II. Deeze Waarneemingen van gezegden Engel-
fchen Heer kunnen eenigermaatè dienen, om
H oofd* de manier te verftaan , op welke de Pyn*»
stuk. Lorke* en Denneboomen Kienboomcn worden :
eme weeten } wanneer de Sapvoerende Buisjes
met Terbenthyn en de Terbenthyn voerende ,
groote Vaten , met geftolde Harst gevuld zyn.
Ook kunnen zig in deeze Böomen van buiten
Blaasjes openbaaren in de Schors, gelyk ge-
woonlyk plaats heeft in de Roode, als ook ia
de Taxisbladige Denneboom, die, doorgefto-
ken zynde, een zeer dunne, heldere vloeibaa-
re en welriekende Terbenthyn uitleveren, de
Thraan van den Denneboom, in ’t Franfch Bi-
gion , genaamd. Z y is fchaars en wordt in
groote waarde gehouden. Een Veehoeder gaat
fomtyds, om zig eenige bezigheid te verfchaf-
fen , terwyl het Vee graast, met een Osfen-
Hoom naar het Bofeh; alwaar Denneboomen
vindende met eene gladde Schors, die derge-
lyke Blaasjes hebben , drukt hy op dezelven ,
en ontvangt het Vogt in zyn Hoorn, doch
heeft dus moeite om vier Oneen op een
Dag te verzamelen. Gemeenlyk gaat men, by
Straatsburg in de E lfa z , daar mede aldus te
werk.
ophelderen. Ondertusfchen moet ik zeggen, dat myn eigen
Waarneemingen op Schyfjes der frislche Takjes van dè Ypen
en andere Hoornen, my in deezen reeds verrukt hebben;
doordien niet alleen de gezegde deelen zig daar in zeer dui-
delyk door de plaatzing en ftmcïmir, maar ook zeer Ichoon
door de Kleuren onderfcheiden.
werk. Men fchilt den Boom gedeeltdyk, even II.
als zulks in Sweeden en elders gefchiedt, en^^ix.1**
het uitloopende V o g t, zo wel der Pyn- als Hoofd-
Denneboomen, wordt Straatsburgfe TerpenthynSTUK'
genoemd. Deeze wordt door den tyd dik, en DcKKl 00m'
twee o f drie Jaaren daarna zyn die gefchilde
plaatfen gevuld met Harst, welken het Werk-
volk met kromme. Mesfen Van den Boom
fchraapt. Men noemtze Gallipot of Garipot
en , gezuiverd zynde , Witte Harst, waar van
men, met Terbenthyn , de Bourgondifche Psk
o f Witte Pek kookt. Door fmelting over ’t
Vuur wordt van deeze Harst Teer gemaakt,
even als zulks van de Wilde Pynboomen in Finland
en Noorwegen gefchiedt, en het over-
blyvende is de Rinfe of Spiegel-Harst.
Ten opzigt van het gebruik verfchillen deeze
Produkten weinig van die der Pynboomen,
voorgemeld. Het Afkookzel der Knoppen van
den Denneboom is zeer Balfamiek, en wordt
tegen de Verzweering der Nieren aangepree-
zen. N e e d h a m verzekert , van Bier, dat
pp zulke Knoppen en jonge Takjes gefraan
hadt, met veel Vrugt gebruik gemaakt te hebben
tegen het Scheurbuik. Van den Bast wordt
in onvrugtbnare Saizoenen , in de Noordelyke
Landen, wel Brood gebakken ;na dat dezelve,
door kooking, van zyne Harltige deelen is ontbloot.
De Laplanders mnaken Touwen van de
Wortels der Denneboomen , en zekere Korfjes
, die men pm de narrigheid in Sweeden
D d 2 brengt.
II. I)EEiU 111« STUK.