Mutant qui ppc fortitudincm, quia forces ftudent Aritualibus plenos fua largitatc foftentant, quid
elle in fpirituali opéré,qui dudum fortes fuerant in aliud quàm vitem cum bonis portant ? Buxus vccarnc.
a Et converfi tanta virtute prafens feculum fu-
giunt, quanta hoc ante quafierunt. Aflumunt autem
pennas ut aquilæ, quia contcmplando volant : cur-
rum & non laborant, quia velocibus magna cele-
ritate predicant. Ambulant, & non deficient, quia
intelle&us fui velocitatem retinent, ut tardioribus
condcfccndant.
m C A p u T L IV .
■ C U M pauci fine qui fpiritualia dona percipiunt,
o quos alios dcfignat,quæ in altum non proficic,
8c quamvis fru&um non habeat,viridiratem ta-
men habet ; nifi eos qui intra fanftam Ecclefiam
adhuc ex ætatis infirmitate bona opera ferre non
valent, fed tamen parentum fidelium credulita-
tem fequentes, fidem perpétua: viriditatis tenent ?
Poft qua: omnia redè fubjungitur : Vt videant, dr M
feiantj dr recogitent y & intelltgant far it et. Ad hoc
enimeedros inEcclefia ponitur, Ut quifquis à proximo
odorem virtutum fpiritualium trahit, ipfe
quoque in æternæ vita: dile&ionem non torpeat,
& multi qui rebus temporalibus abundant, per fed ad donorum cæleftium defideria ignefeat. Ad
hoc fe divires pauperum virtutibus inferunt, quo g hoc fpina ponitur ; ut qui prædicationis ejus ver
■ - m. _ r • I j- : • * r~i _ L _ _______ eifdem Tandis pauperibus de luis divitiis * fola- n. C. ___ ______:i
latium tribuunt. Unde cùm per Ifaiæ vocem Do-
minus dereli&æ Gentilitati, id eft fan&æ Ecclefiæ
fpiricualiùm virtutum mérita tamquam defer-
to arbufta promitteret, ulmum pariter promittit :
dicens : Ponam defertum in * fiagnum aqua, & ter-
' ram inviam in rivos aquarum. Defertum quip-
pe Dominus in ftagna aquarum pofuit, 8c ter-
ram inviam in rivos aquarum : quia Gentilitati,
quæ priùs per ariditatem mentis nullos bonorum
operum frudus ferebat, fluenta fanda: prædicationis
dédit, 8c ipfa ad quam prias pro afperi-
tate fuæ ficcitàtis via prædicatoribus non patebat,
bo compundus foerit,ipfe quoque exemplo il-
lius difeat corda fequentium prædicationis ver-
bo compungere. Ad hoc myrtus ponitur ; ut qui
in àrdore tribulationis ab ore, vcl opéré prbximi
compatientis temperamentum confolationis acce-
perit ; ipfe etiam difeat quemadmodum proximis
fuæ confolationis temperamentum proférât. Ad
hoc oliva ponitur ; ut qui alienæ opéra mifericor-
diæ cognofcit, difeat quemadmodum debeat in-
digenti proximo 8c ipfe mifereri. Ad hoc abies
ponitur ; ut quifquis vim contemplationis ejus a-
gnovit, ipfe quoque ad contemplanda præmia æ-
terna fuccendatur. Ad hoc ulmus ponitur; ut quifdodrinæ
poftmodum rivos cmanavit. Dabo infolï- q quis intuctur cum qui habere frudum virtutum
* doftrinæ fpi
tudine cedrum dt“ fifinam, myrtum & lignum oliv*.
Per cedrum,quia magni odoris eft, &: imputribi-
lis naturæ, fignificantur ii qui virtutes exhibent,
8c figna in fua operatione, qui diccre cum Paulo
valent ; chrifii bonus odor fumus Deo ; quorum cord
a * in æterno amore folidata font, u re a * jam
terreni amoris pucredo nulla corrumpat. Per fpi-
nam fignati font * fpirituales viri, qui dum de
peccatis &c virtutibus diflerunt, 8c modo æterna
fopplicia minantur,modo cæleftis regni gaudia pro-
mittunt, corda audientium pungunt ; ficque men-
tem dolore compundionis perforant, ut ab eorum
fpititualium non valet, fi tamen eos qui (piritua-
libus donis font pleni foftentat, ipfe quoque San-
dorum vita: quanta valet largitate inferviat, 8c
cadeftium bonorum botros,quos gignendo non valet,
foftinendo ferat. Ad hoc buxus ponitur; ut qui
habere multos adhuc in infirmitate pofitos verx
fidei viriditatem confidcrat, ipfe etiam efle infide-
lis crubefcat. Bene ergo deferiptis prius arboribus
dicitur : XJt videant dr feiant, dr recogitent dr in-
telligant pariter ; quia cum intra firndam Ecclefiam
diverfi hominum mores,diverfi ,funt ordines; ne-
cefle eft ut omnes difeant fimul,dum in ea fpirituales
viri diverfa: qualitatis, a:tatis, 8c ordinis ad
rcflrjngunt.
oculis, quafi quidam fanguis animæ Iacrymæ decurrant.
Per myrtum vero quæ temperativæ vir-D imitandum fimul videntur.
tutis eft ,icaut diffoluta membra temperando con-
ftringat, fignati font qui afflidionibus proximorum C a p u t L V.
compati feiunt, eorumque tribulationem per com- -«•
palïionem tempérant. Qui, dum. afflidis proximis J U d æ o r u m regnum calamo comparatur, cùm m
verbum, vel opem confolationis ferunt, eos ad per Ifaiam, apparente in veritate carnis Domino,
ftatum reditudinis * perftringunt, ne immoderata dicitur : Calamum qitajfatum non conter et y dr linum m
tribulatione in dcfperatione folvantur. Per olivam fumigans non extinguet. Quid hpc loco calami no-
autem mifericordes accipimus. Græcè enim eMoç, mine, nifi Judaïci populi temporale regnum de-
Ifa. l li i.
mifericordia vocatur, 8c quafi olivæ liquor ante
omnipotentis Dei oculos mifericordiæ frudus lu-
cet. Cui adhuc in promiflione fubjungitur : Po-
nam in deferto abietem, ulmum dr buxum fimul.
Qui, per abietem, quæ valde crefcendo ad aëris
nuntiat, nitens quidem exteriüs, fed interiüs vacuum
? Et quia in codcm populo genus jam regale
defeccrat, 8c regnum ejus ab alienigena polfi-
debatur, apte hoc idem regnum quaftatum calamum
vocat. Quid verb per linum, nifi ejus Saceralta
fuftollitur, nifi ii defignati font, qui intra fan- E dotium exprimitur,quod lineis veftibus utebatur
dam Ecclefiam adhuc in * terris corporibus pofi- Quod quia in adventu Domini caritatis ardorem
tijContemplando tamen cælcftia jam juxta æthera perdidit, quafi amiflo jam igne fidei, non ardens,
verticem mentis tollunt ? Et quid per ulmum, nifi fed fumigans fuir. Incarnatus autem Dominus
* fecularium mentes expreflæ font, quæ dum ter- calamum quaftatum non confregit, & linum fu-
renis adhuc curis inferviunt, nullum {piritualium migans non extinxit : quia Judææ regnum quod
virtutum frudum ferunt? Sed etfi frudum pro-- pene deftrudum jamfoerat,ejulque Sacerdotium
prium ulmus non habet, portare tamen vitem cum
frudu folet : quia &*feculares viri intra fandam
Ecclefiam, quamvis fpiritualium virtutum dona
non habeant ; dum tamen fandos viros donis fpiquod
ignem fidei non tenebat, non poteftate ju-
dicii perculitjfcd cùm patientiæ longanimitatc to-
leravit.
*. H*c Italico charaöere eicuffa non funt aptidS. Greg.Vcrutn'prar- î Patcrium multa & detrahere & addere Gregoriano textui;
Afignanturpro viriditate.Nifi enim eledorum vitam
C a p u t L V I . per conftantiam fuæ viriditatis exprimèrent, ne-
D quaquam de fandæ filiis Ecclefiæ dixiftfet Ifaias:
E u s in judicio diftride peccatoribus info- Germinabunt inter herbtts ficut fia lices juxta prater- tfa, 4+. 4-
ret pcenas, quorum in hoc feculo diu tacitus per- fluentes aquas. Sandæ enim Ecclefiæ filii inter her-
tulit culpas. Quod breviter per Ifaiam infinuat, bas ficut falices germinant, dum inter arefeentem
dicens : Tacui, femper filui, fattens fu i; ficut farm- vitam carnalium hominum, &: multiplici nume-
riens loauar. Parturiens namquc cum dolore cjicit rofitate, &c perpétua mentis viriditate perdurant,
quod aiu in abditis cum pondéré portavit. * Poft Qui bene juxta prætcrfluentcs aquas germinarc
longum ergo filentium ficut parturiens Dominus perhibentur : quia unufquifque eorum ubertatem
loquitur : quia venturus -judex, qui fine ultione diu ad frudum pcrcipit ex dodrina facri eloquii quam
*peccata hominum pertulit, quandoque cum for- temporaliter percurrit.
vore examinis, quafi cum dolore mentis, quanta:.
animadverfiqnis fententiam intusfcrvavcricoften- C a p u t L X .
dit : * & quod apud fe nunc tacitus tolerat, in g
V_/ U m non fint à Domino crcata mala, quæ nul- Moral!
la fua fobfiftunt natura: quid eft quod Ifaias di- gf* ”•IU
cit : E g o D om inus d r non e fi a lt e r ; fo rm a n s lu - V*- 4+. 7>
cem , d r creans tenebras ;fa c ie n s pacem , d r creans mala
? fed creare fe mala Dominus indicat, cum res
bene conditas nobis male agentibus in flagellum
format: ut ea ipfa & per dolorem quo feriunt dcultione
quandoque judicii quafi cum dolore ma-
nifeftat.
C a p u t L V I I .
O n v e r s i s ad fi4em Gentibus, Judæa
contradicéns cos . fofcipcre dedignatur ad cæleftium
pra:mia retributionum, qui dudum fuerant linquentibus,mala fint; & per naturam qua cxi-
cultores idolorum ; ficut Pctro dicitur poft con- ftunt,bona. Unde & venenum mors quidem eft
verfioncm Gentilium: Jpuarc introifii ad vttos pra- homini, tamen vita ferpenti. Amore enim pneputium
habentes7 dr comedifii cum eis ? Quo con- Pentium ab * adoris noftri diledionc recedimus;
tra per Ifaiam Dominus dicit: Bicam j4quiloniyda; &c perverfa mens, dum diledioni creaturje fe fub-
dr Aufiro y noli prohibere. Per Aquilonem pcccati dit, a Creatoris focietate disjungit. Ex his ergo
frigore conftrida Gentilitas, per Auftrum Juda:a q ferienda eft ab adore, qua: errans adori prxpo-
fignamr;qux quafi meridiano foie incaluit: quia fo it: ut unde culpam homo non timet fuperbus
Redemtore in carne apparente, fervorem fidei prima
fofeepit. Aquiloni ergo, dat dicitur : cum offer-
re Deo fuæ fidei munera Gentilitas imperatur.
Auftro vero * djeitur, ne prohibeat ; quia Hebræis
in fide confiftentibus præcipitur, ne vitam Gentium
repellendo condemnent.
Ai
C a p u t L V I I I .
J e r t a m malorum pravitatem &: hypo-
critarum fimulationem, fe converforum Dominus
pollicetur, cùm per Ifaiam Dominus dicit : Gloriadmitterej
inde pocnam corrigendus inveniat: 8c
tanto citius refipifeat ad ilia qua: perdidit, quanto
doloris plena eftfe confpicit qua: quarfivft. Unde
bene dicitur; formans lucem dr creans tenebras ; quia
cum per flagella exterius doloris tenebra: cream-
tur, intus per cruditionem lux mentis accenditur.
Faciens pacem dr creans mala: quia tunc nobis pax
cum Deo redditur, cum hxc qua: bene font con-
ditafed non bene concupita, in ea qua: nobis mala
font flagella vertuntur. Per culpam quippe Deo
difeordes exiftimus. Dignum ergo eft ut ad pacem
illius per flagella redeamus: ut cum unaqua:-
ficant me befiia agri, draconesy dr firuthiones. Qui,D Çlue res bene condita nobis in dolorem vertitur,
enim draconum nomine, nifi in aperto malitiofæ
corre&i mens ad au&oris pacem humilitcr refor-
mentes exprimuntur, quæ per terram Temper *in-
- metur.
firmis cogitationibus repunt ? Qin vero per ftru-
thionum vocabulum ; qui pennas quafi volatum
C a p u t L X I.
habent, fed à terra volando elevare non valent ; -w -y
nifi hi qui fe bonos fimulant defignanttir ; qui fan- X j L Y p o c r y t æ cor foum exterius in humanis Moral. 2
ctitatis vitam, quafi volatus pennam per fpeciem laudibus fondunt, San&ofque fe efle, non quia c' 3i' '
retinent, fed per opera non exercent ? Glorificari ita vivunt, fed quia ita dicuntur, crcdunt. Quibus
itaque fe Dominus à draconc 8c vel ftruthionc afle- bene per Ifaiam dicitur : Redite pravaricatores ad */*■ +6- *
nt : quia & apertè malos, fi<ftc bonos plcrum- cor. Si cnim ad cor redirent, per exterioris atreftaque
ad fua obfequia ex intima cogitationc con- tionis verba fe non fondèrent. Nam quid vicinius
vertit. Vel certè beftiæ agri, id eft dracones & £ eft nobis"Corde noftro,quod intra nos eft? Et ta-
ftruthioneSjDominum glorificant; cum fidem quæ men cùm per pravas cogitationes fpargitur, à noin
.u« -n. — j ~ J--J ^ bis cor noftrum longiùs evagatur. Longiùs ergo
Propheta prævaricatorem *vidit, cùm eum ad cor *
foum redire compellit : quia quo fe exterius fodit,
co ad fe unde ppflit redire vix invenit : quia enim
ab una æternitatis intentione dividitur, cogicatio-
num multiplicium inundationc vaftatur.
in illo eft, ea quæ in hoc mundo dudum mem-
brum diaboli foerat Gentilitas çxalrat : quam 8c
propter malitiam draconum nomine exprobrat, &
propter hypocrifim vocabulo ftruthionum notât.
Qnafi enim pennas accipit Gentilitas, fed volare
non potuit; quæ & naturam habuit rationis, 8c
a&ionem rationis ignoravit.
C a p u t L IX .
S A l i c e s tantæ font viriditatis, ut arefeere vcl
radicitus abfciflæ & projeftæ vix poflint. Unde in
facro eloquio falicum nomine, aliquando boni de-
S U b Babylonis fpecie per Ifaiam mep*:i fepro- Moral. hb.<s
bæ dicitur : Defcende, fede in pulvere y virgo filia jjB jjllra*
Babylon ; fede in terra. Hoc loco humana—mens
virgo, non incorrupta, ut arbitror, dicitur, fed in-
Z üj