corrc&i pcenitentiam cgerunt : quis luxuriam ex A cic : g u i fo lv e r i t unum de mandatis i f is m in im is , H p j
h --------^ do eu erit f ie homines, minimus vocabitur in regno 5 ^ ® “
c&lorum. Mandatum folvit & docct, quando hoc Joi, i f ,j
quifque voce prxdicat, quod vivendo non implet. '*•
Sed ad regnum sterna: beatitudinis pervenire non
valet, qui non vult opère implcrc quod docct. M- m
Quomodo ergo in eo minimus vocatur, quia ad
hoc nullomodo intrare permittitur ? Regnum ita-
que cælorum præfcntcm Ecclefîam appellat, de
qua feriptum eft: F t colligent de regno ejus omnia riau.iiu
fcandala. In fuperno enim regno fcandala, qua:
ex co colligi debucrant, non habèntur. Qui ergo
mandatum folvit opCrc, Sc fie docct voce, in illo
regno cælorum erit minimus : -in ifto ncc mini-
B mus : in fantta verb Ecclefia do&or, qui mandanoftra
eruditionc déférait ? quis avaritiamî quis
fuperbiam déclina vit ? Sic quippe debemus age-
rc curam noftri, ut non negligamus curam proxi-
irii, ut quifquis ad nos jungitur, ex lingua: noftra:
fale condiacur. Iftc itaque qui jam fanâus, ad-
moneatur ut crcfcat. Illc verb qui adhuc ini-
quus eft, admoneatur ut Ce corrigat : quatenus
quifquis Ce ad Sacerdotem junxcrit, fale fermonis
iîlius conditus redeat.
C a p u t X I I I .
V id e a n t opera v e ftr a b o n d , & glorificent P a -
trem v e ftr um , q u i in eau s eft.
De bonorim
Jn exfofit. B.
Job, lib. t.
o C c u l t a n d a funt bona, qux agimus, ne
hxc in hujus vita: itinere incaute portantes, la-
trocinantium fpirituum incurfione perdamus. Et
tarnen V critas dicit: Videant opera v efira bo n a , dr
glorificent Pa tro n v eß rum , qui in calls eß. Scd a-
liud eft profe&ö , cum in oftenfione operis gloria
quxricur largicoris : aliud, cum laus privara con-
cupifcicur de dono largientis; ubi Sc rurfiis in E-
vangeliohxc eadem Veritas dicit : Aitehdite ne
ju ß it iam veßram fa c ia tis coram hominibus, ut v i de
turn folverit, minimus vocatur : quia cujus vita
defpicitur, reftat ut Sc prxdicatio pontemnatur.
Qui irafeitur fratri fuo , reus erit judicio, mm-ui
S i c Dominus uniufcujufque a^iones judicabit,
ut ne minuciffimx quidem cogitationes cjus judi- i»cx(o[n.i
ckyac verba tenuillima, qux apud nos.ufix vilue- M
runt, indifeuffa remaneant. Hinc ctenim Domipublicata
amirii ab eis. Opus ergo noftrum cum homini- .
bus oftenditur, in cordis priüs examine penfan- nus dicit: g u i irafeitur f r a t r i fu o , reus erit ju d ic io .
dum eft, per ejufdem oftenfionis ftudium quid g u i d ix e r it f r a t r i fu o ,ra ch a , reus erit concilio : qui
quxratur. Si enim dantis gloriam quxrimus, etiata'C f ix e r it , fatue,reus erit gehenna ign is. Racha quippe
noftra opera in confpectu illius, occulta
ièrvamus. Si verb per hxc noftram laudem concu-
pifeimus, foras ab ejus confpe&u jam fufa funt, e-
tiamfi à multis ignorentur. Sed valde pei fc&orum
eft, fic oftenfo opere, au&oris gloriam quarere, ut
deillata laude,privata nefeiant exulcatione gaude-
re. Tunc namque folùm innoxiè hominibus lauda-
bilc opus oftenditur, cum per dcfpeclum mentis
veracitcr laus inipenla.calcatur : quam quia infirmi
quique perfe&è contemncndo non fuperant,reftat
ncceflc eft ut bonum,quod opcrantur,abfcondant.
C a p u t X I V .
in Hebrxo eloquio; vox interjeflionis eft,qua: quidem
animum irafeentis oftcndit,nec tamen plenum
verbum iracundiæexprimit.Priùs ergo ira re-
prehenditur fine voce, poftmodum verb ira cum
voce, fed necdum pleno verbo formata. Ad extremum
verb cùm dicitur,fa tu e , ira redarguitur qux
cum cxceflii vocis expletur, etiam perfedione
fermonis. Et notandum quod in ira perhibet rcum
efie judicio : in voce ir x , quod eft rach a, reum
concilio : in verbo vocis, quod eft fa tu e , reum ge-
hennx. Per gradus enim culpa:, crevit ordo fen-
tentix : quia in judicio adhuc caufa difeutitur, in
concilio autem jam caufie fententia definitur, in
flolite putare, quoniam •vent folv ere legem, p geherina verb ignis ca quæ de concilio egreditur,
T b
fed adimplere.
E s t a m e n t u m vetus operum crimina com-
lententia expletur. Quia ergo humanos adus fu-
btili Dominus examinatione dijudicat : ira fine
voce, judicio; ira in voce , confilio : fra verb in
voce Sc fermone, gchennx ignibus mancipatur,
pefeuit, dari décimas prxcepic : fed Teftamcn-
tum novum cogitationes pravas coërcuic, derelin-
qui omnia, & pro Deo vitam corporis juflit cum
C a p u t X V I I .
præfenti feculo defpici. Minora quippe prxeepta
Ifraelitico popiilo per Legem data funt; unde&
Item unde fupra.
cidem populo Moyfes in campo.locutus eft. AI-
tiora Dominus fandis Apoftolis dedit ; unde Sc
cofdem de vitx mandatis in monte docuit. Dum
verb Redemtor nofter per Evangelium dicit: N o -
lite putare, quoniam v e n i fo lv e r e Legem, aut Prophe- . _ . ^
tas, non v e n i fo lv e r e , f e d a d im p le r? : adimplere ve- E licct formidine judicis verba penfantes, quia qui
S c i e n d u m eft autem, quoniam fxpc qui funt mVS$
in poteftate, ad fubjedorum contumelias paflim
erumpunt: Sc hoc quod invigilantes regimini fer- :
viunt, per lingiix procacitem perdunt: minori feinerat
Legem, qui Legis juftitix gratiam addidit,
ut quod ilia jubebat in minimis, ipfe perfici adju-
varet in fummis ; Sc quod ilia coerccbat ab opere,
ipfe refecarct à corde.
C a p X V .
De his, qui
Qui fol'verit unum de mandatis iftis minimis,
0 * do cue fit fic homines, minimus •vocabitur
in regno ca lor um.
D E d od o rib u s ma le v iv en tib u s D om in u s difine
caufa fratri, Fatue, dixerit, gehennx fc ignibus
addicit.
C a p u t X V I I I .
Si offers munus tuum ad altarej &C, m*i
S c i e n d u m eft, quia illc rede veniam a Do- De
mino poftulat, qui priüs hoc, quod in ipfum de- g|pj
linquitur, relaxat. Munus enim non accipitur, putyf
nifi ante difeordia ab animo repellatur, dicentë M] |
Vcritatc : S i offers munus tuum a d altare, d r recor-
datus fu e r is quod habet a liqu id advertum te frater
tuus, relinqtie ib i munus tuum ante altare, d r v a d eA Hinc per femetipfam Veritas dicit: S i oculustuus
p riu s recondliari f r a t r i tuo > d r tunc v en ien s offeres
munus tuum. Qua in re penfandum eft , cum om-
nis culpa munere folvatur, quàm gravis fit culpa
difeordix, pro qua ncc munus aceipitun Debemus
itaque ad proximum, quamvis longe pofi-
tum, longeque disjundum^ mente ire , ciquc animum
fubdere, humilitatc ilium ac benevolenda
placare: uf fcilicet Conditor nofter, dum tale pla-
citum noftrx mentis afpexerit, à peccato nos fol-
vac, qui munus pro culpa fumit. Vericatis enim
voce atteftantc didicimus : quia fervus, qui decern
millia talenta debebat, cùm pcenitentiam a-
geret, abfojutionem de debito acccpit à domino:
fed confervo fuo centum fibi denarios debenti
dexter fcandulfi^at t e , erue eum , d r projice abs te.
Bonum tib i eß cum uno in v ithm intrare, quam duos
oculosdiabentem m in i in gehenham ig n is . Dux quippe
vita:, adiva videlicet Sc contemplativaj cum
lervancur in mente, quafi duo oculi habencur in
facie. Dexter enim oculus contemplativa vita eft,
finiftcr adiva. Scd funt nonnulli, ut diximus, qui
diferete intueri fumma Sc fpiritualia nequaquam
pojfliint,& tarnen aka contemplationis afiumunr,
atque idcirco in perfidix foveam intelledus pra-
vi errore dilabuntur. Hos itaque contemplativa
vita ultra vires alfumta, cogic a veritate cadcrc,
quos in ftatu fux reditudinis humiliter potcrat
adiva fola cuftodire; quibus rede hoc, quod prxfum
ciim non dimific debitum,& hoc eft juftus cxigi, D fati fumus, Veritas dicit : S i oculus tuus dexter
quod ei fuerat jam dimiflum. Ex quibus videli- fcandaliz ,at te, erue eum, & projice abs te. Acfi aper-
cet didis conftat, quia fi hoc, quod in nos delin- te dicerct : Cùm ad conreinplativam viram ido-
quitur, ex corde non dimittimus, etiam rurfus nea diferetione non fiifHcis, folam fccuriùs adi-
exigitur, quod nobis jam per pcenitentiam dimif- vam tene. Cùm Sc in hoc quod pro magnoeligis,
fuiffe gaudebamus.
....... , Tj . t . ------- --------- ’ n ------ r *'-
C a p u t X I X .
Qui vider it muherem ad concupifcendum earn,
jam moeçhatus eß earn in corde fuo. m
deficis, co contentus efto quod pro minimo attendis
; ut, fi per contcmplativam vitam à verita-
tis cognitione compelleris cadere, regnum cxlo-
rum per folam adivam valeas faltcm lufeus intrare.
C a p u t XXL
Si quis v u It tecum in judicio contendere, & j:u - -
_ L iq^ ando à rcatu adulterii nequaquam
' dilcrepac culpa fornicationis, cùm Veritas dicat: C
g u t v id e r it mulierem a d concupifcendum ea rn ,jam
mat chat US' e fi cam in corde fu o . Quia Grarco verbo,
nicam tuam tollere, dimitte ei 0 * pallium..
D I v in a voce prxeipitur : S i quis tulerit tibi
tunicam, d r valuer it tecum in ju d ic io contendere ,
dimitte i l l i d r pa llium. Et rurfiim : S i quis quod
tuum t f i tulerit, ne répétas. Hypocritx tamen præ-
lati affumto fando converfationis habitu, filio-
rum cuftodiam delcrunt, &: temporalia quxque
defendere etiam jurgiis quxrunt. Exemplo fuo
difcipulorum corda perdcre non trepidant, Sc
quafi per negligentiam amittere patrimonia ter-
rena rormidant ; animarum damna xquanimitcr
tolerant, j iduram rerum temporalium repellcre
moechus, adulcer dicitur, cùm non aliéna con-
jux, fed mulier videri prohibetur, apercé Veritas
ofténdit quia etiam folo vifu cùm curpiter vel
innupta concupifcitur, adulterium perpecratur.
Quod tamen plerumque ex loco , vel ordine con-
cupifcencis difeernitur, quia fcilicet fic hunc in
facro ordine ftudiofa concupilcentia, ficut'ilium
adulterii inquinat culpa, ln perlbnis tamen non
dilfimilibus,- idem luxurix diftinguitur reams, in
quibus fornicationis culpa quia ab adulterii reatu
difeernitur, prxdicatoris egregii lingua tefta- ____ ,t . , â
tuf, qux inter cecera aflferit, dicens: N e q u e f o r n i etiam cum fpiritus commotione feftinant. Nam
De damnfc
car 'll, neque idolis fe rv ien te s , neque adulieri regnum
Dei pofsidebunt. Quod enim disjundx reatu fen-
tentix fubdidit, quàm valde à fe diflideac, often-
dic.
C a p u t XX.
Si oculus tuus dexter fcanda lifa t te, erue
eum, 0 projice abs te.
,Nc|O n nu l l ï hominum ita otiofie mentis funt,
' ut fi eos labor occupationis excipiat, in ipfa operis
.inchoationc fuccumbant : & nonnulli ita in-
quicti funt, ut fi vacationem laboris habuerint,
quanto magis terrena diligunt, tanto ,privari eis
vehemcntiùs pertimefeunt. Quia enim mente in
hoc mundo aliquid poflidemus, non docemur
nifi cùm amittimus : fine dolore namque amicti-
rur, quod fine amore poflidetur. Qux verb arden-
ter diiigimus habita', graviter fiifpiramus ablata.
Quis autem nefeiat quia noftris ufibus res terre-
nas Dominus condidit, fuis/vero animas hominum
creavit? Plus ergo Dco fc amare convinci-
tur, qui negle&is his, qux ejus funt, propri? tue-
tur. Perdere namque hypoerita: ca, quæ Dei funt,
id eft animas hominum, non riment, Sc ea, quæ
fuaïûnt, amittere, videlicet res cum mundo tranfgraviùs
laborent :quia tanto détériores cordis tu- £ cuntes, quafi diftriâo judici pofituri rationes rimultus
tolerant, quanto eis licentiùs ad cogita-
tioncs vacat. Unde necefte eft ut nec quieta mens
ad excrcitationcm fc immoderati laboris dilater^
nec inquiéta ad ftudium contemplationis angu-
ftet. Sxpe enim, qui côntemplàri Deum quieti
poterant, occupationibus prefti ceciderunc; Sc fx-
pe,qui oçcupaci bene humanis ufibus viverent,
gladio fux quictis extinâi funt. Hinc namque eft,
quod nonnulli inquieti fpirims, dum plus exqui-
runt contcmplando quàm capiunt, ulque ad per-
verfa dogmata erumpunt,Sc dum veritatis diferpu-
li cfle humiliter negligunc, magiftri erroris fiunt.
ment; ac fi placatum inveniant, cui, defideratis
rebu j , id eft rationalibus perditis, infenfibilia Sc
non quxfica confervant.
C a . p u t X X I I .
Attendit e ne juftïtiam vefiram faciatis coram s
hominibus, ut videamini ab eis.
Q u I s QU. I s laudis concupifcentîam jam fuf- {
ficic calcare, ædificationis ffaudem perpétrât, fi
bona qux agit occultât : Sc quafi jaàato feminc
p p ü j
Reg. Paß or.
fart. s. caf. m