a. Cor. 7. a.
Ibid. g.
b
r-itumexornat. Sed inaures duorum ficlorum funt,„
armillæ auccm ficlorum dcccm : quia prima virtus
obedientiæ, in caricate eft ; qua: videlicet caritas
in duobus præceptis diftinguitur, ut Deus &pro-
ximus diligatur.Et reda operatio ex deealogi com-
pletione perficitur, ut dim bona agi coeperint, mala
jam nulla perpetrentur. Rebecca autem cùm effet
in domo patris fui, locum fpatiofum ad manen-
dum perhibuit : quia priori jam populo naturæ legem
fanda Ecclefia fe fcilfe monftravit, & prædi-
cationis verba in amplo caritatis gremio fufeepit.
Dodori enim fpatiofus ad manendum locus eft in
auditoris corde latitudo bonitatis. Unde &c qui--
bufdam dicitur : Capite nos s neminem lafimus, neminem
corrupimus. N o n anguftiamini in nobis, a n guftiamini
autem in vifeeribus v eftris .Ac fi cis apertc
diccrctur : Ad fufeipiendam dodrinam fpatiofum
locum mentis facite, fed ad cogitanda carnalia an-
gufti remanete. Quod palearum ac feni plurimum
haberet, indicavit : quia fanda Ecclefia verba vita:
audiens, terrena .ftipendia prædicatoribus reddidit,
qua: dum Paulus quafi pro nihilo acciperet, dixit
; S i nos vobis fp ir itu a lia fem in a v im u s , magnum
eft f t a vo b is carnalia metamus ? Fratcr autem Rebecca:
erat Laban, qui concitè egreffus, inaures &:
armillas forori afpiciens, intus pucrum vocavit :
quia funt carnales quique fidelibus conjundi, qui
dum fpiritualium dona confpiciunt, a in admira-
tione fufpenfi , etfi non ufque ad opera, tamen in
animam ufque ad fufeipiendam fidem, verbum
prædicationis admittunt. Quia enim bonos fæpe
miraculis fulgere confiderant, ca quæ de æternita-
te audiunt non rccufant. Quamvis fandam eledo-
rum Ecclefiam moribus non fequentes, in carnali
operatione remaneant. Qifi Laban palcas, fenum,
aquam , panem obtulit : fed plier nifi caufam priùs
conjugii obtinpret, accepturum fe efle recufavit.
Quia funt plerique qui dodores fuos ex tempora-
libus b ftipendiis continerc parati funt ; fed prædi-
catores fandi percipere nolunt temporalia , nifi
priùs obtincant æterna. Si enim in animabus fru-
dum non inveniunt, fumere ftipendia corporali-
bus contemnunt.c Nec pedes aqua lavant : quia la-
borem fui defiderii nulla confolatione relevant.
Mox verb ut caufam conjugii domino fuo puer ob-
finuit : vafa aurea atquc argentea ac veftes promût,
quas Rebecca: dedit ; quia dodores fandæ Ecclefia:
tot ornamenta præbent, quot virtutum bona
docucrunt. Quæ enim prius inaures,.armillas ac-
ceperat, jam nunc vafa aurea & argentea ac veftes
accepit ; quia fanda Ecclefia quæ ante per fidem,
obedientiam, & operationcm pcrcepit, excrefccns
poftmodum etiam ad fpiritualia dona convalefcit :
ut prophetiæ fpiritu &: virtutum gratia rcplcta,
ampliatis jam muneribus ditefeat. Puer vero matri
ejus ac fratribus dona obtulit : quia gentilitas ex
quo Ecclefia ad fidem venit, poft converfionem
ejus in gloria temporafi convaluit, ficut &c nunc
cernimus : quia plerumque Chriftiani afflidionem
fentiunt,& Gentiles quique in terrena virtutc glo-
riantur. Sed & fratres ejus dona percipiunt : quia
ii qui earn fidem yerbotenus tenent, fed tamen
profedionem fiiam moribus non fequentes, car-
naliter vivunt, benignè à fidelibus honorari fo-
lent, pro eo quod effe fideles videntur. Mater ergo
& fratres dona percipiunt, à forte tamen here-
■ Excufi corruptiflîmè, in admiratiohe hojpes. Multa fimilia mcn-
dà hîc corrcximus ope mfT.
Excufi, contemnere. Sæpc in Epiftolis, per continentiam, neccflario-
rumlubminiftratiointclligitur. Vide!. i. Ep. f.
ditatis alieni : quia five infidèles feu carnales qui
intra fidei profeffionem tenentur, ad hereditatis æ-
ternæ fortem non veniunt ; fed tamen fupcrnæ lar-
gitatis gloriam d temporaliter confequuntur. Rc.
becca autem cum puellis fuis virum fequuta eft ;
quia. fanda Ecclefia habet fecum minoris meriti
animas fodalès fuos.eNam in quibufdam per afeen-
fum mentis, in thoro contcmplationem non ha-
bent, quæ videlicet tales animæ quafi puellæ Re-
beccælunt : quia fequuntur moribus,fed tamen ad
contcmplationis thorum minime afeendunt. Nam
&c idem puer quofdam habuit in comitatu : quia&
cum fandis Prophetis fuerunt quidam qui bene
* viverent, &: prophetiæ fpiritum non habcrent;&
cum fandis Apoftolis atquc Dodoribus fucrant
plerique, qui vitam moribus tenerent, fed prædicationis
verba nonpromerent. Feftinus autem puer
ad dominum redit, quia prædicatores fandi cum
prædicando vitam audientium obtinent, illi mox
gratias reddunt de cujus hoc munere percepcrunt,
ut fibi in ea operatione nil tribuant, fed audori.
E o autem tempore Ifa a c deambulabat p e r v iam qtu
ducit a d puteum, cujus nomen eft v iv en t is , d r viden-
tis. Quis eft vivens, & videns nifi omnipotens
Deu£? de quo feriptum eft : V iv o ego in aternum,.
dicit Dominus. De quo rurfum dicitur : Omnia nu- ,
da d r aperta fu n t oculis ejus. Putcus verb viventis
&: videntis, eft facræ Scripturæ profunditas : quam
1 nobis ad irrigationem mentis præbuit omnipotens
Deus. Quæ eft autem via quæ ducit. ad puteum
videntis & viventis, nifi humilitas paffionis unige-
niti, per quam nobis apertum eft hoc, quod prius
latenter Scripturæ fluenta loquebantur ? Nifi enim
unigenitus Dei films incarnatus, tentatus, appre-
henfus, colaphis cæfus, fputis illitus, crucifixus ac
mortuus fuiffet,.nobis hujus putei, id eft Scripturæ
facræ profunditas nonpateret. Quid ergo fidelibus
humilitas paffionis ejus fada eft , nifi clavis ope-'
rationis, per quam myfteriorum Dei puteum inve-
nimus, ut aquam feientiæ de profundo biberemusî
Incarnationem quippe, paffionem, mortem, refur-
redionem, atquc afeenfionem illius, facri eloquii
paginæ loquuntur. Quæ quia fada cognovimus,
» jam nunc intclligamus audita : hæc autem prius legi
potcrant, fed quia necdum evenerant, intelli-
gi non valebant. Unde & per Johannem dicitur:
Vicit leo de tribu Juda aper ire librum, & Jblvert
fignacula ^'«j-.'Ipfè enim librum aperuit, &: figna-
cula illius folvit, qui nafeendo, moriendo, refur-
gendo, atquc cælos afeendendo, Scripturæ iacræ
nobis arcana patefecit. Et notahdum, quod non
dicitur, ambulabat per viam quæ ducit ad puteum,
fed, deambulabat. Dcambulat quippe, qui viam
per quam ambulat eundo, & redeundo conculcat,
In humilitatem autem paffionis Dominus deam-
bulavit : quia modo à Judæis verborum contu-
melias, modo contra fe falfum teftimonium, modo
alapas,modo fputa, modo fpincam. coronam,
modo cruccm tolerando fuftinuit. DeambulafTe
efgo in humilitatc paffionis eft, tot adverfitates
& probra diverfis modis itèrando pertuliffe. Qui,
Ifaac, Rebecca veniente, in terra auftrali habitat,
quia unigenitus Dominus ac Red&Yitor nofter veniente
ad fe Ecclefia in illorum menti bus manfit,
quos ex Judæa editos non torporis frigus, fed fervor
caritatis tenuit. Ex illo quippe populo Anna
* Vulg^ti, hi pedes aqua, lavant : inyito fenfu, rcluilantibus mil
Excufi, 'temporaliter non fequuntur.
e Mqlta hîc corrupta rdtituimus opc mf. Michael.
. Pro-
33 fuper Genefim* 34-
Prophctiffü, ex illo Simeon extitit, qui in ulnas A Domino in^rmiratem tax aflionis erubuit, Sd ilia
qux priùs in ca.^=l°liberè gcftabattu'> defeendens
poftmodum verecln^dia tegicur. Unde eidem Ec-
ciefix a'priore elationb oenverfx per Apoftohcam
vocem quafi Rebeccæ de c^m5^° ° 9^cc^nc^cnt*
que pallium fupcrduccnti diciw Ur, : 1
Clum habuiftis tunc in illis, in quibfts ftunc
Dominum accepit. Egreffus autem fucrat ad me
ditandum in agro. Quia ager mundus accipitur,
3$. ipfeper fe Dpminus ,exponit, djeens : A g e r autem
eft mundus. Qui in hoc egreffus eft, quod vifibilis
apparerc dignacus eft, ficut feriptum e f t : E x if t i in
fa lu tem populi t u i , ut fa lv o s fa c ia s Chriftps tuos. So-
lent autem cxercitati iuvenes, in armorum ufum
Avi«. ««-wv ,_______ » ,___r- tis ? Quam Ifaac in tabernacuhim matris in”
meditari. Ifaac ergo ad medicandum in agro cxiit, troducit, atque uxorem accipit -. quia k oco
quia Redemtor noftcr fe fequentibus formam hu- gogæ Dominus, ex qua per carncm natus v. *an"
militatis præbens, per exercitium longanimitatis âam Écclefiam diligir,eamquc fibi in amore &. con”
fuæ paffionis in f e , &: patientiæ excmpla monftra- tempîatione conjungic : ut quæ priùs proxima x (
vit. Meditatio quippe armorum eft, rrequentatio P --------:— —-j -— - -• ' ^' ’
paffionum. Qifi enim verba, manum, lanceam,
crucem pertulic, paffionem fuam ufque ad mortem
in fe frequentari permifit. Paffioncs verb arma di-
cimus, quia per ipfâs ab adverfario occulto'libcra-
mur,ficut per feipfum Dominus dicit:Inpatientia
veftra pofsidebitis animas veftras. Qui ad meditan-
dum in agro, inclinata jam die, cxiit : quia paffio-
num exercitia juxta fincm mundi fufeepit, ficut
per Pfalmiftam de crucifixionis fuæ expreffione loquitur,
dicens : Elevatio manuum mearum facrifcium
vefpertinum. Quid eft autem quod Rebecca ad
Ifaac dorfo cameli dcducitur, nifi quod per Rc-
bcccam, ficut præfati fumus , Ecclefia, & per ca-
B cognationc, ddem cognicaper prxdcftinationcm
mcrac, poftmodum jam conjunéia in amore conti-
puö uxor fiat. sQuain in tantum dilcxic, ut dolorem
qui ex tuorte matris aceeflerat s tcmperarct: quia
ex lucro fandx Ecclefix Redemtor nofter in earn,
qux ex perditione Synagogx accidere potuit, tri-
liitiani decelfit. Dum enim Rebcccx conjurigitur.
dolor de ,matris morte amputatur i quia dum fan-
fla Ecclefia ex Gentilitate veniens, ufque ad thorum
contemplationis perducitur, Judxa pro nihilo
habetur. Quod fi interpretari ipfa eorum nomina
curamus, Ifaac rifus, Rebecca autem patientia
dicitur. Rifus vero ex Ixtitia eft,patientia autem de
tribulatione. Et quamvis fanfla Ecclefia jam in c
i-n.:- n .__ melum cui præfidet,.tortus moribus atquconuftus G leftis fit gauSdiHi coHnt_e_m_pil.a--ti one rf iirf pennfa’, ,h a.bet ta
idolorum cultibus Gentilium populus defignatur
Qui enim ex femetipfis fibi inv.cnête deos quos co-
lerent, quafi àièmetipfis cis onus in dorfo excrc-
veftit, quod portarent. Rebecca ergo ad Ifaac veniens,
dorfo cameli deducitur : qui^ ad Chriftum
ex gentilitate Ecclefia properans in tortis vitiofif-
que vitæ ycteris converfationibus invenitur. Quæ
ut vidit Ifaac, de camclo.dcfcendit, quia fanâa Ecclefia
quanto Redemtorem fiium fubtiliùs agnof-
cit, tanco carnalis vitæ ftudia humiliùs deferit, atque
in femetipfa tortitudinem vitiofam contradi-
cit. Ifaac igitur vifo defeendit, quia Domino co-
gnito vitia fua gentilitas deferuit, & ab elatione
men adhuc quod triftc de mortalis carnis pondéré
tolcret. Ifaac verb & Rebecca jvmguntur, id eft rifus
& patientia permifeentur : quia fit in fanda Ec-
.defia hoc quod feriprum eft : Spe gau dent es , in tri- Rom..
bulationepatientes, ut hanc & profpera de contem-
plationc lætificcnt, &: adhuc adverfa de tribula-
.tionc perturbent.
C a p u t L I V .
Deprccatus efl JfqacDominum fro uxore Jua,eo Gen. z
quod ejjet Jlerilis : qui exaudivit eum, dedit
concebtum R,ebccc<e. g um / vit-irt. l u j g v m u u d j u c i c iu iL , ex. a u c ia c io n c 1
cclfitudinis ima humilitatis petiit. Quid eft autem D 1 ) Um de effedu prædeftinationis tradareturin
quod Ifaac in camclo fedens Rebecca confpexit,
nifi quod Redemtorem fuum Ecclefia ex gentibus
veniens, dum adhuc vitiis effet innixa, & necdum
fpiritualibus, fed animalibus moribus inhæret, af-
cendit ? Nec movere debet quod puer quoque
cum camclis vcncrat, in quibus fiii Domini divi-
tias ferebat : quia ipfi quoque prædicatores fandi,
quamvis jam ad fuperiora intclligcnda atque pro-
ferenda intelledu & vita micant, adhuc tamen'in
femetipfis contradidioncm carnis fentiunt. Nam
vident aliam legem in membris fuis repugnant cm
legi mentis fuæ, &: captivum fe ducentem in lege
peccati; &: divitias in camclis portant : quia nc ma-
.gnitudo rcvclationum cxtollat cos, datus eft cis F
ftimulus carnis fuæ. Habent enim thefaurum iftum ^
in vafis fidilibus, ut fublimitas fit virtutis D ei, &
noneorum. Qui ergo per carncm cælcftialoquuntur
, & tamen adhuc in came contradidioncm de
».vitio fentiunt, quid aliud quam fuper tortuofa
camclorum dorfa divitias ferunt ? Rebecca verb
Ifaac vifo, quis illehomo fit, requifito puero, co-
gnofeit ; quia quotidic fanda Ecclefia adhuc Pro-
.phetarum atque Apoftolorum dida, quid de Re-
emtore fuo credere debcat, intelligit. Quæ fe
mox pallio operuit, quia quanto fubtiliùs Salvato-
risfur myfteria pénétrât, tanto altiùs de antcada
lua vita confundicur. Et quia perverse egerit,ve-
rccundatur, pallio fe operire curavit : quia vifo
I V . Tom.
codicc Dialogorum lib. i. adjundum eft : Depre- *•
cat us eft Ija a c Dominum pro uxore fu a ,d ie . E a quæ
fandi viri orandoefficiunt, ita prædcftinatafunt
ut precibus obtifieantur. Nam ipfa quoque pe-
jrennis regni prædeftinatio ita eft ab omnipotente
Deo difpofita, ut ad hoc cledi ex labore perve-
niant : quatenus poftulando mcreantur acciperc ,
quod eis omnipotens Deus ante fccula difpofuit
donare. Quod utrùm ita fit, concitè valet pror
bari. Certe ctcnim novimus quqd ad Abraham
Deus dixit : I n Ifa a c vocabitur t ib i fern en . Cui Gen. z
etiam dixerat : Patrem mult arum gentium conftitui ibid, i
tes qui rurfum promifit, dicens : Benedicam te : & Ge">2
multiplicabo fernen tuum ficu t fte lla s c a l l , d r v e lu t
arenam qua eft in littore maris. Ex qua re apertc
confiât, quia omnipotens Deus fernen Abrahæ
mukiplicare per Ifaac prædcftinaverat, & tamen
feriptum eft : Deprecatus eft ifa a c Dominum pro uxor
e f u a , eo quod ejfet J le r ilis s qui e x a u d iv it eum, &
dedit conceptum Rebecca. Si ergo multiplicatio generis
Abrahæ per Ifaac prædeftinata fiiic, cur con-
-jugem fterilem accepit > Sed nimirum confiât quia
.prædeftinatio precibus impletur, quando Ifaac in
quo Deus multiplicari fernen Abrahæ prædcftina-.
verat, oratione obtinuit ut filios habere potuif-
fet.
C