ß
N
r i
b
654 TWEEDE KLASSE. DERMAPOSTASES,
voonbrengselen steeds 3 tijdperken onderscheiden: dat
der rus t , prikkeling en verstoring. Iii het eerste t!jdperk
is het parasitisclie orgaan pijnloos , eii de stoornissen
in de verrigtingea, welke liet te weeg brengt , zijn meer
het gevolg van de drukkiug, dan van eene ziekeJijk ve r -
hoogde levensvverkdadigheid. Er bevhiden zieh in de
nieuwe vorming, in de meeste gevalJen, nog geene bi j -
zondere vaten, maar die van hetomgevende pa r enchyma ,
verwijden zieh in tegendeel somwijlen, en dikwijls heeft er
nog geene innige verbinding tusschen het nieuwe voor t -
brengsel des kankers en het normale weefsel plaats. In het
tweede tijdperk daarentegen ontstaan er levendige, eigenaardige,
schietende pi j a en; de nieuwe vorming neemt
spoedig iu omvang toe, smelt voortdurend met de omgevende
deelen ineen, en begint alle weefsels, zonder onders
che id, in zieh op te nemen, Thans vertoonen zieh bij
haar altijd vaten, di e , in hunne wijze van ontwikkeling
en verspreiding, eene groote overeenkomst met die der
lagere dieren hebben, in den aan vang geheel alleen be -
slaan, doch spoedig met die der naburige deelen, in welke
zieh tevens Sporen van prikkeling bevinden, inmonden.
De stoornissen in de verrigtingen worden steeds aanmer -
kelijker en menigmaal strekt zieh de ziekelijke vermeerdering
der levenswerkdadigheid tot over de grenzen van het
oorspronkelijk aangedane orgaan lüt. In het derde tijdperk
eindelijk verweekt zieh het ziekelijke voortbrengsel
, lost zieh in eene s che rpe , met bloed gemengde
etterachtige stof op en gaat tot eene weelderige verzwering
ove r , die zieh ma r alle rigtingen uitbreidt en geen deel
verschoont. Nimmer verzweert de nieuwe vorming ge -
heel, maar verbreidt z i eh, o o kno g in dit tijdperk, steeds
verder in de diepte en oppervlakte en herstelt zelfs in de
zweren, het verlies, door sponsachtige uitwassen. De
stoornissen in de verrigtingen zijn in dit tjjdperk natuurlijk
nog aan merk el ij ke r , dan in het vorige; me -
siigmaal gaan gewigtige Organen door de kwaadaardige
TWINTIGSTE FAMILIE. CAKCINOSES. 655
verzwering geheel te niet, en wanneer de aandoening,
by den plaatselijken kanker , in dit t i jdperk, ook zuiver
plaatselijk was, doch in het tweede zieh echter dikwijls
reeds over de naburige deelen verder ui tbreidt , ZOG
wordt zij , in het de rde , door opneming der kankeraardige
stof in de geheele bloedmassa, doorgaans meer of
minder algemeen, ontstaan de kenteekenen der kanker -
achtige Dj s c ra s ie, van het eigenaardige voorkomen enz . ,
en vormeu zieh seeundaire ziekelijke voortbrengselen,
even als de primaire, in verschillende ande re , van de
ontkiemingsplaats verwijderde Organen.
10. Het scheikundig onderzoek der kankeraardige n e -
derzettingen heeft, over het algemeen, eene groote hoeveelheid
eiwiten vet — het laatste, ten minste somwijlen,
met de hersen vetmassa overeenkomende, doch meer s t inkend—
vezelstof, nu en dan eene dierlijke kleurstof, Sporen
van Phosphor en meestal dezelfde zouten aangetoond,
welke men doorgaans verkrijgt, door organische
deelen tot asch te verbranden. Deze onderzoekingen
zi jn, voor het overige, nog te weinig in getal, oni b e -
paalde gevolgtrekkingen ult dezelve tekunnen maken, en
waarschijnlijk verhoudt de kanker zieh ook scheikundig,
in hare verschillende t i jdperken, niet hetzelfde.
11. Deze kenmerken ( 8—1 0 ) , welke over het algemeen
bij de kankerachtige nederzettingen worden aangetroffen ,
en gedeeltelijk gedurende het leven, gedeeltelijk bij het
ont leed- of scheikundig onderzoek worden waargenomen,
worden, zooals het schi jnt , hoofdzakelijk naar de
Dyscrasiae, uit welke de kanker ont slaat , en naar de
hoofdstelsels, uit welke hi j , in het aangedane orgaan,
voornamelijk zijnen oorsprong neemt , verschillend g e -
wijzigd, en dien ten gevolge, vervalt deze Familie in
verschillende onderafdeelingen. Nu eens zet zieh de
kankerachtige stof in de gedaante van ha rde , knobbel -
achtige, voornamelijk uit het celweefsel ontspringende
gezwellen , S c i r r h u s , neder, welke langen tijd zonder
t
V
K-i