j gmtf.tl,
D
Matth 3-i
Luc.M.b.
Deura lachrymis ac eïeémofytiis pro tantó fcelere de-
prccari : verurneriamfiquiforfitanfinciterationebapti-
fmaris deleâatibne munénim, fcu timorepCenarum ne-
gantesGacholicçfidei fàcramencutn.ad hçreticorum funt
motciferum dilapfi confortiüm : refumaht fidem, quam
negauerunt, & ad Ecclefiam celeritrr reuertantur, yc Ie-
fii veniente intra-. illam domuiri poffint inueniri, extra
quam nulluspoteftab interim liberarhQuia ficut inHie-
richo quifquis ex tra illam domùm fa it, hullum potuit a-
dipifci vitae fubfidium : fic extra Ecclefiam Catholicam
nullusaccipiet indulgentiam peccatorum. Et ficut intra
Ecclefiam Catholicam corde creditor ad luHitiam, ore autern
confeftiofit adfalutm:Cic extra eandem Ecclefiam mala cre-
dulitas non reparatur ad iuftitiam ,fed ad pcenam. Etpra-
ua confeffio non adquirit falutem confite nti, fed ingerit
mortem. Extra hanc Ecclefiam nee Chriftianum nomen
aliquem iuuat ,'nec baptifmus faluat, nee mundum Deo
làcrificium offertur, nee peccatorum remiflio accipitur,
nee æcernæ vitae foelicitâs inuenitur. V na èft enim Chrifti
Ecclefia,vna colüba,vnadileóta,vna fpofarin quaT rinitas
vnus D eus, vnius naturae atque fubftâtiæ creditUr: In qu?
nee filio,nec fpiritui fanófco contumelia minorationis in:
geritur: In qua ynusatqjidé cultus & honor vrius vni tri-
nitati quae Deus veras eft exhibetur. Haec eft vna vera Ec-
clefia.quçfic credit&r prçdicat vnam trinitatis effen tianij
vt in tribus vnam quamlibet non audear praeferre alteri
perfonam. Sic enim nihil fe diuérfUm colere in fubftan-
tia diuinitads oftendit : vt pattern & filium & fpiritum
fan&um,hoceft, ipfam trinitatem vaum verum & folum
confitens Deum,necinvnitatis nomine Sabelliane con
fufionis incurrat errorem, & in trinitatis vocabulo me
minerir Arrianç diuerfitatis mortiferam vitare perniciem,
Apofltolicæ quippe prædicationis retiriens normam,
quemadmodum trinitatèm cogriofcit in perfonis patris
& fili j & Spiritus fan&i : fic vnius Dei re&am praedicat fidem,
quia in patre & filio & Spiritu fan&o naturalem
prxdicat vnitatem. f
C A P V T X X I I L
a B hae Ecclefia fi qui foris funt in diuerfis erroribus
conftituti, tune accipient indulgentiam peccatorum,
fiad eandem Ecclefiam dura funt in hoe feculo cori-
fiituti.reéfca credulitate fuerint Sccontriti cordis humili-
tate conuèrfi. Ergo 'currant dum jempus eft ad legitti-
mam matrem , quae ficut ex vtcro (up natos filiosconri-
net diligenter & nutrit:fic ex anci|la natos non iblum rè-
deuntrs nonrefpuit, quinetiammilericordiavifceribus
errantes inquirit, 6c pro affedu inceflanter inuitât, quos
in fbcietatem patcmæhæreditatis iriÜucat. Neque enim
in eis attendit ancillaris vteri conditionem : fed paterni
recognofeit feminis veritatem. Quæ eft enim veritas pa-
temi feminis, nifi baptifina perceptum in nomine Trini-
catis? hoc illain quocunque repererit, tanquam légitima
mater fitiiuris efle cognofcit. Nouit enim ficut Rachel;
non folüm propria vtero filios parère,verumetiam ex an-
cilla progenitos fuo nomine tanquam genitrix légitima
véndicare. Hoc opus eft, vtilU non negligent fraternam
focietatem repetere : fi volunt paternae haereditatis mu-
nere non carëre. Igitur hærefim relinquentes ad catholicam
Eeclefiam celeriter reuertantur: nCcde hæreditatis
poflelïïone dubitent, ncc de peccatorum remiilione de-
lperenn
C A P V T X X I V .
a Vi enim non credit intra Ecclefiam Catholicam
cun&arelaxari poftè peccata, ipfc fibiremiflionem
peccatorum denegat: fide hoc fcculo ineadem cordis
impeenitentisduritia perleueràns, alienatusab ecclëfia-
fticafocietatc difeedat. Ttlis igitur dduerfusJp'tritumfanclum
dicit verbum, quod tieque in hoc,neque in futur oJitfecülo remitten-
dum. Chantai enim Dei qua cooperitmuliitudinempeccatorum,
dtjfufa eft, lieu t Ap oftolus diciv.in cor dibus noftris,perJpiritum
fanclum qui datuseft no9k. Hæc charitas quiaincorrupturn
tenet vnitatis fratern x confor tium: prop terea multitudinem
peccatorum coOperit, & Vnitate fpe certiflima per-
feuerantes perire non finit. Si quistgttur tenthsfidem qtuper
cbaritdtem operatur, fic agit pmnitentiam priftini cuiufli-
bet erroris, vt eum nec erroris vlterius focietas ten eat, nec
catena mortifcraé defperationis obftringat: libercrit ab
illo verbo quod aduerfüs fpiritum lan dum dicitur, quod
dicenti, non diraittitur, neq-, in hoc feculp, neqvid futu-
ro. Hoc enim verbo Dominus & Saluator nofter non a-
liqua peccatainfinuauit in future fcculo dimittpda f qu*
in hoc feculo dimiflanori fuerint: Sedberie intelligenti-
bus oftendit non alia, fed ilia tantum in futuro fcculo di-
mitteda,qu? in hoc feculo in vna & vera Eeclefia Catho-
lica fuerint vnicuique dimifta. Soli enim illi Dominus li-
gandi foluendique tribuit poteftatem, dicens: Tibidabo
claues regnt cdorum: Et quodcunque ligdueris fuper terram, erit
ligatutn & in edis: & quodcunque folueris fuper terram, erit folu-
tum&incdis. Quod ergo fän&a Ecclefia in hoc fcculo
nortfoluerit, ita infolubile permanet, vt etiam in futuro
fcculo folui nullatenus poflit. Ligatus eftautemomnis
homo, quern ifta non foluerit, nec confcquetur aliquod
folutionis beneficium,qui non conuerfus ad pceniten-
tiam in ecclefia fibi dandam iperauerit indulgentiam
peccatorum. Ille igitur dicit irremiffibile verbum aduer-
lusfoiritum fan&um: qui diuitiashnitatisDei &patientia &
longanimitatis contemnens fecundum durttiam fuam ,&impoe-
nttenscor, thefaurizatfibiiram in düirtt&reuelatiomsiußiiu-
dicij Dei, qui reddet vnicuique fecundum opera fua.
C A P V T X X V .
8 T enim fiue charitas & ea de corde puro, fiue vnitatis
fratern* communio, fiue haereditatis cadéftis paterna
pofleflio: in fandi Ipiritus donatione confiftuht.
D e charitate quippe doctor Gentium dicit: Charitas Dei
dtjfufa eil in cordibus noitris,perßnritumfanftum qui datus eft no-
bis, Vnitatem quoqj fpiritus, cum eadem charitatc corn-
men dat, dicens: Objecro itaque vos ego vinäus in Domino :vt
digne ambitieus vocattone qua vocati eiïis, eum omrit bumilitate
& manfuetudine, cumpatientiafupportantesinuicem cum ebar 't-
tate I foUiciti feruare vnitatem Jpiritus in vinculo pacts. Ipfam
quoq-, comm union é ipiritus S.efiè cófirmat,dicens: Gratia
quoque Domini noilrilefu Cbnili, & charitas Dei, &com-
munuatto Jpiritus fanäißtcum omnibus vobis. Dehaereditate
quoque noftra fic loquitur: Signati eftisjpiritupromftionis
fanäo,quieil pignusbmditatisnoilrx. Spcm quoque ipfam,
quae vitium delperacionis expcllit, fanóto ipiritui beatus
adfignatApoftolus, dicens: Deusautemjpeirepleatvosomni
gaudao & pace in credendo: vt abundetisinjpe& vtrtute Jpiritus
fantti. Ille itaque csleftis haereditatis adipifeitur perenne
confortium, qui intra Ecclefiam Catholicam rraterhae
chatitatis cuftodiens vnitatem , priufquam prsefcntcm
finiat vitam, deponit mortiferam cordis impeenitentis
duritiam, nec defperatin Ecclefia vna & vere Catholica'
remilfionem omnium peccatorum conuerfis dari per
fpiritum fan&um. Quod etiam ipfc Saluator nofter o-
ftendit. Poftquam enim refurrexit infufflans indifeipu-
los,&tis donum fandHfpiritus tribuens.remittendorum
eis poteftatem tribuit peccatorum, dicens: Accipitcjpiri-
tumfanäum:ft cuius peccata dmifentis, dimittenturti: cuius re-
tinueritis, rettnebuntur.
C A P V T X X V L
NOn icaque aauerfiisfcmorriferadefperatioheclau-
dant oftium indulgentiae, qui ab Ecclefia Catholica
fcgregati cuiu flibec haerefis fiue fchifinatistenenturerro-
re obftridti. Deponant duritiam cordis., finoluncmalis
interminabilibus cruciari. Scriptuin namque eft, quia cor
durum male habebit in nouißimo. Et qui amatpericulum, in illope-
riet. Quid auté periculolius, qua diuinis obediéciam hou
exhibete fcrmonibus, & VocantisDeifpemere volünta-
tem l Propter quodin libro famfti Iob,hcuti his qufcoiy
uercuntur aeternitas promittitur gloriofa, ficimpiispro
eo quod non obediunr, fcluris munera denegantur. Sic
enim feriptum eft; Qutconuertunturabiniquitate,fiaudterint
S érferuauerinticomplebunt diesfuos in bonis,&annosfuos in gloria.
Impios
A
i.Piir-4-
7.
tf4lm.lt*
'.Trtuirb.3i
I B
Ctcltf-S• .
iM I trillert, s. •
s i g i c
Eccltjitß.ii.
Etclef.il;
D
TCctUf.-j.
Efait 66.
Ectltf.zu
Tiom.t.
Impios veronohfac'ttfaluos, eoquodnoluerunt f ine Detun; &cum
monerentur,tnobedithleseraht. Non ergo fpernantobedien-
tiæ tempus indultum, fc4ddEcclefianv Catholicam re-.-
uercantur : in qua fblaper fcinfti fpiritus donum charitas
cooperitmultitudtntmpeccatorum.Si qui etiam in EcclefiaCa-
tholica fiint , &ma le viuunt, priuf^ham iftam vitam fi-
niant, feftinen t.yt d mala vita qlfcedant j nec fibi putent
adfalurem fufficeieCatholicum nomen j fi Dei non fa-
ciant voluntatem: Dicitënim Saluator nofter i Npn omnis
qui dicit rnthi Domine Domine,intrabit in regnum calorum fed qui
ftcerit voluntatem patris mdtqui inedis ett,ipfeintrdbii in regtium
cdorum, Nam&inlibroPfalmorum fcriptum eft: Qtùa
prope eft Domihus omnibus inuocahtibus eum in veritateI Voluntatem
tihientiumfefaciet,&preces eorumexaudiet,&faltiosfaciet
eos. Propter quod & in Prouerh is vnufquifque lioftrum
&timereDominü iubetur & a malodifcedere. Jbi quippe
dicitur : Time Dominion & déclina ah omni malo ; ér erit pax
corporituo,&diligentia ofttbus tuis. Nam He in bbro Ecqlefia-1
ftico, ne mala faciat vnufq'uifqj;fideliu.m fic admoneturi
Nolifacere mala, & non appréhendent te. Difcede ab iniquo ,& di-
fee dent mala abs te. Nefemines mala infulcis inium,& non metes
iüainfeptuplum. In eodem libro rurfus nc quifque peccata
peccatisadiiciensde mifcricordiaDeivelit fibi vana co-
gitatione blandiri,huiufc:modi vetbis dotftrina falutaris
occumt.Neadiicias peccatum fhperpeccatum,&dicas: Miferatio
Deimagndeft. Miferuordia enim & ira abillo, &iiipeccatoresre~
Jpicitiraillius. ErrUrfusfim&uslob «licit: tionneperdttioerit
iniquo,&alienatiofacientibusihiqii'ttatem? In Prouerbiis feriptum
dhlnùjuitdtes fua captent itiipitw.fiinicutis autan peccata-
rumfuoruni vhufqinftfo conftritigittir.HiC moritur atm indifcipli-
hatis, de multitudihi autan vitafiaproiectusett, & périt proinfi-
pientia.
C A P VT X X V II.
E T ne quis putet aliqua peccafa hominu latere Deuriî
pofle.fàmfti lo b fermûnibüs iriftfûamur dicentis:Ca-
gitafiones meat dimmerafti,&nihil te latuitpeccatorum merrwnu
Signafti quafiinfacciilo iniquitates meds, anriatafti fiquidinui-
tuserraui. N e vero ali quis impunitum fc fiiturum putet,fi
conuerti nolüerir, eiufdem fari<fti yiri vertus infentus au-
fculter dicetiris: Imo verb liulliis eonfidat cum fitnequâ,
fcimpunit»imfuturum,quicc|!iid in iracundidproüocant
D c um , tanquam inquiutio in eo n onfiefutura. Propter
hoc in Edclefiaftico falubris d-tp’rorrlpta monitio, vt nec
conuerfio nobis défit,qiia vitentur peccatajiiec deprcca-
tio,quapoffirit dimittipræterita.Sicenim dicitur: Filip.'C-
cafti,ne aditcias iterum; fed & deptift 'mispreedre, vt tibldimittan-
tur. Qua fia facie colubrifuge peccata. Siatcefferis ad iliafufeipient
te,& quafidentesleonis in vorandointerjicient te. Sed neciltud
filetur.quod impij 6c peccatoies quipoenitènriàmifflpie-'
tatisfhi^ iqiilita tïsâgere noluerint, æternis fînf m fine
depurandi mppliciis : mifcricordiàmvero his;qai pceni-
tentlam gèfletint dominus nofter fcrgiatur. Quippe in li-
b ro Ecclefiafti co fiepofitum eft} ffudnidm éraltifttmus mi-
firtustftpoenitentibus:&inipiis&pëccat6ribusreddèi$iiidiftam.
Rurfusin éodemyolumine fic dicitur : Memento quoniam
ira ntntdrdabtt. Humilia vaideJpiritum tuunt: quorliam vindifta
carntsimpij,ignis & vermis. Efuas quoqueriiattj^/^i^afieff-
rumnohéxtinguetur, & vermiieorum non w/owfttr.Ruriumiri
E cclefi aftico pofitumi eCt.Stuppa colleftafynagoff* peceantium.
& confummatio eorUmflamma igrtis. Viapecctofriumplena ojfen-
fis, & in fineillorum infefi & tenebra & poena.
C A P V T , X X V I I I .
HaEtj.eft mots ^«fccundumcairnëmviuentesexci
piet, ficut beau Pauli praedicatio fithëta teftatur , its
dicentis: Èrgofratres debitoresfumus non carnt,vtfecundum car-
netn vmamus. si enim fecundum cfirnemyixerïtft, moftemini: M
auternJpirttufaftacarhis mbrtificdueritis, yiuttis. Fa^aautem
caïnisfèquitur, fi quis au tob fc qu iturdc fideriis fc ëula-
'tium, autinimpfetatë vliltremaricrecaptiuus: cumnos
non aliud doftrina (piritualis ërudiat,- nifi vt abnégatai
hnpietate.defideria quo que fecularia dep ohamuii.Quod
BibUoth.Vet.Pdt.Tom.6. .........
Gentium do&orhis v,erb:s ihlinuat : App ar uit autern grâtii
donum omnibushominibus , erudiehs hos, vt dbhegahtes imputa-
tem & fecularia deftdtfia rfcbrie&iufte&pièviuamusinhócfe-
culo,eXpeiïantesbeatanijpém,&aduéntum gloria magni Dti, ‘ér
Jaluatoris noftri lefu(2brifli. Ilionim èitigitutfj>es beata., il-
lorivm expeóatio certa,illorum foélicitas futura : qui ab-
fiegantes iihpietatem & fccula.ia defideria * fbljfie & iu-
fte & p ie vixerint in hoe fcculo. Sobrietas itaque & iufti-
tia 6cpietas debenta Çhriftianis ihtëhtilfime euftodiri:
Sobriemem autern euftodit, quifquis morés fuos vitam^
quecompbnit. Ét illë iufté viuit,qui proximo riec ihaii a-
liqiiid ihgerit , Sc in quantum poteft âdiutoriûm b ’onx
operatiónisimpendit.lile.èfiam pfc yiiiit, qui jpéfuerfum
aliqüid riec crédit de'Deó, hec ciicit. Quifquis ergo vult
ad rcgnüm perüeniife cælorum , viuatfobriusin femeti-
pfb: iuftiriam fcruet hi proximo: piusperfcueret in Deo}
C A P V T X X I X . '
T _TÆcaütèm tunciii futura yita proderunt^ fi invita
A •* fcculi pr^fcntis habeanfurillp.c enim beatus&fcie-
bat&docebat Apoftolus: qmpixôiÿiebtitvtfibrie&iu-
fte&pie viuathu’s in hoc feculo: doceris fciiicét illosadeptu-
ros in iudicio mifcricordiam, qui ante iiidicium in hoc
fccülo iuftam geflerint vitam. Propter quo4 nos in libro
Ecclefiaftico diùina præmonet feriptura, dicens': Anteiu-
dtcitim para iuftitidm tibi, ér in cohjpettu Dei inuen'tespropitia-
tiohem. Debet iraque hic fibi iuftitia præparàrè, quifquis
in confpeâiuDei propitiafionc dfcfideratinuenire.Quod
enimittpræfcnti fcculo fibi homo bon, thcïàüriz^uëriti
futuræretributiônistempôrenôn habebit. Q u ó iv td i-
uinârum teftimoniis^feripturanim quantum fit éft pofc
fit oftendi, primum terminemus lib rum : yt cohfcquen-
ter parti reudure, quæftionis congcuum dare poffimus
exordium:
D. FVLCHNa II
E P I S C O P I R V S P K N S I S , DE
, remiilione peccatorum,Liber fecundus.
C A P V T I.
HO N ignoro libri fupérioris initio fic rios
quæftionem de remiffionc peccatorum tra-
(ftandam in Dei nomine atq; adiutorio fu-
fdepifte, vt trina fieret diiputarionisinchoa-
tæ partitio. Etenirii cum domino ‘Xoftro,
hoc eft Deo vero, riec mifcricordiam deefte riec iuftitiam
dicçremuS; quod etiâm feripturar iim diu inarum riianife^-
ftiflima curauimus atteftatione monftrare: Hiric diximus
facilius veritatem pofte ^[ii^feritibus apparere, qualibus
Deus peccata dimfttatj vbi dimittat, quando dimittat.
Huius tripartitae diuifionisciirniam gemiriariiperfoiue-
rim partem, tertiæ me non néició debUprëm: Qualibus
etënit4péuspeccatâ4imittat:, & vfii dimittat, quantum
n obis Deus fuçpietatis co ndonauit auxiliu m.arbitror fu-
periore libro competenter oftenium. Confiâtnamque
pectatorurri fémimonèm non tribui,' nifi cönriérfis intra
Ecclefiani Catholicam coriftiiutis;. Ibi enim poreft con-
ueifio efle vera, y bifides Vera comitatu fanélar conuerfa-
rionis ornàtüf, & bene viuendi ftudium nulla prauæ cre-
dulitatis maculatibne polluitur. Vita enim bona non ve-
raciter dîçitùf,quç pJërucrfç Crédulitaiis vitiö depràùàtur:
nebuefufficitad fàlucefri fides re£læcredehfis,n cbnuer-’
fatib mbrib'us atq j operibus tufbatur obfccEnis.. Propter
f^xod:fictif moriudth JineôperibusjidèmÈ. lacobus prédicat:
ic omne quoi non eft isifiik, péccdtuni ejft Paulus fua prædica-
cione confirmât.'
i# ..'■................. . , - - ■" :i
C A P V T I I.
S Vncaucërri tàqmnmmnôbisàlucevera,quxilluminai
ohmem hominem vententem in bunc mundum, uonarur il-
E P
Him. 14.