Bellum redia-
tegracur ab
fefaFch®
Paul. Diac.
lib. iv . cap. zt
Paul. Diac.
Ibid. taff. 14 .
& Z S .
Schifmati
Ecclcfiam
Quid pro ipfis
in unitace Ec-
clefix confirftitwit
fandlus
Gregorius.
Epifcnporum
fchifmatico-
ru n depravati
a$3 Sandti Gfegorii Papæ Vita. Lib. IV.
dat, fed confufus abfeedat. Sed & nos pro vobU quantum pojjumus cogiumtis, & it* quorum Mereft> ni
fe ad objtftendum Deo auttore prxparare debeant, imminent** : quia Jn u tvos nojbras tribulationes veftras
attendit is , ita quoque nos vejiras afflittiones noftras fim ilitcr reputamus. ^
Mccus de brevi fiicuro bcllo non fefellic Papara ; nam paulo poll recruduit, 6c ferocius dcfxviit.
Nuper Agilulfus pacem perpétuant cum Theodcrico Francorum Rcgc foedufquc conftituerat. Très
duces, in his Veronenfcm, 6c Pergamenfem cui jam bis pepercerat, cùm rebellaient, oppreflos juf-
ferat morte affici, ut hac feveritatc ceceros in officio continerct. Dc pace paulo antea cum Hun-
norum rcgc fa&a, fupra diximus. Hæc perpendens Callinicus, ob reportatas de Sclavis vi&orias forte
ferox, metucnfque ne liber ab omnibus bellis Agilulfus conjunftis viribus in Romanos ex improvi-
fb irrucret, ipfum occuparc conftituit. Colle&o itaque exercitu ; trattifque ad Imperii partes nonnul-
lis Langobardorum ducibus , Parmam urbem munitiffimam obfidione cinxit ac expugnavit. Captos
in hac expugnationc Godifcalcum ducem 6c cjus uxorem Regis filiam i Ravennam duxit Exarchus.
At illatam libi injuriam ulcifci cupicns Agilulfus viccmque rcpcnderc, ciim tentarc vcllc Cremo-
nam, Mantuam, Montem Silicis in agro Patavino fimulaflet, ipfum adorfus eft Patavium, quopo-
titus urbem folo xquavit % præfidium tamen Ravennam fc recepit | populi aueem pars maxima ad lo-
ca Venetorum paluftria confugerunt. Nc obfeflis opem ferre poflec Exarchus, Rex imperayit Ariul-
fo 6c Langobardis Etruriam obtinentibus, ut Romam, ipfamque Ravennam continuis excurfionibus
lacelfercnc. Interim Avares Langobardorum 6c Sclavorum copiis jun&i,ferro igneque Hiftriam vafta-
vcrc. Patavio capto,Mons Silicis expugnatur, &: duo Langobardorum duces Tridentinus ac Foro-
julicnfis, qui à Regc dcfecerant, veniam ob violatam fidem petunt, atquc in gratiam rccipiuntur.
Ica turbatx pads rcligione facramenti paulo antea fàncitæ 6c confccratæ Callinicus poenas dédit.
Id quàm molcftè tulerit S. Gregorius, qui pro pace adeo laboraverat, quamque amarè jaâuram
illias fleverit hic pacis Angélus, facilius eft cogitare quàm verbis exponere. Dolorem tantifper lenivit
reditus ad Ecclcfiam a Capritanæ infulæ , quæ fehifmati pro tribus capitulis çonflato diu adhæferat.
Quandoquidem Capritanos ad fchifma ejurandum à Callinico' impulfos audicrat Papa, ipfi grqjias
egit , laudavicque confilium de rcvocandis ad finûm Ecclefiæ diffidentibus, 6c tumultuantibus po-
pulis fibi fùbditis. Ne tamen in hoc propofito perfeveraret, obftarc videbatur juflio Mauricii Au-
gufti ypro fchifmaticorum defenfione ad ipfum tranfmijfa > fed earn ita interpretatur Gregorius : Jgubd
am cm exemplar jufsionis qua ad vos pro fchifmaticorum defenftone tranfmijfa e jl, mihi often di voluijïis ,
penfare follicite dulcifsima mihi veftra Exceüentia debuit : quia quamvis jufsio ipfa fubrepta eft, non ta-
men in ea vobis prxceptum eft ut venientes ad unitatem Ecdefta repellatis ,/èd ut venire nolentes hoc in-
certo tempore minimi ccmpellatis. TJndc neccffc eft ut hac ipfa piiftimis Impcratoribus noftris fuggerere fe~
ftine de be at is : qu atoms cognofeant quod eorum temporibu* fchifmatici cum omnipotentis Deifolatio & la-
bore vcftro,fuà fponte reverti fe/Hnant. In cadcm ad Exarchum Epiftola conqucricur S. Gregorius, tunv
dc majore ejus domus , turn de Juftino cujus confilio utebatur; qui nimirum non obfcurè hxreticis
favebant atque fchifmatfcis.
Quia hujus infulx Epifcopus, poftquam petitione oblata Callinico, poftularat ut fibi cum omni populo
ad unitatem Ecclefix reverti liccret, mentem deinde mutavcrat, & fe ad fchi'fmaticos iterunv
contulerat : placuit Papæ ut Marinianus Ravcnnas Epifcopus Capritanæ Ecclcfiæ ordinarct Epifco-
pum, qui ad fuam Mctropolim pertineret \ donee Hiftrici Epifcopi ad fidem catholicam rediiftent, quorum
fcilicct provinciæ tribucbacur infula Capritana. Nihilocamcnminus ante novi Epifcopi ordina-
tionem vifum eft fàpicntillimo Pontifici, ut mitteretur priùs ad fchifmaticum Epifcopum, qui de reditu
ad Ecclefiæ catholicæ unitatem, & a i propriam plebem eum admoneret. Scripfic etiam Gregorius
ad hujus infulæ habitatores, laudans amorcm unitatis quo fiagrabant, &: dc iis quæMariniano
feripferat eos ccrciorcs facicns. Pauca ex hac Epiftola qur.fi fiofculos quofdam exccrpenda duximus,
& apponenda -, mulcebunt enim,&: odore, & afpc&u : Redemtor nofter, inquit, . . . .ftc tmis fumma
conjungity ut ipfe in atcrnUate permanent, ita temporalia occulto inftinflu pia confulens moderatione dfpo-
■ nat : quatenus de ejua manu antiquus hoftis nullatenus rapiat quos ante fecula intra ftnum matris Ecclefta
coadttnandos ejfe prafeivit. Nam etft qui [quant corum inter quos corporaliter degit, ftatibtt* mot tu, ad tem*
pu* ut palmes titubet : radix tamen relia ftd ei, qua ex occulto prodit, divtno judicio virons man et i qut accepte
tempore fruEtum de fe 0[lentare vale at qui late bat. JQuod in vobis nunc ex deftdcrio veftro geftttm
ejfe fuperni reJpcEtus illuftrationc cognofcimu*, qui fhifmaticorum inter quos habitatis, pèrttnaciam réfutantes
, coadunari o vili Dominico mente promtifsima ipfa rci operatione monftratis. Jguibu* entm ftijju ra
d fp lk e t, fanos fe velle ejfe tcflantur, & reprobantes errorem, oftenditù■ vos amare quod nllum e fi3 v i-
tare quod'devium. Dc aliis Hiftriæ populis qui fchifma dcfcrucrant, agitur in aliis plurimis hujuf-
cc anni Epiftblis. In illis ad Ecclcfiam rcvocandis cluxcrat maxime Gtilfaris magiftri militum ftu-
dium, de quo ipfi gratulatur , ôc gratias agit piiftimus Paftor ; cumque ad perfeverantiam, 6c ad pro-
teâionem à fehifmate redeuntibus impendendam adhortatur.
Qiûcx fchifmaticis illis adovile reverfi fucrant ydepravitate Epifcoporum Hiftriæ multa narrabant :
quæ ut Mauricio Imperatori fignificarent, medclamque flagitarenc, Conftantinopolim fc contule-
runt, 6c Anatolio Scdis apoftolicæ Legato commendari poftularunt. Id cùm illis denegare non pof-
fcc fan&iflimus Pontifcx, fcripfit Anatolio ut cis yfa lv a ratione, præbcret auxilium. Non dubitabat
enim quin hærcticis 6c fchifmaticis, haud fccus ac ceteris, æquum reddi dcberct.
Hoc fane proprio probavit cxemplo, erga Comenfis Ecclcfiæ Clcricos, qui ab Ecclcfia Romana
feceflerant, ut Hiftricorum fchifma fequerentur. Conftantius Mcdiolancnfis Archiepifcopus, ftudio
fàcerdotali cos monucrat ut ad Ecclefiæ unitatem redirent. Ac illi rcfpondcrunc fc à multis injuriam
pafTos, 6c præfercim ab Ecclcfia Romana, quæ fuæ Ecclefiæ prædium quoddam ufurparac, potiùs
* In intûno xeccflli maris Adriatic 1 longé à littore provinciæ Forojulicnfîri hac
hac ini qua prorfus agendi ratione à Romanoram focietatc repelli, quàm caritàti allicî. Hæc uc ac-
cepir à Conflantio Gregorius I rcfpondit poflcffionem quam fibi ablatam Comcnfes caufabancur, contra
ratioqis ordinem ulcra detineri fe minime pafliirum> fi eis jure competerec, quamvis ad commu-
nioncm redire differrent-, fed, cognita vericate, reftitui juffurum. Porto f i ad unitatem Ecclcfia fe
converterint, prscdiiim dc quo erar controverfia, quamvis illis non competcrct , libenter conccfiu-
-'im.
Schifmacicis, uti jam diximus, accenfcri non debete Secundinum Monachum, qui tamen trium .
capitulorum damnationi non confcnferàr, vel ex Epiftola hoc anno ad ipfum feripea fan's incelligU MonS"'1”1”
tur. Magna/crat Secundini fama,præfercim in aula Regis Langobardorum, & apud Thcodelindam llid- ft-* *
fumma au/ftoricas, ob ipfius eruditionem & fanaicatem. Unde voluit Regina ut filium fuum Ada-
loaidum è fonte facro fufeiperec, Paulo rerum Langobardicarum feripcore tefte, apud quem voca-
I tur a Secundus Jervus Chrifti de Tridente. In inferiptione Epiftolæ dicirur inclufus -, Sc ex Epiftolæ fe- “ .
rie ubi Uonomtchut appellatur, ob folitatiam quam colebat vitam, liquec ipfinn nonCoenobitam fed sâiftVm»’
i Ercmitam &; Anachorecam fuifle. Ejus autem rcclufionis diftriaio tanta non erar, ut è cella egredi ,ria cap‘"'i“ i
non liceret, auc etiam de graviffimis negotiis tradare, Profert Mabillonius cxemplum Sigoberti re- Sibifi ^'°'"à
dull apud S. Dionylium, in ageo Parifiaco, qui cum Grimone Abbate Corbeienfi ad Gregorium Papam -*>»T S a ii
I eo nomine quarcum, à Carolo Francorum Principe miiTus eft. Cùm adhuc hærcrcr pia Regina, Je
I adduci non potuiflet Gregorii adhortationibus aut prccibus, uc trium capitulorum damnationem àm-
I plederetur, Secundinus qui cum ipfa idem fcnticbac, libellum fcripfit quo fuam tuebatur fenten-
I tiam , rogavitque Gregorium Theodelinda, ut ad fingula libelli ad fe à Sccundino miffi reibonde- ”
I ret argumenta. Deprecatus eft hune laborem Gregorius ob podagra dolores qui cum decumbere co-
I gebanc, U ab omni lucubratione feriari: Sed f i omnipotente Deo difiponeme, convduero, inquic, ad
I cuncta qua mihi fcripfit { Secundinus ) fuhtilitcr refpondcho. Id tarnen praftarc fandiflitno Dodori nùm-
! quam licuic ob aihduas infirmicates.
Diu ante libellum hunc in quo de fide rcbufque eedefiafticis difpurabac pius ille Monachus, fcrU vin.
I pferat ad S. Gregorium, ab ipfo poftulans crudiri, & contra hoftis infidias ejus monitis muniri.’ Qua >■“-
» in Epiftola humili aperuerat confcffione, fe quamvis quinquagenario majorem, juvenilibus adhuc de-
fideriis teneri & fubjacere. Moleftiflimè id ferentem ac pene animo defpondentem crigit periciifimus
vira cæleftis magifter, illi refpondens. mirum non effe fi majores infidias callidi hoftis patiacur, qui à , con6ia*
majora contra eum bclla praparavic : Tanto tjuippe ille deccptionis molimina ardentih exJnirie , inquit, mr
quanto te calefti patria fervcntiàs inhiare cognofiit... Etnos quidem qui inter homines vivim m .’fitpt per
homines ‘a caUido hoße tentamur. Vos autem qui mam vita prafentii, extra hominum frequentiam duci-
tis . tanto majora certamind pàti necejfe efi , quanto ad vos ipfe tentationum magifier accedit■ Cetera
omipto fane eximia, ta maxime à Monachis afliduè legenda, ut indc difeanc nimiam de fuo ftatu
fecuritatem abjicere, & ex ca naici folitam iocordiam cxcuterc, majoriqué contra latentes hoftis inii-
dias excubare vigilantia.
At in fine laudara Epiftolæ occurrit locus de imaginibus, cujus occafiohe quid fen(*erit S. Gregorius ix .
defacrarum imaginum ufu & cultu inquirendum Sc expendendum cenfcmus. Poftularat pius Mona- s“ f i t,aaa-
chus a i ontificc fandas imagines, cui morem gerens mißt furtarias duat imaginem Dei Salvatoris, d L h .S culm
CTJantta Dei gemtncis Maria, leatorumque Apoftolorum Tetri & Fault continentes. Pramonuerat difei- ûo»1“1" i"»-
pulum de ufu tmaginum his verbis : Valde nobis tua poftulatio placuit: quia ilium mo corde, ma in - £ 7 “ F'° '
Untune quarts, cujut imaginem pra oculis habere defiderat, ut te vifio corporalis quotidiana redd.it
exerettatum . ut dum piffuram illius vid es, ad ilium animo inardefcas, cujus imaginem vidcrc defider.es.
Jit inrra : Scto quidem quod imaginem Salvatoris nojhi non ideo petis, ut quafi Deum colas, fe d oh recor-
aattonem Jtln Dei in ejus amore recalefcas, cujus te imaginem videre defiderat. Et nos quidem non quaG
ante dtvinitatem ante tllam profiernimur, fe d ilium adoramus quem per imaginem aut natum, aut pajfum,
je a & tn tbrono jedentem recordamur. E t dum nobis ipfa piUura quafifenf tur a admemoriam F ilium Dei
«ƒ*«?, antmum nofirum aut de refurreBione latificat, aut.de pafsione demulcet.-Hie habemus omnem jx fe-u*
n i “ Gultu<luc lmagmum Ecclefiæ catholicæ dodrinam s‘Sc ipfariftantc illas proftratiohem. Ne- I B «me
S ; . ac Pa“ c laudâtæ Epiftolæ ampliùs difputandum, poftquam cam Gregorio noftris in nods O g i n0"
H B I B ! Przîercar ll^cm ^ °cct fxndiffimus Pater aliis in locis indubitatis. In Epiftola ad Janua- WÈÈÊÊÊl,
onam .n antCa fcrlPf rat ut 1 SynagogaJudxorum crux Sc imago Dei gcnitricis, cum ta quadi-
gnum eft vcncrattonc auferrentur. ° ’ 3
l ï 6 ‘R’ * PauIà H fcripfît »d Serenum Epifcopum Maffiiienfcm, imagines quidem non H
• . r ß . »auc Ecclcfiis projicicndas, imo potiùs in remplis habendas, ut hi qui litter a* nef- Obicaioni6u<
inauam legere in codicibm non valènts at minime aaorandas ; hæc, °jkTÈT'ias-.
videlir*»V n - • • lon.cm lmagmibus debitam non tollunt aut impugnant, fed damnant iconolatras, eos Sanftus Glt~
ex infic r ï l r 1? ag? om quaf l Dr eT Colunt> uc fuPra lcgimus in Epiftola ad Secundinum. Id liquet
ciens ea.fiL> g° Ï S 7 /,crcnum fcribcntis verbis : Fraternita* vejha quofdam imaginum adoratores afpi- num prohibée
adorari WM W È Ê S à ™AZines confregit atqûe projecit. E t quidem zeimm. vo s, H quid manu fattum ■ ■
a m l x E r t f laudavimu*t fedfrangere eajdem imagines non debuijfe indicamus. Subdit quæ »
*x libris addifcerc1!«)!! ,lr^ ^ mcs ictcras ncfcicntium codices effe, in quibus legant 6c difcant,quæ 'nbuatur.
infupet habuiflet, aliam is Epiftolam fcripfit, qua ip- z * .Kt.EM ;
Sanctorum imavine r incrcPavic : Eerlatum, inquit, ad nos fuerat, quod inconfidcrato z,elo fuccenfust
vetuilfe e « ^ f quafi exeufatione, ne adorari debuijfent, confreperû. E t quidem quia cas adorari
vetuijjes, ommno Ludavtmus efreg ift verb reprehendimus. Die, frater, \ qu o faLm Salrdotc aliquan,
JJem PMte d/K^ipfum hiftomm Langobatdotnm compcodiojé dumbraffs. lit. an- de peàit tangobar. cap. >o. St lib. iv. cap. ai,