L I B E R T E R T I V S ,
E X P O S I T I O
E V A N G E L 11 S E C U N D U M L U C A M.
C a p u t P r i m u m . C a p u t I I I .
Fuit in diebus Hcrodis régis Judate Sacerdos Mijfus eft Angelus Gabriel. x»,.,.,
quidam nomine Zachariasde vice A b i a ,& x s H M H H H
t .11. . r\- j a ./A WÈÊL.. Bin* Æ L E s TI s patriae fpititus tunc lolum Angeli De voaj
■ uxor rill de fihabns Aaron . & nomen ] vocantur ; cùm pcr eos aliqua nunciantur. Grxca Aogtim
Elizabeth. Erant autem jujh ambo ante auccm jingua Angeli nuntii, Archangeii fummi
Deum, ince dentes in omnibus mandatis , & nuntii vocantur. Hi enim qui minima nuntiant,
juMcationibus Domini fine querela. Angeli : qui verö furnma annunciant vocantur Ar-
1 1 changeli. Hinc eft quod ad Mariam Virgmem non
O r am Domino fzpc multomm vita S S l i* H | Angelus, fed Gabriel
cet j qua: etiam foris hominibus placet. Cau- „ tur. Ad ht>c B H i fummum Ange-
».T . . . . - « • ---- T . & jum lignum c . . . . 7 venire fucrat, qui lummum omnium
te ergo nimis in laudem juftorum conjugum, Za-
chariz & Elizabeth, ab Evangelifta diftum eft :
E r a n t ju f t ia m b o a n te D eum . Non enim fecura laus
eft, juftos ante homines apparcre •, fiepe enim hu-
mana fententia velut in Deo magnum quempiam
approbat, fed hunc omnipotens Dcus, qui quafi
ex fe approbatur, ignorat. Hinc eft enim quod
Pfalmifta vigilanter exorat, dicens: D in g e in con-
f p e S lu tu e v ia m me am > nimirum quia plcrumque
in cdnfpe&u hominum re£ta via creditur etiam,
qua: a veritatis itinere depravatur.
C a p u t I I .
Angelus Gabriel de Johannis promijjione ad Za~
chariam d iä t : Elizabeth uxor tua pariet tibi
filium :'cir voc'abis nomen ejusjohannem:
ipfe preecedet ante Dominum in fpiritu, &
virtute Elia.-
J o h a n n e s idcirco in fpiritu & virtute Elia:
vcncurus dicitur, quia (icut Elias fecundum Domini
adventum prarveniet, ita Johannes pra:ve-j)
nit primum. Inde eft quod alio loco Dominus a
difcipulis inquifitus de adventu Elia:, refpondit:
2. E l i a s j a m v e n i t , & n o n c o g n o v e ru n t eum , f e d f e -
c e ru n t in eum q u * cum q u e v o lu e ru n t. E t f i v u l t i s f e i -
r e , Jo h a n n e s ip f e e ft E l i a s . Requifitus autem Johannes
a Sacerdotibus, & Lcvitis fi cflet Elias, dixit:
N o n f u m E lia s . Quid eft hoc, quia quod Veritas
affirmar., hoc Propheta Veritatis negat? Scd
fi fubtiliter veritas ipfa requiritur, hoc quod inter
rfc contrarium fonat, quomodo non fit contra-
rium, invenitur. Johannes quippe in fpiriru Elias £
erac , in perfona Elias non crat : ficut enim ille
prsecurfor venturus eft judicis, ita ifte prxeurfor
fa<ftus eft Redemtoris. Quod ergo Dominus fa-
tetur de fpiritu, hoc Johannes denegat dc perfona:
quia Sc juftum fic erat, ut difcipulis Dominus
fjpiritualem de Johanne fenrentiam diccret,
& Johannes eifdem turbis carnalibus non de fuo
fpiritu, fed de corpore refponderet. Contrarium
ergo veritati videtu reffe quod Johannes fonuit,
fed tarnen a veritatis tramite non rcccflit.
nuntiabat. Gabriel autém forcicudo Dei dicitur:
ad Mariam ergo Gabriel mittitur, qui Dei forti-
tudo nominatur. Ilium quippe veniebat nuntiare,
qui ad debcllandas aëreas poteftates humilis di-
gnatus eft apparcre, de quo per Pfalmiftam dicitur:
T o Hite porta s p r in c ip e s v e ft ra s , d r e l e v am in i p o r -
ta a t e r n a le s , d r in t r o ib it r e x g lo r ia . Jp u t s e ft ifte
r e x g lo r ia ? D om in u s f o r t i s & p o ten s : D om in u s p o t
e n t in p r a lio . Et rurfum , D om in u s v ir tu tum ip fie
e f t r e x g lo r ia . Per Dei ergo fortitudinem nuntian-
P dus erat, qui virtutum Dominus,& potens in pra:-
lio, ad debellandas aëreas poteftates veniebat.
C a p u t IV .
Virtus Altijjimi obumbrabit tibi. tuc.i.»\
O B u m b r a t i o in facro cloquip aliquando Deinem
incarnatio Domini ponitur, vel mentis refrigerium “
à fcrvorc carnalium cogitationum : quod fervata
veritate hiftoria: fermo teftatur angelicus, qui ad nm. &
Mariam dicit : S p ir itu s fa n t t u s fu p e r v e n ie t in t e ,
d r v i r t u s A l t i f s im t obum b ra b it t ib i . Per obumbra-
rionis vocabulum incarnandi Dei utraque nacura
fignatur : umbra enim à lumine & corpore for-
matur. Dominus autem per divinitatem lumen
eft, qui mediante anima in Virginis utero fieri di-
gnatus eft per humanitärem corpus. Quia ergo lumen
incorporcum in ejus utero erat corporan-
dum, ei qua: incorporeum conccpit ad corpus,
dicitur : V ir tu s A l t i f s im t obum b ra b it t i b i ; id eft,
corpus in te humanitatis accipiet incorporcum lumen
divinitatis : ex qua videlicet obumbratione
omne in te refrigerium accipics mentis.
! C a p u T V .
Quod nafeetur ex te Sanctum, 'vocabitur fi- xkh«
lius Dei.
NtUixus Sanftorum, quibudibet Virtutibus pic- ct w-f
nus cxiftac, a:quari poteft e i, de quo beatæ Ma- ckï«'
n x ab Angelo diâüm eft : Jguod nafeetur e x te ln
Sanltum, vocabiturfilius D e i. Nos quippe, etfi fan* p ß *
a i efficimur, non tarnen fanai nafeinjur : quia ipfa
nacurx corrupcibilis conditionc conftringimur,
ut cum Propheta dicanus : Ecce enim in initjuitu-f, li , qua: dida fuerant ad Miriam, pet Spiritum
ttbm cenceftusfim, & in Metis Merit me meter' agnoviti-atque fubjungens: ferficicntur eu oust dimes.
Ille autem veraciter folus danausnatus eft, Uefun,tibiaDomiL, qux etiam in fu tu re L u e -
qui ut tpfam conditionera naturx corrupcibilis rentur, prxvidic. Simulergo de prxtcrito, & prx- .
M B B “ pulx con* fend, atque ex futuro per propheri* fpiritum ta-
ceptus non eft; Huic fe quidam hxrefiarches x - ‘ f l a e l l : qux & cam promiffionibus Angeli cre-
quare voluit, cum dixit iNonmvideo chrißofuClo didiffc cognovit, & mattem nominans, quia Re-
Dco: quomomfi vole,,&tpfepotfumfen.Qai Domr* demtotem humani generis in utero portaret innum
noftrum Jeiiun.Chriftum non per myftcnum tcllexit : &: cum omnia perficienda^rzdicaret
conceptionis, fed per ptofeaum gtatix Deum quid etiam de fururo fequetetur aApexit ’
pucavit, perverfa allegation adftrucns eutn pu*
rum hominem natum, fed, ut Dcus effet, per me- C A p u t V I I
ritum profeciffe: atque ob hoc xftimans & fe, &
quoflibet alios ei poife coxquari, qui filii Dei per Prdikis enim ante fadem Domini parare njids x
gratiam hunt, non intelligens ncc attendens, quia B ejus.
nemo poteft eicoxquari. Aljud eft enim natos bo- T T 1
mines gratiam adoptioiiis accipere : aliud unum y ' I a Domini non inconvenienter accipitur hoc d
nngulariter pet dmmtatis potentiam Deum ex ip- quod ad cor noftrum venit, feque nobis intrinfe-
fo conccptu prodnfle. Nec xquari poteft gloria cus infundic. Hinc ergo Johanni per Spiritum di-
umgenit. habira per naturam, alns accepta per gra- citur : Prxibis ante faeiem Domini pa J e vine eius
B l i l i M M Hu,PPe Dcl f hommum homo Quifquis enim prxdicando, a fordibus vitiorum IH Rl- cor3a audientium mundat, venienti Domino viam
to a.
H ia.
prarparac.
C a p u t V i l t .
Iüuminare his quiintenebris,& in umbra thor-
tis fedent.
„ , ------------— - U0.1VV1VIM WV-IipiL, dl—
ter in humanicate, alter in de'icate eft: non purus
homo, conceptus & editus, poft per meritum, ut
Deus eilet, accepic j fed nuntiante Angelo, & ad-
veniente Spiritu, mox Verbum in utero, mox in-
tra utcrura Verbum caro, & manente incommu-
tabili eifentia, qux ei eft cum Patre, & cum Sp i-^ T * " " J
u n teT ^ ra ffib iik natiC H V‘rgirlea Vif‘ SctiptUra faCra Umbra raortis B M I H
Sj B if f lm M f M B E I & H f i vio M M accipitur : quia ficur mors hoc quod
mfinfccuHrum^^-iner h W P° ffet e fc incerficit,agit ut non fit in vita: ita & oblivio hoc
W — ^Uod 'nterc'P>c> agit ut non fit in memoria. Un-
1* _______ ™ , cujusoblm fuerant, Dominum prxdicare veniebar,
per Zachariain dicitur: Jlluminare his qui in te-
nebris, dr in umbra mortis fedent. In umbra enim
morris federe, eft a divini amoris notitia in obli-
vione lacefeere.
C a p u t IX.
Ia Domini eflec & mater. Sic quippe ei ab Elizabeth
dicitur: XJnde hoc m ih i , u t v e n ia t m a te r D om in
i m e t a d m e ? Et ipfa virgo concipiens, dixie: E c c
e a n c illa D om in i, f i a t m ih i f e c u n d u m v e rh um m um .
Et quamvis ipfe eft aliud ex Patre, aliud ex Vir-
gine, non tarnen alius ex Patre, alius ex Virgine:
fed ipfe eft jeternus ex Patre, ipfe temporalis ex
matre, ipfe qui fccic, ipfe qui fa&us eft, ipfe fpe- D dirigendos pedes noßros in viam pad.
ciofus forma pra: filiis hominum per divinitatem,
& ipfe dc quo di&um eft : V id im u s e u m , d r non
e r a t a fp eC tu s; & non eft fpecies ei neque decor,
per humanitatem ipfe ante fecula de Patre fine
matre: ipfe in fine icculorum de matre fine patre,
ipfe Conditoris templum, ipfe Conditor templi
ü a M pacis graditur quifquis à veritatis itine-!
te in viam fcandali non fleaitur. Unde per 2 a -
chatiam dicitun^d dirigendos pedes noßros in viam
pacts. Tunc enim greflus noftros in viam pacis di-
WH m m .......i MBSiBs> V “ - '-unottor rempli, rriiggiimmuuss,, qquuaannddoo ppeerr iillliuudd aaaâiioonnuumm iicteerr ppeerrggiimmuuss,
qquuee Bunul si ienx uftrfafqWue &?Pc “inS aqutraaoqnuse- nMaatunrean,s niceac- in quo ab auftoris noftti gratia non difeordamus.
nacurarum eft copulatione confufus, nec natura- ■ C a v u r V
rum diftinftione eft geminatus.
Et peperit Maria filium fitum primogenitum,
C a p u t VI. . . & reclinamit eum in prxfepio.
Bea ta q u a credidifli.
A L i qu^A N d o ex pra:terito & pra:fenti, atque
ex futuro parirer animus tangitur prophecan-
tis : ficût Elizabeth Mariam ad fe venire confpi-
ciens, quia Ver bum incarnatum geftaret in utero,
agnovit, eamque jam Domini fui matrem voca-
vit, dicens : U n d e hoc m ih i, u t v e n ia t m ate r D om ini
m e i a d me ? De eu jus conceprione per Angelum
^/2°jUe dicitur : J p u o d e n im in e a n a tum
s f t r itu f a n f t o e ft . Qu« videlicet Elizabeth
îcit : B e a ta q u £ c r e d id if t ii q u o n iam perfteien tu r e a ,
q u a d i£ la f u n t t ib i à D om in o. Dicens enim : B e a ta ,
q u a c r e d id i f l i , apercé indicat, quia verba Ange-
Tom. IVo
e A n t e Redemtoris noftri adventüm ex ele&is De Judais*
Gentilibus,& ex Hebraico populo SanOi quique v f^ c h r t
longo tempore redemrionem fuam expeftando fti pSoiai-
gemuerunt, & defideraverunt. Gentiles, qüoniam tibus-.
eos needum Redemtoris fui gratia reficiebat; Jii-
d x i, quia legem tenentes, legis au£torem non vi- J°&> »• 7.
debant. Beati enim Job atteftante vita cognofci- Lue‘ l9'
mus, ut expe£tafle Redemtoris noftri adventum
multos etiam Gentiles crcdamus: &: nafeente Domino
, Simeone in Spiritu in templum veniente,
didicimus quanto defiderio ex plebe Ifraelitica
famfti viri incarnationis ejus myfterium videre cu-
picrunt. Unde & per cumdem Redemtorero dif.
cipulis dicitur: Mttlti jufti & Prophet* deßdtravc- 10
V u