, cum formartis eft, habitare inytero tempushumam
conceptus. Quomodo igitur qui voluit habitafo in vifee-
ribus matris, Sc ccmpora partus expleuit, Sc cum non eflet
praftantior quam nos virgo, excepta fan&itate, tanquam
px«itentia qUadam du&us, naturam corporis fuirefpuit:
idque cum d matrc qu? eum genuit,per omnia non diner-
ret ?H®rcticus. His,inquit ille,omnes commumter aflen-
rientur. Verum corpus ex vtero cofruptibile ,quodexvir-
gine fumpfit, quou ftatim ad immortalitatcm-tranftulit,
cotum eft, qui vobis rede {entire videntur.
triim aliquid fbrdiuiri, & Vitii & fin o n feduftdurri adlim,
{altem cogitatipnemadmiliüft dicam. Et hoc aperte licet
ex domino dopente audire,cupiait, vemtprincepsbuw muf
di,& in me mhil inuentt.Cum dixit in me Sc nihil, plane figni-
ficauit, fefolum abömnlpeccato etiam cogitationis liberum
fuifle. Quamöbrem damnatio pcccati cum nullum
locum in eo reperiflet,fobfiftit}& circunifcripta eft,&are*
is. recefliti Mortua enim mors eft cum carnem,qux non
peccauerat,deguftauit.Exiftimare autem,quod caro natura
paffionis expers, & immortalis, quodnätura eius non
inerat, fponte admifit, primum quidem hoceft ignoraro
velle,&noh velle non efle carnis proprium,fed ariimx ra?
Orthodoxus. Et.vbi, inquam ego, eft ratio, & tempus ^ najjs ;n qUa poteftas liberi arbitra, & voluntatis in v-
vitx communis , ac conueriatioms , quæ maxime nobis v- ^ paitcm cernitur. Deride
tilis, & neceffaria foit, fi pundo, momento tempo fociuncearnream,quævoluitquódprçternäturamerat,&
^i^ilitudokv t »nobifeumabeodemonftrata, çdenoer j ideiegit)ad quod natâ non erat. Hicàutçyirifouspecçati,
mutajâeft},qùandonon hçc.lo umm • lirnes.Nec hoc eft line animaduerfione praterèundum,q>
cum tres caufæ cernantur, ex quih omnis adusprofiafei-
tuTjVnus quidem eft exnaturalipôtentia} alius vero ex de-
praüàtiône habitus fecundum naturâ ; tertius cofideratur
lecundû afcenfom,& progreflpn ad melius.Ex his primus
eft natiualisjfecundus prater naturam y tertius fopra natu-
ram eft, & nominatur, Illeergo adus qui vocatur prater
naturam, qui eft aberratie quxdam à naturalibus habiti-
bus,& potèntiis,' lædit fubftantiam ipfàm,& operationes
eius naturales: nâturalis autem adds ex càiffà non impeai-
ra,& fecundum naturaftïnixus proficifeifur. Adus'verp
ftipra naturam, euehit,& éleuat,& ad perfedioraroboràtj
& adeà,quæ non potuiflèt efficere, fi in iis quç font lecun-
dumnaturam,manfiflèt. Quæigiturfopra naturam font,
non ihterimunj:, quæ fiint fecundum naturam, fed potius
deducunt,& impellunt, vt & ea, quæ fecuridurii naturam
font,poflimus; & yirtutem ad ea,quæ fiuprahæc font,
accipiamus.
Hæreticus.Exemplo,inquit,familiarideclara,quod di-
cis,nondum enimi mens illud perdpit.
Orthodoxus.Confidera,inquam,fîcjficut in iis,quç arte
fiunt,videre licenquemadmodumars artificio mutât in
aliam formam,& naturalem materiæ fiibiedæ deformita-
tem adpulchriorem habitUm,& {peciem transfert, & mà-
gis ad vrilitàtèm euocat. Largitur enim ars,quod natuta
non habuit. Adhunc modum tibiæ,& citharæ,& aliaeiuf-
modi inftrumenta vi artis fbnos èmittunt,fic ars fingendi
cum alia,tumaurum'in infinita genera animalium ratiofte
carehrium,& in formashumanàs mutât. Acrurfosarsme-
cfiahica {phærasaftronomicâs,dçhorôlogia,&alia huiui1-
modiexcogitauit. LongumeIfet,numerareformas,qui-
bus ratio artificiofe mànerttc natura inträ fihes foos ,'&hi-
hillæfe, pulchritudinem, & çommoditâtèm ex ârte adhi-
beti Adeundem modum,yt quæ humilia fonti& fimilitii-
dinem longe à veritäte remptiffimam forant, cum diuinis
exempli eaufii conforamus, cpnfidera mihi camem dô mini
faillis naturæ legibus poft vnionemfopranaturain,ad-
mirabilem,eriam ea,quæ fopra naturam font,recipere j ita
vt'néutrumex alterofeparétur, autimpediatur. Nec enim
quæ fopra naturam fimt locumhabent non habente natura,
quod fecundum natura eft. Denifitq; • miraculum eflè,
quod miraculum eft,cum id qüodeft fopra naturam mutât
, âc magnifieenria,quæ naturæ violentiam adhibet, in
conueriärerar nobifeum dominus y & per omnia pergerec
per qua: natura humana principium capiens, & p er media
progrediens, ad finem fiuum euadit.H*reticus. Quid enim
inquit, ifta prohibebat, quamuis.vmo corpus impaffibile
fcciflet Onhodöxus. Et quomodpinquam, vel cum ho-
minibus principio vixilfot, velpafficfoespro nobisfiifee-
piflet, fiexipfoprindpio vniones negatum eflet, eflefimi-:
lemnobis pailibilem, &mortalem ? Hxreticüs. Paflüs eft,
r;e{ppndit ilie, fednon neceflltate natura, verum ratione
CEcpnomix,permittenteverbo,ytpateretur.Örthodoxus.
Ego inquam, quoddittumeft, nihil abaenigmäte diffort.
Quomodo enim naturam habebat foperiorem quam yt
pätipoflet, &rurfos finebatur,prater naturam,qufe camis
font,pari? Sienim vnio verbi carniimpairibilitatemdedifo
fet, nunquameam dono, quod femeltribuiflet, priuaflet.
Praterea,fi ex vnione verbi accepiflet non pofle corrumpi,
tempus eft, vt audeas nefarieeuellere admirandum &,fo-
pra naturam vnionem. Siquidemnopoteratpari, quodex
vnione erat a paffione liberum, nifi vnione priiisfoblataj
ficuri nequetenebra vnquam erant, nifi caula,, & lumme
recedente: & iufomma, nihil ex caufa cohtinehte profid-
feens apram natumeft, vt in efFedis permaneat, nifi cadfa
adüt. Cörifidera autem & hocjquödli foftinuit verbum,vt
cumpatientecongrederetur, fiiftinerctetiam, vtcorpöri
paflibilivniretur.
Hsereticus. Numigitur,inqiiit, non patiebatur caro vqlente
verbo, fed natura legibus fobie&us eras ? Orthodoxus.
Ecquis, re{pondi ego, hoc dicerct ? Quod non volen-
te verbo, quicquameorum, qujeriaturaUter accidunt.car-
nieneniref, ac non magis ipfo permittente, vt qira naturalia
erant fine peccäto, caro patererar, quarad paticndum
natura apta nata erat. Nonenimfifecundum naturam e-
rat fopra quam vt pari poflet, aptaad patierrdum perver-
bumFadael^t. Contra potius, aliquando paflionpscaro
foperabat, tribuente ei verbo, vt plunmum, dominatu in
pamones, vt riaturalis coagmentationatursyerbicu car-
m ne ihfepardbilis eflet, & femper indiffolubilis j pafliones
vero non participate non femper cprporiliceret. None-
riim exvniorie habuit non pari, fed ex voluntate ynidhöc
opportune, & ad kliquam vtilitatem gubernantis, acdi-
{ponenris. Nifi enim hoc yerum eflet, alteram duorum
confiterineccfle eflet, autnonpaflafneflequicquampe- ^
nitus, qu^ ef at propter vnionem naturaimpaflibilis y aut | CGntumclg ra verritur.
fipafla eft, ab ynione penitus diullamefle. Haerencus.5i j jq ^ fje u s . Etmihi,inquit,h*cvidehtur.Sictamen,vt
igitur,ditiUe,vtriidids,yarö curn naturam haberetaptam pa{g0Hcs ratione miracüli carniacciderentjhonpofleau-
ad pariendum , ram alia prop ter fe turn modern mlririuit, tem pati,& immortalitas eius in natura legibus indiflblu-
|jjj— Ärr,^rti»rnrtrftr r*rianonesoui us? ona . ,jjfobusteneretur. Orthodoxus. Et vnde,inquam ego,-
hocaccepifti bone v iri Quisfuit tibi huius riduae,& peregrins
fapientite mägifter ? An ignoras, quod lex natura:
non eft, quod raram eft, fed quod femper,vel vtpluri-
mum cernitur, & permsmet ? Dominus igitur nofter tdtis.
triginta tribus annis nobifeum fecundum carnem veria-
tus,non abhorrendb vllp modo d hoftra ephfoetudine,
humanitatem honorauit dbo & potu,& fomno vtens, &
alia omnia naturaliter adhibens, qua: veritatem fompri
corporis demonftrabarit, & miraculä non prius quam tri-
gintaannos natu$,facere coepit. Neenimmihivllusmira-
cula domini puerilia fenfo praferat,haec setas perfoiftam
exaderanrinobis, &merieruntgloriarionesquibus gloria^
bamur, tamquam ipia propter nos pafla fuiflet.
Orthodoxus-Propter nos pari camem domini, inquam
ego, bone vir, dupliciter didtur,&quodpermittente verbo
, paffio circa ipfemaccidit, quiafdlicet & cumprohi-
bere poflet, non prohibuit, vt magnus Athanafius aitp
& quod foperior omni peccato cum eflet,no debebat propter
fe mortem, fiquidem principio mors propter pecca-
tum irrapit: & in totam naturam humanam peraafit, in
quo, inquir i?aulus, omnespeccauerunt non enim eft, aut fuit
abomni fieculo anima hominis voluntarij, & non vo-
iixktatij peccari pura. Immo etiam animas fimdtorum pa-
Viithris periclitationem,& dodxihx maturuin tempus ha- j
bebat, quandö veirö euangelia nobis pradicauit y & ad I
confirmationem dodtrinarum diuinarum admirabilitate
miraculoram ea, qux dicebantur, muniuit :& vfque adeo
hie cernitur naturalibus, & dtrareprehenfiqnem corporis
confoetudinibus yfos, vt exiftimationem voraeis & vi-
nipotoris foftineret, dufofimiliter, vtiios möduin necefi
fitatis expl'eret. Quid pratereadfoes, quo pado femper in
noftraforma videbatür,& Cum multiradine verrans,& ni-
hilalnulris habitu difterens. Siqüidem premebant eum
turbx,. vtPetriisait, Sc qUreum prodidit, figna dedit, ex
quihus dcicidccetim aguofeereut, propter fimiiiradinem,
vt quidäm ex nöftris dixit, habitus domini cum habitu di-
feipulorum. Hxc vero ab ortu eius vfque ad afeenfum in
criicem, SCvfque adfepulturam tridui quadamfetie,& or-i
dinenaturaliprqeefleraht | ad öftenfionem vero diuini-
taris , qux nondum declarata eratj ralo quo a^ totam
viraferiem miracula.circa corpusfecit adqftenfiongin, vt
dixi, diuinitatis,non ad negatiouem veritäris cörporisjd-
dreo foper mare ambulans non deprimlturj & in monte
transfiguratilr: tbris quadragiqradiebusieiiinus, nätura-
lis neceflitatis oblitus eft: ex vifeeribus virgiiialibus ortus
eft foluo,& integro fibre viiginitatis,hxcad declarandum
thefaurum diuinitatis, non ad interimendam muran-
'dam affumptam 'humanitatem mirabiliter operatus eft.
Etvtbreuiter dieamüs, miracula diuina^&arcana, qua:
faefebäf; riora, 8e indicia diuinitatiserant-, paflioqes vero
,&ahte eas conceptus, St pannis, &fafera, &accretiq
xtatis, Sc extera omnia, quxlege naturx circacorpus eius
fadafont, verum hominemSc noftrx fobftantix efle de-
monftrabant.
tiU&dolore conferacnt, &vrendo corroborent, & dcn-
fent. Humanx vero Sc naturales paffiones Garnis, quâs dp- J
minus fofcepit,quodafomodo erät hatiira aptxaddebifi- J
taridum camem, Sc defatigandum , ac dolore afficien- i
dum, Sc denique addillbluendiun, quod quidem in cru-
ce fä<äuin elfe cognouimus. Diilblurionem vero quan- j
tum ih natura eft, corruptio fequitur. Paffiohes igitur hu- ,
mariX naturam poffimt otfendere, compofitum lxdere, |
&.fincm, atque{dparationeininfcrre,&interituilubiice- !
■ re , qrix quidem omnia fimiliter ?tque nos domihus;parti-
cipauitfecundummagnam Apoftbli doâxinami Jiæreti- j
eus. Quidaliud-inquity his omnibus foadere,demonftrare j
ftuduilfci, nifi quod cam Chriftus fit paffibiiis, idque natti-
, ra cbiporis, noh vbhtntatè diuinitatis, neceflkrio erit cor- i
raptibilis. Noneitim ignoramus te hoemoliri, quod qui- i
dem nunquam contedemus, etfiinfinitaiftisaddas. Ma- ;
gis enim credendum eft prindipiAp'oftbloramPetro,' ac
pratereaD auidregi à Deoeledo, Sc prophetaram prmci-
p i, qui dixerant, quod caro eius non viffit corruptiohem.
Orthodoxies. Qvjandoquidem ab humanis cogitarionib.
inquam ego fero tandem, & a probalitatibus receffifti, &
ad feripturas fecràs cbhfugifti, & nos memoria cuiufilem
di<Sti propheticicontra ea, quæàtedi&afunt, effugerat,
logo te niraevt hpc npbis declares. Hxreticus. Quid, in-
quit,hôceft,quoddieis?Orthodoxus.Quoddiuînus Hie-
ieihias,refpbndiegb, inlamentationibusloCutuseft, de-
monftrans prophetice cum ,-qui lamentationes diffolutu-
rusbrat : Chrifius dominus, 'inquit,iff corruptiotiibus noflriscom
prebenfus eft. Aliudhuius mbdi reperire licet didum exper-
fonadomihi per prophetam : qux Vtilitasin (angriinemeo
dum defeendb m cbrrûptionem, inferiptio autem Pfàlmi,
Sc tota verborum corifeqüeritia,, docet nos intelligere
ChriftumpärPfaimüm myftice prxfiguratum fecundum
interpretationem Theolo^brum. Immo& Petrus ipfe ijs,
quireforrebtionem {aluatoris non credebant, gtauiffime,
vt'videm.us, dicit, quodfufeitauit eum nonamplius reuerfuihad
corruptionem.lhad vero non amplius rerierfurum efle cum,
plane déclarât èüm, de quo hoc dixit, non fiiiffealienum
ä capierida corriiptionc. An igitur non putas aduerferi hxc
ijs, qux à te allata fiintîEt nos maioribus vinculis quxftio-
nisimplicare, ? Hxr. Per veritatem|inquit ille, multa ob-
feuritate plena font hxc, nifi aliqueminterpréteraadipi-
feantur j'qux diferepanriam, qux in ipfis viderar efle , ad
fcopum yeritaris collineet. Otth. Age ergo inquit bone
vir ■ fentêhtiamhoramobfcuritàteinuolutamexplica,&
veritatemnpbis:retege,fiueeaïnàte,fiueabalio acçepifti.
H*r. Non inquit, äliquam valdebellam, &fpeciofam ex-
pufationem inuenifle mihi vifus es, cum contrarijsaudo-
ntkribiis veritatem irnaiore obfeuritate inuoluifti. Vtqux-
•ftio quidem dubitarionem , dubitatio vero confeffionem
’falfi latenter includat. Egp vero fiue quis ^obisdubium
audoritatum inter jsretertir, fiue non ; nunquamdfenten-
tiämeaffifcedamy'eum aperte, clamet;fcriptura,quianon
eftdbrelidaammaeius in inforhp; neijue caro eius vidit
cbrriiptioném,, Orth. Tanquam apta nata ad corruption
nem,^tiquamegö,nori v^tcorruptionem ? Autfinoneft
ita,refooridî. H xr. Tanquam non apra natura non vidit
eorrujptibnem, ftatim, inquit ille , nihil protfus dubitans.
Orthod. Igitur inquam ego, hoc ipfom etiam neceffe eft
te dè anima prorfos cPnficeriÿde vtrifque enim coniun&e
propheta ex perfona faluatoris pronundauit gratias a-
gens, quod anima eius non eflet reltitam ihftrnor.mque caroeius
yidiffetcorruptionetn. Hxr.Atqui,inquit,idem de anima domini
Sed quod pene mentem effugerat, fllud addam. Hxre-
ticus. D icinquitdd. QrEhodoxus.cogitauilfoquamego,
illudre&e habere,pium onihibus videri,quocf ficut domi-
riüs omnia foaeUifi camefcpmmifhicans, recelfitkfe, ma^
rietque fixiis-, ac ftabilis in ftatii fuo näturali, ficetiamhu-
manitas eius-perfeu’erans irj.iis,qux naturx bius font,& ha-
bens naturales facultates ,&a<5tiones cprppris, aepaflio-
nes communesj&d crimipe alienas,, ac Uberas hunquara
deferens , ‘Sc defiiiitionem perfo'dionis noftrx fecundum
; fobftanriam poflidens, omniabpna,ex verbo participauit,
quin potius ipfitfti fontem bonbrum verbum feilicet-ha-
bens, mittit e fe omnia, qux verbi font, prbpter verbum.
Ne enilii exiftiihemus, rpagnum aliquia de came.domi-
■ 'hi dicere, fici trißuamus',! quod!ptec ipfam hpnofäfor,>&
qübd honorem Aöftrapi abftulit,, riee enim verbi erat,
priiiare eamfnoftrisproprietaribus mauentem alioqui no-
bifeumTnec erat'Mumahitätis, affinitatemirobifeum ha-
benris, delere fimilicudmem patiendi, nifivelimus e^ci-
dere abeiusimitatione y & fimilitudihe. Nec veto eaqux
communite^fufti, & iniufti poft reforredionem habe-
bunt, immortaUtatemdico ,& nonpofle interitum cape-
re , & in primis hon eforire, non fitirej/hon exgetere fom-
num, tanquam grandealiquid carni Chrifti prcfiiciamus.
. Hicenini Vere dici poteft, gloria inxonfimbne eprum, qifi
per hbribiem & n o s , Sc carhem domihi inhonofant. Car-
neniqiiidem do mini, cum eäm ijs, quxnoftirafimt, pri~
riant j nos verb', cum faciuntvt ab ijs, qux carrns donuni
• font, excidamus, non enim glorificabit non compariens,
^uieper paffionein glorificat. :
Ca:o domi> j
xifi"cr sto'
. patiences
Roili.s cóinA
patiautem
’ inus/hifi ci •
to Dom i n i
çompàtçTe S
tlnv|uod eft
pari nobis ' ,
cuin,-& noa
Hxrbricus.Ehj hunt inquit, nolens diftinxifti corrapti-
‘bileäpaflibili. patiunrar enim in cruciatu corpora peeca-
tarum cum ipfis animis , non tarnen patiendo mortefn,
vel interitum cap'ient y ythinc pateät, noirefleidem cor*,
ruptibile aque paflibile, fiquidem ilia patiuntut, fednon
j eorrrimpuritur.Orthpdoxtis.Atinqiiam ego bone vir,non
] hoc dico 5 quod omms paffio ihterirefacißpatientem-, fed
talcs paffiones& talem. Suppliciorum igitur, quxin info-
ris font, & ‘äccrbi fenfuseoram noneftprbpririm naturam
fubiedam corrumpere , ft enim audafter dicendum eft,
canferant etiam aliquid torris , 6ccraciatis ädpermanen-
drim, perdurandum, videreetiarolicef, quemadmodum
hocipfom eueniatin medicamentis, fociunt enim iilare-
uiuifeele natutthn fouent, cumalipqui alee ftimulenr,
dicam, quod non habebatn^uram, vtrelinquçfe-
tur in inferno. v .
Orthodoxus. Igitur,inquam ipfe,necad infernum earn
defcendifle concedemus. Hxr. H oc vero inquit ille , non
negauerim, verum y.t teneremr ibi, non fuit aptapenitus,
Ort. Differt igitur aio, ab animis jaoftris fecundum naturam
animaChrifti. Hxretic. Non quia dilfert, inquit ille,
fed quia erat vnita domino, non poteratinmfeiis detine-
ri. Orthodoxus. Non igitur, dixi ego, propter naturam
foam, hanc enim fimilem ceteris omnibus animis habe*
bat^fed propter clininitatem verbi, c,uni qua aa inferos
I r ... J . — d i .m 'liK prs f t iir . P n . i & p i m g a n t , n e c f i n a n t n o n f e n t i e n d b m a r c e f e e r e , f e d p o - d é f e n d i t , n o n f o l u m ^ e r a n p o f f i t J x b e i a f o k ^ d p o -
Biblioth. BtblVet. P a t .T o m . 6 . ~ ^ . ■ R r z —