223 S. Gregorii Papæ Vita. Lib. IL
gravioribus periculis maxime clucebac : quippe, quo magis fibi diffidebat Gregorius per humilitatem
Philip. 4.13. co majori in Deum fiducia dicebac cum Apoftolo : Omnia poffum in eo qui me confortât. Ita dc 1c loqui-
tur Ep. 47. libri iv. ad Sabinianum : Mores meos bene cognitos babes, quia din porto. Sed f i femel delibe-
ravero non portare, contra omnia pericula Urns vado.
Verùm fi velimus nolle qualis ad fiimmum Pontificatum acccflcrit S. Gregorius, Sc qualiter in
b u i l C° v *xer*c.> ^cgamus librum Regula: Paftoralis, de quo ftri&im jam loquendum ; uc cnim de S. Bc-
f ‘3g 14 ' nedifto air, cum non potuiffe aliter docere in Regula Monachorufti à fe promulgata, quam v ix it, idem
quoque de fan&ilfimo Papa, Regulx Paftorum au&orc, affirmarc non veremur.
C a p u t III.
I. S. Gregorius librum Regula Paftoralis elttcubrat. I I . Et librum Sacramentorum cum Anti
phonario mcliorem in formam rejiituit. 1 1 1 . De feta domo conflitttenda & ordinmda Batim co-
' . gitat. IV . Laids malere jujfis, Clericos & Monachos pietate ac eruditione concerns, conmi-
Bores fibi ajfumit. V. Quanta ei pauperum & peregrinorum cura. V I. Nullos laïcos procuran-
dis Ecclefia patrimoniis praefteit. V II. Dei merbo feuum pafecit gregem. V I I I . Ejus'pra-
dicandi ratio. IX . Barbaris nondum chriftianis pradicatores mittit. X . Epifeoporum rigtdus
cenfer, fed feui maxime fuit.
s. Grceji- *13 P0^ affumtum Pontificatum S. Gregorius librum Regula: Paftoralis elucubravir, turn ut in
brum Regular i Ecclefia: gubernatione, quidquid ad Paftoris ofticium fpect.it, ob oculos habercc temper, rum ut
PaftoralMo- amicorum , praffiertim Johannis Ravennatis Epifcopi querelis quibus affiduè pulfabatur , propter diu
recufatum Epifcopatum, refponderet. In hoc enim operc plane aureo, tot tantaque effe Epifcopatus
oncra, vel validiftimis humcris plurimum Formidanda probat ; ut nullus nifi mentis iropos, ad ilia at—
Tm.Ji.Miii. tendens poffit epifcopalem dignitatem ambire, aut etiam oblatam ultro fufeipere. Verùm cùmea
qua: de hoc libre przfati fumus adiri facilè poffint, ceteris hac de re dicendis nunc fuperfedemus.
Optimum vero foret ipfum opufculum farpius legere, Sc alliduc terere, ad quarque vita: chriftianx
pra:cepta, quorum refertiilimum eft promtuarium. animo imbibenda. Nunc quomodo ex perfcFtil-
fimx hujus régula: prxfcripto S. Gregorius turn vixerit turn rexcrit Ecclcfiam perfpiciamus.
El Libiirn 1 0mn‘ s Peutifex ex hominibus ajjumtus.pro hominibus conftituitur in his qua ad Deum funt, ut offeratdona
Sacr. cum An- & facriftcia. Quodintelligens S. Gregorius, mox ut Pontificatum iniit, deLiturgia rebufquc facris rite
tipban. mdio- difponendis cogitayit. Ordinem itaque Romanum à Gelafio I. quibufdam aut detra&is, aut additis
mam refiimir. aac immutatisymcliori forma donavit. Canoni miffie attexuit : Dieft]ue noftros in tuapace diftponas,- atque
Hebt. < i. ab sterna damnatione nos eripi, f t in elefforum tuorumjubeas grege tuinier.tri. Dc ftationibus Sc proccf-
Ija p a S II fionibus ad fan£torum Martyrum bafilicas Sc ccemetctia ab ipfo inftitutis, neenon de Miffarum. fount.
lib. a. lomniis fuper beatorum Apoftolorum Petri Sc Pauli corpora celebrati juftis, dc plurimis olivetis ad
hifi. 1.1, ibid, bafilicarum luminaria conceflis, de au£to facrorum miniftrorum qui in his bafilicis famularentur
numero, confulendus eft Johannes Diaconus. Pfalmodiam Sc cantum Ecelefiafticum, quàd amplifies.
11. c. e. cando divino cultui, Sc fovendx in chriftiana plebe pietaft plurimùm conférât, ex gravioris muficx
Tm. i n . regulis ad accuratiorem harmoniam Sc modulationem rcvocavit, inftituta Cantorum fchola Sc
ordinato Antiphonario. Verùm de iis uberiùs in prxfationibus ad librum Sacramentorum An-
tiphonarium, Scc. 3
n i. ' Cùm Apoftolus gravi noter cenfura Epifcopos qui domui fux præeffe nefciunt- infidelique de-
WSi m a tenorem judicet eum qui curam fuorum non habet, maxime domefticorum ; Gregorius in regenda
ordinandafia- domo raniiliaquc lua, prxcipuam ftatim curam adhibuit; Sc vitam itafuam compofiiit, ut omnibus
i .'tmF,UÎ4. cxcmP*um le prxberet bonorum operum, & quarumlibet virtutum. Vilis erat ejus fupellex vefti-
s 8. a *pcnta juxta a monafticam normam fimplicia & incttlca; pontificalia quoque, quibus rem facram
Mmu. Via C. fafturus utebatur, indumenta, modeftix potiùs quàm magnificentix confona. Sciebat enim juxta prx-
ceptum Apoftoli, ornatum quidemeffe debere Epifcopum, fed pudicitia, candore morum, carita-
johan.nUc. te , doctrina: pompam autem , Iuxum, pretiofas aut molles veftes, fuperbi aulici, aut ctiam lafci-
T.TM.‘i . l ' ™ ntis mu‘ iercul* infiSnia P°t'ùs effe quàm Epifcopi, Sc Apoftolorum fucccfforis. Dédit operam in
ipfo Pontificatus exordio, ut pravx confuetudines eliminarentur, maxime verb qux vel tantifpcr
fimomam redolebant. r
cups convi (Stoics
alTumit.
b
Vide ad cal-
etmEp.
Mos apud fuperioris ætatis Pontifices invaluerat, ut ad minifterium cubiculi fui b laïcos pueros
adhiberent ; quern Gregorius exemplo fuo priùs improbavit, poftea verb in Synodo Romana publi-
co decreto damnavit s juffitque ut fclefti ex Clcricis Sc Monachis ad cubiculi officia fummo Pontifia
miniftrarent : Nimtrum ut is , inquit S. Gregorius, qui loco eft regiminis, habeat teftes taies, qui
•vitam ejus in fe ‘ rt‘ a corxverftatione videant, f t ex viftone ftedula exemplum pnfeCtus ftumant. Decreti
hujus in Synodo fa â i meminir Johannes Diaconus lib. i i . capp. y. i i . Sc iy. Aicque lànaiffimum Pa-
pam , remous a fuo cubiculo fecularibus , fibi prudenriffimos çonfiliarios familiarefque delegifte ex
Clencis quidem Petrum Diaconum, Æmilianum Notarium, Patcrium, Johannem defenforem'; ex
Monachis vero Maximianum, Auguftinum, Melliium, Marinianum, Probum, Claudium. Porrd
p.&w-iibipitilut Epifcopos, & îpfbs fommos Pontifies, „ Mon,skis M o . , „ f i s ,
mou*, mm
S. Gregorii Papæ Vita. Lib. 11. 224
qualcs fuerint hi Pap* convidores, U quibus virtutibus , quibus ftudiis, quibus feriptis geftifvc
infignes cvalcrint, flifccs turn ex Johanne Diacono lib. 11. c.n. tumex infra cûcendis. Ita Gtcgorius
quidquid ftatuebat, exemplo magis quàm au&oritatc confirmabat.
Cum his fociis commilitonibus Gregorius vitam communcm retinuit Temper, nihil dc monaf-
tica pcrfedionc remifit ; nihil tarnen omifit quod ad Pontific.is officium curamque perrineret. Magna jehan. viac.
follicitudinis ejus pars fuit in promovendis litterarum & optimarum artium ftudiis, qu* Rom* pr*- lib- c-lz-
fertim , &c maxime in Pap* palatio reflorere vifa funi:, cum neminem in famulknim reciperet aut in
fodalitium, nifi quem fingularis vit* fandimonia, vcl alicujus artis ex liberalibus non mediocris pe-
ricia commendaret.
Pcregrinos tarnend paupcrcs hofpitio cxcipicbat (quod etiam ut cetcri præftarent a Epifcopi 0ua^!,ci
magno ftudio curavit ) &c ad menfam non modo invitabat, fed cogebar. EfFufam in egenos liberali- p«um & petU"
taccm condicbat mira qu*dam aftàbilitas qua ipfos compellabat, maxime fenes, honoris caufa b pa- rcg rill0rura
très cos vocans : utque inopia laborantes omni verecundia five in petendo five in accipicndo libéra- ^ura’
ret, diccre folcbat non à fe fed à fando Petro dari, qu* tarn liberali manu profundebat ; quod ex b
plurimis ejus c Epiftolis infra recenfcndis patebit. Ea comitate potiffimùm utebatur erga nobilcs vi- c
ros aut matronas quos ad inopiam redados noverat; ne dum eorum fublevarct egeftatem, cofdcm
pudore fuffunderer. Monafticam vitam fedantibus ornuia ad fumtus neccflaria in primis crogari cu-
rabat, uc liberiori mente Deo rebufque divinis vacarcnt. In perquirendis , Sc quoaammodo venan-
dis pauperibus affiduus, latebras omnes cxplorabat -, obfeuriora qu*quc teda, in quibus tamquam fc-
pulti jacebant, fcrucabatur ; &c fi quos offenderet, quorum osmetus prefliflec ac verecundia, eos feriö
incrcpabat, quod fibi beneficenti* occafionem invidiflent. Ampliffimos egenorum catalogos,.,didos
olim d matr/culasy apud fc habebat, quibus abundè omnia fuppeditabat neccflaria. d
Quo majori follicitudine pauperum neccfficatibus aut commodis profpiceret, omnia Ecclefi* pa- Nu11qSI^1.C05
trimonia, qu* in toto orbe Chriftiano plurima eranc, folis Clericis procuranda & adminiftranda procuîandis*
commendavit. Cùm enim fine liberis client, futurum fperabat ut pauperes in filios adopearent Sc RccicGx patri-
fufeiperent. Si qui autem parciùs eleemofynas crogarent, cos acriori cenfura Sc vindida, quàm fi “ °m,sPra:fi-
Ecclefiaftici fundi dcprsdatorcs fuiflene, afficerc confucvcrat. q,hM. niae.
Cùm itaquelaïci omnem fibi aditum ad patrimonial officia Ecclefiaftiça pr*cludi fapientiffimis
Gregorii deemtis moleftè ferrent,in hereditatemChriftifubdolc irrepere tentarunt; & ex optima- ^ c
tibus etiam nonnulli, clcricali milici* per tonfuram adferibi curarunt; at eorum fid * convcpfioni fa-
piens Pontifex nova oppofuit décréta, quibus cautum erat ut qui ad fer'vitium Dei converti de fide-
rarent, jtrobarentur f r ins in latco habitu > deinde f ir v ir e Deo in monafierio fermitterentur. Poftquam ve-
rö in monaftico habitu fuiflent cxcrcitati, Sc fo f i frafixa facris canonibus temporay ad quodlibet Ec- zib.m.Ep,
clefiaftieum officium licite provehcrcntur. Cctcrùm aiebat eum qui fccularcm habitum deferens 6s.
ad Ecclcfiaftica officia venire feftinaret, non relinquerc feculum led mucare.
De fpirituali cibo non minùs quàm dc corporali filiis luis miniftrando Temper follicitus fuit opti- v rr.
musPaftor. Sane inter præcipua Epifcopi muncrameritö recenfct prxdicandi Sc docendi officium, ^CIVcrb^
dc quo fufiffimc agit tota tertia parte libri Regul* Paftoralis, omnium ampliffima. Huic itaque ne pafdc.grC§Cm
deeflet, quamdiu per vires corporis lieuit, Evangelia Sc feledos quofdam Tier* Scriptur* libros in
publicö ccetu expofuits anteceflbres fuos xmulatus, c quibus nihil antiquius erat, quàm uti exemplo, e
ita verbo gregifuo prodefle. Ex ejus autem homiliis adhuc fuperfunt quas in varias Evangclii certis
anni Dominicis diebus aut folemnitatibus affignatas lediones peroravit, Sc qu* in Ezcchielem Pro-
phetam funt habit*.
f In his nihil mollius, nihil comtius occurrit : fed pura Sc cafta fine fuco, fine lenocinio flutt elo- v 111.
quentia. Pondcrofa verba, graviorcs fententix, quales Sc Scriptur* fand* majeftati, Sc tanti Sa- ^|ura^ra:clicaa’
cerdotis dignitati convcnirent ; magno cum dclcdu inferta ex divinis libris teftimonia, non per vim f
trada, fed quafi fponte adduda. Hxc funt qu* laudatas homiliâs maxime commcndant. Ex priori
autem in Evangelia, paucas dumtaxat fententias dccerpfimus, hoeque loco fubjicicndas in cctcra-
rum fpecimcn duximus. Exponens itaque fandus Dodor illa verba Luc. zi. His autemfie ri incipien-
tibusy rejpicite & levatc capita vefira, ad diligendumoptandumque Chrifti adventum, ac mortem non
formidandam ita nos adhortatur : J 9ui Deum diliguntyex mundifine gaudere atque hilarefiere jubentur :
quia videlicet eum quem amant, mox inveniunt, dum tranfit is quem non amaverunt. Abfit enim ut f i de
lis quifique qui Deum videre defiderat, de mundi pereufisionibus luge at y quem fin iri eifidem fu is pereuf-
fionibus non ignorât. Scriptum namqtte efi : Jj>uicumque voluerit amicus effe ficu li hujus , inimicus Dei jacob. 4 4.
confiituitur. B É i ergo appropinquante mundi fine non gaudety amicum fe illins effe tefiatur, atque per hoc
inimicus Dei effe convincitur. Sedabfit hoc dfidelium cordibus, abfit ab his qui & ejft aliam vitam per
fidem credunt y (jr earn per op erationem diligunt. E x mundi enim defiruclione lugerey eorum efi qui radices
cordis in ejus amore plantaverunt, quifiquentem vitam non quarunt, qui illam neque ejfe fufpican-
* Vide lib. xi. Ep. 33.
h Quæfo te, Pater, num fyrtunatum Epifcopum nofti \ Lib. Dialog, c. r ».
* Vwe pro:fertim lib. x. Ep. 31. & 45. lib. xi. Bp. 2 .lib. xxn. Ep. i'j . legendus ctiam Johan. Diac. lib. n . capp. 12 .& feqq.
* Hinc pauperes Ecclcfiæ fumtibus nutriti, difti olim matricularii. <Greg. Turon. lib. vn. cap. 19. nonnulli.etiam matricuUriorum & relijuo-
ihm pauperum Scc.
. • Inde mendacii aut hallucinations arguendus Sozomenus, qui lib. vn. cap. 19. aflèrit in Ecclefia Romana neque Epifcopum neque alium prardi-
care aut docere. Sanè Leo magnus prædicarc folitus erat, ut ex ejus operum infpe&ione ftatim liquet. Nec legimus primum eum fuifle ex Romanis
Pontificibus, qui concionaudi partes fibi fumferit. Certè Ambrofius lib. tertio de Virgin, multa refert ex condone quam Libcrius ^apa in bafilica
S. Petri ‘habucrat ad populum , cum Marcellinam aliafque Virgines fiicro velamine donaverat. Caffiodörum quem pro fententia Sozomem connc-
manda Valefius adducit, in Tripartita hiftoria non fuos fctilus profert, fed eorum Scriptorura quos in compendium redegit, folicet Sozome-
ni.Socratis, Sc Theodoriti. Aliunde quis in mentem inducere poflit verbum divinum in Ecclefia Romana per tot fecul3 non fuifle prædicatum ?
Tot fandiffimos Paftorcs fuifle canes mutos & maxim* fui officii parti defuiflè ? nam ut ait S. Greg. Ep. af. lib. x- Pnconis officium fufetipit,
rjuifejuit ad SacerJotium accedit. Vide diflèrtationem 1. de vita Sc rebus geftij S. Leonis Mag. ad an- 440. §• rin. rx. x. xr. xii.
‘ Legend* Præfaciones quas illis homiliis præmifimus Torao 1.
V o j i j