650 TWEEDE KLASSE. DERMAPOSTASES.
gapingen mögt zijn, en ik somwijlen genoodzaakt ben,
gissingen in stede van daadzaken neder te zetten.
Ken m e r k en.
1. Even als andere Djsci'asiae, zoo heeft ook die des
kankers hären oorsprong in het bloed, doch zelden (ea
welligt slechts, wanneer zij overgeerfd is) doet zij zieh
als eerste, oorspronkelijke aandoening bij tot dusverre
gezonde personen voor; meestal ontstaat zij uit andere
Dyscrasiae, voornamelijk uit Syphilis, Scrophulae, Haemorrhois,
Psora enz.
2. Deze ziekteprocessen schijnen zieh, voornamelijk
wanneer meerdere derzelve te gelijk bij denzelfden persoon
voorkomen, onder verhoudingen, die ons nog niet
genoegzaam bekend zijn, toi het ziekteproces van den
kanker te veranderen en voort te planten, in hem te
ontaarden, en deze bestaat, als het wäre, in eenen hoogeren
ontvvikkelingstrap van verscheidene, voornamelijk
onder elkander verbondene Dyscrasiae.
3. Deze verandering kan echter op eene tweeledige
wijze plaats grijpen, en wel dadelijk in den geheelen
omvang der ziekte, of eerst in enkele harer verschijnselen,
plaatselijk. In het eerste geval schijnt de menging
der geheele bloedmassa op eene eigenaardige, aan den
kanker beantwoordende wijze, te worden veranderd; er
ontwikkelt zieh een eigenaardig voorkomen, aardvale,
naar het vuilachtig gele overhellende kleur van het aangezigt,
groote afmatting, gemoedsaandoeningen, pijn in
alle deelen, velerlei bezwaarnissen in de spijsvertering;
veranderde afscheidingen enz, verkondigen een belangrijk
lijden van het vegetative leven, en uit deze genieenschappelijke
bron verschijnen er, gelijktijdig of kort na
elkander, in verschillende Organen en weefsels, kankeraardige
nederzettingen en verandei-in gen. In het tweede
geval daarentegen vertoont zieh , zooals het schijnt, elke
verandering in de menging der vochten, primair, slechts
aan eene plaats van het Organismus; het eigenaardige
TWINTIGSTE FAMIilE. CARCINOSES. 651
voorkomen, de kenteekenen der algemeene Dyscrasie
ontbreken, en de bij de kanker zoo eigenaardige nederzettingen
en nieuwe vormingen verschijnen oorspronkelijk
slechts in een, dikwijls zeer beperkt orgaan, terwijl
in het overige ligchaam slechts sporen eener andere Dyscrasie,
der klierziekte, venusziekte enz. bemerkbaar
zijn, ja somwijlen zelfs deze schijnen te ontbreken, hoewel,
wanneer er zieh kanker vormt, de Dyscrasiae, uit
welke de Carcinoses zieh ontwikkelen, juist veelal terugkomen
of blijven.
4. Er bestaat alzoo een algemeene en plaatselijke kanker,
even als er eene algemeene en plaatselijke Syphilis,
Psora enz. is; slechts met dat onderscheid, dat de plaatselijke
kanker niet, even als de venerische plaatselijke
toevallen en dgl., door eene van buiten ingevoerde smetstof
ontstaat, maar, hoewel ook niet in de Dyscrasie des
kankers, dan toch in eenig ander dyscrasisch lijden, dat
in het ligchaam huisvest, en welks plaatselijke verandering
in kanker niet zelden door uitwendige, een bepaald
orgaan treffende schadelijkheden bevorderd wordt, de
brennen zijner vorming te kennen geeft. Deze wijze van
ontstaan als plaatselijke aandoening, komt veel menigvuldiger
voor, dan de primair ontwikkelde algemeene kankerdyscrasie;
doch, even als de plaatselijke Syphilis in
algemeene Lues, door besmetting ontstane plaatselijke
schürft, in eene psorische Dyscrasie,Favus in algemeene
klierziekte enz. overgaat, zoo ook eindigt de plaatselijke
kanker met den tijd in algemeenen, ontwikkelt zieh nevens
hem , nu eens vroeger, dan weder later, het carcineuse
voorkomen, en verschijnen er in andere Organen,
even als in de primair aangedane, kankeraardige nederzettingen.
5. De kanker möge echter algemeen of plaatselijk
zijn, ZOO vormt zieh bij hem, even als bij andere Dyscrasiae,
in en uit het bloed, eene eigenaardige ziektestof,
welker nederzetting ia enkele organen, den plaatse