N
132 II. KL. TWAALFDE FAMILIE. CHYMOPLANIAE.
eigenaardig echter is de inwerklng van üroplania op
hot cenlraal-zenuwsielsel, en men ziet niet zelden pevsoneu,
die aau vevplaalsing der pis lijden, in bijzondere
monotone ijüngen, gevoelloosheid en Lethargus
(den zoogen. Typhus urinosus) vervallen of onder stülpen
sterven, zonder dat de onderzoekhigen bij lijken
tot heden de verplaatste stof in de hersenen en het ruggemerg
hebben kunnen aantoouen.
7. AI deze nroplanische aandoeningen van andere
Organen kunnen nevens en bij ongestoorde Dermapostasis
bestaan; zij ontstaan echter, voornamelijk gaarne en
hevig, wanneer de plaatsvervangende uitscheiding der
liuid gestoord , de uitslag onvoorzigtig verwijderd of de
Dermapostasis leruggedreven wordt. Er heeft eene verwisseling
tusschen de verplaatsing der pis naar de huid
en tusschen die naar andere Organen plaats, terwijl gene
van eenen vrij onbestendigen aard en tot Metastases geneigd
is.
8. Geene andere Chymoplania werkt zoo vroegtijdig
en merkbaar op het gestel en de voeding der zieken, als
die der pis. De lijders zien er, somwijlen nog voor de
veranderingen in de huid of in andere Organen zijn aangevangen,
bleek eu aardkleurig uit, gevoelen zieh afgemat,
klagen over dwalende pijnen in de ledematen
en brengen de nachten slapeloos en onrustig door.
Hunne tong is aan de randen vleeschrood, aan den
vvortel dikwijls vuil beslagen, de dorst hevig, de smaak
veranderd, zure oprispingen, maagpijn, geeuwhonger
wisselen af met verminderden eetlust, en de stoelgang
is traag en hard. Gaat de ziekte verder voort, zoo ìermageren
de zieken merkbaar, de eetlust verdwijnt geheel
en al, het verval van krachten neemttoe, de uitwaseming,
de adem verspreiden eenen kwaden reuk en
de sappen verkrijgen eene groote neiging tot algemeene
verstoring.
XWEEDK VERWANTSCHAP. UROPLANIAE.
13;^
Deelneming van het geheele Organismus.
Zelden of nimmer ontstaan de verplaats.ngen van p.s
„aar de huid primair met koorts, wel echter die naar
inwendige gewigtige Organen. Vormen zieh daarentegen
uit de Dermapostases uitgebreide zweren, leggen
de nadeelige inwerkingen der veranderde bkedmenging
op het gestel en de voeding der zieken z.ch duidehjker
aan den dag enz., dan verlieft zieh in lateren t.jd vedal
Febr. hectica, die eene groote neiging tot het putride
karakter heeft. .
t e r s p r e i d i n g , Mededeeling, Zamenstellmg.
Het is mel betrekking hiertoe even als over het algemeen
met de Chymoplaniae gesteld; slechts komen,
zooals vermeld is, de Uroplaniae naar de huid menigvuldiger
zonder gelijktijdige aandoening van andere
Organen voor en verplaatsen zieh ligter, dan de ovenge
Verwantschappen dezer Famihe.
O o r z a k e n
In dit opzigt moet men, even als bij de andere Lhymoplaniae,
op het onderscheid tusschen de idiopat
h i s c h e en symptomatische verplaatsing der pis
opmerkzaam zijn.
De eerst e komt alleen bij kinderen en grijsaards
voor en meer bij het mannelijke dan bij het vrouwelijke
geslacht. Zij vertoont zieh meer in den winter dan m
andere jaargetijden, dewijl de afscheiding der nieren te
dezer tijd in eenen hoogeren graad plaats heeft. Als
oorzaak schijnen zieh nu en dan, voornamelijk bij kinderen,
de invloed der dampkring, verkoudheid, meer
echter nog het voortdurend oponthoud in eene vochtige,
koude, onzuivere lucht te doen gelden. Menigvuldiger
echter vormt zieh de idiopathische üroplania
door, eenen geruimen tijd , inwerkende schadelijkheden
in de voeding, die het bloed eene te groote hoeveelheid
zure, scherpe stoifen toevoeren , welke door de nieren
moeten worden afgescheiden, en die de bestanddeelen
à