331 De Tabnlis Donariorum marmoreis 333
Saurs, quia illi, nve « 8c nuç dicunt, hos duo, Sc A farius, cui totius villae cura commiflà eft, nuncupatur, ut
hos ambo dixerunt. Ambo pro arnbo s apud Vitg. Eel. 6. placet Huguitioni. Hinc nonnull is in locis ruftica poflcffio
pro villa five fundo fiimta, Maflaria vocitari folct. *
-( nam fape fenex jpc car minis ambo
Luferat. )-
Ita legendum ex Charifio, necnon ex codice mf vetuftiflimo
Sc infigniori, charaderibus majufeulis con (crip to, qui
in bibliotheca Vaticana aflèrvatur. Idem Virgilius in lib. 4.
Georgicorum :
y tram ubi du Bores acie rtvocaveris ambo.
Ita Virgilii locus ex Charifio emendandus. In codice Va-
ticanoinfigni verfiis hie nonextac, quia in hoc lib. 4. Georg,
aliquot pagina: defidcrantur. Afranius in Pantaleo :
Rev ocas nos ambo ad pralium.
Idem Virgilius lib. 12. Æneidos :
Hune congre fus, & bunc; ilium eminus, e min us ambo.
Ita legitur in codice mf. vetuftiflimo , Sc infigniori Vaticano.
Terentius in Andria Ad. 2. fc. 2. Ambo opportune vos
volo, ira legendum ‘ "t "
Hxc de gloflematibus, five vocibus veterum Latinorutn
abftrufis in utraque Donariorum Tabula confcriptis: dé qui.
bus Ledorem monimm volui, ut ne quis voces oblbletas pet
Typographorum incuriam imprefiam fuilTc opinetur, neeve
quis omnes illas lapicidarum menda efle fufpicetur.
opportune ; vos volo.
Ea Donariorum Tabula, qua: nunc ad bafilicam fandi
Pauli extat, legituretiam in regiftro bcati Gregorii lib.iz.
Epift. 19. fid in Epiftola, qua: Regiftro inferta eft, nonnulla
defiderantur: nam in filutatione epiftolari defunt hzc verba,
qute in Tabula marmorea extant: Epifcopus fervus Jervt•
rum Dei. Ad finem vero Epiftola: verba hxc: Bene vale.Dat.
., Kalend. Febrit arias. Imp. Domino AT. Fhoca PP. Am.
Charifio : alii enim legunt; Ambo ® Anno fecundo, & Confolatus ejus anno primo, ind.feptim,
Duo pro duos rede fcribit, ait Charifins lib. 1. Attius
in Epinaufimache:
Martes armis duo congrejfos crederes.
Ita legendum ex Charifio. Tercntiusin Adelphis, Ad. 5. fc.j.
Tu illos duo pro re olim tollebas tua.
Ubi Helenius Acron, duo pro duos. Ita legitur in codice
mf. vetuftiflimo, & infigniori Vaticano. Ita etiam legitur in
Terentio a Gabriele Faernoj Sc ita Terentii locus ex Charifio
eft emendandus. Cicero in Verrem lib. 1. Ad. 2.
Horum Pater ab hinc duo & xx. annos eft mortuus.
Sic legebatur, Sc ita lcgï debet. Idem ad Atticum lib. 4.
Epift. ultima:
Duo confularts, qui te dicerent.
Sic legendum. Idem ad Q^Fr. lib. 1. ep. 2.
Duo Myfos.
Ita legendum , & ita eraendavit Paulus Manutius ex lib.
Beflarionis; Idem lib. Famil. 3. Epift. 4.
Duo enim dtiarum at uturn plurimi facio , Cn. Pom-
peiun^filia focerum, 0“ M. Brutum generum tuum.
Idem lib. 7. Ep. zy
Prater duo nos, loquitur ifto modo nemo .*
Ita legitur, & ita legi debet. Idem lib. eod. Epift. 29.
Duo parietes de *eadem fidelia dealbare.
Idem de Amcitia:
Vt omnis caritas five inter duo, aut inter paucos jun-
Hxc in Tabula marmorea.
Nonnullae item voces, ut, in fori, pro quo in Tabula le.
gitur Biftrco. Hortos duos, pro hortos duo pofitos, ideß
pro ibidetqp; fimiliter parte finiftra ad portam, pro finj.
liter a Porta,parte finiftra; Eugenris, pro Eugenitis; Pof.
fejfionibus monafterii fanfti. Ediftii, pro pojfeffioni monn.
fterii fanfti Arifti; Hortos pro hortus; deleri facias ac a
ferri, pro delere debeat ac auferre.
His de rebus Ledorem item monitum volui, ut fi quis
Tabulam marmoream cum Epiftola Regiftro infirta confer-
ret, hanc collationem in Regiftro imprimendd fadam non
fuifle feiat: propterea quod dum. Regiftrum typis mandare-
tur, Tabula ilia, nondum in ecclefiam tranflara, in porticu
fandi Pauli, ad parietem affixa erat ineditiflimolocofita,
hinc perpaucis & ferè nemini nota: quia vix aliquid de ea
C legi poterat. Ego vero dum fcholia, Sc alia in beatum Gre-
gorium a me elaborata in lucem edénda curarem, aliud a*
gens,incidi in Panuinium, qui totam hanc Tabulam inli-
bcllo de fiptem Urbis eccleuis feriptam reliquit, dum de
bafilica findi Petri firmonem haberet.
Quäre omni adhibita diligentia, & induftria, earn qua:-
rendo inveni, inventamque ex marmore fideliter decerpfi,
dccerptamque denique atquc impreflam, ob rationes initio
afljgnatas hoc loco apponere libuit.
geretur.
Saluftius hiftbriarum lib. 4. in Epift. Mithrid^tis :
Reliquum eft ut paucis explicemus'cur beatus Gregorius
Magnus folis pro luminaribus, feu lampadibus in honorem
fandorum Apoftolorum Petri Sc Pauli accendendis, tot fun-
D dos Sc prardia, five tot poflifliones, totque denique oli*
veta corumdem fandorum bafilicis dedicarit, ac deftina-
rit: nam ex tot tantilque prxdiorum, Sc olivetorum prz-
fertim reditibus, nonnifi ingentem lampadum numerum di-
dis' in ëcclefiiis adhibitum olim fuiflè, adligere poilumus.
Id quod planum cuique profedo fit-, fi Vnx fummorum
Pontificum ab Anaftafio Bibliothecario, Sc a Platina, nec-
non Hiftoria: facrx a Petro Mallio confcriptx legantur. Nam
poft Silveftrum Papam, Cxleftiqus, Hilarius, Simplicius,
Symmachus & poft Gregorium Magnum Sabinianus, ejus
fucceflbr, deinde Honorius, Agatho, Gregorius 1 1. Zacharias
Inter me atque Lucullum, prope inopia rurfus ambo
incejfit. Virg. Eel. 5.
Craterafque duo ftatuam tibi.
Ita legit Pierius adefibilum evitandum; Sc ita legitur in codice
mfi vetuftiflimo, & infigniori Vaticano. Idem lib. ni
Æneidos :
Si duo prattpea tales Idaa tulijfet
Terra viros
Ita legitur in codice mf. vetuftiflimo, Sc infigniori Vatica-
no, nec'aliter legi poteft, quia utraque fyllaba in voce,
Duo, eft brevis ; Sc ih primo loco eft dadylus, in quo prima
lyllaba longa eft, duabus fiquentibus brevibus.
, Prifiianus lib. 7. ait : Oportet ftire quidem analogic rà-
tionem, ufum tamen Audorum magis æmulari. Duo præterea,
Sc alii varia candelabrorum genera argentea, variis no-
minibus nuncupata ( hoc eft corona, phara, canthara, ce-
roftata Sc rhetia) multafque auri Sc argenti libras pro lampadibus
bafilica findi Petri Roma dono dederunt. Idem
Sc Ambo accufitjvos, fccundùm hanc declinationem ___ ____ __— _ UW111U1, + 1Jtu,
fecit Conftantinus Magnus Imp. deinde Tbeódoricus Rex
proferunt, Ambos, Sc Duos. C. Julius Romanus in libello E fiib Hormifda , Belifariufque fub Vigilio, qui
de Analogia redam ponit eflè declinationem :
Hos duo.
Duo igitur pro duos, Sc Ambo pro ambos redè feribi ex
Charifio, & aliis probatiflimis Audoribus fatendum, af-
nrmandumque eft.
Quod autem ad orthographiam attinet, dua voces in prima
Tabula abfque diphehongo leguntur , quarum prima eft
didio, Quedarn -, altera vero, Cefariano : In feçunda verb
Tabula legitur Fhoca ; pi;o Phoca. Quas fané voces lapici-
darum mendis carere non puto. r
Mafia hifie in Tabulis non eo finfu , quo dicitur mafia
auri, Sc argenti, atque id genus alia; fid pro fundo five villa
, quam vulgo dicunt pofleflionem, ufurpatur. UndcMaf-
„ - , - o -i pre*
tii varia candelabrorum genera, multaque auri Sc argenti pon-
do, Imperatorix ac Regia: opulentia: ac liberalitati confcn-
tanea, ecclefiae findi Petri atque item beati Pauli obtule-
runt. Panuinius de rebus antiquis memoralibus Sc prxftan-
tia bafilicx findi Petri lib. 5. in ejufdcm ccclefix bibliotheca
aifervato, ait : Mathilda fanElitate Celebris, tana
bafilicam fantli Petri fecit, ut quo luminaribus adhibitis
magis decoraretur, tamquam debit am ei dot cm donavit patrimoniumfuum,
id eft, Liguria & Hetruriapracipuaspartes
cum omnibus oppidis ac eorumdem juribus. Hxc Panuinius.
Platina in ipio Pafchalis II. vita, inquit hunc in mo-
dum : Hoc tempore Mathilda Comitifia, admodum fenio
confeSla , moriens, Roman a Ecclefia ex te ft ament if reliquit
quidquid a Piffia arnne, & fanElo jQuirico agri Senenfis uf-
que ad Ceperanum inter Appenninnm & mare pertinet, ad