Lib. z.e.io.
&XJ '
III.
Gregorius fit
Pnttor Urbis.
Lib. IV. Ep. 2.
Ejus prxturte
Muf. ital. m
Tom., t.
ffW m I ufnnal. Boned
lib. Vi. I
t*g-*as. g
IV.
præcura fe
geflerx't.
Lib. t. Ep. X.
ibidem.
no fcilicet 368. ut ex duabus Gregorii Epiftolis colligitur. In priori enim feripta Indidione tcrtia-dc-
cima an. 393. qua: eft libri v. 11. ait : Viginti jam & feptem annos ducimus, quod in hac urbe inter Lan-
gobardorum gladios vivimus. In pofteriori vero feripta an. 603. Indict, fexta qua: eft 38. libri x ln . Jjfua-
liter, inquit, quotidianif gladiis. . . .eue jam per triginta quinque annorum longittidinem premimur, quae
chronologiam noftram mire adftruunt.
Quantis autem rapinis, incendiis, cxdibus Italiam fere totam devaftaverint, idem Gregorius nos
docct lib. h i . Dialog, c. 38. Mox ejfcra, inquit, Langobardorum gens de •vagina f ia habitations eduCla,
in nofiram cervicem graffata eft, atque humanum genus, quod in hac terra pra nimia multitudine , quafi
fpiffo fegetis more Jurrexerat, fuccifium aruit. Nam depopulate urbes, everfa cafira, cone rem au Bedefix,
defirulta fitntmonafieria virorum ac ftminarum, defolata ab hominibus pradia, atque ab omit en!tore def-
tituia, inJoli tu dine vacat terra, nttllus hanc pojfefior inhabitat, occupaverunt befiia loca, qua prius multitude
hominum tenebat. Eafdcm cladcs deflet hom. x v i i . in Evangelia, Sc alibi. Non diflimilia narrat
Gregorius alter Turon. teftis coxvus lib. iv. hill. c.38. ubi prxfcrtim obfervat fpoliatas à barbaris
Ecclclias, occilos Prclbyteros Sc Epifcopos ; ut fane dccebat gentem autidolorum cultui adhuc ad-
didam , aut Arianorum impietatibus corruptam. Vidoribus tota ceflit Italia, fi Romatn, Raven-
nam, finitimaque ac maritima loca excipias. Ravenna: totiufque Italia: tunc Prxfedus crat Longinus
Narfi fuccelfor dàtus, qui primus Exarchi nomen aflumfit.
Langobardorum furorem fugiens Paulinus Aquileïenfis Epifcopus feu Patriarcha ( lie enim cum
appellat Paulus Diaconus, quail novum hunc titulum, pro prxmio confiati à fe fchifmatis fuiflet
confecutus,) Gradual infulam & Urbem Forojulii, hoftibus, quod navibus carerent, inacccflam fe
recepit; ubi cxpleto iz. Epifcopatus anno mortuus Probintim habuit fucceflorem.
Alboinus, fcelcrum Sc lingularis immanitatis qua uxorem coëgcrat cranio patris, quern ipfe oe-
ciderat, uti pro poculo, pcenas dedit ipfius uxoris artibus interemtus. Clebo poftca quem fibi regem
elegerant, clapfis dceem Sc odo menfibus etiam occifo, Langobardi à multis fimul ducibus per dc-
cennium regi malucrunt.
Inter tot armorum ftrepitus, & bellorum calamitatçs Gregorius aliquandiu Prxtoris Urbani officio
defundus eft ; verùm quo tempore magiftratum hunc aufpicatus fit aut depofucrit, non in promts
eft ftatucre. Ipfe teftatur, fe , dum praturam Urbanam gcreret, fubferipfifle cum aliis nobiliflimis
viris cautioni feu promiflioni, quam Laurentius Mediolanenfis Epifcopus de tribus famofis capitulis
adSedem apoftolicam miferat. Id contigiflc an. 581. quo Laurentius creatus eft Epifcopus, hdem-
que fuam contcftatus eft, aflerit Baronius, ex Mcdiolanenfium Pontificum indicibus, qui duodecim
annos pontificatus Laurentio tribuunt. Cumque Laurentii obitum, Conftantiique in ejus locum ele-
d i ordinationem fadam fuiflean. 593. exploratum habeamus ex Epiftolis 19 . 30. Sc 31. libri tertii ; ut
duodecim annos Pontificatus Laurentii numeremus, ejus exordium ad an. 381. referri debet : confen-
tiuntque, tefte dodiffimo Annalifta , omnes qui res Ecclefix Mediolanenfis profecuti funt, & ex
ejufdcm Ecclefix monumentis Epifcoporum feriem texuerunt. Proindeque Gregorius nondum tunc,
abdicata prxtura, ad monaftcrii portum confugerat.
Sed hane Baronii argumentationem evertit index Archicpifcoporum Mediölanenlium ex veterri-
mis illius Ecclefix tabulis à noftro Mabillonio editus, ex quo poll Frontum feu Frontonem Laurentius
Epifiopus fiedit annos novemdecim,menfos feptem ; obiitque duodecimo Kalendas Septembris i quos annos,
inquit Mabillonius, fi ex nonagefimo-tertio quo Conftantius ei fuffedus eft, detraxeris, anno 374. Laurentii
creationem, adeoque ejus cautionem ad Romanum Pontificcm miflam, cui Gregorius Prxtor
fubferipfit, admittas necefle eft. Huic fententix, ait idem Mabillonius, fiÉfcripfcrc Bollandiani fo-
cii in vita S. Gregorii; ubi tarnen incautc poft Baronium, Gregorium Prafelluram geflifle dicunt
quamvis in omnibus codicibus manuexaratis five Epiftolarum five Vit* à Johanne Diacono conferi-
ptar, legatur prator, & pratura, non prafetfus, & prafetfura.
Prxtor Urbanus, ut jusinijrbe diccrct, creatus eft. Penes eumerat omnis publici privatique juris
poteftas; adeo ut novum jus condere, & vetus abrogare poffet. Ut audoritate, fic dignitatis ap-
paratu & i nfigniis, Confulibus penc par videbatur. Primus qui prxturam obtinuifle in Urbe memora-
tur, fuit Furius Camillus Romanorum fux xtatis clariffimus, qui multotics patriam fuam in liberta-
tem vindicavit. Quid in hac ampliflima dignitate geflerit Gregorius, ignorari à nobis voluit;con-
jicitur tarnen ex morum probitate, juris peritia, judicii maturitate, ftrenuitate, vi indefeflain labori-
bus & negotiis, denique ex tot tantifque animi dotibus, quibus magis quàm purpurx fplendorc prx-
fulgcbat, cum optimi Prxtoris partes omnes obiifle : unde fingularis ille amor quo Romani cives
ipfum profecuti funt, quique maxime in ejus ad Pontificatum eledione eniruit: Icaque hauddubiè
fuo turn cxemplo docuit quod poftea feripfit ad Juftinum Sicilix Prxtorem : Nulla vos lucra ad injufi
titiam pertrah ant, nullius vel mina, vel amici tia ab itinere reclitudmis defle liant. Jjuam fit vita brevis
afpicite, ad quern quandoque ituri efiis Judicem, qui judiciariam potefiatem geritis, cogitate. Solerter
ergo intuendum efi, quod cunlla lucra hie relinquimys, & folas difpendioforum lucrorum caufas nobifeum
adjudicium deportamus.
Ut confuetudini & dignitati morem gererct Gregorius, ferico contettus, ac gemmis micantibus foli-
tus erat per Urbem procedere t r a b e inquit alter Gregorius Turon. à quo hxc ipfa verba mutuatuseft
Paulus Diaconus. Verùm fub fccularibus pompis, non feculo fed Chrifto militabat; inter illos Reges
& Confutes terrx proculdubio numerandus, qui, ut loquitur Job, adificantfibi folitudines. Quern
locum exponens noftcr Gregorius-lib. iv. Moral, n. 38. & 39. feipfum dumPrxcor federet, adumbraflé
videtur : Solitudines , inquic, quippe adificare, eft à fecreto cordis terrenorum defideriorum tumultus ex-
p elle re, dr una intentione aternd patria in amorem intima quietis anhelare. Bene autem hi, qui fibi folitudines
conftruunt, etiam Con fuies vocantur : quia fic in fe folitudincm mentis adificant, ut tarnen in
quo pravalent, aliis per caritatem confulerc minime defifiant. Etlibro xxx. num 3z. f i prematur, inquit,
4Ttdlits populartbiis furbis, & tarnen nullos curarum fecularrum tumultus in corde patltur, non efi in Urbe,
fed folitudinis quictc fruitur.
Dc illo fane ita feribit Paulus Diaconus : Hie in annts adohfientia, in quibus folet hujufinodi atas Frcqucntia de
feculi vias ingredi, Deo coepit devotus exifiere, & ad fuperna vita patriam totü defiderUs anhelare. Vix rcbn? Piis co1-
quidem annum vigefimum attigerat, cum frequentibus collocutionibus à bcato Conftantino S.Bc- aÈicxvit*0'
nedidi difcipulo cjufquc in monafterii Cafinenfis regimine fuccefforej qui anno circiter 60. fupra 300. propofitu™
obiifle legitur, jam omnia penc qux de eodem S. Benedido feripfit toto lib. nf Dialogorum perfede ' umacccn_
didiccrat, ut ipfe Gregorius teftatum reliquit in laudati libri Dialog.-Prxfatione ; unde intclligas qux »um. z.
fucrint nobiliflimi hujus juvenis ftudia. De eodem argumento, fcilicet de S. Benedidi vita, frequenter
etiam colloqui folebat cum Valentiniano, qui annis multis monafterio Laterancnfi ptxfuit:cum
Simplicio, qui S. Benedidi congrcgationem poft cum tertius rexit: & cum Honorato, qui Sublacenfi
monafterio prxerat : jamque tunc ad ardioris & perfedioris vitx propofitum accendi videbatur.
Atconccptum vitx monafticx dcfidcriu.m implerc diu diftulit, utilem fe fuis concivibus exifti- ^ uoddl’u<1MU
mans, mcliufque putans feculari habitu contcgi , fub quo fperictenus tantùm feculo militare fibi Ep'*ds.L*-
perfuadebat, quàm exteriorem cultum mutarc. Poftea tarnen pius Prxtor,cum intimos animi fen- anJ*
lus explorarc ferutarique fxpe confueviflet ; animadvertit tandem cxlcfti lumine illuftratus, inolita
fe vitx fecularis confuctudine devindum mundique blanditiis irretitum, in ipfis relinquendis moras
ncdcre ; neque corpore^tantùm, ut falsö putaverat, fedipfo mentis affedu in féculo retincri. Cunda
itaque follicitè fugiens portum monafterii petiit* &c rclidis qux mundi funt, ex hujus vitx naufragio
nudus evafit, ut ipfe feribit ad Leandrüm in Epiftola quam libris Moralium prxmifimus ftatim ab
exordio.
Antequatn autem feculo niintium remitteret, in rebus propriis fox in Sicilia monaftefia congrega- scptcILdig
v it , ut loquitur illorum temporum feriptor Gregorius Turon. feptimum infra itrbis Roma muros in* caimonaft«i,.
fiituit, quibus tantam delegans terrarum copiam, quanta ad vilium quotidianum prabendum fujficeret, re~ ^ x'c‘ l‘
Liqua vendidit > cum omni pnfidio, ac paupenbus erogaviu
Obfervct hîc obiter ftudiofus ledor, confilium munifici ac pii fundatoris non fuifle ut Monachi
proprio labore fibi a vidum quxrerc cogerentur. Et fane in omnibus epiftolis in quibus demona- a
fteriis inftituendis agit, iis affignari vult fufficicntes reditus, ad vitx neceflaria. Sex ilia Sicilix mo-
nafteria cnumcrat poll Rochum Pirrum Mabillonius Annal. Bcned. lib. vi. pag. 164. Sc de iifdem
dcinceps fxpe agit. Opes ad hxc xdificanda Sc fufficientibus prxdiis dotanda neceffarias, liberam-
que iisutendi facultatem confecutus fuerat Gregorius parentum obitu, fi Paulo Diacono fides fir.
Contra vero Johannes Diaconus feribit Silviam ejus matrem ipfi Monacho legumiiia miniftrafle. Li,
Locus ergo.Pauli de folo Gordiano patre videtur accipiendus.
Septimum quod, in ipfis xdibus paternis conftruxit monaftcrium, célébré fuit coinobium ^ S. An- b
drex ad Clivum Scauri,in quo ipfe vitam amplexuis eft monafticam. Eucherium, Paulinum, Caflio-
doruni, aliofque plurimos patrieix ac fenatorix nobilitatis viros xmulatus. Hoc afeeterium, poft-
quam a Monâchis Benedidinis diu occupatum fuiflet, Johannis Diaconi tempore Grxcis Monachis a t. iv.c. a*
ceflerat, forfitan Stephani III. bcneficio, qui etiam Grxcis tribuit aliud monaftèriumà fe çonfttu-
dum, Sc S. Dionyfio Arcopagitx dicatum} at Benedidinam Regulam feqüentibus tandem reftitu-
tum eft a Gregorio X III. iftud S. Andrcx fanduarium, & Camaldulcnfibus datum. Dc Gregorio
fuaDeo confccrantc fatdiximus; cumdem feipfum totum offerentem vitx monafticx profeflione
vidcamus.
Incongruum cuipiam fortafle videbitur pium virum in ipfa patria , in ipfa Urbe qux ejus impe- . vir.
riis paruerat, feccfliim fibi tranquillamque ftationem quxfiifle. At verö nullus crat in tota Italia lo- g tMo‘iacV
eus a barbarorum atmis & incurfionibus tutior, ac proinde quieti aptior urbe Roma, propugnan-
tibus earn Tandis Apoftolis, ut fxpe fuis in Epiftolis aflerit fandiflimus Pater , Sc Langobardorum
lmpetum rctundentibus.
Ut vero quantùm liccbit aflignemus quo tempore, quave xtate Gregorius Monaehum induerit, Quo tempore,
id fadum fubodoramur paulo poft fubferiptam Laur»?Ktii cautionem dc qua fupra num. m.h o c eft,
anno 373. cum quadragenario quinque annis effet minor. Sane plurima qux dc fe in monafterio de-
cente narrat, aut qux aliunde ipfum geflifle novimus, infra à nobis ordine referenda, nos minime
linunt in fententiam Baronii defeendere, qui vix eum in monafterio, per biennium integrum com-
moratum effe cenfet. Hujus autem opinionis fundamentum nutat, imo penitus fubruitur, poft vin-
dicatos Laurentio Pontificatus novem-decim annos. Neque enim alia ratione vir hiftorix Ecclcfi
pcritiflimus adeo contraxit tempUs quo S. Gregorius in monafterio vixit, quàm quod Laurentii in
Ecclefla Mediolanenfi Epifcopatum duodecim tantùm annorum fuifle crediderit, ac inchoatum an»
j8i. quo emiflam ab.ipfo cautionem à Gregorio adhuc Prxtore fubferiptam aflerit.
Etiamfi veteris monumenti a Mabillonio laudati dc tempore epifeopatus Laurentii, nulla habere-
tur ratio, certc ipfi Gregorio credendum eft totics in monafterio vixifle diu fe teftanti, ut lib. v. Ep.
48. LMarinianum quern diu mecum didicere in monafterio converfatum. Et lib. h i. Dialog, c.33. de E*
lcutheno : D/« mecum eft in hac urbe infneo monafterio converfatus.
Dodiffimi Annaliftx chronologia aliunde evertiturà Johanne Diacono, immö ab ipfo Gregorio.
Ubi monaßeriis noh crant fufficientcr afîîgnata pr*dia, qua: Monacbis fufficetent ad vidhim & reftitum, h*c Ecclefi* Amtibus fuppe-
ditabantut , ut coUigimus e r Severi Sulpicii Dialogo3. de S. Martino. Std priufquam pondus illud (centum viginti librarum') monafterii It-
aimtndis id coptivis continuo depuuvit ( S. Martinus ) E i citm ci furrouretur a fratribus, * liquid 130 eo in fumtum monsfitrii
. tnauu, Hcclena Sc pafeat Sc veftiat} dummodo nihil ufibus quatfmc videam
mtnrtungtut,.
Vcnfimile eft ahud fuifle; Rom* monaftcrium S. Andre*, Sc S. Luci*; aliimèliùs forfitan S. Luca. Singularii crat caufa SS. Andream &
ucam in eodem fimul cultu conjungendi ; nimirum eodem die fcilicet 9. Maii, eorum reliqui* tranflat* fuerant. Vide Hieronyraum de Scri-
ptoribu* Eccl. in Luca. Hujus monafterii Abbas fuit ille Probu* qui coudendi teftamenti faculutcm impetravit -, quam ride ad ealcem EniftoUrum.
Çonfulc Annales Bcned. lib. 9. num. x6. Sc lib. 10. num. s. *
Tw . IV- * o