2 6 2 II. Kl. VIJFTIENDE FAMILIE. SCROPHülOSES.
het 3'^® en 12'^'= jaar. Beide geslachten zijn evenveel aaii
haar onderhevig; zij is echter meer een eigeiidom van
den lageren stand en koint in zekere streken veel menigvnldiger
dan in andere voor. In vele landen is deze,
in andere gene soort meer gemeenzaam en, volgens de
opgave der gebroeders Mahon, komt b. v. favus scutiformis
in hei zuidelijke gedeelte van Frankrijk veel uitgebreider
dan in het noordelijke voor. Als aanleid
e n d e oorzaak komt al zoodanige invloed in aanmerking,
welke de klierziekte over het algemeen verwekt
en bevordert: zooals siecht voedsel en drinkwater, eene
vochtige, nevelachtige, met uitvloeijingen vermengde
lacht, onzuiverheid enz. De gebroeders Mahon, die,
met hunne geheime middelen, meer dan 40,000 gevallen
van uitslag op het hoofd hebben behandeld, bevonden,
dat het in elke stad de ongezondste, het slechtst doorluchte,
onzuiverste wijken zijn, in welke de Favus te
huis behoort; dat hij in moerassige plaatsen menigvuldiger
dan in andere landstreken en in üieppe b. v. voornamelijk
onder de vlsschers voorkomt, die bijna alleen
van visch leven en zieh sleeds in den nevelachtigen
dampkring der zee ophouden; dat hij in vele siecht gelegene
en arme plaatsen geheel endemisch en niet uit te
roeijen is, en dgl. meer. Altijd wordt de van zelve uitbrekende
agaatachtige huidklierkorst door eene meer of
min duidelijk onlwikkelde klierziekige gesteldheid voorafgegaan;
doch niet in elk geval ontstaat er voor, of
gelijktijdig met haar eene sci'Ophuleuse nederzetting in
andere organen. Niet zelden is de huid het eerste en,
eenen geruimen tijd lang, het eenige orgaan, door
hetwelk de dyscrasie hare ziekelijke stof in de gedaante
van Favus uitscheidt. Duurt de aandoening
echter langer en blijft de schadelijke invloed aanhouden,
ZOO ontstaan er ook andere soorten van Scrophuloses.
Wat het ontstaan van Favus door besmetting
I. GESLACIIX. FAVUS.
aanbetreft, zoo willen vele waarnemers hetzelve m
iwijfel trekken, waaronder Alibert, die m zyne eerste
uitgave, pag. 16, nogtans zelf verzekert, hem tehebb
e : ov^rgeLf, doch de door Willan, Mahon, Rayer
en anderen verhaalde gevallen zgn zoo overtuigend en
ik heb zelf zulke voldoende waarnemingen gehad, dat
ik van de besmettelijkheid dezer ziekte volkomen zeker
ben. De besmettingsstof schijnt, even als die der
schürft, beter op eene ongekwelste huid dan xn eene
wond te vatten, en ligter door het bij elkander slapen,
door kämmen, kleedingstukken, pappen, met
welke de uitslag bedekt geweest was en dgl., dan door
inenting met het lancet te kunnen worden overgeplant.
Hij vat moeijelijker en langzamer dan de -eeste an
dere besmettelijke ziekten wortel, en heeft, behalve
eenen verhoogden warmtegraad en eene lang voortgezette
aanraking, welligt nog andere gunstige omstandigheden
noodig ; hij kiemt voor het overige met slechts by
kinderen, maar ook bij volwassenen, met alleen bij
klierachtige, maar ook bij volkomen gezonde voorwerpen,
en even zoo goed op de huid der ledematen en
van den romp , als op het behaarde gedeelte des hoofds ,
alwaar de vrijwillig ontstaande Favus zieh meestal het
eerst vertoont. De door besmetting verwekte Favus
komt altijd het eerst op die plaats te voorschyn,
waar de besmettingsstof is ingedrongen, en blytt
als eenvoudige Dermatonosis, zonder eene klierachtige
gesteldheid en overige verschijnselen van Scrophuloses
- dikwijls eenen langen tijd op haarbeperkt, tot
dat hij zieh verder uitbreidt, ook op andere plaatsen,
voornamelijk aan het hoofd, verschijnt, zwellmgen der
klieren en eindelijk algemeene klierziekte voortbrengt,
41dus zag ik h e t b i j eenen 24 jarigen, Sterken, gezonden
boerenknecht, die besmet was geworden, door by
een kind te slapen. De uitslag verscheen, als favus
vulgaris, het eerst aan de dij eu bepaalde zieh, veri
m