240 rWEKDE KLASSE. DERMAPOSIASKS
tl
voi'incii zieh zvvei-eii ouder de korsten , bij de tuberkelachtige
breidt zieh de verzwering, van de zieh oplossende
tiiberkels uitgaande, verder voort, eii bij de iiederzettingen
in de diepere lagen en in hat celwcefsel
verweekt de klierziekige massa eu doorboort de huid
van binnen naar bniten. Slechts zelden beperkl zieh de
verstoring tot op de huid, meestal dringt zij dieper.
k. In weevwil der aauinerkelijke veranderingen, welke
de hiertoe behoorende aandoeningen in het weefsel en
de verrigting van de aangedane plaatsen der huid te weeg
brengen, zijn zij, in vergelijking met andere d^serasische
ziektevormen, b. v. de üroplaniae, de jichtuitslag, de
scliurftsoorten, weinig pijnlijk, zonder dat evenwel, zooals
zulks bij vele Leproses het geval is, de veranderde
plaats der huid gevoelloos wordt.
I. De klierziekige nederzettingen in de huid zijn van
eenen vrij vasten aard, kunnen de lueht, het licht en
de wärmte tamelijk goed ontberen, en niet zoo ligt als
andere Dermapostases, van de huid worden verdreven.
m. De puistachtige soorten zijn besmettelijk.
I I . Slechts zelden maken de op deze wijze gekenmerkte
klierachtige nederzettingen in de huid de enkele
uitseheidingen van de ziekelijke stof in het voorwerp
nit en bestaan op zichzelve alleen ; meestal komen
er gelijktijdig, vroeger of later cok in andere Organen
nederzettingen eener klierziekige zelfstandigheid voor,
de lymphatische klieren zwellen en verzweren, de slijmvliezen
worden door klierziekige Blennorrhoeae en verzweringen
aangedaan , er vormen zieh tuberkels in inwendige,
parenchymateuse Organen, de beenderen verweeken
of gaan in veretteriug over en dgl. meer. Alle
deze ziekten kunnen nevens de Dermapostases bestaan;
een eigenlijke overgang van deze tot gene neemt nien
echter zelden waar, en de huidaandoeningen staan dikwijls
in vollen, weelderigen bloei in vereeniging met niet
minder ontwikkelde klierziekige verstoringen in inwen-
VIJFTIENDE FAMILIE. SCKOPIIÜLOSES. 2ki
dige Organen. Het is nogtans niet ongewoon, bij den
aanvang der huwbaarheid, klierachtige veranderingen
der huid spoedig te zien verdwijnen en in siede hiervan
waar te nemen, dat de longen, die tot dusverre vrij
waren, door tuberkelachtige nederzettingen en Phthisis
serophulosa worden aangedaan.
12. Weinige andere Dyserasiae werken reeds zoo vroeg
nadeelig op de geheele voeding, op den toestand der
krachten en het voorkomen der zieken, als de uit de
wortels van het plaataardige leven ontspringende Scrophuloses.
D e e l n e n i i n g van het geheele Organismus.
Terwljl de uitseheidingen der klierachtige zelfstandigheid
in inwendige, gewigtige organen, somwijlen van
koorts vergezeld gaan (de zoogen. acute Scrophuloses),
ZOO is dit bij de vorming der Dermapostases niet het
geval; zij ontstaan langzamerhand en zonder koorts.
Bij de verstoringen der huid en naburige weeftels echter,
die menigmaal het gevolg van haar zijn, voegt zieh
gaarne febris hectica, wanneer zij zieh namelijk over
groote oppervlakten uitstrekken.
V e r s p r e i d i n g , Mededeeling, Zamenstelling.
Het is reeds aangemerkt, dat de serophuleuse Dermapostases
eene vooringenomenheid voor bepaalde plaatsen
der huid aan den dag leggen, en alzoo voornamelijk
aan het hoofd , in het aangezigt en, over het algemeen,
aan de bovenste helft des ligchaams voorkomen.
Vele ziektevormen blyven op zoodanige gedeelten der
huid beperkt, andere v e r s p r e i d e n zieh, van dezelve
uitgaande, verder voort. Mededeel ing heeft,
even als bij alle Dermapostases, menigvuldig en zoowel
volgens den zamenhang als sprongsgewijze, plaats. ' Het
ziekteproces deelt zieh, voornamelijk by zijne langzame
ontwikkeling, volgens den zamenhang mede; bij het
klierziekige hoofdzeer voegt zieh zwelling der lymphatische
klieren, Scrophulophthalaius enz.; bij Lupus,
16
n