confentirc conlfcntiflimè recufarant. Aie nimirum Latinos lingua: G rxcx minus peritos, errores in
Theodoriti, Theodori &: Ibas feriptis latentes ftatim nonpotuiffc detegere; quibus tandem cognitis
corum condemnation! ultro fubfctipferunc ; 6c priùs ada rctradarunt. Ceterum mirum non dfc Petri
fucccfforem , in fcnccntia variafle , cum ipfc Petrus qui priùs reßitit ne ad fidem gentes fan Ci a Ec-
tlefia fine circumcifiont récif eret, poftea Paulo reprehendenti ceflk, 6c obftitit ne jugum Mofaïcsele-
gis gentilibus imponcretur. Dcnique Pelagius multa ex Theodori Mopfucfteni feriptis profère in
Chriftum impiiflitna, multa quoqüe ex Ibse Epiftola, quibus palamfit quanta pertinacia Ncftorioad-
hzferit, 6c in S. Cyrillum impii Neftorii adverfarium exarfcrit; unde manifeftum cft eorum feripta
vel hæretica, vcl h*refi faventia, non immerito fuifle damnaca. Ad Theodori turn quod fpedat, hxc
ait Pelagius : Nequc Theodoriti omnia feripta damnamus, fe d fola qua contra duodecim Cyrilli capitulât
fola qua contra reftam fidem aliquando fcripfijfe monftratur, qua tarnen & iffe damnaffe cognofcitur.
Dignafanè eft hxc Epiftola , qua: ex incegro legatur. Nemo autem legens, nifi in S. Gregorii feri-
pcis peregrinus, dubitare poterit, an fir ipfius fetus ; quippc fapit Gregorianam phrafim, 6c cxplicandx
iacræ Scripturæ methodum. Idem fie de duabus aliis critérium. Hinc cas hôc loco inferendas, aiiqua
fsdtem ex parte judicavimus.
SchiGna^fiôc Ki$ armis cum expugnari non potuiflfent fchifmatici pertinaces , Smaragdus Patricias v eniens de R a -
e jurant qui- v en n a in Gradum, fe rfem etip fum è bafilica extrahens Scvcrum Aquile'ienfem feu Gradenfem Epifcopurri,
dam Epifcopi. R A v e n n am cum in ju ria du x it, cum a liis tribus Epifcopis. (Vcrba funt Pauli ^arnefridi inhifforia Lan-
,U , gobardorum ) quibus comminans e x i lia , atque v io le m i am inféré n s , communicate compulit Jo h g n n i Ra~
•vennati..............ExaCto verb anno ex Ra venna Gradum rev e r f i f u n t , quibus nec p leb s communicate valu i t ,
nec ceteri Epifcopi eos fufieperunt. Severum incorporât um fu i jf e in unitatem Ecclefit quam poftea defe-
| ruit teftatur S. Gregorius lib. i. Ep. 16. ad cumdcm fcnpra.
v iL Eo tempore cùm paulo liberiori otio fruerctur , fuam in Job expoficionem ad limam revocavit,
îlbrosMoral! multa au g ens , pauca fu b trah en s, üt ipfc ait in prxvia ad illos libros Epiftola, ubi lege cetera , qux in
ictra&u. hac veluti fecunda Moralium editione præftitic. Scd amicam illam quietem turbavit peftis graviffi-
ma qux Romam Icaliamque devaftavit, 6c Pclagium fummum Pontificem intercmit ; cujus loco
Giregorius eledus eft. De his nunc morofiùs eft agendum.
C a p u t V II.
I. Tiberis exundatio. I I . M a la inde ftbfecuta. In his pcfiis. Pelagio pefle fublato, Cjregorius in •
ejus locum eligitur. Petitur Imperatoris confenfus. I I I . Ju re an injuria. I V , Num adcon-
fenfum impetrandum foluta pecunia. V . Acrius d efe vit peflis. Gregorius Romanos ad pceni-
tentiani hortatur. V I . Indicit publicas Jupplicationes. V 1 1 . Qua auBoritate. V I I I . Fugit
& latebras quarit. Indicio column* fu lg id * agnofeitur.
f A Nno oótogefimo nono fupra quingentefimum, menfe nono feu Novembris tantt inundattont
Tiberis cum- riberis flavin s urbem Romum obtexit, ut .tdes antique iiruerentur; horren etiam Ecclefia Jubverfit
Gng. run«, fin t, in quibus nonnutla millia modiorumtriticitcriere, inquit primus return Francicarqm feriptor ; obfer-
Ub. %. c. I. vatque id contigiffe anno xrv. Childeberti Regis s quod de anno hoc non inchoato, fed completo in-
I tclligendum eft. Nam eodem Gregorio hittorico tefte, medio menfe a undecimo fe^uenti, hoc eft Ja-
nuarto, Pelagius Papa pefte percuffus eft. E t quit Ecckfit Dei tbfque Eeffore ejfe non potertt, Grego-
rium Diaconum plebs omnis elegit. Gregorium ordinatum eife menfe Septcmbri anni 550. nemo diffice-
tur. At fi decimo-quarto anno Childeberti tantum inchoato| Pelagius pefte correptus interiiffet, hoc
eft anno 588. per viginti menfes vacaflet Sedes Romana, feilicet a Januario anni 588. ufque ad ordi-
nationemS. Gregorii menfe Septcmbri an. 590. tamdiu autem Roraam, imö coram Ecdefiam fine Pa-
ftore tunc fuifle nullus ex hiftoriac feriptoribus littetis eonfignavit. Itaque inundatio de qua Gregorius
Turonenfis, accidit menfe Novembri an. 589. Januario fequenti peftilentia Pelagium Papam ab-
ftulit. Paulo poft eleftus- eft Gregorius in fummum Pontificem. Vcrum cum reluflaretur, e xp e d a n ^ |
dufque foret Imperatoris confenfus, ejus ordinatio cirius quam ineunte menfe Septcmbri proximajp^
non potuit impleri. His certis terminis definienda fuit & ftabilienda chronologia, antequam cetera“
qux vel prxeeftepunt Gregorii eicclionem, vel fnbfecuta funr, profequeremur.
Inundationis Tiberis meminit ipfc Gregorius lib. m . Dialog, cap. 19. his verbis : Ante hoc fe r e qu in - .
quennium, qutndo tpu d htnc Romantm urbem tlv cum fu um T ib eris egrejfius e fi, tantum erefcent ut ejus
unda fu p e r muros JJrbis in flu ere t, atque in d e jam maximas regiones occuparet, apud Veronenfem urbem
t lu v iu s Athcfis excrefcens, a d beati Zenonis Martyris atque Tontificis Ecclefiam v en it. Hxc magis ac
magis confirmant ftabilitam a nobis chronologiam. Gregorius enim fcripGt Dialogos an. 593. qui erat
f e r e quintus, hoc eft quintus inchoarus ab anno 589. Tiberis inflatio jam antca Romx non iemel exi-
tialis fuerat i videratque fuis teroporibus Horatius:
Tiberim reeortis
. Littore Etrufco violenter undis
I r e dejellum monumenta Reg is,
Templaque Vefia. lib. 1. od. x.
Inter maximas autem Urbis 5c orbis clades hujus fluminis exundatio cenfebatur. Unde Tertullianus
_• Cam hie legis Jsnuarium c(Tc anni undccircum msufcm, iatellige Gregorium Turou, annum non ineboafle i Januario, fed a Martio.
An. $89. &
S99.
Apologedci c. 46.r S i 'Tiberis, inquit, afiendtt ad mania, f i Kilns non afeendit m a r v d i f i tcclum fie -
tit, f i terra movtt> f i fame s, f i. lues :fiatim Chrifiianos ad Itonemi quafi tot calamitacura fuis flagitiis
provocatorcs 6c audlores.
Quanta mala intulcrit h«c Tiberis prope immenfa effufio, narrat Gregorius Francicus his verbis : 1 L
Multitude etiam ferpentium cum magno dracone in modum trabis va lid * , per hujus flu v ii alveum in ma-
re defeendit: fe d ftjfocaw befiia, inter falfos marts turbidi fiuttus littori ejefi.e fm t. Subfccuta e fid e v e f peftis.
tigio cladcs quam inguinariam vocant. Primus omnium hoc flagello percuftus interiit Pelagius Papa,
eodem Gregorio tefte, juxta illud quod in Ezechiele Propheca legitur : A fanttuario meo in cif ite. z*-e‘h- 9- a-
Mox fubfecuta eft magna popüli ftrages. Intanca ergo calamitate populus Romanus ad Gregorium
confugic, eumque in fummum Pontificem elegit. A t illc hunc apicem attentiu-s fugere tertians,, ne quod gorius°in ejus
priits abjecerat, rurfivm ei in fieculo de adeptö honore j a d anti a quadam fubreperct, Mauricium Auguftum, ,ocum cliSl~
cujus filium ex fadro fontc fufeeperat, confcftim fupplicibus litteris oravit, ut confcnfum eligenti tur*
populo feque ad Epifcopatum dcpofcenci dcnegarcr. Scripfifle quoque ad Johanncm Conftantino-
politanum Patriarcham, ut Imperatori apud quem gratia plurimum pollebat, refeindenda: hujus ele-
dionis fuafor 6C audor cflct, conjicicur ex Epiftola 4. libri 1. in qua cum ipfo expoftulat, quod nc
ad Epifcopatum eveheretur minime obftitcrit. Scd Prxfcdus urbis Roma: » germanus ejus, prxoc- a
cupato nuntio, mific ad Impcratorem folemne eledionis decrctum. Mauricius Deo gratias agens,< p«iturconfcu-
quod Diaconus fibi amicicia conjundiffimus, ad tanti honoris 'oilmen populi fuffragiis fiiiftet voca- ns.In)pcrat0‘
tus, dato ex more prjecepto juffic cum inftirui & ordinari. H xc ex Gregorio hiftorieo excerpta, qux
ipfe ab öculato tefte Turonenfis Ecclefiz Diacono (quippe qui tunc Roma: ageret) didicerat. Inter
optimates qui ad eledionem Gregorii fuis fuffragiis 6c fortafle confiliis audoritateque plurimum
contulerunt, prjecipuam laudem meruerunr Johannes Exconful 6c Quxftor vir Patricise nebilitatis,
necnon Philippus Excubitomm comes, de quibus earn ob rem queritur Epiftolis 31.6c 3a. libri 1.
Gregorium folummodo Diaconum fuiffe cum ad Poncificatum evedus eft, ex hoc alcerius Gregorii
teftimonio liquet. Nequeverö legimus eum b Presbyteram donatum, antequam in Pontificem b
ungerecur 6c confecraretur; quod hodiernis quidem moribus adverfari haud difficemur; fed non ica
fortaffe antiquis.
Nonnullorum quoque mentem hauadlibie pulfibit, quod narrat laudatus feriptor, de petito 6c nr.
expedato Impcraroris confcnfu, antequam Gregorius eledus ordinaremr. Sed a Rcgum Goihorum Jure an “ ƒ«-
Italiam obtinentium fairem temporibus ufurpatum e r a tu t eledus Papa non federet nifi acccdente ' ’
prius Principis confirmationc. Huic juri vel injuria: qua:fitus hie color, quod cum fummi Poncificis
cledio, non folum ad clerum, fed etiam ad Senatum populumque Romanum tunc fpedaret, citra
au&oritatem.Imperatoris aut Principis, quiSenatus populique caput erat, flare non deberet. Ncque tib.i.Et.s.
vero Gregorius, qui facrum c fibi minifterium ab Iinperatore commiflum agnofeit, hunc morem uf- c g.
quam ^amnare vifus eft, aur improbafle. Nam quod affert Baronius ut difplicuiflc fandiffimo Ponti-
fici morem hunc oftendat, id ex fpurio vel faltem dubio commentarii in ^ Pfalmos Pomirentia- d
les loco depromfic. Rcftituto in Occidente Imperio, Carolus Magnus ejufque pofteri, hoc jure con-
firmandi fummi Pontificis , nullo repugnantc , potiti funt, utex*Anaftafio EcdcCiz Romans Biblio-
thecario, Sc ex aliis paffim non iniquis erga Sedcm apoftolicam feriptoribus conftat.
Ideme Eminfcntiflimus Cardinalis exiftimat Mauricii confenfum in Gregorii eledionem foluta pe- c Iv -
cunia comparatum fuifle; quod nefeio an in hujus aut inferiors a:vi feripto aliquo legatur. Quercia
cnim de fponfa Chrifti captiva fada 6c tributo lubdita, qua: profertur ex commentario in Pfalmos pee- trandum foiii-
nitentiales nequc id fignificat, neque extra fufpicionem interpolationis 6c fuppofitionis cft. Non me
fugit Athälaricum Arianum aliquando imperaflTe tria folidorum millia pro confirmatione apofiolici VxfE^is. *
Pontificis, 6c duo millia pro confirmanda aliorum Patriarcliarum, hoc eft Mccropolitanorum eledionc;
fed Catholicos Principes, liberata a Gothis Italia, idem exegifle, aut Gregorium ab hujufmodi fimo-
niaca pecunia: peifficadonc non abhorruifle nufquam fibi perfuaderc poteric, qui legerit ejus epiftolas
quamplurimas contra limoniacam ha:refim feriptas. Pra:cerea Rex Arianus pecuniam perfolvi non ju-
bec, nifi cum de eledionc aut ordinatione Praefulum, ad palatiumprodufta fuerit altercatio populorum.
i Ac in eledione Gregorii minis fxiic populorum confcnfiis. Addo infuper obfeurum efle locum hunc f
ex referipto ad Johanncm Papam quaditum, quandoquidem in eo Rex contra fimoniacos^ five qui dant
five qui accipiunt, falubcrrima promulgat decreta.
lnterea dum expedaretur Augufti refponfio 8c affenfus', indies augebacur peftilentia, Romaque f i-
cohtinuis funcribus devaftabatur. Ab hac lue'immune non fuit S. Andrea: ccenobium ; tuneque cni- d^xv'c
tuit maxi:nc fratrum omnium follicicudo 6c caritas erga Thcodorum adolefcentem hoc morbo corre-
peum, 6c ad extrema perdudum •, quem eorum orationibus a duplici morte anima: fcilicct ac corporis
liberatum refert Gregorius turn homil. 19. 6c 38. in Evangelia, turn lib. iv. Dialog, cap. 38..
Abcrat tunc a monaftcrio fandus P^ter, proeürandis afflida: civitati folatiis totus incumbens. Ut Gregorius Ro-
autem pene jam defpondentes animum Romanos fpe in Deum erigeret, atque ad pcenitentiam tot in- manosa£lFa:'
ter flagella vel invitos provocaret, concionem ad populum habuic, dignam fane quatn litteris con- Jararf^lj °r*
, ejus See.• Aliqui legunt apud Greg. Turon. Pmfectus Vrbis Gi minime rati referendum effe e
feu germanum habuifle jam fupra oftendimus c. 1. num. j.
k Lege notas ad Ep. 34. lib. x. nota d.
« Hut virtutis minifterium infirmo tommifit.
• Ad*C ccnPuram ^eliGG Commentario Tom. in . 2. parte cal. 463.
f E° clem ‘j®bct in'clligi Jiftiniani juffio de qua Baronius ad an. fj4. nUm. i.S c i.S c quod legitur apud Anaftafium BiMiotk
ne : Mtc fufeepit dtvalem jufftotfem ( Imperatoris conftitutionem ) per quam relevâta eft quantités que. [alita er.it da ri pro ordinati
f attendu , fie tamer,, ut fi poft ejus tranfitum contigerit eledionem fieri
catur ,n regum urbem [ecundim antiquam confuetudinem. Tom. vj. Cum.... ... «g«;
populij eligcntiDUs imperata, utjus cligendi conférvarent, quàm eleftis Pontificibus. ■ Hi P iij
S. Gregorium fratrem
k . in Agatboeft
qnantit.ts qus,folita trat dan ordinatione Pontificis
inari qui ele élus fu e rit, nifi priits Secret um generale introdua
Agath. pag. 57*4. Cctcrdm ilia pecunia? perfoJutio poiiùs videtuf