666 TWEEDE KLASSE. DERMAPOSTASES.
TWINTIGSÏE FAMILIE. CARCINOSES. 057
h S
m
M
vaten blijven, een nu eens vezel-, dan weder celachtig,
of ook gemengd weefsel aantoonen (Cancer fibrosus, aiveolaris,
reticularis), de kankermassa, mi eens in eene
korrelige, dan weder in eene geleiachtige gedaante in
zieh houden, zieh scheikiindig van andere Carcinoses
onderscheiden, doordat zJj rijk aan zouten (voornamelijk
phosphorzuren kalk) zijn en weinig water bevatten ;
die verder, in het tweede tijdperk, gewoonlijk met eene
Sterke prikkeling verbonden zyn, en in het derde in
ichorense zweren, met meestal omgekrulde randen en in
vrij vaste, vaatrijke, sponsachtige uitwassen veränderen.
I n andere geValien vormt het weefsel van den kanker, welligt
in verband met de zenuwen van het aangedane orgaan,
weeke, losse gezwellen (E n c e p h a lo i d e , m e r gs
p o n s g e z w e l l e n ) , die vroegtijdig eene zelfstandigc
vorming van vaten aantoonen en de kankeraardige massa,
op eene ^weekvezelachtige grondvlakte, in de gedaante
van ongelijke, hoekerige kogeltjes (microscopische kankercellen)
bevatten, welke in eene vloeistof (het kankervocht)
hangen. Zij leveren, bij een scheikundig onderzoek,
eene zeer groote hoeveelheid eiwit, vet en Osmazoma,
veel water en weinig zouten op, gaan in hun
tweede tijdperk over, zonder merkbare toevallen van
prikkeling te weeg tebrengen, en vormen, in het tijdperk
van verzwering, weeke, vaatrijke, hersenachtige
woekeringen. Met deze verbindt zieh, menigvuldiger
dan met andere vormen van kanker, eene tegennatuur-
Ijjke vorming van kleurstof, en alsdan verhouden zij zieh
als de zoogenaamde Melanoses mal ignae, fung
o s a e . Een derde vorm der kankeraardige nederzettingen
is het b 1 o e d s p o n s g e z w e 1, Splenoide,
bij welk het haarvatenstelsel, voornamehjk wanneer het
reeds vroeger door Telangiectasie is veranderd , het uitgangspnnt
der kankerachtige ontaarding schijnt daar te
stellen, bij welke zieh verder celachtige, met bloed
en eene sponsachtige zelfstandigheid gevulde gezwellen,
die meer of minder duidehjk pulseren, ontwikkelen,
en bij welke eindelijk, na het openbreken van het gezwei,
roode, zeer weeke, sponsachtige uitwassen te
voorschijn komen, die tot aanmerkelijke bloedingen aanleiding
geven. I)eze 3 hoofdvormen stellen overigens
nog niet alle wijzigingen van het kankerproces daar; er
bestaan kankerzweren (Carcinomata), bij welke geen
Scirrhus, merg- of bloedsponsgezwel voorafgaat; kwaadaardige
polypen, die zonder twijfel tot de Carcinoses
mögen worden gerekend, en Schönlein beschouwt, voorzeker
met regt, de wäre slagaderbreuk als een kankerachlig
lijden, dat, wel is waar, in een ontleedkundig opzigt,
velerlei verscheidenheden van de andere vormen
aanbiedt, doch, met betrekking tot zijn beloop, zijne
wijze van verbreiding, zijne kwaadaardigheid enz., eene
groote overeenkomst met andere soorten van kanker
heeft. Is het kankeraardige procès alzoo vrij veelvormig,
zijne grenzen zijn echter nog niet naauwkeurig
bepaald.
12. AI deze verschillende vormen van kanker vertoonen
zieh doorgaans het eerst plaatselijk, doch verbreiden
zieh, wanneer de algemeene carcineuse Dysci'asie zieh
met den tijd ontwikkelt, over talrijke organen, stelsels
en weefsels. De naeeste derzelve, en voornamelijk het
merg- en bloedsponsgezwel, kunnen bijoa aan alle deelen
des ligchaams vooi'komen en ontstaan , dien ten gevolge
^ natuurlijk met verschillende toevallen.
13. De huid, met welke wij ons hier het meeste bezighouden,
word t door heu , nu eens primair, dan weder
secundair aangedaan, is nu eens de zetel van plaatselijken
kanker, dan weder het nederzettingspunt der kankeraardige
Dyscrasie, die zieh, of oorspronkelijk uit andere
ziekteprocessen , of uit den plaatselijken kanker van
andere organen heeft ontwikkeld. In het algemeen kenmerken
zieh de kankerachtige veranderingen der huid
door de volgende bijzonderheden :
&