Ê i t n t X Ï V .
C u r frtecepit vobis D e u s , u t non comederetis
de omni ligno p a ra d ifi?
J N éxpofi B.Job 1.14 . » dum de cavendis ini-
A bitratus efi, ejfe fe aqualem Deo. In hoe ergo diabolus
parentem noftrum ad fupérbiam craxit, quan-
do eum ad avaritiam fublimitatis excitavit. Sed
quibus modis primum hominem ftravit, eifdém
modis fecundo homini tentando fueeubuit. Per
gulam tentavit, qui dixit: Die ut lapides• ißt panes $2
mici tentationibus tradaretur, adjundum cft : Cur fian t. Per vanam gloriam tentavit, cùm dixie : sifi-
prace pit vobis Deus,ut non comederetis &c.C a L L 1- lius Dei es, mitte te deorfum. Per fublimitatis avari-*
1 s humani generis inimicus quod in paradifo
cgit, hoe quotidie agere non defiftit. Verba quippe
Dei de cordibus hominum molitur e veil ere, atque
in cis fida promilïionis fua: blandimenta radicarc :
tiam tentavit, cum regna omnia mundi often dit,
dicens : H&c tibi omnia dabo,Jiprocidcns adoraveris 1
mo. Scd cis modis a fecundo homine vidus -eft}
quibus primum hominem fe vicilfe gloriabatur:
quotidie id quod Deus minatur, levigat ; & ad hoc ut à noftris cordibus ip£o aditu captus exeat, quo
tradendum quod falsö promittit,mutât.Falso enim nos aditu intromiflus tenebat.
pollicctur temporalia, ut mentibus hominum ea B
Jfupplicia leviget, qua: Deus minatur æterna. Nam
cùm præfentis vita: gloriam fpondet, quid aliud di-
cit, quàm, Gufiate, & eritis ficut dit ? Ac ft apertc
dicat : Temporalem concupifcentiam tangite, fe
in hoc mundo fublimes apparete. Et cùm timorem
divinæ fententia: amoverc conatur, quid aliud loquitur,
quàm id quod primis hominibus dixit : Cur
pracepit 'vobis Deus, ut non .comederetis de omni li-
gno paradiß? Sed quia divino munere redemtus
Joomo juftidam recepit, quam dudum conditus
amifit, robuftior fe jam contra blandimenta calli-
da: perfuafionis exercet : quia experimento didicit,
quantum obediens elfe debeat præcepto. Et quem
tunc culpa duxit ad pcenam , nunc poenâ fuâ re-
C a p u t X V I I .
V i d i t mulier quod bonum c jfit lignum a d njefi g«.,
cendum, & pulchrum oculis, afipefluque
deleftabile.
D Um de reftringenda vifus concupifcentia tradaretur,
in expolit. B. Jo b, lib. 21. adjundum a«
eft: vidit mulier quod, &c. N b qua: dam lubricain
cogitatione verfemus, providendum nobis eft :
quia intueri non debet, quod non licet concupifci.
Ut enim munda mens in cogitatione fervetur a
lafeivia voluptatis fua:, deprimendi funt oculi;
quafi quidam raptores ad culpam. Neqiie enim
ftringitur à culpa : ut tanto magis delinquere me-C Eva lignum vetitum contigiflet, nifi hoc priùs inmat,
quanto cogente fupplicio, fe ipfe jam quod
perpetravit, accufat.
k C A P U T X V .
I n -quocumque die comederitis e x e o , aperientur
cauta refpexiflet. Hinc ergo penfandum eft, quanto
debemus moderamine erga illicita vifum reftrin-
gerc, nos qui mortaliter vivimus, fi fe mater vi-
ventium per oculos ad mortem venit. Hinc etiam
fub Judjeje voce, qua: exteriora videndo concupif-
ccns, bona interiora per diderat, Propheta dicit:
Ocuius mens depradatus efi animam meam: concu- ^
pifeens enim vifibilia , invifibiles virtutes amifit.
Qua: ergo interiorem frudum per exteriorem vifum
oculi 'v eflri, & fic u t dii eritis. D Um de diei perditione tradaretur, inexpof.
B. Job, 1. 4. adjundhim eft: In quocumqu edie,&c.
D i e s itaque eft illata promiflio meliorum, fed
nox eft exhibita ipfe experientia calamitatum. An-
tiquus hoftis dies eft per naturam bene conditus,
led nox eft per meritum ad tenebras dilapfus. Dies
eft cùm pollicendo bona, humanis afpedibus lu-
cis fe Angelum fimulat, Paulo atteftante, qui ait : ~ men fenfus puerile quiddam exterius perftrepunt :
Ip fe enim Satanas transfigurât f e in Angelum lucis : & nifi interioris gravitatis pondéré, & quafi juvefed
perdidit, per oculum corporis pertulit pra;-
dam cordis. Unde nobis ad cuftodiendam cordis
munditiam, exteriorum quoque fenfuum difcipli-
na fervanda eft. Nam quantalibet virtutc mens
polleat, quantalibet gravitate vigeat, carnales ta-
nox eft cùm mentes confentientium per erro- nili quodam vigore refrenentur, ad fluxa quæque
ris tenebras obfeurat. & levia mentem enervem trahunt.
C a p u t X V I .
Item unde fitpra.
I n codice homiliarum Evangclii prima: partis
homil. 16. Antiquus hoftis contra primum hominem
parentem nottrum, in tribus fe tentationibus
crcxit : quia hunc, videlicet gula, fe vana gloria,
& avaritia tentavit, fed tentando fuperavit : quia
fibi eum per confenfum fiibdidit. Ex gula quippe
tentavit, cum cibum ligni vetiti oftendit,atque
ad comedendum fuafit. Ex vana gloria tentavit
cum cùm diceret : Eritis ficut d ii. Ex provenu
avaritiæ tentavit, cùm diceret : Scientes bonum, &
malum. Avaritia enim non folùm pecunia: eft, fed
etiam altitudinis : re&è enim avaritia dicitur cùm
fupra modum fublimitas ambitur. Si enim non ad
avaritiam honoris ambitio pertineret, ncquaquam
Paulus de unigenito filio diceret : Necrapinam ar-
* In edicts affignatut I. 34. cap. 5. port med. ubi tarnen nihil invc-
nimus, In UticcnC nullum Gtegorii opus laudatur. Gemcc. indicat
D i
C a p u t X V I I I .
D e con fe n fu A d a in acceptione pomi d
muliere.
Um de vitandis vitiorum incentivis tra&a-
rctur in codicc Regulæ Paftoràlis, parte 3. cap. 0
29. adjunâum eft : I n primo parente didicimus,
quia tribus modis omnis culpa: nequitiam perpe-
tramus, fuggeftione fcilicet, dele£fcatione, confen-
fu. Primum itaque per hoftem, fecundum vero
E per carnem, tertium per {piritum perpetratur. In-
fidiator cnim prava fuggerit, caro fe dele&ationi
fubjicit,arque ad extremum fpiritus vi&us deleâa-
tione confentit. Undc & ferpens prava fuggefiït:
Eva autem quàfi caro fe dele&ationi febdidit :
Adam verb velut fpiritus, fuggeftione, ac delefta-
tione fuperatus adfenfit. Suggeftione itaque pecca-
tum agnofeimus, dele&ationc vincimur, confenlib.
34. in Job. Extat id loco a nobis aflîgnato.
b Caput hoc in mlT. noftris omittitur.
■ 13 fuper Genefim. j a
f u r t ï a m l i g a m u r . * U n d e é x c l a m a n d « j B n o b i s A v e r t « « , J e p e r d e c l i n a t i o n e m f o l i s i o g n o f c c r e c
quod ad tenebras propinquarer;
l u . c u m A p o f t o l o e f t ; In fe lix tg o h im o , q u ùm e l ib e r i - — i J J '■
ffît de corpore mortis hu ju s ? £ r a u d i a n i u s f u b i e c j u e n -
C A V U T X X Î .
I t e m n o s c o n f o l a t i o n c n a : G rt t ia D e i p e r J t f rm Cb ri-
■ ßum Dominum aoßrum. P'ocavit Domims Deus Adem , & dixit ei : Gen.,.,.
? p r X Ï X . ' ...... Dbi es ? ' :7- I Adam pofl peccMum itfobediontiit mox pudenda C - Um d e delinq uen tium reprobatione traäareconuxn.
, t u r , in e x p o f B . J o b - a . adjunüum c f t : Voca'vït xnm. 1,
V H H I DomiuusDcMAdonru&c. Q n 1 D eft quod D om i -
_ Um de lervaada tnenos cuflo.dia rracbicewr, nüsAdam poftjapfum requint: \jbies ?Numquid-
inexpof. B. Job, 1. z6. adjunäutnefl: ; P S R burni- nam divina potenpia nefciebat poâ
litatis euftodiam fervanda féaiper «ftosaindirja ca- yjis.a.d qua: latibula fugerat > Sed quia vidit in
ftiiatis. Si enknpiê fpiiituifiib Domino preroi- CHUpa lapfum ^amÄb peccato velut ab oeuiis venir
, caro illicite contra fpiritum non Hévaoïr. Ha- B atatis abfcondiouto, quia tenebras erroriseius non
bet quippe fpiritus commi&m fibi dominium car- ^probat, quafi ubi fie peccator jignorat, eumque
nis, fi ramen fiio Domino reeognofeit jura login- &vbßar,& toopsixa,dócens: Adam ubi « fp e rh o c
tax fervinutis. Nam fi amäorena ßm a fuperbien- ijuod vacar, fignum dar, quia ad paniceijtiam re*
V-öeac, P e r h o e q u o d req uititj ap ertè infinuar, quia
p e c ca te re s ju r e damnandos ign o râ t.
D '
do oontetnnit, jure £c in fubje&a prxlmm
fufeipit. Unde ille primias homo inobediens,
mox ut fiiperbiendo peccavic, pudenda conrexit.
Quia c am eoncumeliam fpiritus Domino intUv
lit, mox concumeliam .carnis iuvenix. Er qui au-
&ori luo efle fiibditus.noluit , jus carnis lukdica:,
quam regebac , amifit : ut in feipfiina videlicet
inobedienrise fux confufio redundaret, fuperatus
difeeret, quod elatus amifit.
C a p u t XX.
C um audilfet A d a m ,vocem D om in i D e i deam-
' b,mantis in p a r a d ifi, a d o u r am pofl me ridiem,
ab f o n d i t fie in te r ligna paradifi.
Um de a modo divini colloquii tra&aretur,
C A i? u t X X I I.
M u t i e r quam dedißi mihi f o c im , dédit m ih i,
: ' & cbmedi.
C y Um de vicanda pcccaci exeufatione tradare- '
Cur,in expojf. B. Job, 1.4 . adjun&um oft: Mulier Num. 39•
quam, é r c . S c i l i c e t exceJfus fui vitium in au- ^ * 9'
G iftorem latenter tetorquens ; Ac fi diceret : Tu 00-
cafioncm delinquendi præbuiftiqui mu licrem de-
difti. Quatuor modis peceatum perpetratur in
corde : quatuor eonfummamr iu opéré. In corde
D . . . I I nanaque fuggeftione,defoufionis audaciâ ■ perpetratur.,__
deleâatione, -confenfu, te
F:it cnim fiigge-
ûio iper adverfarium., deleâatio per carnem, con- in expof. B. Job, 1. 28. adjunjftum eft : Cumaudif- fenfus per Ipirîtum, defenfionis audaeia per elatio-
I f e t Adam , &C . N ounumiqa m per Angelos
Culpa enim qux terrexe mentem debuitex-
I verbis fimul & rebus loquitur Deus, cum quibuf-
tollic, & dejiciendo elevat: fed graviüs elevando
I dam motibus infinuat hoc quod fermonibus nar-
I fijpplantat. Unde tc illam primi hominis refticu-
rat. Neque enim Adam poft: culpam in divinitaris
I dinem antiquus hoflas quatuor his i£tibus frogir.
fubftanria yidere Dominum potuic, fed increpa-
I Nam ferpens fuafic, Eva dcledata cft, Adam con-
tionis verba per Angelum audivit, de quo ferinem.
. w fenfit : qui etiam requi ficus conficeri culpam per
ptum eft : Cum audijfet vocem Domini Dei deam- D audaeiam noluit. Hoc vero in humano lenere
bulantis in paradifo ad auram pofi meridiem, a b f quotidie agitur, quod a6tum in primo parente no-
I condit fe inter ligna paradifi. Quid eft enim quod ftii generis non ignoratur. Serpens fuafit : quia oc
poft Doit pcccatuna nftfVatlliTm hominis JlO Iilînîc in in paradtfo nil-lÆ-Tn Dominus r )nm tn n .r non cultus - hoftis 1__f il - __. mala 1 - ____ cordibus SBH . 1 hominum • latenter < fuv-/-
I jam ftat, fed deambulat, nifi quod irraente cul-
I gcrit. Eva delc&ata eft : quia earnalis fenfus ad
pa, fe a corde hominis momm aemonftrat; Quid
verba ferpentis mox fe dele&ationi fubfternir. Af-
I eft quod ad auram poft meridiem; nifi quod lux
fenfum vero Adam mulieri prarpofitus præbuit >
I ferventior veritatis abfeeflerat, tc peccatricem
quia dura caro in dele&arionom rapitur, etiam à
[ animam culpx fua: frigora eonftringebant ? Ad
fua redirudine fpiritus infirmarus inclinatur. Et
auram namquc poft meridiem primus homo poft
requifitus Adam, confiteri culpam noluit : quia videlicet
| culpam abfeonfus invenitiir. Quia enim meridia-
fpirijtus quo peeçando à verirate disjungi-
num caritatis calorem crediderat, jam fub peccati
tur, eo in ruinæ fuæ audaeiam nequiùs obduratur.
umbra, quafi fub frigore aura: torpebat. Sicut de
Per tinior-ecn quidem Adam femetipfiim abfeon-
eodem peccante homine feriptum eft:quia fecutus
H . n T* r 1 * —“ vua ïfinmnusi fui gUeröat *: ifCeUd ItdalmUCeJmU IrCcqljuUilfltucUusj Uin1ÜnUoLtuit, quan-
I m um5)yam-I Calorem enim carirarisfugiens, ve- £ rum-eriam timens tumebat, Ciim enim
pieccato
■ t i t a t i s l o l e m h o m o d e f e r u i c , & : f u b u m b r a f e i n t e r -
I n i f r i g o r i s a b f c o n d i t . U n d e tc v o c e e j u f d e m v e r i -
M. t a t i s d i c i t u r : Abundabit inic/uitas, r e fr ig e feet caritas
■ multorum. Incrcpavit ergo Adam, deambulans, ut
■ czcis mentibus ncquitiam fuam non lolum ferrno-
■ nibus, fed etiam rebus aperirct: quacenus pecca-
■ ^°r ^l<^no ^ Per verha quod feccrat audir.ee, tc pec
I .^^bulationem amiftb y ter ni tatis ftatu, mutabi-
I ‘cacis ‘ fi* inconftantiam cernerct, fe per auram
I. ervorc caritatis expullb torporem fuum animadex
prxfens ipeena metuitut, fe amifta Dei facies
non amatur, timor ex tumore eft, non ex huunili-
tare. Superbitquippe, qui peccatnm, fi liceat non
puniri, non deferit. Eiidem etiam quatuor modis
peccatum oonfiimmatur in operc. Priiis nam-
que laocns culpa agitur, poftmodum verb etiam
ante oculos hominum fine confufione reams ape-
ritur : dehinc & in confuetudinem ducitur: ad
exrremum quoque vel falfeifpoi fedudionibus vel
obftinatione mifera: dcJpcrarionis, enutritur.
5 in Michael, de done.