\
728 S. Anaß a fit S imita
Ôccalamitatibus. Hæc enim omnia conturbant6coffa& jcerniturratiôfupcrareimpulfîonemadlibidinem,fcdet-
atunlam : 6c pupill® inucrtuntür, & ncc oculi quidcm I iam oitinem mollitiem feu voluptatis dulccm titillatio-
/*■ .«.lu S I r - j j l /;!------—m,&c cupiditatemomnemaliam.
iièk quidem certc dicit: Nonconcupifces vxorem proximo
coi, neque qu * funt pröximi tui vllo modo. Si
qois folus vefcatur, & fie moribus lurco, & ebriofus, eru-
ditùr.Eft fcilicet ratio domina affeduum & animi pertur-
bationum. Rurfus àuteiti Violcntioribus quoque animi
pcrturbatiQnibus dominàri cerniçur ratio : auaritiæ, va-
tiægloriæ, arroganti*, & înuidiae : Omnia enim hæc maligna
vitiamens moderàta& temperans cogitrepellere,
ïicuc& iram, cu i& ipfi dominatur. Mofcs quidem cer-
teiuftàindignationé eommotus nihil fecit iracunde ad-
uerfus Dathan& Abiron, fed ratione moderatus eft aniauriga,
infoientes, &nullo ördinc ferunturequi: ita, fi
fuerittatioperturbata, confutiduntur, &inuercunturo-
miüa, & fiiam viam amittunt. f
Etquomodofithaec perturbatio ? Non enim, ficutin
mari, ex ventorum emiffione, ita etiam in anima ex ino-
pinato aliquo cafu: (cd ex noftra accidit focordia: Cum
inflammata cupiditate, innoftrafitpoteftate, fiat ne, ah
non. NificnÄntu Flammam accendcris, nonerit fornax,
nifi matcri® praebueris alimentum: nifi puleris vultibus
contemplandis fiiperuacaneam dederis operäm, hifi in
pulcritudine aliéna fis curio fus, nifi afcendaà aad theatra
nequiti®, nifi carnem pinguefacias.nifi vino obtiias ratio-
nem: nonexcitatur,nonaccenditur fornax, nonhafeitur
bellua teterrima, non diflecatur tanquam a vends imma-
nibus, mentis piiritas.
Suffitiuntergohaic? inquit. Non fufficiunt, fedfimt
eciani alia addendiipreces continu«,cum fandis confue-
tudo,moderatum ieiuniu, tenuis vidus, neceflaria negotiate
occupationes: ante alia omnia, metus Dei, futurum
iudicium, crutiatus intolerabiles, bonorunipromiffio-
nes.Per h®c omnia potes frenare rabidam cupiditatcm,&
fedare marefludibus agicatum.
mum; Poteft enim, vt dixi, mens moderata & temperans
refortitcr gercre aduerfus affediones aeperturbationes:
& ex iis alias quidem ti&nsferre,alias autem frangere.Nam
cur Iacob arguitSimonem & Leui, propterea quodSichi-
mitas rependne intcrfecerpnt, dicens : 'Maledida eft ira
corum. Nam quando Deus hominem copdidit, morés ei
inferuit, & in omnibus facram ducem mentem per fenfiis
collo cauit:te eilegem dedit,l'ecundum quam vitaminfti-
tuens regnum habeat temperans, iuftum & fôrtë.
Quomodo ergo (dixerit quifpiam) fi affedionum &
perturbadonum domina eft ratio,no dominatur obliuio-
ni&ignoranti®? Dicitur autem hoc valde ridicule. Non
enim vtinfuas affediones dominatum obtineat ratio, eft
ei à naturaingeneratum: fed vt in affediones corporis; vt,
cupiditatem non poteft quifpiam exfeindcre: fed ne fermât
cupiditati,præbere poteft ratio. Iqim non poteft quifpi-
am exfemdere noftrç animç,fed fieri poteft,vt radone me-
deaturirç.Malignitatem noftram non poteft quifpiam exfemdere:
fed, ne malignitate infledatur, poteft ratio dare
auxilium.Non enim affeduum & perturbationumeradi-
catrix eft ratio, féd aduerfaria. Poteft enim mens temperans
yincere affedionum &perturbationumneceflitates,
& oeftrorumextinguere ardores, & corporum exuperates
profternere dolores, & repellere omnes affeduum domi-*
nationes. Sed dixerit fonaflè quifpiam : no omnes fiiperat
àffedus & perturbationcsjQuoniam nec omnes pruden-
tem habent rationemifed quiex toto corde curam gérant
prouidenti®, ii foli poffunt fuperare camis affediones.
M a x im ex di/putalione cum Pyrrho.
Cautelege, nam non fads explicate ad normamTheq-
logiarioquitur,agit verb de virtutibus mpralibus acquifi-
tis qu® ftudio & exercicadom: comparantur,adquas ex
çquo nid omnes pofïunt.Virtutes in nobis naturales fiint,
&æqualiterin omnibus hominibus : inaequalitas autem
nafcitür ex eo, quod quæ hatiitaé funt,non çqüaliter exco-
limus & elaboramiisinâm fi omnes pari ftudio,ad quod
& nâcifümiisî quaéex nàtiirafuntbperàremur, vna vriï.
que in Omnibus, vti Hatura j fie & virtus confpiceretur,'
neque plus, nequ»iifinusfiifcibienSi Sitiatiiralianobis,
iiiquiti tidn ex exercfiàtiohè, led èx créaÜöiié proueni-
unt, virtufque hatiiralis èft,qüómÖab ëxèrcitaüöhe & la-
Boré viftutéé cômparamus?Exercitàtid,& qui earn fèquü-
tur, labbres,addépèllendam duntaxat fallaciam,qùæpei'
fenfus eft animai àdmixta, ab iis,qui ftudio virtùtis tèhen-
tiirjexcOgitati funt,non autem adiridiicendas cxtrinfecus
rècetitèr vfitutes ; infime enim nobis ex creatione ; vt di-
dum eft, vndefimulatqj perfedë dirimitur fallatia * continué
virmtis , qu® ex natura eft, fplendorém anima pro-
Quando dium^pa exercitatione Sc meditarione ad fpi-
ritualium bonorum habitum peruenerit quifpiam, & di-
diccrit quamnam materiam fuç memoriç debeatprçpara-
re : mne poterithoitisinfidias fàcilepropulfare. Non o-
portet ergb noftri cordis elationem, authuman® natur®,
auteius creatori Deo adfcribere, féd noftri liberi arbitrii
fbcordi® ac neglige nu®.
Iêfeùhi de Macchab&v.
Quærimus ergo an ratio imperet animi perturbarioni.
Diiudicemus aucem quidnam lie ratio, &animi perturbatio:
& quia* fint fpecies animi perturbadonum, &anin
! eas omnes obtineat dominatum. Et ratio quidem: mens
eft cum reéfca rationevitam fàpienti® præferens^apientia
autem eft cognitio rerum diuinarum, & human arum, &
ciufàrum earum. Ipfàautem eft difeiplinalegis, per quam
diuinahonefteacpr-æclarc, & humana conducibiliter di-
ftimus.Sapienti® autem hç funt quatuor Virtutes,Prudé-
tia, Iuftitia, Temperanria, magni & excelfi animi Virtus.
Omnium autem facile princeps eft Prudentia, ex qua animi
perturbarionibus dominatur ratio. Q u ® autem animi
perturbadones continent maxime, duo lûnt: Voluptaà
6c labor : Eorum autem vtrunque innatum eft in anima.
Multa vero &circavoluptatem funt gau dia:&lab orc prç-
ceditmetus: eqpdemq; lèquitur triftida.Itaeft comrtiunis
affe6tio voluptati & dolori. In voluptate au te eft eda maligna
affeâio,omnium affedionum maxime varia &ihiil-
tiplex. In anima quidem, arrogandà & maledicentia,5c a-
u irida,&glori® cupiditas, conrentio,& hiuidiä.Ihcorpö-
re autem, ihgluuies, liguridö, & folum omnia vörandi a-
uiditas. Sicht ergo düæ funt, corp oris & animæ plant®, St
voluptas, & labor.'ita etiam niiift® earum plantarum funt
propagines: quariim vriamquamq; expurgansvelütiagri-
cola, omnium cul tri x ratioiampütaris,complicans,& irri-
gans,& omnib. modis curans,morum & affedionum materiam
mirigàt.Nam ratio dux quidàth çftvirtutùmiimpëratrix
autem affedionum, &animi perturbatiohiim. ____ _____ x 4 .
Tempéràn tià auterr^eft domiriatio ih ciipidi tares. Atqi-j fèrt; Si enim, qiunonèft iinprùdens, prudens eft :■ & qui
ex cupiditàtibus quidem àliç funt ariimîKaliç vèrb cprpor noli timidus Velaüdax,fbrtis eft,& qüifioneft impudicus
! ris,& in àmbàs dominanim obrinere Cémittir ratio. Vnde- pudicus eft: St qui non facit itiiuriam, iuftus: igitur vfu ve-
hamenimmoriadprohibitââlimehta,aiiér(amurquæex nit, vtablatis, qu®prætéfriâtficafiifuht, quæfècundum
eis qriunturvohiptates?Àrinô quiaratio dömiharipbteft riatüramfiuntvelfolàappareant, ficuti rübigine abrafa&
appetitionibus?Ego quidem cértecxiftimo.NIàtémpeia- extritàjfèrrifulgbr&fpfédbrjqifinaturainerac,appâret. *
te ratione inhibentur harum appetitibnum affediones,o- Opponurituf prudentiç quidem malitia,& fimplicitas:
mnefqj çorppris moridnes ab èadeni fëfr®nâtur. Sic ènim iüftitiæ, maibr & minor habenai cupiditas. Témperantiæ
temperansqüdqueIofephldudatuf^quodcuméfletiuue- fornicatlbStftupiditas:fbrritudini, audaciaôc timiditas:
nis&florcnsætate aevigerisad coitum, rarione fiègitoe- rieque cärniäprimo brtu indità funt yoluptihf St dblbr:
ftrum hârum animi pernlrbâtioiium.- Non folum âutem neque ânirh® obliuib&ighoraritia:hequertiëîlriVt variarum
Jjltiaßiortes. | j |
teriim fihaginibus informetiif :Hor dm éhiiii omnium
trânlgreffio caullàcft. Qui igitur ex carqeyôluptatem &
dolorem eximit, ille vircutem in adionçpofitam probe
exercuit. Qui vero eXanimo obliuionem&igrtorantiam
exterminât, ispulchreeâquæ finit naturalis contempla-
tionis, præfticit, Ac quimentemàvariisformis&fpccie-t
bus liberauit,is ad Théologie® Myftagogiç pollèlîionem
adfcendit, iamque folo illo , quod fecundum naturam
eft, vero lumine diuinitatis çolluftratur, qüippe qui
naturam ad feipfam, &quafi adprimamcunabulareau-
xerit: Iftæ enim funt carnis, animæ Sc mentis primæ&ge-
neraliprcs affediones. Porro is , qui omnia in fapienria
condidit, dignetürnos participesreddéreregnifui, eiuf-
que fèmpiterna bona confèqui j ipfi honor Sc pocentiâ
nuiic 6c in fieculum.
Qj æ . s t i o IX .
£)uot fu n t modi dereliftionis feu in afßiB'tonibus, feu
infirmitatibus > Jeu inpeccatis: & quemadmodum co.
gnejeemus, quaà Deoprùficifitur,difiiplinam ac
caßigationemy (jr qua a diaboloprocedit
tentatiomm !
R E S P O N S I 0.
C VnÈ quidem multi Sc diner Ci modi derelidionis. Sunt
O autem duo fcbpi Dei,in quibus quis derelinquiturmé-
pe aut ad conuérfionçm 6c caftigationem, vt parer ergafi-
Iium: aut ex auerfipne, vr Rcx aduerfus mimicum ; cuiufi-
modi fuir Iud® à Chrifto poftea derelidio. Dcrcli dus fiiit
Lazarus,,¶ly ricus ad remifïionem pëccatbmm.-Dicit
enimj Ecce (anus fadusës, tioli amplius peccare. Caftiga-
tusfurtPaulusfproptër rerum geftarum mâgnitudiné; ne
nifiiis exrbllarur,inquir. Caftigatus fuit Iob,vt fieretiufti-
or,ficut Dëus ei dicit:Pu tas autem,me aliter tibi refpodif-
fè, quam vt appareas iuftus. Tfaditifiintetiam Prophet®
in captiuitàtëm ad exémplümr& vtilitatem populi.
Oportcr igitur, eum, qui derelinquitur, infëfcrutari
cauflam derelidionis, & ipfam coirigere i per quam aut i-
nimici in ëum obtihent dominatumîaut âmicieiinfidian-
tur,aut ipfè a minoribus & obfeuriorib.nihil impéditur:&
contemniturj aut traditur inpaflïonés ignominiæ,&affli-
dibnés & infirmitates,^ &iuftam Dei condemnationem.
Sæpe ènim aut ex fuperbia, &gloriofà iadantia,aut ex eo,
quod alibs iudicemus, aut accept^ iniuri® rccordemur,
aut quia nos ipfos non repreheadimus & condemnamusi
aut quoniam expræcedentibus peccatis tradimur in pat-
fiones animales 6c corporales. Quodfinpfinetipfbs aiiu-
dicaremus, non vtiq; iudicaremur.Dum iudicamur auté,
à Domino corripimur, ne cum hoc mundo dàmnemur.
Sæpe enim eum , qùi peccat, & nori ducitur poenitenria,/
Deus iniieit iri! tentationem & afflidiones : & per tenta-
tionés venir ad agnitioriem : quomodb aedeut Nobu-
chodonofor & Manaflè. In càmo, iiiquif, &frenomaxil-
las eorum çonftringe , qui non approximatif ad te. Et
Deiquidem caftigario & tentatio, accedentes adid,quod
'efthomini conducibile, bonam fpem nunquam exfein^
dune ex anima,cuiiif modi erat.Iob,qüi dicebat Deoifufti-
nebo, donecfurfiïs’fiam: Sc cöftituas mihi tempus,in qub
memoriam meiffaciàs. Etrurfiis : Beati» autem h o n i^
quemarguitDominusf monitioneifi veto omnipotentis
ne renuas. Ipfè enim dolérë faCir,&TUrfusTeftituit:percüf-
manus eius fàriauerunt-; fèxies de neceffitatibus té e-
ruev, Sc in feprimo non te tanget malutii, g
: ■ Qmeauteni à diabolo (Deo périnittènre ) adueriit ten-
tario j animi ægritudine, & ira, & defperärionereplet ani-
marnS[Sed & expropria difeernendi egêftacê'& àrrogantiav
inddimusin calamitates,&:tentationes,&imbecillitâtes:
quod âceidit ifi,‘qui cum reipfa vidéant- bfumale tèmpüSj
nailemnihilbmihusediicuiitepörtu:, Sein mulrapericu-
la, tei^tidnefquemàilifèffas fe eoniiciund
ËxËXodo.
ibtfàfàliei{Êojfi) iitfiificationes > &iudiciu :&ibieunïieà-
taïiit>& dixit : Si audita audierii voxem bomm Dei tui, & qua
placentcordm illo fecerù, &atml>ut perceperù mandata eiuif &
euftodieris omnes iufiifirafiones eins j omnem infirmkatem, quam
intidi Æ.gyptiis,non indiicam fuperte.Egoenim fum Daninos De-
us tuu6,fanans te. * Y *
E x Deuteronomto.
Êt récordaberishinein viartt, qua iuxïi te Dominus Deus tuut
in deferto, yt affligent te>&tentarette7& cognitafierent, qua
in corde tuofuntfiobferitabis mandata eius, an non. Etafflixitte,
& efurire tefécit * Et cognofces corde tuo: quta, ßcut,fiquis homo
erudiaifilium fuUm, ita Dominus Deus tuus erudiet te : &bene tir
bifaciet, in nouißimis diebus tuis.
E x libro Iudicum.
tres eorum, an non.
E x Dauide.
Probame,& tenta me. Et: Caftigans caßigauit me Domin'us:
Et: Beatus homo, quem tif erudieris Domine ; Et -, Apprehendite di-
fçiplmam, ne quando irafeatur Dominus.
EXSalömone.
lnpaucis vexati fantt't, in multit bene difponentür : quoniam
Deus teritauit eos, & inuenit eos dignosfe: tanquam aurum in for-
naceprobauit illos, quafi holocauftihoftiamaccepiteos ,& in tem-
porerefpeäus Hlorumfulgebunt. Et:ldeo hos, quiexerrantyparti-
bus corripis, &de quibus peccant, admonens aüoqueris, vtrelicla
malitta, credant inte, Domine.
E x lib. Iudith.
Gratiasagamus Domino Deo nofiro, qui tentât nosßcut & patres
noftr os. Recordämm, * quacunque fecit cum Abraham, Ifaac
&lacob:Et examinamt in eXamen cordisêdrum. quoniam admo-
nitionem flagellât Dominus omnes appropinquantesßbi.
E x S ir ach. *
Omnes, quod tibiapplicitum fuerit, accipe:&inhümtlitaU
tua patienfiam habe: quoniam in igneprobatur aurum, homines
vero receptibiles in câmirio humÜiatipnis. Crede ei, & reell-
perabitte. Et: Vfque in temposfuflinefftpatiens : & poftea red-
detur ei iucundttas : Et labia fidelium enarrabunt fenfum eius.
Et: ln inftrmitate tua non defpic 'tas, fedora Dominum, & ipfejtu-
rabit te. Amoue deltilum, & dirige manus, c'7 ab omnipeccato
monda cos.
É x Ofec.
Vt quid impietatem dißimulaftis, fruäumque eius vindemia-
ttisl
Michea. *
Iram Dommfußineho,quia peccaui ei-.donec ipfe iuftificet cau-
fam meam. Etfaciet indicium meum, & educei me in lucem, & *
videbttiuftrtiameius,
Naum.
Suauis Dominus exjpeftantibus éum, indietribuiationis, &
cognofcenstimentesfe. _
tfaiäi
Gern am, & confolabor metpfum : propter hoc inipletw eftlum- ■
bus meus diffolutione : & dolores appréhenderont me, finkt paf-
iurientem : intufte egt non aüdtendo 1 ftudiofe egis fie viderem.
Cor meum errat, ihiquttas me detnejfött:anima med incubuit in
timorem. Et ¥qudndo irafurorUtmftierit,dicÜDelu,rurfum
fanabo. tempöre hiodico reliquiie: & coin mifericordiä magna
miferebortui. infuroreparuoauertifaciem meÿnùiè, &inmi-
fericordia fempiterna, niifcrcbortui, dixit, qui traitté Domi-
nttSi TSoninaterHumvlcifcaf in Pos, dicit Dominus : nique fein-
per itaftdr vobis. Spintus enim à hiè égrediétur, & flatuin ö-
mneniegojèei. Propterpeccdtufri ad modicum quid contfifta-
lii eumj &percußieum, érduerti fdcïem medm dbeoiÈt contri-
ftdtusefl,&àfhbulauit tnftftinviisfuùrŸM èm pÈp: & fana-.
* Te filmé,
ni um hoc
ptôfercuB.
Deurerom
F
! P faim, i'fi
; P faim. u t .
P faim. f i .
■
: Sapient, j.
n
Saphnt.'it.
n
luditfrt. fff "quomodô
tentauerit
Abraham.
• i l l
G i l *
èccitf x:
Ecetcf/2
EccUf it.
%
il