• schip te dienen, alsmede eene kleine oorlogsstoomboot endrie
of vier kruisbooten, bestemd om op de zeeroovers te passen
die deze wateren onveilig maken. Ook lagen er eenige weinige
raschepen en 20 of 30 inlandsche prauwen van verschil-
lende grootte, die hier kwamen handel drijven. Ik bracht brie-
ven van aanbeveling mede aan den heer Mesman, een
Nederlander, alsmede aan een Deenschen winkelier, die beide
Engelsch konden spreken en beloofden mp bij te staan in
het opsporen eener verblijfplaats die voor mijn oogmerk paste.
Middelerwijl begaf ik mij naar “de Societeit” ; want een hotel
is in deze stad niet te vinden.
Makasser (of juister Mangkasar) was de eerste Hollandsche
stad die ik bezocht, en ik vond haar aantrekkelijker en zinde-
lijker dan eenige die ik tot dusver in het Oosten gezien had.
De Niederländers hebben sommige voortreffelijke plaatselijke
verordeningen. Alle Europeesche huizen moeten behoorlijk met
kalk gewit worden, en ieder is verplicht, te vier ure des
namiddags, den weg vóór zijn hnis te laten begieten. De straten
worden schoon gehouden van alle vuilnis, en overdekte goten
voeren al de onreinheden weg naar groote open riolen, waarin
bij vloed het zeewater wordt ingelaten, dat, bij eb weder
wegvloeiende, alle faecale stoffen mede naar zee voert. De
stad bestaat hoofdzakelijk uit ééne lange, smalle straat längs
het Strand,.' waarin alle zaken gedreven worden', en die dan
ook hoofdzakelijk bezet is door de kantoren en pakhuizen der
Nederlandsche en Chineesche kooplieden en door de inlandsche
winkels of bazars. Deze straat strekt zieh meer dan een paal
ver noordwaarts uit, langzamerhand overgaande in inlandsche
woningen, vaak van de geringste soort, maar die toch steeds
een net voorkomen hebben, dewijl zij nauwkeurig naar de
rechte lijn van de straat zijn gericht en doorgaans vruchtboö-
men daarachter verrijzen. Deze straat is gewoonlijk opgevuld
met inboorlingen, Boegineezen en Makassaren, die katoenen
broeken dragen, omtrent 12 duim lang, en die slechts van de
heup tot halverwege de dij reiken, alsmede de gewqne Malei-
sehe sarong, met vroolijke kleuren geruit, die op verschillende
manieren om de middel of over de schouders gedfagen wordt.
Evenwijdig met deze straat loopen twee körte, die de oude
Europeesche stad uitmaken en met poorten gesloten zijn. Hier
vindt men de woningen der Europeesche ingezetenen en aan
het znidelijk einde het fort j de kerk en längs een weg die
rechte hoeken met de straten vormt en naar zee voert, het
hotel van den Gouverneur en de woningen der voornaamste
ambtenaren. Voorbij het fort längs het Strand loopt eene andere
lange straat, uit inlandsche hutten en de villa’s van de kooplieden
bestaande (2). Overal in den omtrek strekken zieh de
vlakke rijstvelden uit, die er tijdens mijn bezoek kaal en dor
en onvriendelijk uitzagen, en met bestoven stoppeis en onkruid
bedekt waren. Weinige maanden te voren hadden deze zieh
als onafzienbare groene velden vertoond, maar in hun tegen-
woordig bar voorkomen vormden zij een treffend contrast met
de elkander steeds opvolgende oogsten die van soortgelijke
landerijen gewonnen worden op Lombok en Bali, waar de
seizoenen geheel van denzelfden aard zijn, maar waar de zorg
voor de besproeiing gedragen eene altijddurende lente schijnt
te weeg te brengen.
Den dag na mijn aankomst bracht ik een plechtig bezoek
aan den Gouverneur, vergezeld door mijn vriend den Deenschen
koopman, die uitstekend Engelsch sprak. Zijne Excel-
lentie was zeer beleefd, en bood mij aan mij bij mijne reis
door het land en mijne nasporingen op het veld der natuur-
lijke historie alle gewenschte hulp te verleenen. Ons gesprek
werd in het Fransch gevoerd, welke taal alle Nederlandsche
ambtenaren met gemak spreken.
Daar ik het zeer lästig en kostbaar vond om in de stad te
blijven, verhuisde ik tegen het einde der week naar eene kleine