5 6 11. KL. NEGfiMDlS FAMILIE. HAEMAXOOHROSES. IV. GESLACHT. SCORBUTÜS. 57
breken van oude likteekeus, verzweringen ontstaan. Deze
zweren kenmerken zieh door eenen onzuiveren , sponsachtigen,
blaauvven of groenachtigen grond, zuclitige,
vuile, blaauwrood gekleurde, met sponsachtige uitwassen
bezette rauden en door eene niet etterachlige, maar
dünne, stinkende, met bloed vermengde of bloederige,
zwartachtige, afgescheidene stof, die op de oppervlakte
der zweer stremt en bezwaarlijk van de onderliggende
deelen kan worden losgemaakt. Haar omtrek is gewoonlijk
zuchtig, zwartrood en met talrijke kleine witte punten
bezet. Wanneer de ziekte eenen hoogeren graad
bereikt, groeit er uit de zweer somwljlen een week,
ligtbloedend, sponsachtig uitwas, hetwelk de Engelsche
matrozen, wegens zijne gelijkenis met rundslever,
Bullocks liver noemen. Het" bereikt dikwijls in eenen
nacht eene aanmerkelijke grootte en hernieuwt zieh,
wanneer het verstoord wordt, weder spoedig; afgesneden
zijnde, bloedt het hevig. Ondanks deze woekeringen
gaan de scorbutische zweren spoedig in de vlakte en
diepte voort, en doen in het algemeen, doch slechts
zelden en laat, de beenderen aan; kwalijk behandeld
wordende, gaan zij veelal in versterving over.
D e r d e t ij d p e r k.
De algemeene zwakte bereikt den hoogsten graad, de
bloedingen duren voort, de buikloop wordt wegsmeltend
en onmagten, aanvallen van stikking, steken op
de borst, kolijkpijnen d oen zieh menigvuldiger en meer
aanhoudend voor; het ligchaam is soms met een kleverig,
siecht riekend, somwijlen bloederig zweet bedekt,
de afscheiding van pis wordt steeds spaarzamer, de
zweren breiden zieh meer uit en gaan in versterving
over. Niet zelden voegen er zieh verschijnselen van
Icterus bij en de waterzucht wordt algemeen. Thans
verheft zieh doorgaans koorts, welke den Tvpus van
uittering met alle verschijnselen van rotkoorts vereenigt
cn spoedig den dood na zieh sleept. Dikwijls echter
sterven de zieken, door plotselijke uitputting der levenskrachten,
in eene onmagt, aan verbloeding of aan verstikking
door ophooping van watcr in de borst, zonder
dat er zieh koorts bij gevoegd heeft.
E r k e n n i n g.
De scheurbuik onderscheidt zieh van de Purpura, in
het begin door de eigenaardige verandering van het
tandvleesch, den kwaden reuk uit den mond en de pijn
in de leden; later door de zwelling der gewrichten, de
verkorting der spieren, de verstoringen in den mond,
de zweren en overigens door de groote, aan de andere
Haematochroses vreemde neiging tot ontbindiug. Hare
onderkenning van de pseudomembraneuse Stomacace,
van jicht enz. hier op te geven, houd ik des te meer voor
overvloedig, als deze ziektevormen zonder bloedvlekken
verloopen.
O o r z a k e n en Voorkomen.
De scheurbuik kan in elken ouderdom, bij beide
geslachten en in alle gestellen voorkomen; nogtans doet
zij, onder gelijke uitwendige verhoudingen, menigvuldiger
en vroegtijdiger oude voorwerpen aan en lieden
met een phlegmatisch of melancholisch temperament of
personen, die door voorafgegane zware ziekten , Typhi,
wisselkoorts en dgl. afgemarteld zijn, dan andere. Voorwerpen,
die reeds eenmaal door scheurbuik waren aangedaan,
die aan bleekzucht, klierziekte en andere Dyscrasiae
lijden, hebben de meeste voorbeschiktheid tot
haar. De aanleidende oorzaken zijn die van alle Haematocbroses,
namelijk: vochtige dampkring, gepaard
met eenen geringen warmtegraad, Miasmata in de nabij
heid van moerassen, de opeenhooping van vele menschen
in eene naauwe ruimte, zwaar te verteren, lafie
of vette, ranzige, sterk gezouten dierlijke kost, voornamelijk
wanneer versch plantaardig voedsel geheel ontbreekt;
siecht drinkwater, het misbruik van geestrijke
dranken, ter neer drukkende gemoedsaandoeningen,
• u d c ^ ü s t a u i U i i S V k 1 1 « T I » " " i l Ii • T l ' T ' i i l m T i r f a - i ' ' ' ' ^