Ex variis
nils.
* Majori
Çarthujîi
Ex ipfius
Pauli tefti-
Et Joham
Diaconi.
ij De triplici S. Gregorii Magni vita.
fern, Moißacenfem, & Conchenfim feu monafierii fanAi Tetri de Conchis;
in hoc ultimo obßrvavit, quod fff ipfi vidimus, noßro Paulo adßrihi hoc opuf
culum. Heinde in ci dim us in plurima alia exemplaria ejufdem auAoris nomett
praferentia, feilicet Cafmenfe , Ebroicenß majoris Ecclefia, Ljrenß , Beccen-
fe ,* Carthufienfe, quibus accenfindus Codex quem legerat Garetim Canonicm
Regularis, qui in traAatu de reali Corporis & Sanguinis Chrifli prafentia in
Euchariflia, editoanno 1562. aliqua ex his actis, fib nomine Pauli Diaco-
n i, ad propofitum argumentum conßrmandum adducit.
Verum etfi Pauli nomen in omnibm codicibm dißimularetur & fibticeretur,
nihilominus aliunde conßaret certißtme, non alium fetm hujus parentem ejfe
quam Paulum Diaconum. Sane meminit ipfi in lib. iij. de geßis Langobardorum
cap. 23. •vita fin Ai Gregorii k ß defcripta, his verbis: Ideo de beato
Gregorio plüra dicere omittimus, quia jam ante aliquot annos ejus vitam,
Deo auxiliante, texuimus. Torn hanc eamdem eße quam pra manibus ha~
be mm, dubitare non licebit ipfam conferenti cum alia > qua nemine dijfitente,
Johannis eß Diaconi. Hie cum eßet monaßerii ßaßnenßs , in quo Taulus
quoque militarat, alumnus & Monachus , ac ipfi tantum octogmta circiter
annis junior, non potuit ignorare qua & qualia de fiantio Cjregorio a Taulo
elucubrata fuerant.aAt lib. iv . cap. pp. laudat Pauli opus, commemorato prius
honorificentißime ipßm nomine, aüatifque ipßßimis ejus verbis qua num. 30.
1 leguntur.SnluculentumJohannis teßimonium : Cujus nimirum venerabile me-
ritum quoufque mundi hujus orbita volvitur, ut cum Paulo viro difertiflimo
fatear," Temper accipiet incrementum: quia ipfius fine dubio gratias adferibitur,
vel quod Anglorum Ecclefia nova Temper fobole fecundatur, vel quöd illius
dotfrinis per Orbem univerTum multi per peccatum elongati ad Chrifti clemen-
tiam revertuntur: vel quöd boni quique ipfius Tuafionibus inflammati, csleftem
patriam defideranter inquirunt. Hac ß attentius legißent docHjfimi v iri non
pramißßent huic v ita : Audtore anonymo, Ted Tynchrono.
rv- oAt, inquies, quicumque ß t hujus vita ßriptor, quadam de finA o Grego-
kSsumU rio profert, qua aßeveratfibi narrata ab ejufdem finA ißm i Patris familia-
errandi <fc:a rißtmo, hand dubie a Petro Diacono ipßus Notario: Denique, inquit num. 28.
occafio. ^ fideli 6c religioTo viro, 6c huic noftro Patri. . . . valde familiariffimo, fideli-
ter poll obitum ejus nobis narratum didicimus, 8cc. Proindeque v ix it filtern
ineunte ßculo fiptimo ,fiperatque ad minimum integro ßculo cum dimidio Paulum
hunc Diaconum. Non dißimulandum his in verbis explicandis nonnihil
dijßcultatis occurrere. A t cum plurima, eaque invieißimafippetant aliunde qua
contrarium probent argumenta; dicendum videtur Paulum Diaconum hic uti modo
loquendi non infolenti,quando Scriptoris alicujus teßimonium in medium addu-
cimus; ut ciim dicitur: Ab Auguftino didici, nobis narrat ChryToftomus, aut quid
fimile. Praterea in cod. Belvacenfi, ft) in vetußiori Gemeticenfi non legitur: nobis
narratum ,ßdfim pliciter, narratum; cujus vocula nobis rejeAione, difßcultas
omnis tbllitur. «At de his confile Mabillonium torn. /. Analeit.pag.pjp. ubi in
hoc argumentum latiüs excurrit. Jfu n c de Taulo Diacono, quandoquidem ip-
fim hujus vita ßriptorem ejfe conAat,opera pretium eß pauca hoc loco addere.
v. a Is gente Langobardus,* patria Forojulienßs fuit,Aquileienfis Ecclefia Diaco-
S pSSb, nus, & Defiderii ultimi Langobardorum Regis Notarius aut ßancetiarius. Ge-
&qux ipfius nus fium ipß deßribit lib. iv . de Geßis Langobardorum c. 3p. Patrem habuit
fctipta. JVarnefridum, a quo Paulus Warnefridi cognominatus eß. ViAo Rege Defiderio,
Paulus inter nobiles captivos k farolo magno Francorum Rege ab du Aus fu it, apud
quem ( ut erat litteratorum omnium cultor Carolus ) propter fingularem prüden-
* Vide monumenta veteris Antii, ubi agicur de Colonia Forojulicnfi, aö&orc Philippo a Turrc Romz, 1700.
De triplici S. Gregorii Magni vita. jjj
tiam & eruditionem, magno aliquandtu in honore fuit. Verum cùm arAioris a-
moris & fidei erga Defiderium fifpeAior eßet, in Diomedeam wfilam eA déporta
tus, unde ad Artchim Beneventanum Pnncipem cDeßdeni Jdfigts generum pro-
fu g itj quo mortuo, Monachum in faßnenfi monaßerio indutt. Scrtpfit de Geßis
Langobardorum libros v j. in quibus non rar'o S . Gregorii meminit, fed prafertim
lib. uj. cap. 23. teßatur ipßus vitam k ß ]am contextam & elucubratam. Sdidit
praterea hifloria Mifeella libros 24.. ex quibus, inquitVoßtus lib. 2. de Hiß. Lat.
c.30. primi undecim libri iidem Tunt ac decem Eutropii ; aliqua Tubinde de
Tuo addidit Paulus, ut Adalbergæ Defiderii filiæ ÔC Arichifi Ducis uxori mo-
rem gereret. Erfinde Eutropium continuât Paulus, cujus Tunt quinque qui Te-
quuntur libri ; refidui odto à Landulpho Sagace additi creduntur, ex Theo-
phane præfertim, vel potiùs ex Anaftafio Bibliothecario Theophanis interprète.
Cetera opera Tauli, fiv e qua extant, fiv e deperdita commémorât Guiüelmus Cave
inßriptorum Ecclef. hifioria litteraria feculo g. ubi tarnen labitur v ir do Aus,
aßignans quatuor libros de vita fanAi Gregorii Tapa,quos dicit in lucem editos
k Johanne Itlabillomo feculo 1. Bened.
Floruit Taulus oAavo feculo labente. Quo preßrtim tempore vita fin Ai Gregorii
feribenda operam navarit v ix aßignan poteAjipfim Bpma tune habitaße,
inde manifeflum eß, quod fimper de Roma loquens pramittat pronomen demon-
firativum hæc , hanc. Sic orditur fiam hißoriam : Gregorius hac urbe Ro-
mana. E t paulo poß num. 2. Ut quamvis hîc eo tempore potiflimùm flore-
rent ftudia litterarum ; nulli in urbe hac putaretur effe Tecundus. num. 4 .
feptimum (monaßerium) intra urbis hujus muros inftituit. E t fie deinceps confiant
er ufque ad voluminis umbilicum loquitur. Has qui dem particulas expun-
xit Gußanviüaus,fed vitiose, cum in omnibus mß. tum kBollando ft) M a-
biÜonio, tum k nobis poß ipfis perle A is, qui fin e fin t plurimi, reperiantur.
Quid k nobis hac in editione potfiimùm prafiitum f it , paucis indicandum.
E tfi de priorum editorum fide nobis conßaret, ne tarnen officio noßro, & pro-
mißa diligentia uüa in re deeßemus, hanc hiAoriam denuo ad mß. codices pra-
fertim ad Conchenfim, Beccenfem , Belvacenfem fanA i P e tri, duoßjue Ge-
meticenfes, atque ad faperiores editiones contulimus, textumque feriptis in mar-
gine argumentis, ft) in calce quibufdam notis illußravimus, doAorum virorum
a quibus paucas mutuati fim us non dißtmulato nomine. Hac fu n t qua de v ita
priori fin A i Gregorii k nobis hîc éditapramittenda duximus. spounpqßcun-
da cujus auAor Johannes Diaconus.
Johannes ex Monacho Cafmenfe Ecclefia Rom. Diaconus, poß PaulumWar-
neßidi, defanAi Gregorii geßis quatuor libros elucubravit,jubenteJohanne Papa
V III. qui anno 87 2. federe eceperat. Qua de re legenda ejufdem Johannis Diaconi
prafatio, ubi etiam de totius opens inAituto & ordine praloquitur.
Quanta autem fuerit hujus vita fin Ai (gregorii auAoritas apud veteres, do-
cet Guitmundus Averfanus Epißopus lib. 3. de EuchariAia. Earn vitam, in-
quit, tot Tan&iffimi dadfiffimique Romani Pontifices, nullo ha&enus diffb-
nante, probaverunt, eorumque auftoritatem Tecutæ tot Ecclefiæ cundfo populo
Chriftiano conTonante nunc uTque TuTceperunt.
Nonnulla tarnen hoc in opere carpit Eminentißimus Cardinalis Baronius. /.
QuodFelicem Tapam IV S. (gregorii atavum dicat libri 1. cap. primo. 2. Quod
ejufdem libri c. 23- finAißimum virum k BenediAo Papa Diaconum folium
firipferit. Tertium eß quod refert lib. 2. cap. 4.4. deTrajani Augußi anima
ex inferni poenis afanAo Gregorio liberata. Quartum quod fanAi Doctor is libros
ab ejus amulis igni traditos narret. Praterea Johanni aßerenti finAum Gre-
gorium faAum Monachum fin A i BenediAiRegulam obfirvaße,& obfervan-
2 iij
VI.
Romæ vitam
S. Gregorii
elucu-
bravir.
V II .
Quid in hac
vuaedenda
prxftitcri-
mus.
V I I I .
Joh. Diaconus
alterius
vitz S. Gregorii
Icri-
ptor.
IX.
Ipfius aucto-
zitas«
X.
Quz in hac
vita carpac
Baronius.