doek, waarvan de niteinden door koorden worden samenge-
houden, en die dikwijls met velerlei kralen en kwasten ver-
sierd is. Aan de rechterzijde van de plaat ziet men bam-
boezen tegen het huis lennen die als watervaten gebruikt
worden.
Een heerschend gebruik is het “pomali” , dat geheel over-
eenkoint met het “taboe” der eilanders van de Stille Zuidzee
en evenzeer wordt geeerbiedigd. Men volgt het bij de meest
alledaagsehe gelegenheden, en eenige palmbladen als een teeken
van het “pomali”op de omheining van een tuin gestoken, be-
waren dien even krachtdadig voor dieven als bij ons de drei-
gende aankondiging van voetangels en klemmen of van een
kwaden hond zou doen (1S). De dooden worden zes of acht
voet boven den grond op eene stellagfc geplaatst, die soms open
en soms overdekt is. Hier blijft het lijk staan totdat debloed-
verwanten in Staat zijn een feest te beköstigen, in welk ge-
val het begraven wordt. De Timoreezen zijn over het geheel
groote dieven, maar zij zijn niet bloeddorstig. Zij vechten wel
is waar aanhoudend onder elkander, en laten geene gelegen -
heid ongebruikt voorbijgaan om onbeschermde personen, tot
andere stammen behoorende, te overvallen en tot slaven te
maken; maar Europeanen kunnen het gansche land met vol-
komen veiligheid doorreizen. Met uitzondering van eenige
mestiezen in de steden zijn er op het eiland Timor geene in-
landsche Christenen (13). Het volk heeft zijne onafhankelijk-
heid voor een groot gedeelte behouden, en koestert jegens zijne
zoogenaamde overheerschers, hetzij Portugeezen of Nederlan-
ders, zoowel afkeer als verachting.
Het Portugeesche bestuur op Timor is een zeer armzalig
bestuur. Niemand schijnt zieh in het minst om de ontwikke-
ling des larids te bekreunen, en op dit oogenblik, na eene
heerschappij van drie eeuwen, is er buiten de hoofdstad geen
spoor van behoorlijke wegen te vinden en woont er geen enkele
Europeaan in het binnenland. Al de Gouvernementsambtenaren
onderdrukken en bestelen de inboorlingen zooveel zij kunnen;
en toch wordt er niet de geringste zorg gedragen om de
stad verdedigbaar te maken in geval de Timoreezen een
aanval op haar mochten doen. De officieren zijn zoo onwetend
dat, toen men eens een mortier en eenige bommen liierheen
had gezonden, er niemand was die het gebruik daarvan kende;
en toen, juist terwijl ik te Delli was, een opstand onder de
inboorlingen was uitgebroken, werd de officier die verwachtte
dat hij aan het hoofd der expeditie tegen hen zou geplaatst
worden, plotseling ziek! Men liet dus den vijand al den tijd
om zieh meester te maken van een belangrijken pas, binnen
drie palen afstands van de stad, waar hij zieh gemakkelijk
tegen eene tiendubbele macht kon verdedigen. Het gevolg
hiervan was, dat geene provisien uit het gebergte konden worden
aangevoerd, en dat Delli met een hongersnood bedreigd
werd, wat den Gouverneur noopte den Nederlandsche Gouverneur
van Amboina om levensmiddelen te verzoeken.
Timor is in zijn tegenwoordigen toestand zijnen Nederland-
schen en Portugeeschen oyerheerschers meer tot last dan tot
voordeel, en zal dit nog lang wezen tenzij een ander stelsel
wordt aangenomen. Eenige weinige goede wegen in de hooge
districten van het binnenland; eene verzoenende politiek en
strikte rechtvaardigheid jegens de inlanders, en de invoering
van een goed stelsel van bebouwing, zooals op JavaenNoord-
Celebes, zouden echter Timor tot een bezitting van groote waarde
kunnen maken (14). Rijst komt goed voort op de moerassige
vlakten die op vele plaatsen de kust omzoomen, en djagong
groeit voorspoedig op al de läge landen en is noghetgewone
voedsel der inboorlingen, even als in 1699, toen Dampierhet
eiland bezocht. De kleine hoeveelheid koffie die er thans wordt
geteeld, is van voortreffelijke hoedanigheid, en is voor onbe-
paalde vermeerdering Yatbaar. Yoor schapen is het land zeer