360 TWEEDE KLASSE. DERMAPOSIASES.
zulks bij de sterker ontwikkelde ziektevormen dikwijls
het gfevai is, aanmerkelijke verstoringen der huid, of
zijn inwendige, meer gewigtige Organen mede aangedaan,
zoo wordt menigmaal, even als bij andere Dyscrasiae,
de wortel van het plantaardige leven onderraijnd,
en Atrophia, Hyd rops, Phthisis zijn even zoo goed het
gevolg van haar als van de klierziekte.
D e e l n e m i n g van het geheele Organismus.
Slechts in zeldzame gevallen wordt de uilbotting der
vrijwillig ontstaande schürft van eene Hgte koorts vooraf
gegaan en gevolgd; meestal verloopt zij, even als die,
welke door besmetting ontstaan is altijd zonder koorts,
tot dat een groot bederf dervochten, zeer uitgebreide
verstoringen of belangrijke aandoeningen van inwendige
Organen haar met uitteringskoorts en dgl. verbinden.
V e r s p r e i d i n g , Mededeeling, Zamenstelling.
Da schurftsoorten v e r spr e ide n zieh meestal, van hare
ontkiemingsplaats uitgaande, naar den zamenhang over het
Hgchaam, doch leggen daarbij doorgaans eene vooringenomenheid
aan den dag voor de ledematen, voornamelijk
aan de zijde der buigspieren, en verschonen gewoonlijk
het aangezigt. Slechts weinige van hare soorten beperken
zieh tot enkele ligchaamsdeelen, eri het is tevens
zonderling, dat juist eene derzelve (Serpigo faciei) hare
zitplaats in het aangezigt vestigt. Mededeeling volgens
den zamenhang der deelen heeft slechts zelden
plaats; nogtans zwellen nu en dan de klieren, die in de
nabijheid eener schurftaardige uitbotting gelegen zijn,
op, voegt zieh Ophthalmia psorica bij de korstschurft
van het aangezigt enz. Des te menigvddiger komt, onder
zekere verhondingen , sprongsgewijze mededeeling,
Metastasis, voor, zoo als zulks , bij de uitgangen, meer
breedvoerig zai worden aangetoond.
Het schurftaardige ziekteproces heeft eene groote vatb
a a r h e i d om zieh zamen te stellen. Even als dat
der klierziekte, doch slechts zeldzamer, maakt het
2ESTIENDE FAMILIE. PsORIDEAE. 361
zieh eenigen anderen uitslag, wonden, zweren en dgl.,
tot zijne uitscheidingen, ten nutte en gaat met Syphilis,
Lepra, Scrophulae enz. velerlei, dikwijls zeer hardnekkige
verbindingen aan. Niet zelden voegt zieh bij
zijne meer ontwikkelde ziektevormen ontsteking der
huid, welke alsdan den overgang in verzwering bevordert.
Vele andere ziekteprocesseu daarentegen schijnen
der schürft vijandig te zijn , en deze verdwijnt dikwijls ,
wanneer de aan haar lijdende voorwerpen door Typhus,
pokken, scharlakenkoorts en diergelijke ziekten worden
aangedaan, nu eens om terug te keeren, zoodra de acute
ziekte verloopen is, dan weder ook voor altijd.
0 o r z a k e n.
De schürft kan vrijwillig en door besmetting
ontstaan. In het eerste geval ontstaat zij steeds als verschynsel
van die eigenaardige Dyscrasie,, welke ik reeds
getracht heb te beschrijven, als ware Dermaposlasis.
In het laatste daai'entegen doet zij primair slechts de
uitwendige huid aan en verwijlt eenen onbepaald langen
tijd op haar (als het ware Dermatonosis). Duurt zij
echter, door besmetting verwekt zijnde, zeer lang,
gaat zij tot eene verouderde, toVgewoonte gewordene
schürft over, zoo kan zij, even als andere dyscrasische
besmettingen, voornamelijk wanneer de uitwendige verhoudingen
günstig zijn, nu eens vroeger, dan weder
later, somwijlen vrij snel, doch menigvuldiger langzamerhand,
alle veranderingen in het voorkomen der zieken,
alle stoornissen in inwendige Organen enz. te weeg
brengen, welke de Dysci'asic kenmerken en de vrijwillig
ontstaande schürft voorafgaan.
Eene voorbeschikthei d voor het schurftaardige
ziekteproces hebben over het algemeen:
1. De jeugdige ouderdom. De Dyscrasie der
schürft ontwikkelt zieh het liefste bij den knaap en jongeling
en ook de smetstof vat ligter op de zachte huid
van jeugdige voorwei'pen, dan bij bejaarden. Van 1867