⻫^IIV <II-t^V "l®»«aæ * «aæ»*aæ«*a®* .* a* «as* SK* «sa» »as» «s*ss» <»88*i
A L U F I
D E E X P O S I T I O N E
N O V I T E S T A M E N T ! .
P
P R Æ F A T 7 0
De quatuor Evangelijtis, per quatuor animalia defignatis.
E R fanda quatuor animalia , quæ Ezechicli A eadem fanda animalia (ubciliùs defcribuntur, us
Prophetæ oftenduntur in vifione, fan£ti quatuor
Evangeliftæ, Matthæus videlicet, Marcus,
Lucas, Sc Johannes figurantur : & fùb Evangeliftarum
perfonis omnes fimul perfcdi fignifican-
tur. Nec immerito per Evangeliftas quatuor, per-
fedorum omnium numerus exprimitur : quia omnes
, qui in Ecclefia modo perfedi funt, perfedio-
nis fuæ reditudinem per eorum Evangelium di-
diccrunt. Sanda itaque quatuor animalia, per quæ
quatuor Evangeliftæ fignificantur, fubtili narraper
hæc Evangeliftarum fignificari perfonas, ipfa
nobis fubtilitas deferiptionis aperiat, nihilque fer-
mo Dei noftro intelledui dubietatis reiinquat.
Dicitur enim : Sim ili tu io vultus eorum, fa d e s hominis,
drfa c ie s leonis a d extris i f forum quatuor : f a cies
autem bovis a f in ifir is ipforum quatuor, d r fa c ie s
aquila dèfuper ipforum quatuor. Quöd enim quatuor
hæcanimalia pennata fandos quatuor Evangeliftas
defignent, ipfa uniufcujufque libri evan-
gelici exordia teftantur. Nam quia ab humana getione
defcribuntur ab Ezechiele, cum dicitur: neratione coepit, jure per hominem Matthäus ;
G)uatuor fa c ie s u n i , & quatuor penna uni. Quid quia per clamorem in deferto, rede per lebnem
per facicm nifi notitia, Sc quid per pennas , nifi Marcus* quia ä facrificio exorfus eft, bene per
volatus exprimitur? Per faciem quippe unufquif- g vitulum Lucas : quia verb a divinitate Verbi cce-
que agnofeitur, per pennam verb in altum avium pit, digne per aquilam fignificatur Johannes. Quj
corpora fublevantur. Facies itaque pertinet ad fi- dicens : I n principio erat Verbum, & Verbum erat 3ohit-
dem, pennaad contemplacionem. Per fidemnam- apud Deum, d r Deus erat Verbum; dum in ipfam
que ab omnipotenti Deo cognofcimur ; ficut ipfe
Jehan, ta. /+. de fuis ovibus dicit : Ego fum Pafior bonus, & co-
gnofcooves meas, d r cognojcunt me me a. Qui rurfus
Jehan. t}. ii. ait : Ego fc io quos elegerim. Per contemplationem
vero, qua fuper nofmecipfos tollimur, quafi in aë-
rcm levamur. Quatuor ergo faciès uni funt : quia
fi requiras quid Matthæus de incarnatione Domi-
ni fentiat ; hoc riimirum fentit quod Marcus, Lucas,
Sc Johannes. Si quæras quid Johannes fen
divinitatis fubftantiam intendir, quafi more aqui-
læ in folem oculos fix it. Sed quia eledi omnes
membra funt Redemtoris noftri, ipfe autem Re-
demtor nofter caput eft eledorum omnium : per
hoc quod membra ejus figurata funt, nil obftat,
fi in hi§ omnibus etiam ipfe fignetur. Ipfe enim
unigenitus Dei filius veraciter fadus eft homo :
ipfe in facrificio redemtionis noftræ dignatus eft
mori, ut vitului^iple per virtutem fuæ fortitudi-
tiat; hoc proculdubio quod Lucas, Marcus, Sc nis fùrrexit, ut leo. Léo etiam apertis oculis dor-
Matthæus. Si quæras quid Marcus-, hoc quod q mire perhibetur : quia in ipfa morte, in qua ex hu-
Matthæus, Johannes, &: Lucas. Si quæras quid manitate Redemtor nofter dormirc potuit, ex di-
Lucas -, hoc quod Johannes, Matthæus, Sc Marcus vinitate fua immortalis permanendo vigilavit. Ip-
fentit. Quatuor ergo faciès uni funt, quia noti- fe etiam poft refùrredionem fuam afeendens ad
tia fidei, qua cognofcuntur à Deo, ipfa eft in uno, cælos, in fuperioribus eft elevatus, ut aquila. To-
quæ eft fimul in quatuor. Quidquid enim in uno turn ergo fimul nobis eft, quia & nafeendo ho-
inveneris , hoc in omnibus fimul quatuor reco- mo, Sc moriendo vitulus, Sc refurgendo leo,&:
gnofees. Et quatuor pennæ uni, quia Dei omni- ad cælos afeendendo aquila fadus eft. Sed quia
potentis filium Dominum noftrum Jefum Chri- per hæc animalia Evangeliftas quatuor, &: fub eo-
ftum fimul omnes concorditer prædicant, &c ad rum fpccie fimul perfedos omnes jam fuperiùs fi-
divinitatem ejus mentis oculos levantes, pennâ gnificari diximus ; reftat ut quomodo unufquif-
contemplationis volant. Evangeliftarum ergo fa- que eledorum iftis animalium vifionibus exprima-
cies ad humanitatem Domini pettinet, penna adp) tur, oftendamus.
divinitatem : quia in eum, quem corporeum afpi- Omnis etenim eledus Sc in via Domini per-
ciunt, quafi faciès intendunt. Sed dum hune efte fedus, & homo, Sc vitulus, Sc leo fimul, & aqui-
incircumfcriptum Sc incorporeum ex divinitate la eft. Homo enim rationale eft animal: Vitulus
annuntiant, per contemplationis pennam, quafi in autem in facrificio madari folet. Leo verb fortis
acrcm levantur. Quia itaque, & una eft fides in- eft beftia, ficut feriptum eft: Leofortifsimus beJHa- pttv-i1
carnationis ejus in omnibus, & par contemplatio rum, a d nullius p a veb it occurfum. Aquila ad fubli-
n divinitatis ejus in fingulis, redè dicitur : Quatuor mia volât, &: irreverberatis oculis folis radios in-
1‘ fa c iè s uni, & quatuor penna uni. Deindc etiam hæc tendit. Omnis itaque, qui in rationc perfedus eft,
* Cur cipofitioncm hanc Patcrianx attezamus colladtioni, aperuirous in Præfatione. D : Alulfo legenda qux ibidem dui
Præfatio. 590
homo eft. Ëc quoniam femetipfum ab hujus fc-A nibus fubtiliùs cqntcmplatuf. Sed fi aquila cum.
culi voluptatc mortificat, vitulus eft. Quia verb
ipfa fua fpontanca mortificatione contra adverfa
omnia fortitudincm fecuricatis habet, leo eft. Unde
feriptum eft : JuJtus autem quafi leo confident »
abfque terrore erit. Quia verp fublimitcr contem-
platur ca, quæ cælcftia & æterna funt, aquila eft.
Igitur quoniam juftus quifque per rationem homo:
per facrificium iportificationis fuæ, vitulus:
per fortitudincm fecuritatis, leo : per contemplationem
verb efficitur aquila : redè per hæc fan-
da animalia fignari unufquifque perfedus poteft.
Quod idcirco dicimus, ut ea quæ de quatuor ani-
rüalibus dida funt, pertinere etiam ad perfedo-
rum fingulos demonftrcmus.
Sed magna nobis de iifdem Evangeliftis, Sc
fandis prædicatoribus quæftio oritur, cur homo
& leo à dextris ipforum quatuor, vitulus verb à
finiftris ipforum quatuor efte perhibeatur. Nequc
enim fine mira rationc e ft, cur duo ilia à dextris
, &: unum hoc efte à finiftris dicatur. Et rur-
fiim quærendum eft, cur aquila non à dextris ,
vel finiftris, fed dcfiiper ipforum quatuor efte me-
morctur. Duas itaque nobis quæftiones objeci-
mus, quas oportet ut, aperienfe Domino,diftol-
vamus. Homo igitur & leo à dextris : vitulus verb
à finiftris elfe perhibetur. A dextris etenim læ-
t a ,à finiftris verb triftia habemus. Unde & finialiis
tribus adjunda, quatuor animalia efi'e memo-
rantur : mirum quomodo defiiper ipfbrum quatuor
efte deferibitur, nifi quia Johannes per hoc,
quod in principio Verbum vidit, etiam fuper femetipfum
tranfiit : nam nifi & fc tranfiiftet, Verbum
in principio non vidiflet. Qui ergo U femet-
ipfum tranfgrcfliis eft, non jam folummodo fuper
tria, fed adjundo & fe , fuper quatuor fuit. J
Prætcrca de eifdem fandis animalibus quæren- 1
dum eft, cùm fingulis diftinda imaginibus deferi-
bantur, ut aliud homini, aliud leoni, aliud vitu-
lo , aliud aquilæ fitnile dicatur, quid fit quod pau-
lb fuperiùs de omnibus fimul dicatur : Similitudo
B hominis in eis ? Sed quis hic homo deferibitur ,
nifi ille, de quo feriptum eft : Jg u i cum in fo rm a 1
D e i e jfe t , non rapinam arbitrants e fi ejfe f e aqûa-
lem Deo, f e d femetipfum e x in a n i v i t , fo rm am J e r v i
accipiens, in fimilitudinem hominum ƒ actus, & habita
inventus ut homo J Hæc itaque animalia, ut
furgere valeant ad fanditatis virtutem, ad hujus
hominis, tendunt fimilitudinem ; fanda enim non
eftent, fi hujus hominis fimilitudinem non habc-
rent: quia quidquid in eis de vifeeribus pietatis,
quidquid de manfiictudinis fpiritu, quidquid de
zelo reditudinis, quidquid de euftodia humilita-
tis, quidquid de fervore caritatis eft : hoc ab ipfo
fonte mifericordiæ, ab ipfaradice manfuetudinis
ftrum nobis elfe dicimus hoc quod adverfum e f-C Dei, ab ipfa virtute juftitiæ, id eft à Mediatorc
fe deputamus. Et ficut prjefati fiimus, per hominem
incarnatio, per vitulum paflio, per leonem
veroaudoris noftri refurredio defignatur. De incarnatione
autem unigeniti filii, qua redemti fu-
mus, omnes cledi Ixtati funt: de morte vero il-
lius, ipfi eledorum primi fandi Apoftoli contri-
ftati, qui itcrum de ejus refurredione firnt gavi-
fi. Quia ergo & nativitas ejus, Sc refurredio \x-
titiam difeipulis prxbuit, quos ejus paflio con-
triftavit, homo Sc lco a dextris : vitulus vero a
finiftris fuifle delcribitur. Ipfi namque fandi Evan-
gclifta: de ejus humanitatc gavifi funt, de ejus re-
furredionc confirmati, qui de ejus paflionc fue-
Dci Sc hominum Domino Deo traxerunr.
Hujus fc hominis fimilitudinem habere præ-
dicator egregius oftendit, dicens : Imitator es mei
efiote, ficut & ego Ch rifii. Ad ejus nos fimilitudinem
furgere admonet, cùm dicit : Primus homo
de terra terrenus, fecundus homo de u lo caleßis. I g i tur
ficu t portavimus imaginem terrent, portemus dl*
imaginem ejus, qui de u lo defeendit. Sandus etenim
quifque in tantum ad fimilitudinem hujus hominis
dicitur, in quantum vitam fiii Redemtoris
imitatur. Nam ejus mandatis, Sc operibus dif-
cordarè, quid eft aliud quàm a firftilitudine longe
recedere? Ad hujus fimilitudinem hominis furrant
contriftati. Homo ergo Sc lco eis à dextrisD gere feftinabat Prcfpheta, cùm diceret: I n maneft,
quia Redemtoris noftri eos incarnatio vivi-
ficavit, refurredio confirmavit. Sed vitulus à finiftris
, quia mors illius eos ad momentum temporis
in infidelitatcm proftravit. Jure autem locus
aquilæ non juxta, fed defuper cfle deferibitur
: quia five per hoc, quod ejus afeenfionemlignât,
feu quia Verbum Patris, Deum apud Patron
efle denuntiat, fuper Evangeliftas cctcros
virtute contemplationis exerevit, cum quibus Sc
fimul de ejus Dcitatc loquitur, hanc tarnen omdatis
tuis exercebor, & confiderabo vias tuas. Qiu
enim tacitus in mente vias Domini confiderat, Sc
fefe exercerc in mandatis illius feftinat, quid aliud
in femetipfo, nifi imagincm novi hominis reformat
? Quod quia in Sandorum cordibus inceftan-
ter agitur, rede dc fandis animalibus dicitur,
quod in eis eft fimilitudo hominis : quia quod
fanda, quod mira funt, hoc in eis de fpecie fimi-
litudinis eft, id eft dc virtuce imitationis.
Pfal 11-
■ ikd no
lis ir.terf
,-ocSo»