Lib.x1.ty.36. pum, ut de anima, ejus- cogitate debeai, exh or tan do, rogando, Dei terribile judicium proponepdo, ineffa-
bilem ejus mifericordiam promittendo , ut ad habitum fuum redire v e l in extremis debeat, ne ei tanta
culpa reams in atcrno judicio obfifiat. Vcrùm quid indc fecutumfit, ignoramus. Dc Vcnantio adhuc
poitca cric agendum. Nunc c Sicilia in Africam tranfmitcamus, ubi Pomificia S. Grcgorii auftoiicas,
&C. follicicudo paftoralis, primo anno quo Romanam afeendit Scdcm, innçtucrunt.
C A P U T VI.
jin.s9°-& Q ß jd de Primatibus inter A fr ic a n o s Epißopos S . Gregorius Aecrvverit. I I . H u m Columbus
tu n c N um id ioe Primas ejjet. I I I . S . Gregorii labores in Donatiflas. Q u o ßuccejju. I V . Q ua-
dam notatu digna de reis Spißopis judicandis. D e Eccleßaßicis immunitatibus. D e litibus.
A quibus Monachos ex imit. V . P ra v a s confuetudines tollit. V I . D e Monachorum teßamen-
tis. V I L D e bonis U p firum & dejeftorum Sacerdotum. V I I I . Oratoriorum dedications
tunc percelebres.
ömddePr *Â / Ï cra£ aPüc*3 Africanos Epifcopos, uc fingulisin provinciis inter eos loco Primatis aut Mc-
matibusimer 1 \ 1 wopolitani habcrecur, qui ordinatione forçt antiquior; unde non primas, fed fen ex , aut prima:
Africanos E- Sedis Epifcopus vocabatur. Sola Carrhagincnfis Ecclcfia, inter ccccras diverfarum provinciarum A-
Gre^oriu^de- fr*ca: P.ene inhumeras, primatu perpetuo gaudebat. Cum icaquc Sedes epifcopalcs ctiam in exiguis
crevait. ignotifque vicis cftenc inftitutx ( hinc ignora ferè obfeuraque Africanx Ecclclix notitia ) fxpc fiebat
3 uc ignobilis oppidi Epifcopus rcliquis provineix fux Epifcopis camquam Primas prxeflet. Qüod cum
incongruum S. Gregorio vifum fuiflee, (ut reapfc erat ); optimum efle judicavit primo cligï Prima-
Lib. i.ty. 74. tem non ex ordine loci, videlicet auc proprer antiquitatem ordinationis, aut propter Sedis dignitatem
concefli } fed habita potiùs morum ac meritorum ratione. Secundo Primatem non paffim, ficut
il:J. Ep. n- moris erat, per villas, fed in una civitatum refidere, quo faciliùs Donadftarum in Africa gralfantium
infidiis &: conatibus refiftere valcrct. Tertio prohibuic ne hi qui ex Donatiftisad Epifcopatum per-
vencrant, Primatis dignitatem poflent adipifei. Loquitur autem de Donatiftis ad fidem 8c unitatem
Ecclefix reverfis : Sufficiat, inquit, illis commijft fib i plebis tantummodo cur am gereres non autem etiam
illos Antißites quos catholica fides in Ecclcfia finu dt“ edoeuit & genuit, ad obtinendi culmen primatus
b anteire. Hxc Gregorius ad Epifcopos Numidix feribens, b & ratas habens reliquas eorumconfuetudines
, quas fibi fèrvari fupplices à Pelagio II. pcticrant.
Num Coiu -C Q S Columbum Epifcopum, tune Primatemc Numidix fuiflè cum Baronio aflerunt, à vero prorfiis
busTnnc°Nu- aberrant, refellunturque ab ipfomet Gregorio ad Columbum feribente : Itaque erga Primatem Synodi
rni<WPrimas tua eßo follicitus. Ad cum fcripta eft Epiftola 49. lib. in . in cujus titulo legitur : Adeodato Epifcopo
ßaron. ad J>rimati p rovincia Numidia : eumque .hortatur S: Gregorius ut officium primatus, quod Deo auftore ha-
soz. num. 4. bet,ßudeat tota intemione fagaciterexhibere. Paulo infra fuadet ut Columbum prx ceteris adjutorem
Lib. lu .tyf. adhibeat in omnibus. Adeodato fucceflit in Primatu Vi&or de quo in Epiftola iS. lib. xn. ad Co-
-f er +9 lumbum fcripta : Vi6lori fratri dr coepifiopo noßro , qui primatus inter vos locum tenet,curavimus fe ri-
bendum. Ad Columbum tarnen in prxcipuis provineix Numidix negotiis feribere folet fan&us Pa-
pa quafi vicarium S. Sedis cum conftituiflct, quod nihilominus nullibi fadum legitur.
s Grc<». bbo- • Grcgorii erga Ecelcfias Africanas diligentia prxftitum eft ut prius tumultuantes Donarcs:
n Donatif- rändern quicfcerent. Nimirum fatis non fuit vigilantiflimo Paftori adversus illos lupos in gre-
B gern Chrifti firvientes, alios fibi fubditos Paftorcs ad yigilanciam & conftantiam cxcitarc, feriptis
u iu ty'.ls. a(? f os P^urimis Epiftolis, inflidaque negligentibus & mercenariis poena; fed etiam Gennadium Pa-
Uj. <v. Ep. 3S. tricium & Exarchum Africx , qui multis bcllo prxelare geftis illuftris erat, rogavit ut hxrcticorum
ßjyßi fyjjjÈ pontra Ecclefiam catholicam colla lubrigentium conatus comprimeret, ac fuperbas eorum cervices,
üb. iv. ty. inflederet ; omnemque adimeret nocendi licentiam. Poftcâ cum refeiviftet Pantalconis Africx Prx-
**• fedi nimia in hxreticos indulgentia fadum efle, ut eorum audacia in dies crcfceret, infolefccrcntque
in Ecclefiæ catholicx Sacerdoces, ab eis baptizatos iterum baptizando ; dc focordia Prxfcdum
incrcpavit, quamque gravi peccato fubjaccret, rclerpcndi occafionem hxrefi tribuendo, liberrimè
admonuit.
Q»o fuccc/Tu. Tandem frequentibus S. Gregorii monitis tum ad Epifcopos, tum ad Prxfcdos & Magiftratus, tüm
. .v . t y . 5. acj ipfummcc Auguftum, habitum eft concilium in quo, annitentc prxfertim Dominico Carthaginen-
fi Epifcopo totiufque Africx Primate, confticutum eft inveßigandos effe ab Epifcopis hxreticos, &:
oempefeendos ; quod decretum qui exequi négligèrent, bonorum ac dignitatum privationc efle ple-
dendos. Laudavic Papa Dominici zelum ; ncque tarnen omni ex parte probavic decretum de fpo-
d liandis qui negligentiùs hac in re incumbcrent Epifcopis. Rcfipuilfe tandem Donatiftas autd quie-
_ • Loquimur «Je politia Ecclcfiartica apud orthodoxes obferyata. Quod fpeftat ad Wandalos Arianos, fuum in Africa Patriarcham habebant.
Vl£t° r VitcnCs’ Jocundum & Cyrylam, qui ut puto fucceflîvè federunt. Confulatur Viftor Vit. Hiflor. irandJ.
b Obfcrva fanfti §cdis apoftolicæ auftoritatcm , ad quam videlicet pertinet remotiffimarum Ecclefiarum confirmare confuetudines. Ea maeis
ZT till qUI r° gatUS Alcx,andriB* P°ft Romanam fccundæ privilégia confirma vit : Improbt, inquir, quorumdam
i m r“” "m
■ *FOli rro“ ”f“la"m “ i“ «r»> Ottbgo, mcaNr h «»«• ;
Lege Donatilliuum billoriam noyiflîmoe Optati operum edition! additam & preefixam, in fine.
viflfe, indc aütùmamus, qubdfandus Pontifcx ad Dommicum & ad alios Afiric* turn Epifcopos turn
Imperatoris miniftros deinccps frequcntiùs feribens-, nufquam de illis eoereendis amplius agat, poft
Indidionem xiv.
Cum cetera qua: primum Gregoriani Pontificatus annum commendant, fufiori ftilo profequi non
liceat, qnxdam tantum cx ejus Epiftolis nqndum fupra dclibatis dcccrpcmus notatu digniora. Epifi
copos nonnifi à Synodo judieari voluttetiamfi graviorum-noxarum ret forent , ut in caufa Blandi
Hottenfis- Epifcopt non obfcucèfignificavic. .
Septa Ecclcfiaftica tunc habitra pro afylis probat Epiftola. 37.. Qux verb loca per jepta EccleJiaJHca
debeant intelligi, docent notx ad hanc Epiftolam.
Cùm à ftrepitu forenfi mulriim abhorrerct vir fandiffimus., fi qua litigandi occurreret occafio inter
Epifcopos, Clericos, Monachos, etiamlaicos nobilcs; fuadebat ut pro componenda controverfia
cligcrentur arbitri, qui nullo vel minimofumtu, prxeifis dilationibus fruftratoriis, jus cuiqueliti-
gantium tribuerent. Ipfcfi qua oriretur quxftio definibus & fundis, inter adores Ecclefix Roma-
nxqui ejus prxdia curabant, & vicinorum agrorum poftcflbrcs, hujufmodi judiecs eligi volebat.
Quo animo effet erga lites, non potuit melius prodcrc quàm his verbis : Non folum numquam mota fu f
ci tari vo litmus, verum etiam qua prava forts admoventur, fip ire modis omnibus fejlinamus.
Quanto ftudio Monachos à forenfibus litigiis 8c ftrepitibus curaret fubmovcrc teftatur ejus Epiftola
69. cum enim Johannes Abbas ipfi fuggelfiffctplurima fc habere pro monaderioi fuo négocia,
quibus intendere vix poffee citra rcgularis obfervantix difpendium } optimum vifum eft provido pa>
tri ut hujus monafterii tuendi contra licigantes cura commcndaretur a cuidam Faufto Romani Ex.-
prxtorisCancellario, cique falerium pro impenfaopera confticucrctur. Expeditenim, inquit, parvo
incommodo a ftrepitu caufarum fervos Dei quietos exifteres ut & utilisâtes celU per negligentiam non pore
ant, & fervorum Dei mentes ad opus Domini cum liberiores exiftant. Hxc videtur prima commcnda-
tariorum Abbatum origo \ qui utinam tales forent ut fervos Dei ab omnibus negotiis eximerent, non
in lices immergèrent.
In Ep. 44. Pctro Subdiacono pleraquc Ecelefix patrimonia in Sicilia curanti, prxeipit emendare
plurimas confuetudines, quibus Ecclefix colonos vexari noverat, & quxcumque percepta forent
injuftè rufticis abundè refticui. Qmn etiam veritus ne Petrus fibi mandata minùs ftrenuc implerec,
judicium ultimum ci comminatur, 8c his. verbis Epiftolam claudic : Vide ut omnia abfque imminutione
cuftodias : quia de his qua tibi pro fervantja juftitia jeribo, ego abfolvon & lu f i negligis, obligaris. Ter-
ribilem Judicem confidera venientem, & de adventu illius nunc tua confcientia contremiftat, ne tunc fine
caufa jam limeat, cum coram Ulo calum & terra tremuerit. Audifti quod volo : vide auid agas.
In eadem Epiftola legitur Johannem Monachum morti proximum, Fantinum aefenforem heredem
in (ex uncias 3 hoc eft in dimidiam bonorum partem infticuiffe. Quod non improbat S. Gregorius.
Ne tamen indc inféras licuiflc tunc Monachis teftamentum cpndere , lege notam qua locum hunc
illuftravimus. Confule quoquenoftrum Mabillonium in Annal. Bened.ad an. J99. num. 3 1.8c ad an.
601. num. 6.
Ex laudata Epiftola compertum habemus quàm follicitè S. Gregorius cavëret, ne ii quorum mi-
nifterio in Ecélefix negotiis utebatur, in Sacerdotum 8c aliorum Clericorum lapforum è fuo gradu
dejedorum bfcna invaderent, undc fané grave feandalum oriri potuiflet} nimirum ita dejetti haud
dubiè conquefti fuiftent fc ideo loco motos, 8c ad poenitentiam in monafteria detrufos, ut fua bona,
fux faeukates Pontifieiorum miniftrorum prxdx paterent. Deccrnic ergo S. Gregorius ut eorum bona,
vel monafteriis in quibus poenitentiam agunc, cedant ; vel eorum parentibus dentur ; ita tamen ut
eorum fiipendium, qui in poenitentiam dati fuerint, fufficienter debeat procurari : vel fi ex Ecclcfiaftica
fuerint familia illi lapfi, res eorum Ecclcluftico juri non fubtrahancur, fervata poenitentibus alimen-
taria penfione. Confule notas ad hunc laudatx Epiftolx locum.
Quanta celcbritate tune vel oratoriorum ckdicationes fièrent, 8c qux his in feftis effet in pauperes
munificehtia docet Ep. 56. Dedicationcs Ecclefiarum 8C oratoriorum fine facris reliquiis qux in eis
conderentur vix fiebant. Nullum autem, ubi collocabantur, b corpus priùs humatum fuiffe confta-
re oportebat; fané optimis de caufis , ut explicatur ih not. ad Ep. 54. lib. ri In Italix provinciis
Romanx Scdi tamquam Metropolitanx ar&iùs adftriélis nullas tune faâ;as fuifle templorum
confecrationes non audet aflcrcrç Mabillonius. In hanc tamen fententiam valde propendet : nec
immerito. At de hoc argumento alibi fortaffe- opportunior eric diccndi locus. Interim lege Ep.
37. lib. v.
• De hujufmodi procuratorc loqui videtur S. Gregor, ad Johannem Abbatem feribens lib. m . Ep. 3. In caufis iftis procuratorem infiitue; f r tu
ad Uttiontm & ad orationem vaca.
fc Id ccnties repetit S. Gregorius, fcilicet omnibus in Epiftolis, in quibus de templorum confecratione, & rcliquiarum collocatione agit.
judicandis. ‘ 1
Lib. 1. Ep. 33.
Dc Ecclefiafti-
De litibus.
E p .9 .
A quibüsMd-
V.
Pravas confuetudines
tollic.
VI.
De Monacho-
VII.
De l.ipforum
& dejeftorum
Sacerdotum
V I I I .
Oratoriorum
dedicationes
Lib. 1. Ep. S+.
b